Δημήτρης Τσαϊλάς: Μόνο ένας Τρισδιάστατος Γεωπολιτικός Ανταγωνισμός με την Τουρκία θα φέρει τη νίκη

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

 

Του Δημήτρη Τσαϊλά*

Ο κόσμος έχει εισέλθει σε μια νέα περίοδο υποσχέσεων, ευκαιριών αλλά και απρόβλεπτων καταστάσεων. Κανείς από μας δεν είναι μέντιουμ για να προβλέψει το μέλλον. Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε ότι η επόμενη χρονική περίοδος θα είναι ειρηνική με ευημερία, στερημένη από συγκρούσεις που καθόρισαν η δυσπιστία, ο σκεπτικισμός, και οι απειλές προς τον Ελληνισμό. Αρκεί όμως να χαράξουμε μια ισχυρή αποτρεπτική στρατηγική; Ο ανταγωνισμός με την Τουρκία, είναι ένα τρισδιάστατο παιχνίδι. Και επειδή παύσαμε να παίζουμε σε μονοδιάστατη σχεδίαση, η Τουρκία ενοχλήθηκε σφόδρα.

Η έννοια της εθνικής ασφάλειας που αγκάλιασε η Ελλάδα κατά τα πρώτα χρόνια της εισόδου στο σκληρό πυρήνα της ΕΕ δεν είχει αξιολογηθεί, υπό το πρίσμα των συχνών αλλαγών στο στρατηγικό περιβάλλον του Ελληνισμού και της φύσης των προκλήσεων που αντιμετωπίζει το ελληνικό και κυπριακό κράτος, δηλαδή στο σύνολό του ο Ελληνισμός. Όπως φαίνεται, τα τελευταία χρόνια, ανανεώθηκε η αναγκαιότητα επανεξέτασης της έννοιας της εθνικής ασφάλειας του Ελληνισμού, με πιο επείγοντα τρόπο ως αποτέλεσμα του επιταχυνόμενου ρυθμού των θεμελιωδών αλλαγών που βρίσκονται σε εξέλιξη στη Μέση Ανατολή, την Ανατολική Μεσόγειο και στη διεθνή σκηνή που σχετίζεται με την Ελλάδα ως αποτέλεσμα των αλλαγών στη φύση των απειλών.

Ενώ ο σημερινός ανταγωνισμός με την Τουρκία δεν έχει οδηγήσει σε ολοκληρωτική μάχη, το γεωπολιτικό παιχνίδι πλέον είναι πολύ διαφορετικό.

Μετά την εισβολή στην Κύπρο, η Τουρκία αποκαλύφθηκε ως η άμεση στρατιωτική απειλή για το σύνολο του Ελληνισμού. Δεν είχαμε σχεδόν καμία οικονομική ή κοινωνική σύνδεση, και η στρατιωτική αποτροπή ήταν ένας εφικτός στόχος και αυτόν προσδιορίσαμε ως εθνικό σκοπό. Έτσι το γεωπολιτικό παιχνίδι βασίστηκε σε μια απλή μονοδιάστατη προϋπόθεση. Η μόνη αντιπαλότητα ήταν μεταξύ των αντίστοιχων στρατιωτικών δυνάμεων, και κάθε πλευρά εξαρτιόταν από την άλλη πλευρά για να μην τραβήξει τη σκανδάλη. Αλλά πλέον διακρίνουμε, το τρισδιάστατο γεωπολιτικό παιχνίδι το οποίο παρουσιάζει κατανομή της ισχύος σε κάθε επίπεδο στρατιωτικό, οικονομικό και κοινωνικό. Όχι μόνο ένα.

Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο διακρίνουμε το τελευταίο διάστημα έναν υπερβολικό εκνευρισμό της Τουρκίας.

Οι τριμερείς συμφωνίες με την Κύπρο, το Ισραήλ, και την Αίγυπτο, οι αμυντικές συμμαχίες με τη Γαλλία και τις ΗΠΑ, μπαίνουν ανάχωμα στις φιλοδοξίες της Άγκυρας για Νεοθωμανισμό και Παντουρκισμό. Η πρότερη σκέψη της στρατιωτικής αποτροπής με αμυντική στρατηγική μας επισκίαζε και μας παραπλανούσε υποτιμώντας την πραγματική πρόκληση που αντιμετωπίζαμε προσφέροντας μάλλον αναποτελεσματικές στρατηγικές.

Σε οικονομικό επίπεδο, οι σχέσεις μεταξύ Άγκυρας με χώρες της ΕΕ είναι βαθιά αλληλένδετες. Ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ η Γερμανία έρχεται στην πρώτη θέση. Είναι με απόσταση ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας. Το 10% των τουρκικών εξαγωγών ύψους 14 δις ευρώ έχουν αποδέκτη τη Γερμανία. Σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές της Γερμανίας προς την Τουρκία, προϊόντα όπως μηχανές, ηλεκτρονικά και χημικά προϊόντα που παράγονται από εξειδικευμένες γερμανικές επιχειρήσεις δεν αντικαθίστανται εύκολα από άλλη χώρα. Αντίθετα το Βερολίνο εισάγει κυρίως προϊόντα υφαντουργίας και τρόφιμα. Με λίγα λόγια, εάν η Τουρκία έρχεται στην 13η θέση ως εξαγωγικός εταίρος της Γερμανίας, η Γερμανία είναι ο πρώτος και πιο σημαντικός εμπορικός εταίρος της. Ενώ ορισμένες φωνές στις Βρυξέλες μιλούν για “αποσύνδεση”, θα ήταν ανόητο να σκεφτούμε ότι μπορεί να διαχωριστεί εντελώς η οικονομία της ΕΕ από την Τουρκία χωρίς τεράστιο κόστος. Και δεν πρέπει να περιμένουμε ούτε από άλλες χώρες να το πράξουν, καθώς η Τουρκία φέρεται να είναι ένας σημαντικός εμπορικός εταίρος περισσότερων χωρών της ΕΕ. Ωστόσο αντιλαμβανόμαστε, ότι η επιβολή οικονομικών κυρώσεων προς την Τουρκία τι σημαντική επίδραση θα έχει.

Οι κοινωνικοί ιστοί είναι επίσης βαθιά αλληλένδετοι. Υπάρχουν εκατομμύρια τούρκοι ομογενείς, μεταξύ των. Και είναι φυσικά αδύνατο να αποσυνδέσουμε πολιτικές ήπιας ισχύος και οικολογικά ζητήματα όπως οι πανδημίες και την κλιματική αλλαγή.

Η αλληλεξάρτηση είναι ένα δίκοπο μαχαίρι. Δημιουργεί δίκτυα ευαισθησίας σε ό,τι συμβαίνει και μπορούν να ενθαρρύνουν την προσοχή. Επίσης δημιουργεί τρωτά σημεία που τόσο η Άγκυρα όσο και χώρες της ΕΕ μπορούν να προσπαθήσουν να χειραγωγήσουν ως εργαλεία επιρροής.

Θαλάσσιος Έλεγχος της Μεσογείου

Οι εξελίξεις στη Μεσόγειο, στρέφονται στο σταυροδρόμι της περιφερειακής αντιπαλότητας συμπεριλαμβανομένης μιας αυξανόμενης ναυτικής παρουσίας και επιβεβαίωσης μιας νέας δυναμικής στο στρατηγικό περιβάλλον που δημιούργησε η προοδευτική παγκοσμιοποίηση ασφαλείας της Μεσογείου. Αυτό σημαίνει ότι αυτές οι αντιπαλότητες σχετίζονται κυρίως με τη διεθνή ασφάλεια και λιγότερο με την περιφερειακή ή ακόμη λιγότερο από τις εθνικές. Γύρω από τις θαλάσσιες ζώνες, διαμορφώνεται μια  εναλλακτική πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο, μια περιοχή που συνεχίζει να παρουσιάζει τεράστιο γεωπολιτικό ενδιαφέρον.

Με την αύξηση, όμως, των στρατιωτικών και αεροναυτικών δραστηριοτήτων είναι ορατός ο κίνδυνος της τριβής μεταξύ των στρατιωτικών μονάδων των διαφόρων όμορων κρατών. Εξ αιτίας αυτής της έντασης, σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, είναι άμεση η ανάγκη για την επανεξέταση της θαλάσσιας ασφάλειας ως μια προοπτική για την προώθηση μιας προσέγγισης οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ της Ελλάδος και των γειτόνων της, προκειμένου να μειωθούν οι ενδεχόμενες πηγές τριβής και κλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο.

Παρά τους μη στρατιωτικούς παράγοντες, η αποτροπή επιτάσσει τάχιστα τον εκσυγχρονισμό των αμυντικών μας συστημάτων σε μεγάλο βαθμό με σκοπό όχι μόνο την ισορροπία δυνάμεων αλλά και το θαλάσσιο έλεγχο για την ελευθερία της ναυσιπλοΐας. Επίσης πρέπει να σχεδιάσουμε προσεκτικά τις οριζόντιες κινήσεις μας, όπως η βελτίωση των σχέσεων με τη Λιβύη και την ενίσχυση της συμμαχίας μας με την  Αίγυπτο, το Ισραήλ, τη Γαλλία και στο παραδοσιακό στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, δεν μπορούμε να αγνοούμε τις διαφορετικές σχέσεις ισχύος στα οικονομικά ή διακρατικά συμβούλια και τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδρούν αυτά τα επίπεδα.

Στρατηγική προς το Εθνικό Συμφέρον

Είναι επίσης κοινότυπο, ή στην καλύτερη περίπτωση, ασήμαντο, να λέμε ότι όλα τα κράτη προσπαθούν να ενεργήσουν σύμφωνα με το εθνικό τους συμφέρον. Το σημαντικό ερώτημα είναι πώς οι κυβερνήσεις επιλέγουν να καθορίσουν και να επιδιώξουν αυτό το εθνικό συμφέρον υπό διαφορετικές διαμορφούμενες συνθήκες. Η πρόσβαση στους υδρογονάνθρακες, η ασφάλεια των αγωγών, η προσπάθεια αμυντικών συμφωνιών, οι αγοροπωλησίες στρατιωτικών εξοπλισμών και η περιφερειακή σταθερότητα ανήκουν όλα στη σφαίρα των εθνικών συμφερόντων, αλλά και αξίες και αρχές που επιβάλλονται ως ήπια ισχύς είναι ελκυστικές για όλους μας. Εμείς πρέπει να συνδυάσουμε αυτές τις κατηγορίες συμφερόντων, αρχών και αξιών, για να έχουμε μια επωφελή για το έθνος στρατηγική.

Ως εκ τούτου, μια τρισδιάστατη στρατηγική αναγνωρίζει και ανταποκρίνεται στο γεγονός ότι αυτές οι ενέργειες του Ελληνισμού δημιουργούν ευκαιρίες για να λάβουμε υποστηρικτικά μέτρα που με τη σειρά τους θα αυξήσουν την επιρροή μας.

Συμπεράσματα

Επειδή ο Ελληνισμός εργάζεται για την ανάπτυξη μιας συνεκτικής στρατηγικής έναντι των αμφισβητήσεων της Τουρκίας, τα διδάγματα της περασμένης τριαντάχρονης περιόδου δείχνουν ότι ένα καλό μέρος για να ξεκινήσουμε τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις μας, είναι η σοβαρή δέσμευση όλων των υπολοίπων κρατών της Μεσογείου που έχουν συμφέρον για συγκεκριμένα μέτρα μείωσης του κινδύνου πολέμου.

Οποιεσδήποτε άλλες προτεραιότητες επιλεγούν, δεν πρέπει να ξεχνούνε τη μάστιγα ενός πολέμου που «δεν μπορεί να κερδηθεί και γι’ αυτό πρέπει να καταπολεμηθεί» και η κλιμακούμενη απειλή σήμερα μιας πολεμικής καταστροφής μέσω σφάλματος, ή εσφαλμένου υπολογισμού, θα μπορούσε να είναι ένας κατακλυσμός που θα μας φέρει όλους πολλές δεκαετίες πίσω.

Το πεδίο των διαπραγματεύσεων προσφέρει συγκεκριμένα βήματα, που ποτέ δεν είναι εύκολα σε μια πολύπλοκη, ήδη χτυπημένη πολιτική σχέση, όπως έχουμε σήμερα στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις. Ως εκ’ τούτου εκτιμώ ότι είναι προς το συμφέρον της Ελλάδος να προτείνει συζητήσεις για το θέμα αυτό, με όλες τις γειτονικές χώρες που βρέχονται στην Ανατολική Μεσόγειο και των μεγάλων δυνάμεων που λειτουργούν στην περιοχή της Μεσογείου, καθώς αυτό που μπορούμε να ελπίζουμε είναι ότι μια σοβαρή πολιτική και στρατιωτική διπλωματία, μπορεί να επιλύσει προβλήματα και ότι η ανθρωπότητα δεν θα συρθεί στα ίδια λάθη του παρελθόντος.

Καλώς ή κακώς, είμαστε γειτονικοί λαοί οπότε είμαστε από τη Γεωγραφία εγκλωβισμένοι σε μια «συνεταιριστική αντιπαλότητα» με την Τουρκία, που απαιτεί μια στρατηγική η οποία θα μπορεί να επιτύχει αυτά τα δύο αντιφατικά πράγματα. Να είμαστε ανταγωνιστές και συνεργάτες ταυτόχρονα.

Στην πατρίδα μας απαιτείται να ενισχύσουμε την τεχνολογία αυξάνοντας την υποστήριξη για την έρευνα και την ανάπτυξη. Στο στρατιωτικό τομέα, αυτό σημαίνει αναδιάρθρωση των παραδοσιακών δυνάμεων για την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και την ενίσχυση των προαναφερθέντων συμμαχιών, ενώ στα διακρατικά ζητήματα πρέπει να ενισχύσουμε και να αναπτύξουμε θεσμούς και διεθνείς συνθήκες, όπως να αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα υγείας και κλίματος προτάσσοντας την ήπια ισχύ του Ελληνισμού.

Οι απαισιόδοξοι εξετάζουν το μέγεθος της χώρας και του πληθυσμού της Τουρκίας καθώς και τους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης πιστεύοντας ότι θα επικρατήσουν. Αλλά αν αντιμετωπίσουμε τους συμμάχους μας ως κρίσιμα περιουσιακά στοιχεία, με συνδυασμένη στρατιωτική ισχύ συμβάλλοντας στον οικονομικό πλούτο των ευρωπαϊκών δημοκρατιών, υποστηρίζοντας την ελληνική ήπια ισχύ, θα ξεπεράσουμε κατά πολύ τις επιρροές της Τουρκίας και αυτόν τον αιώνα.

*Ο Υποναύαρχος Δημήτριος Τσαϊλάς δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου, είναι μέλος και ερευνητής του Ινστιτούτου για την Εθνική και Διεθνή Ασφάλεια.

“Μακεδονία”

spot_img

1 ΣΧΟΛΙΟ

  1. Πολύ σωστά τίθεται η τρισδιάστατη προσέγγιση με την Τουρκία, αλλά όχι σε μορφή ανταγωνισμού. Η Ελλάδα θα πρέπει να φτιάξει το δικό της brand name σε στρατιωτικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, χωρίς όμως να ακολουθεί ή ανταγωνίζεται διαρκώς την Τουρκία. Δυστυχώς ελλείψει στρατηγικής η Ελλάδα αρκετές φορές κακώς επιλέγει την αντι- Τουρκική στρατηγική. Αυτό είναι λάθος, η Ελλάδα έχει διαφορετικό όραμα (ειρηνικό, ευημερίας, αναπτυξιακό) από την Τουρκία και πλην των αμυντικών θεμάτων, δεν χρειάζεται αυτή η αντι-στρατηγική. Ο Ελληνισμός δεν έχει ανάγκη αυτή την σύγκριση – αντιπαλότητα.

    Επιπρόσθετα η τρισδιάστατη προσέγγιση απαιτεί η Ελλάδα να αποβάλλει τα βαρίδια της: διχόνοια, ελιτοφιλία, εξουσιομανία, βραχυπρόθεσμοι μόνο σχεδιασμοί, ατομικισμός, φοροδιαφυγή, παραοικονομία, μαύρη εργασία και συνεχή έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών στο κράτος. Επίσης ωφέλιμη θα είναι η προσέγγιση ρεαλισμού σχετικά με το επιούσιου του έθνους. Όλα τα έθνη επαίρονται για το επιούσιον τους, οπότε προσγείωση, ρεαλισμός και τρισδιάστατη προσέγγιση βάση της στρατηγικής των μελισσών και των μερμηγκιών (δουλειά, δουλειά, δουλειά).

    Καλό είναι που κοιτάζουμε 200 χρόνια πίσω, αλλά θα πρέπει να κοιτάξουμε και 50 χρόνια μπροστά.

Leave a Reply to Μελισσοκόμος Ακύρωση απάντησης

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,800ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα