Michael Rubin Μετάφραση Wan Wert
Είναι ένα τέχνασμα στο οποίο το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ πάντα την πατάει: Οι αντίπαλος παραπονιέται για δήθεν κακομεταχείριση του, με σκοπό να κερδίσει παραχωρήσεις.
Πρόκειται για μια στρατηγική στην οποία είναι εξπερ η Τουρκία. Αντί να λογοδοτεί για τη στήριξή της, προς τις θυγατρικές της αλ Κάιντα στη Συρία, για το ότι εθελοτυφλούσε στη ροή ξένων μαχητών κατά μήκος των συνόρων της, και για το οτι η οικογένεια του ίδιου του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επωφελείται από το εμπόριο πετρελαίου του Ισλαμικού Κράτους, διπλωμάτες των ΗΠΑ έχουν αντιμετωπίσει με ευπιστία τους υποτιθέμενους Τούρκικους φόβους για την κουρδική τρομοκρατία που προέρχεται από τη Συρία, παρ ολο που οι Τουρκικές αρχές δεν έχουν καταφέρει να παρουσιάσουν αποδείξεις οι οποίες να δείχνουν μια Κουρδική τρομοκρατία, η οποία μαλιστα να προέρχεται από την Κουρδικά ελεγχόμενη Αυτόνομη Διοίκηση της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας.
Παρ’ όλα αυτά, ο Ειδικός Απεσταλμένος των ΗΠΑ Τζέιμς Τζέφρι και η ομάδα του, έχουν ενδώσει στις τουρκικές αξιώσεις και έχουν συμφωνήσει τουλάχιστον προκαταρκτικά, σε μια τουρκική απαίτηση για μια ουδέτερη ζώνη, αν και οι λεπτομέρειες της συμφωνίας παραμένουν ασαφείς. Οι Κούρδοι, οι οποίοι επί του παρόντος επιβλέπουν την πιο ειρηνική και ασφαλή περιοχή της Συρίας, είναι επιφυλακτικοί στο να εμπιστευτούν τους Αμερικανούς συνομιλητές τους όταν τους διαβεβαιώνουν ότι οι τουρκικές δυνάμεις που θα εισέρχονται στην περιοχή τους θα σέβονται ευλαβικά τις διαπραγματευμένες κόκκινες γραμμές. Πρώτον, υπάρχει το προηγούμενο του Αφρίν, μιας περιοχής της Συρία στην οποία εισέβαλε ο τουρκικός στρατός και προχώρησε σε εθνο κάθαρση, ακόμα και καταστρέφοντας νεκροταφεία , σπάζοντας αγάλματα, και επιβάλλοντας στις γυναίκες να φορούν μαντίλες και να φέρουν αραβικά ονόματα.
Οι δραστηριότητες αυτές αποτελούν τον κανόνα και όχι την εξαίρεση εδώ και χρόνια. Δυόμισι χρόνια μετά την επίτευξη συμφωνίας από διπλωμάτες για τον τερματισμό της τουρκικής στρατιωτικής κατοχής της Μπασίκα, στο βόρειο Ιράκ, οι τουρκικές δυνάμεις παραμένουν. Χρόνια δε πριν, μια «Οργάνωση Παρακολούθησης της Ειρήνης» υπό την εποπτεία της Τουρκίας κατέλαβε θέσεις κλειδιά στο Ιρακινό Κουρδιστάν, παρ ολο που οι αντιμαχόμενες παρατάξεις συμφωνήσαν σε ειρήνη ζητώντας την απομάκρυνση της Τουρκιας .
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ο ρατσισμός της ηγεσίας της Τουρκιας προς την κουρδική πολιτιστική έκφραση και η αντιπάθεια προς τις κουρδικές πολιτικές φιλοδοξίες, ή τα αυτοκρατορικά όνειρα του Ερντογάν. Αντίθετα, είναι ο ίδιος, ο τουρκικός τρόπος άσκησης διπλωματίας.
Σκεφτείτε τις τουρκικές προσπάθειες διαμεσολάβησης στη διαφωνία για τη Σομαλία. Το 1991, η πρώην Βρετανική Σομαλιλάνδη αποσύρθηκε από την ένωσή της με τη Σομαλία και διακήρυξε την ανεξαρτησία της, κίνηση που δεν αναγνωρίζει η κυβέρνηση της Σομαλίας στο Μογκαντίσου. Το Μογκαντίσου έχει γίνει, τα τελευταία χρόνια, Τούρκος πελάτης αν όχι αποικία της Τουρκιας , αλλά παράλληλα η Τουρκία διατηρεί προξενείο στην πρωτεύουσα της Σομαλιλάνδης Χαργκέισα και έχει αναλάβει να διαμεσολαβήσει στην ενδοσομαλική διαφωνία.
Ωστόσο, η αποδοχή της τουρκικής διαμεσολάβησης ήταν ενα λάθος λόγω της επαναλαμβανόμενης κακής πίστης της Άγκυρας.
Τα σύνορα της Σομαλιλάνδης, για παράδειγμα, ήταν προϊόν του τέλους του 19ου αιώνα, καθώς Βρετανοί διπλωμάτες επέτυχαν μια σειρά συνθηκών με τοπικούς ηγέτες φατριών, σχηματίζοντας τελικά ενα προτεκτοράτο. Το 1960, όταν το Ηνωμένο Βασίλειο προσέφερε στη βρετανική Σομαλιλάνδη την πλήρη ανεξαρτησία της, αυτο και όλα τα άλλα μόνιμα μέλη του Ο.Η.Ε. αναγνώρισαν τα υπάρχοντα σύνορά της .
Ωστόσο, το σομαλικό κράτος Puntland, που ιδρύθηκε μόλις το 1998, αμφισβήτησε τα σύνορα με την Σομαλιλάνδης. Μεγάλο μέρος των παραπόνων του είναι παραπλανητικό, ειναι ένας τρόπος με τον οποίο η Σομαλία (το ειρωνικο δε ειναι οτι χρηματοδοτείται από δυτικούς δωρητές) προσπαθεί να υπονομεύσει τη Σομαλιλάνδη, τόσο για λόγους ρενβασισμου όσο και για να στρέψει την προσοχή του κόσμου από τη διαφθορά της ίδιας της Σομαλίας και την κρατική αποτυχία.
Τον περασμένο Φεβρουάριο, ωστόσο, καθώς οι Τούρκοι διπλωμάτες προσποιούνταν ότι διαμεσολαβούν μεταξύ Μογκαντίσου και Χαργκέισα , η Τουρκία διένειμε βοήθεια σε περιοχές της Σομαλιλάνδης που διεκδικούσε η Σομαλία, σφραγισμένα με την τουρκική σημαία και με τη σημαία της Σομαλίας (και όχι της Σομαλιλάνδης), δείχνοντας έτσι στον τοπικό πληθυσμό τόσο την υποστήριξη της Τουρκιας στην επιθετικότητα της Σομαλίας όσο και τη σύνδεση της βοήθειας αυτής με το σχέδιο για υπονόμευση της κυριαρχίας της Σομαλιλάνδης. Το πρόβλημα για την Τουρκία, είναι ότι ενώ η Σομαλία αποδέχεται την επιθυμία της Τουρκίας για ενίσχυση του θρησκευτικού εξτρεμισμού, η Σομαλιλάνδη παραμένει σε μεγάλο βαθμό μετριοπαθής και με φιλοδυτική προοπτική. Αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο η Σομαλιλάνδη επιδιώκει σήμερα ευρύτερη διαμεσολάβηση στην οποία να συμμετέχουν οι “Ηνωμένες Πολιτείες, η Μεγάλη Βρετανία, και αρκετοί Ευρωπαίοι και Αφρικανοί εταίροι, αντί να εξαρτάται αποκλειστικά από την Τουρκία.
Έπειτα, υπάρχει το ζήτημα των υπερπτήσεων. Οι επιβάτες διεθνών πτήσεων σπάνια σκέφτονται την διαδικασία που είναι απαραίτητη για να πετάξουν πάνω από άλλες χώρες. Όταν τα αεροσκάφη εισέρχονται στον εναέριο χώρο άλλης χώρας, απαιτούνται τόσο πληρωμές όσο και συντονισμός όσον αφορά τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας. Η κρατική αναγνώριση απο μόνη της δεν αποτελεί εχέγγυο για συμφωνίες υπερπτήσεων. Όταν επισκέφθηκα για παράδειγμα, για πρώτη φορά την Καμπούλ τον Μάρτιο του 2000, σε μια εποχή που οι Ταλιμπάν έλεγχαν την πρωτεύουσα, αλλά δεν είχαν επίσημα αναγνωριστεί ,συνάντησα αξιωματούχους της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών, οι οποίοι είχαν επαφές με τους Ταλιμπάν σχετικά με τις υπερ πτήσεις, τις επικοινωνίες και τις διαδικασίες έκτακτης ανάγκης.
Οι Τούρκοι διπλωμάτες επίσης, έχουν αναλάβει ρόλο μεσολαβητή μεταξύ Μογκαντίσου και Χαργκέισα σχετικά με υπερπτήσεις της Σομαλιλάνδης, ένα ολοένα και πιο σημαντικό θέμα δεδομένου του οτι ο μεγάλοι εμπορικοί αερομεταφορείς από την Αιθιοπία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Τζιμπουτί χρησιμοποιούν το αεροδρόμιο της Χαργκέισα. Παρά τις συμφωνίες στις οποίες μεσολάβησε η Τουρκία μεταξύ Μογκαντίσου και Χαργκέισα, η κυβέρνηση της Σομαλίας στο Μογκαντίσου ακύρωσε μονομερώς τις συμφωνίες της και ζήτησε πλήρη εξουσία στον εναέριο χώρο της Σομαλιλάνδης και στις εγκαταστάσεις της Σομαλιλάνδης. Όταν αξιωματούχοι της Σομαλιλάνδης διαμαρτυρήθηκαν στην Τουρκία, το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας άλλαξε τη θέση του και ανέφερε ότι ήταν απλά μεσολαβητές και όχι εγγυητές.
Με άλλα λόγια, η Τουρκία αρνήθηκε να τηρήσει τις συμφωνίες που είχε διαπραγματευτεί ο διπλωμάτης της. Αυτή η ανεντιμότητα έχει πραγματικές επιπτώσεις στον κόσμο. Σύμφωνα με έναν ανώτερο αξιωματούχο της Σομαλιλάνδης, έχει υπάρξει πολλαπλασιασμός των μικρών, άγνωστων αεροσκαφών που διασχίζουν τώρα τον ουρανό της Σομαλιλάνδης και προσγειώνονται σε μικρές λωρίδες γης , ύποπτων για μεταφορά οπλισμού σε εξτρεμιστές, στους οποίους ο Ερντογάν δείχνει συμπάθεια.
Η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να θέλει να πιστεύει ότι οι καταγγελίες της Τουρκίας είναι νόμιμες και ότι πρέπει να ανοίξουν διπλωματική πόρτα για μεγαλύτερη τουρκική παρουσία στη βόρεια Συρία. Ο ειδικός απεσταλμένος James Jeffrey μπορεί ειλικρινά να πιστεύει ότι η Τουρκία θα τηρήσει τις διπλωματικές δεσμεύσεις που διαπραγματεύεται. Ωστόσο, η πρόσφατη πρακτική της Τουρκίας στη Συρία, το Ιράκ και τη Σομαλία δείχνει το αντίθετο: Η Άγκυρα δεν έχει καμία πρόθεση να τηρήσει τις συμφωνίες της, και οποιαδήποτε δέσμευση της να επιτρέψει την κουρδική αυτοδιοίκηση , να αποκλείσει την εθνοκάθαρση ή να αποτρέψει τη διείσδυση ισλαμιστών εξτρεμιστών και ξένων μαχητών είναι άνευ νοήματος.
Όπως θα καταλάβαινε ο καθένας που παρακολουθεί την τουρκική διπλωματική πρακτική , μια συμφωνία των ΗΠΑ με την Τουρκία για ένα δήθεν ασφαλή διάδρομο στα σύνορα ,δεν θα έκανε τίποτε άλλο απ το να έδινε το πράσινο φως για μια τουρκική κατοχή και εθνοκάθαρση εναντίον των κουρδων , των Γεζιδών και των χριστιανικών πληθυσμών της περιοχής. Δεν είναι μόνο μια πολιτική ανήθικη από ανθρωπιστική άποψη, αλλά είναι επίσης και κακή από άποψη ασφάλειας, καθώς υπονομεύει τη σταθερότητα και τη μετριοπάθεια σπέρνοντας μάλιστα τους σπόρους του ριζοσπαστισμού και της τρομοκρατίας.
o Michael Rubin (@Mrubin1971) ειναι αρθρογραφος στο Examiner’s Beltway Confidential blog ,επιβλεπων στο American Enterprise Institute και πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου.
