(Σημείωση :Το «D» ,κωδικός της επιχείρησης-της D-Day σημαίνει επίσης day. Αυτή είναι μια μικρή λεπτομέρεια που δεν αλλάζει κάτι, αλλά είναι βέβαιο ότι πολλοί έχουν την απορία. Είναι η σύντμηση για το «μέρα 0». Η 5η Ιουνίου ήταν η D-1, η 7η Ιουνίου ήταν η D+1 κλπ).
Στις πρώτες πρωινές ώρες της D-Day, 6 Ιουνίου 1944, οι συμμαχικές δυνάμεις αποβιβάσθηκαν στις ακτές της Νορμανδίας της Γαλλίας , για να απελευθερώσουν την Ευρώπη από τη Γερμανία του Χίτλερ.Εννέα (9) συμμαχικά έθνη μεταξύ των οποίων και Ελλάδα (…με πολεμικά πλοία και αρκετά εμπορικά πλοία ως παρακάτω) αποτελούμενα από πάνω από 150.000 στρατεύματα, όπου συνάντησαν μεγάλη αντίσταση από τα γερμανικά στρατεύματα. 23.000 αλεξιπτωτιστές από τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία πέταξαν με αεροσκάφη και ανεμόπτερα. Πάνω από 5.000 συμμαχικά πλοία χρησιμοποιήθηκαν επίσης για να υποστηρίξουν την εισβολή , που ονομαζόταν “Επιχείρηση Overlord » (Επικυρίαρχος).Μέχρι το φως της ημέρας οι ακτές ήταν υπό τον έλεγχο των Συμμάχων.Μέσα στις επόμενες πέντε ημέρες, οι Σύμμαχοι έφεραν πάνω από 326.000 στρατεύματα, 54.000 οχήματα και 104.000 τόνους προμήθειες στην περιοχή για τη στρατιωτική επιχείρηση,Οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν σχεδόν 10.000 θύματα και περισσότερους από 4.000 νεκρούς μέχρι το τέλος των μαχών.Λεπτομέρειες υπάρχουν στα παρακάτω κείμενα ,βίντεο και φωτογραφίες.
*** 4 ΧΑΡΤΕΣ “ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ” ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ
Παρακάτω τέσσερεις (4) χάρτες-για να αντιληφθούμε κατά την ανάγνωση την όλη πορεία των επιχειρήσεων – που δείχνουν από ποια λιμάνια της Αγγλίας ξεκίνησαν οι συμμαχικές δυνάμεις ,σε ποια σημεία αποβιβάσθηκαν στην Νορμανδία της Γαλλίας ,ποιες Μονάδες συμμετείχαν ,ποιοι ήταν Διοικητές των Μεγάλων Σχηματισμών ,ποια προγεφυρώματα δημιούργησαν (ροζέ χρώμα στον τρίτο χάρτη) και προς τα που κατευθύνθηκαν μέχρι την Γερμανία.
13 πράγματα που (πιθανώς) δεν ξέρατε για την Απόβαση στη Νορμανδία
Άγνωστες πτυχές της D-Day.
Η Απόβαση στη Νορμανδία (ευρέως γνωστή και ως D-Day, ή, με το κωδικό όνομά της, Επιχείρηση Overlord) ήταν μία από τις πιο κρίσιμες και κομβικές επιχειρήσεις του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αμφίβια επιχείρηση της ιστορίας, και ο αντικειμενικός της σκοπός, ο οποίος επετεύχθη, ήταν η δημιουργία ενός Συμμαχικού προγεφυρώματος στη Γαλλία που θα άνοιγε τον δρόμο για τη «Μεγάλη Σταυροφορία», για την απελευθέρωση της Ευρώπης από τις ναζιστικές δυνάμεις.
Οι αποβάσεις της 6ης Ιουνίου 1944 ήταν η πρώτη φάση της επιχείρησης Overlord. Στο τέλος της ημέρας εκείνης, 156.000 στρατιώτες των Συμμάχων (κυρίως αμερικανικά, βρετανικά και καναδικά στρατεύματα) βρίσκονταν στη Νορμανδία, παρά της αντίξοες καιρικές συνθήκες και τη σκληρή γερμανική άμυνα, με το προγεφύρωμα να εδραιώνεται και να ενισχύεται τις επόμενες ημέρες. Στις επιχειρήσεις που ακολούθησαν την απόβαση συμμετείχαν και πολωνικές και γαλλικές δυνάμεις, ενώ στο όλο εγχείρημα υπήρξε και ελληνική συμμετοχή, υπό τη μορφή ναυτικών δυνάμεων, με τις κορβέτες «Τομπάζης» και «Κριεζής», επίτακτα πλοία του εμπορικού ναυτικού και το αντιτορπιλικό «Ναβαρίνο».
H «D-Day» άφησε το δικό της αποτύπωμα στην ιστορία και την ποπ κουλτούρα- δεν είναι τυχαίο πως πρόκειται για ένα από τα πιο ευρέως γνωστά γεγονότα της στρατιωτικής ιστορίας παγκοσμίως, που έχει απαθανατιστεί, μεταξύ άλλων, και σε κινηματογραφικές υπερπαραγωγές όπως η «Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν». Ωστόσο, όπως είθισται σε τέτοιες περιπτώσεις, υπάρχουν πολλές άγνωστες πτυχές: Ας ρίξουμε μια ματιά σε κάποιες εξ αυτών, με βάση στοιχεία από το επίσημο blog του US Department of Veterans Affairs, αφιερώματατου BBC, το Imperial War Museum και αλλού.
1: Η επιτυχία ίσως να οφείλεται (και) σε μια πρόγνωση καιρού
Η «D-Day» κανονικά είχε προγραμματιστεί να είναι η 5η Ιουνίου, αλλά οι άσχημες καιρικές συνθήκες είχαν ως αποτέλεσμα ο Αϊζενχάουερ να αποφασίσει να καθυστερήσει την εισβολή. Ο επικεφαλής μετεωρολόγος του «Άικ», ο Βρετανός σμηναγός Τζέιμς Σταγκ, παρά τις προβλέψεις συναδέλφων του, επέμενε στην πρόγνωση για έντονη θαλασσοταραχή και ισχυρούς ανέμους. Ο καιρός την 6η Ιουνίου, αν και πάλι «δύσκολος», ήταν σαφώς βελτιωμένος, και θεωρείται από πολλούς ως βασικός παράγοντας της τελικής επιτυχίας.
2: Τα αποβατικά σκάφη (ΑΒΑΚ) είχαν σχεδιαστεί αρχικά για χρήση στους βάλτους της Λουϊζιάνα
Ο Άντριου Χίγκινς, επιχειρηματίας και πρώην αξιωματικός της εθνοφρουράς της Νεμπράσκα, δυσκολευόταν να μεταφέρει ξυλεία από τους βάλτους της Λουϊζιάνα, καθώς τα σκάφη που χρησιμοποιούνταν, των αρχών του 20ού αιώνα, κολλούσαν στα ρηχά νερά. Για να λύσει το πρόβλημα σχεδίασε ένα ειδικό σκάφος και συνέχισε να το βελτιώνει για τις επόμενες δεκαετίες. Εν τέλει έκλεισε συμβόλαιο με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, που αγόρασε πάνω από 20.000 από τα σκάφη αυτά, για να τα χρησιμοποιήσει ως αποβατικές ακάτους (ΑΒΑΚ). Τα σκάφη αυτά χρησιμοποιήθηκαν στη βόρεια Αφρική, την Ιταλία, τη Νορμανδία και τον Ειρηνικό.
3: Μεταξύ αυτών που αποβιβάστηκαν ήταν ο γιος ενός προέδρου των ΗΠΑ- και ήταν ο πιο ηλικιωμένος της απόβασης
Ο Θίοντορ Ρούζβελτ Τζούνιορ, γιος του γνωστού, μεταξύ άλλων, και ως ιδιαίτερα σκληροτράχηλου και «κάουμποϊ» προέδρου Θίοντορ «Τέντι» Ρούζβελτ, είχε ήδη πολεμική εμπειρία, καθώς είχε πολεμήσει και στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου είχε τραυματιστεί. Με τον βαθμό του ταξιάρχου είχε ήδη ηγηθεί δυνάμεων στη βόρεια Αφρική και στη Σικελία, και ήταν γνωστός ως ένας ανώτατος αξιωματικός που προτιμούσε να βρίσκεται συχνά στην πρώτη γραμμή. Απεστάλη στην Αγγλία για να συμβάλει στην επιχείρηση, και, παρά το προχωρημένο της ηλικίας του (στα 56) ζήτησε να αποβιβαστεί στην ακτή με το πρώτο «κύμα» των αποβατικών δυνάμεων, αίτημα που εν τέλει έγινε δεκτό. Ήταν ο μεγαλύτερος ηλικιακά μεταξύ αυτών που συμμετείχαν στο πρώτο εκείνο «κύμα», ο μόνος ανώτατος αξιωματικός σε αυτό και επίσης ο μόνος πατέρας που συμμετείχε με τον γιο του (λοχαγός Κουέντιν Ρούζβελτ) στην απόβαση. Είχε μακροχρόνια προβλήματα υγείας (καρδιακά και αρθρίτιδα), ενώ τον ταλαιπωρούσαν τα τραύματα που είχε υποστεί στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο- αποβιβάστηκε με ένα πιστόλι και ένα μπαστούνι. Όταν διαπίστωσε πως τα δεδομένα ήταν διαφορετικά από αυτά που είχαν προβλεφθεί, αυτοσχεδίασε και άλλαξε επί τόπου τα σχέδια, οδηγώντας στην επιτυχία της επιχείρησης, ενώ επίσης περιφερόταν στις γραμμές και έλεγε ανέκδοτα κλπ στους άνδρες για να τους τονώσει το ηθικό- και σε κάποιες περιπτώσεις κάνοντας και ο ίδιος τον «τροχονόμο» για την κίνηση των δυνάμεων, κάτω από εχθρικά πυρά. Πέθανε από καρδιακή προσβολή έναν περίπου μήνα μετά την απόβαση.
4: Τόσο ο Αϊζενχάουερ όσο και ο Τσώρτσιλ φοβούνταν πολύ το ενδεχόμενο ήττας
Ο Αϊζενχάουερ είχε προετοιμάσει μια επιστολή που θα ανοιγόταν σε περίπτωση αποτυχίας της εισβολής. Όπως έγραφε, «οι αποβάσεις μας στην περιοχή του Χερβούργου- Χάβρης απέτυχαν να δημιουργήσουν ικανοποιητικό προγεφύρωμα και απέσυρα τα στρατεύματα. Η απόφασή μου για επίθεση εκείνη τη χρονική στιγμή, σε εκείνα τα σημεία, βασίστηκε στις καλύτερες διαθέσιμες πληροφορίες. Εάν αποδοθεί φταίξιμο, είναι αποκλειστικά δικό μου». Η επιστολή είχε τιτλοφορηθεί «σε περίπτωση που νικήσουν οι Ναζί».
Ο Τσώρτσιλ, από πλευράς του, γνώριζε από τέτοιες ήττες, καθώς ήταν οι δικές του αποφάσεις που είχαν οδηγήσει στην τρομακτική ήττα και τις απώλειες δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών στην επιχείρηση στην Καλλίπολη κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Για τον λόγο αυτό είχε απομακρυνθεί από τη θέση του Πρώτου Λόρδου του Ναυαρχείου, και η αποτυχημένη εκείνη εισβολή αποτελούσε μεγάλο προσωπικό βάρος για τον ίδιο. Η απόβαση στη Νορμανδία του θύμιζε πολύ την ατυχή εκείνη επιχείρηση, και το βράδυ της 5ης Ιουνίου είχε πει στη γυναίκα του «συνειδητοποιείς πως, όταν ξυπνήσεις το πρωί, ίσως έχουν σκοτωθεί 20.000 άνδρες;».
5: Η συλλογή πληροφοριών από το BBC
Από το 1942 ακόμα, το BBC είχε ξεκινήσει μια πρωτοβουλία συλλογής φωτογραφιών και καρτποστάλ από τις ακτές της Ευρώπης, από τη Νορβηγία ως τα Πυρηναία. Στην πραγματικότητα σκοπός ήταν η συλλογή πληροφοριών για να βρεθεί ποιες ακτές ήταν οι καταλληλότερες για απόβαση. Εκατομμύρια φωτογραφίες έφτασαν στη βρετανική στρατιωτική ηγεσία, και με τη βοήθεια της γαλλικής Αντίστασης και αναγνωρίσεων από αέρος, επελέγησαν τα καλύτερα σημεία για τη D-Day.
6: Ο στρατός- φάντασμα
Οι Σύμμαχοι κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες να παραπλανήσουν τους Γερμανούς ως προς το σημείο της απόβασης, υποδεικνύοντας πως θα ήταν κοντά στο Καλαί και όχι στη Νορμανδία: Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής δημιούργησαν ψεύτικους στρατούς στο Κεντ (επιχείρηση Fortitude) με ομοιώματα οχημάτων (μεταξύ των οποίων φουσκωτά άρματα μάχης), ενώ διέρρεαν παραπλανητικές πληροφορίες μέσω διπλών πρακτόρων. Σκοπός ήταν οι Γερμανοί να πιστέψουν ότι επιχειρήσεις θα γίνονταν στο Πα Ντε Καλαί και τη Νορβηγία.
7: Μια πολυεθνική επιχείρηση
Το 1944 πάνω από 2 εκατ. στρατιώτες, από πάνω από 12 χώρες, βρίσκονταν στη Βρετανία στο πλαίσιο των προετοιμασιών για την εισβολή. Ο κύριος όγκος των δυνάμεων που πραγματοποίησαν την απόβαση ήταν από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τον Καναδά, ωστόσο στην επιχείρηση συμμετείχαν επίσης αυστραλιανές, βελγικές, τσέχικες, ολλανδικές, γαλλικές, ελληνικές, νεοζηλανδικές, νορβηγικές, ροδεσιανές και πολωνικές ναυτικές, αεροπορικές ή χερσαίες δυνάμεις.
8: Εισβολή από θαλάσσης και αέρος
Η επίθεση πραγματοποιήθηκε σε δύο σκέλη: Τις αποβάσεις στις ακτές και ρίψεις 18.000 αλεξιπτωτιστών τα ξημερώματα, πίσω από τις ακτές, προκειμένου να υποστηρίξουν τις δυνάμεις που αποβιβάζονταν. Οι συμμαχικές αεροπορικές δυνάμεις πραγματοποίησαν πάνω από 14.000 εξορμήσεις για να υποστηρίξουν την επιχείρηση, με τη Luftwaffe σε μεγάλο βαθμό να μην μπορεί να αντιδράσει, καθώς είχε επιτευχθεί αεροπορική υπεροχή πριν την εισβολή. Στο θαλάσσιο σκέλος, την επιχείρηση «Ποσειδών» (Neptune) συμμετείχαν 7.000 πλοία, που μετέφεραν και συνόδευαν τα στρατεύματα και βομβάρδιζαν τις γερμανικές αμυντικές θέσεις.
9: Το Τείχος του Ατλαντικού
Η Ναζιστική Γερμανία είχε οχυρώσει τις ακτές της βόρειας Γαλλίας, με τις οχυρώσεις εκείνες να λαμβάνουν το όνομα «Τείχος του Ατλαντικού». Ωστόσο αρκετά τμήματά τους ήταν ημιτελή ή ανεπαρκώς επανδρωμένα. Μέλη της γαλλικής Αντίστασης και της βρετανικής SOE (Special Operations Executive) παρείχαν πληροφορίες και έκαναν σαμποτάζ, συμβάλλοντας και στις προσπάθειες παραπλάνησης της ναζιστικής ηγεσίας, ώστε να μην διαθέσει για την αντιμετώπιση της απόβασης δυνάμεις που ίσως να την είχαν σταματήσει. Σημειώνεται πως ο λόγος που οι αμερικανικές δυνάμεις υπέστησαν μεγάλες απώλειες στην ακτή «Όμαχα» ήταν επειδή οι ναυτικοί και αεροπορικοί βομβαρδισμοί δεν αποδείχτηκαν ιδιαίτερα αποτελεσματικοί και επειδή είχαν απέναντί τους ιδιαίτερα εμπειροπόλεμα γερμανικά στρατεύματα.
10: Η λάθος εντύπωση του Ρόμμελ και ο ύπνος του Χίτλερ
Γενικότερα, οι προγνώσεις για τις καιρικές συνθήκες ήταν τέτοια που ο Ρόμμελ (η «Αλεπού της Ερήμου» της βόρειας Αφρικής) εκτιμούσε πως δεν θα γινόταν εισβολή- σε βαθμό που πήγε στη Γερμανία για να πάει δώρο στη σύζυγό του ένα ζευγάρι παπούτσια για τα γενέθλιά της. Όταν έγινε η απόβαση, ο ίδιος ήταν ακόμα εκεί. Επίσης, όταν τα συμμαχικά στρατεύματα χτύπησαν τις ακτές της Νορμανδίας, ο Χίτλερ κοιμόταν, και κανείς από τους στρατηγούς του δεν τολμούσε να διατάξει την αποστολή ενισχύσεων χωρίς την άδειά του, ούτε να τον ξυπνήσει- με αποτέλεσμα οι Γερμανοί να χάσουν κρίσιμο χρόνο. Όταν ο «Φύρερ» ξύπνησε, κατά τις 10, αρχικά χάρηκε, καθώς θεώρησε ότι μπορούσε να επιτευχθεί μια αποφασιστική νίκη.
11: Ένας απρόσμενος αιχμάλωτος
Ένας αιχμάλωτος που οι στρατιώτες των Συμμάχων δεν περίμεναν να πιάσουν ήταν ο Γιανγκ Κιουνγκτζόνγκ, ένας Κορεάτης που είχε στρατολογηθεί από τους Ιάπωνες το 1938, σε ηλικία 18 ετών. Αιχμαλωτίστηκε από τους Σοβιετικούς το 1939, στο πλαίσιο στρατιωτικών συγκρούσεων μεταξύ ΕΣΣΔ και αυτοκρατορικής Ιαπωνίας, και απεστάλη να πολεμήσει τους Γερμανούς. Εκεί αιχμαλωτίστηκε ξανά, αυτή τη φορά από τους Γερμανούς, το 1943, που τον στρατολόγησαν ξανά. Εν τέλει αιχμαλωτίστηκε από Αμερικανούς στη Νορμανδία. Μετά τον πόλεμο μετακόμισε στο Ιλινόι, όπου πέθανε το 1992.
12: Οι δυνάμεις της Βρετανικής Κοινοπολιτείας ήταν περισσότερες
Οι δυνάμεις της Βρετανικής Κοινοπολιτείας ήταν περισσότερες από τις αμερικανικές κατά τη D-Day: Από τους 156.000 άνδρες που αποβιβάστηκαν στη Γαλλία στις 6 Ιουνίου, οι 73.000 ήταν Αμερικανοί και οι 83.000 Βρετανοί και Καναδοί. Επίσης, η ναυτική δύναμη της Κοινοπολιτείας ήταν μεγαλύτερη από την αντίστοιχη αμερικανική.
13: Από τη «Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν» στο heavy metal και τους «Δαίμονες της Νορμανδίας»
Η απόβαση στη Νορμανδία έχει αποτελέσει αντικείμενο άπειρων βιβλίων, ταινιών, ντοκιμαντέρ, βιντεοπαιχνιδιών κλπ. Μεταξύ τους είναι προφανώς η «Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν», πολλά βιντεοπαιχνίδια θεματολογίας Β′ Παγκοσμίου Πολέμου (Call of Duty, Medal of Honor, Company of Heroes κλπ)- αλλά πέραν αυτών, υπάρχουν και heavy metal τραγούδια που έχουν γραφτεί για τη Νορμανδία, όπως το «The Longest Day» των Iron Maiden και το «Primo Victoria» των Sabaton. Επίσης, μεταξύ των βιβλίων που έχουν γραφτεί για τη D-Day υπάρχει και ένας ασυνήθιστος τίτλος, το «Οι Δαίμονες της Νορμανδίας» (original τίτλος: «The Devils of D-Day»), από τον διάσημο συγγραφέα λογοτεχνίας τρόμου Γκράχαμ Μάστερτον. Στο επίκεντρό του βρίσκεται ένα κατάμαυρο αμερικανικό άρμα μάχης, σφραγισμένο και εγκαταλειμμένο σε ένα από τα πεδία των μαχών της Νορμανδίας, που ανήκε σε μια μυστηριώδη, σκοτεινή δύναμη 13 ιδιαίτερα φονικών, μαύρων αρμάτων- και που η συνεχιζόμενη μακάβρια, απόκοσμη παρουσία του στοιχειώνει την περιοχή, εμπνέοντας απύθμενο κακό, δεκαετίες μετά.
Σαν σήμερα, 6 Ιουνίου 1944: Τι θα γινόταν εάν είχε αποτύχει η απόβαση στη Νορμανδία;
Μαρία Δεδούση – CNN Greece
Είναι κάποιες μέρες που είναι de facto μονοθεματικές. Διάφορα πράγματα συνέβησαν σαν σήμερα τα τελευταία 77 χρόνια, αυτά που καταγράφει κάθε μέρα τούτη η στήλη, αλλά σχεδόν κανένα δεν θα είχε σημασία αν δεν είχε υπάρξει η 6η Ιουνίου 1944. Η μέρα που έγινε η Απόβαση στη Νορμανδία. Την ξέρετε κυρίως ως D-Day…
Το «D» στο D-Day, σημαίνει επίσης day. Αυτή είναι μια μικρή λεπτομέρεια που δεν αλλάζει κάτι, αλλά είναι βέβαιο ότι πολλοί έχουν την απορία. Είναι η σύντμηση για το «μέρα 0», αν προτιμάτε. Η 5η Ιουνίου ήταν η D-1, η 7η Ιουνίου ήταν η D+1 και πάει λέγοντας.
Η απόφαση για το ποια θα ήταν η «μέρα 0» πάρθηκε από τον Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων στη δυτική Ευρώπη, ή τέλος πάντων ότι είχε απομείνει από αυτήν, την Αγγλία δηλαδή.
Στο μεταξύ έγιναν πολλά και διάφορα που δεν χωράνε σε ένα δημοσιογραφικό κείμενο, τα έχει καταγράψει η ιστορία, άπειρες πηγές, άπειρες πληροφορίες, μαρτυρίες, ντοκουμέντα, αλλά και ταινίες και βιβλία μυθοπλασίας που προσπαθούν να συναγωνιστούν σε φαντασία την πραγματικότητα εκείνης της μέρας. Δύσκολο.
Από τους 160.000 άντρες που αποβιβάστηκαν στη Νορμανδία εκείνη τη μέρα, oι 10.000 σκοτώθηκαν επί τόπου. Πολύ περισσότεροι τις επόμενες μέρες. Οι απώλειες ήταν αναμενόμενες, οι άντρες ήξεραν που πήγαιναν, ο Αϊζενχάουερ έστειλε σε κάθε έναν από αυτούς μια επιστολή την προηγούμενη της Απόβασης:
«Σε λίγο θα λάβετε μέρος σε μια μεγάλη σταυροφορία, την οποία έχουμε προετοιμάσει εδώ και πολλούς μήνες. Τα μάτια του κόσμου είναι στραμμένα επάνω σας. Δεν θα δεχτούμε τίποτα λιγότερο από την απόλυτη νίκη. Καλή Τύχη!», τους έγραφε.
Το γράμμα που δεν στάλθηκε ποτέ
Ο Αϊζενχάουερ έκανε αυτό που έπρεπε και είπε αυτά που έπρεπε να πει. Ο ίδιος, όμως, είχε πολλές και σοβαρές αμφιβολίες για την Απόβαση. Έχοντας πολεμήσει τους Γερμανούς σε πολλά μέτωπα, τους θεωρούσε -και όχι άδικα- έναν «πολύ καλά εκπαιδευμένο, άριστα εξοπλισμένο και πάντα ετοιμοπόλεμο εχθρό».
Έτσι, ο Αϊζενχάουερ έγραψε ένα ακόμα γράμμα, που ήρθε πρόσφατα στη δημοσιότητα.
«Η Απόβασή μας στη Γαλλία απέτυχε να διασφαλίσει ένα ασφαλές πάτημα και αναγκάστηκα να αποσύρω τα στρατεύματα. Η απόφασή μου να επιτεθώ αυτή τη στιγμή και σε αυτό το σημείο, είχε ληφθεί με βάση τις υπάρχουσες πληροφορίες. Οι άντρες, ο στρατός ξηράς, το ναυτικό και η αεροπορία, έκαναν ότι καλύτερο μπορούσαν να τούς επιβάλουν η γενναιότητα και η αφοσίωση στο καθήκον. Η ευθύνη για την αποτυχία είναι μόνο δική μου».
Δεν υπάρχει άλλη επεξήγηση. Μόνο αυτή:
Ευτυχώς, δεν χρειάστηκε να το στείλει ποτέ.
Και αν είχε πράγματι συμβεί;
Για το τι θα είχε συμβεί εάν η Γερμανία κέρδιζε τον πόλεμο, έχουν ειπωθεί επίσης πολλά, είναι ένα αγαπημένο σενάριο στη λαϊκή κουλτούρα, ίσως ακριβώς επειδή είναι μόνο σενάριο. Εφιαλτικό, χωρίς αμφιβολία, αλλά στον κόσμο αρέσουν τα θρίλερ.
Μια από τις πιο πιθανές εξελίξεις, εάν είχε αποτύχει η απόβαση, είναι η απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμμαχία και τον πόλεμο κατά της Γερμανίας.
Αυτό θα άφηνε τους Βρετανους και τους Σοβιετικούς μόνους να πολεμούν το Ράιχ από δύο μέτωπα, τα οποία σύντομα θα γίνονταν ένα: Το ανατολικό, καθώς η Βρετανία δεν θα είχε πλέον καμία ισχύ, απομονωμένη και αποδυναμωμένη και μόνη της στα δυτικά.
Φυσικά η εξέλιξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν πολυπαραγοντική, όπως όλα τα ιστορικά γεγονότα, όπως εξάλλου και η ίδια η απόβαση στις ακτές της Νορμανδίας. Συχνά αρκεί ένας λάθος άνεμος για να ακυρώσει μια σωστή απόφαση, ή και το αντίθετο.
Στο ανατολικό μέτωπο οι Σοβιετικοί κατάφεραν να γυρίσουν το παιχνίδι στο Στάλιγκραντ και για πολλούς αυτό ήταν το σημείο στο οποίο κρίθηκαν όλα. Θα μπορουσε να έχει συμβεί αυτό, όμως, εάν η Βέρμαχτ είχε αποδεσμευτεί στα δυτικά και είχε ενισχύσει τις δυνάμεις της με εφεδρείες στη Ρωσία;
Κανείς δεν ξέρει και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα. Η ιστορία δεν γράφεται με υποθέσεις.
Η Απόβαση στη Νορμανδία
Από Αντιστράτηγο ε.α. Ιωάννη Κρασσά
«Δὲν ὑπάρχει δόξα στὸν πόλεμο ποὺ νὰ ἀξίζει τὸ αἶμα ποὺ κοστίζει». Ντουάϊτ Ἀϊζενχάουερ, Στρατηγός και Πρόεδρος τῶν ΗΠΑ.
Την 06:30 της 6ης Ιουνίου του 1944, ημέρα Τρίτη, γνωστής ως D–Day,1 οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο εκτόξευσαν την μεγαλύτερη απόβαση στην παγκόσμια ιστορία, με την επωνυμία «Επικυρίαρχος(OVERLORD)». Το γιγαντιαίο εγχείρημα είχε ως σκοπό την απελευθέρωση της Ευρώπης από τα ναζιστικά στρατεύματα. Υπήρξε το αποτέλεσμα ενός αριθμού δύσκολων, δαπανηρών, περίπλοκων και συνδυασμένων επιχειρήσεων στην ξηρά, στον αέρα και στην θάλασσα.
Οι Ηγεσίες
Ο 54άχρονος Στρατηγός 4 αστέρων του στρατού των ΗΠΑ Ντουάϊτ Αϊζενχάουερ(Dwight David Eisenhower), ορίσθηκε Ανώτατος Διοικητής της Συμμαχικής Εκστρατευτικής Δυνάμεως. Η επιλογή του ξάφνιασε γιατί δεν διέθετε πολεμική πείρα και το 1941 ήταν ακόμη ταξίαρχος. Η επιτυχημένη διεύθυνση της αποβατικής επιχειρήσεως “ΠΥΡΣΟΣ” στην Βόρεια Αφρική το 1942, σε συνδυασμό με τον ήρεμο χαρακτήρα του και τoν τρόπο που ασκούσε την διοίκηση, οδήγησαν τον Ρούσβελτ να του αναθέσει το απαιτητικό αυτό καθήκον. Μετά τον πόλεμο εξελέγη 34ος Πρόεδρος των ΗΠΑ(1953-1961). Το υποκοριστικό του ήταν «Άϊκ». Απεβίωσε το 1969.
Διοικητής των χερσαίων αποβατικών δυνάμεων ανέλαβε ο 57άχρονος Βρετανός Στρατηγός Μπέρναρντ Μοντγκόμερι (Bernard Law Montgomery), γνωστός ως «Μόντυ». Το άστρο του άρχισε να ανατέλλει μετά την νίκη επί των Γερμανο-ιταλικών δυνάμεων, στο Ελ Αλαμέιν στην Βόρεια Αφρική τον Οκτώβριο του 1942. Επέδειξε ηγετικά και στρατηγικά προσόντα, υπήρξε τίμιος και εγκρατής, αλλά συγχρόνως αλαζόνας και πεισματάρης. Απεβίωσε το 1976.
Ανώτατος Διοικητής των Γερμανικών Δυνάμεων Δυτικής Ευρώπης ήταν ο Στρατάρχης Γκέραρντ Φον Ρούστεντ(Karl Gerd Von Rundstedt). Στρατάρχης της Βέρμαχτ, Διοικητής Ομάδος Στρατιών κατά την εισβολή στην Πολωνία το 1939, στην Γαλλία το 1940, στην Σοβιετική Ένωση το 1941 και Ανώτατος Διοικητής του Δυτικού Μετώπου το 1944. Ο 70άχρονος(γεννημένος το 1875) Πρώσος Στρατάρχης, ήταν γόνος στρατιωτικής οικογένειας, είχε κερδίσει με την αξία του «τα γαλόνια του», έχαιρε της εκτιμήσεως του Φύρερ και της αναγνωρίσεως των υφισταμένων του. Την 1η Ιουλίου 1944, όταν ζήτησε την σύμπτυξη του μετώπου, ο Χίτλερ τον αντικατέστησε. Στην ερώτηση του Αρχήγου των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων, Στρατάρχου Βίλχελμ Κάιτελ, «Τι νομίζεις ότι πρέπει να κάνουμε τώρα ;» του απάντησε «Να κάνετε ειρήνη ηλίθιοι». Ο Ρούστεντ δεν παραπέμφθηκε να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου. Απεβίωσε το 1953.
Ο 54άχρονος Γερμανός Στρατάρχης Έρβιν Ρόμελ(Johannes Erwin Eugen Rommel), ανέλαβε Διοικητής των γερμανικών δυνάμεων (2 στρατιές) που αμυνόντουσαν κατά μήκος των γαλλικών, έως και των νορβηγικών ακτών. Υπήρξε ο πιο δημοφιλής στρατηγός στην Γερμανία κατά τον Β΄ΠΠ. Κέρδισε τον σεβασμό των αντιπάλων του για τις θεαματικές του νίκες στο θέατρο της Βόρειου Αφρικής. Από τότε του είχε δοθεί το προσωνύμιο «Η Αλεπού της Ερήμου». Ο Ρόμελ κατηγορήθηκε για την συνωμοσία κατά του Χίτλερ της 20ης Ιουλίου 1944. Του έδωσαν την επιλογή να αυτοκτονήσει, προκειμένου να αποφύγει τον διασυρμό μιας δίκης και την δίωξη της οικογένειάς του.
Αϊζενχάουερ Μοντγκόμερι Ρούστεντ Ρόμελ
Η Σχεδίαση των Επιχειρήσεων
Η συμμαχική σχεδίαση ήταν ενιαία για όλες τις εμπλεκόμενες δυνάμεις. O Βρετανός Αντιστράτηγος Φρειδερίκος Μόργκαν(Frederick Morgan) τοποθετήθηκε Επιτελάρχης του Ανώτατου Συμμαχικού Διοικητού [(COSSAC) Chief of Staff to the Supreme Allied Commander]. Το κύριο μέλημά του αφορούσε στην επιλογή της ακτής αποβάσεως. Η περιοχή του Καλαί διέθετε πολλούς λιμένες, για την εκφόρτωση των οχημάτων και του βαρέος υλικού, βρίσκονταν στην μικρότερη απόσταση από τις ακτές της Βρετανίας και αποτελούσε την προσφορότερη από πλευράς τοπογραφικών χαρακτηριστικών λύση. Στις ακτές της Νορμανδίας δεν υπήρχαν λιμενικές εγκαταστάσεις, αλλά το εύρος τους επέτρεπε την απόβαση πολλών στρατευμάτων και για την άμυνά τους είχαν εγκατασταθεί λιγότερες εχθρικές δυνάμεις. Μετά την επιλογή των ακτών της Νορμανδίας ως χώρου αποβάσεως, η όλη σχεδίαση και η προπαρασκευή της επιχειρήσεως προσαρμόσθηκαν στα δεδομένα της.
Το γερμανικό σχέδιο αμύνης προέβλεπε άμυνα επί των ακτών και τήρηση ισχυρών εφεδρειών για την εξάλειψη τυχόν προγεφυρωμάτων. Σ’ αυτό το σημείο υπήρχε διχογνωμία στην γερμανική διοίκηση. Ο Ρόμελ υποστήριζε ότι η επίθεση πρέπει να αποκρουσθεί επί των ακτών αποβάσεως, όπου θα έπρεπε να διατεθούν όλες οι δυνάμεις. Θεωρούσε πολύ δύσκολη την εξάλειψη των προγεφυρωμάτων, λόγω της πληθώρας σε μέσα και προσωπικό που διέθεταν οι Σύμμαχοι. Ο Ρούστεντ είχε την άποψη ότι δια έγκαιρων αντεπιθέσεων ήταν δυνατή η καταστροφή των αποβατικών δυνάμεων. Την ίδια γνώμη είχε και ο Χίτλερ, με αποτέλεσμα να δεσμευτούν οι 5 από τις 9 τεθωρακισμένες μεραρχίες που στάθμευαν στην Γαλλία, ως εφεδρείες, οι οποίες θα διατίθεντο μόνο μετά από έγκριση της ανώτατης γερμανικής διοικήσεως. Οι γερμανικές ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις διατήρησαν την διοικητική αυτοτέλειά τους, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ενότητα διοικήσεως.
Οι Αντίπαλες Δυνάμεις
Για την πραγματοποίηση της αποβατικής επιχειρήσεως συγκεντρώθηκε μια κολοσσιαία δύναμη. Τα σύνολο του προσωπικού των συμμάχων, που συμμετείχε στην απόβαση έφθασε τα 3,5 εκατομμύρια άνδρες, ενώ οι μάχιμες μονάδες ανήλθαν σε 30 Μεραρχίες(1 εκατομμύριο άνδρες).2 Για την μεταφορά τους χρησιμοποιήθηκαν 7.000 αποβατικά και 2.000 εμπορικά πλοία. Ο αποβατικός στόλος υποστηρίχθηκε από 1.200 πολεμικά πλοία, ενώ 13.000 αεροσκάφη όλων των αποστολών, συμμετείχαν σε πληθώρα αεροπορικών επιχειρήσεων. Η παραγωγή όλων αυτών των μέσων στηρίχθηκε κυρίως στην αμερικανική βιομηχανία, ενώ η μεταφορά προσωπικού και υλικών κατέστη δυνατή χάρις στους εμπορικούς στόλους των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας. Από ελληνικής πλευράς συμμετείχαν οι κορβέτες «Κριεζής» και «Τομπάζης».
Οι Γερμανοί διέθεταν 58 μεραρχίες, εκ των οποίων 40 πεζικού, 9 τεθωρακισμένες και 8 μηχανοκίνητες, συνολικής δυνάμεως ενός περίπου εκατομμυρίων ανδρών. Οι περισσότερες μονάδες ήταν μειωμένης συνθέσεως, με ελλείψεις σε μέσα και οπλισμό, ενώ το προσωπικό ήταν μεγαλύτερων ηλικιών και από διάφορα κατεχόμενα κράτη. Το κυριότερο όμως είχαν χάσει την αποφασιστικότητα και το ηθικό τους. Ο γερμανικός στρατός το 1944, δεν είχε καμία σχέση με αυτόν που κατέλαβε την Γαλλίας σε 3 εβδομάδες το 1940. Κατά μήκος των ακτών επί μήκους 3.000 χιλιομέτρων κατασκευάσθηκαν χιλιάδες μόνιμα έργα οχυρώσεων και παράκτια πυροβολεία. Τοποθετήθηκαν εκατομμύρια νάρκες επί των ακτών και ποντίσθηκαν πλήθος εμποδίων στις παραλίες με σκοπό την απαγόρευση προσγειαλώσεως των αποβατικών σκαφών. Η ισχυρή αυτή αμυντική γραμμή ονομάσθηκε «Τείχος του Ατλαντικού», η αξία του οποίου μεγιστοποιήθηκε από την προπαγάνδα του Γ΄ Ράιχ.
Προπαρασκευή
α. Επί τρεις μήνες, πριν την ημέρα της αποβάσεως, 2.000 βομβαρδιστικά αεροσκάφη βομβάρδιζαν το συγκοινωνιακό δίκτυο (κυρίως το σιδηροδρομικό), τις αποθήκες εφοδίων και τα κέντρα επικοινωνιών του εχθρού, σε βάθος 200 χιλιομέτρων από τις ακτές.
β. Χιλιάδες ομοιώματα πλοίων, οχημάτων, πυροβόλων και αρμάτων μάχης, τοποθετήθηκαν απέναντι από το Καλαί, προκειμένου να παραπλανήσουν τους Γερμανούς για την επιλεγείσα ακτή αποβάσεως.
γ. Για την αντιμετώπιση της ελλείψεως λιμένων προετοιμάστηκαν προκατασκευασμένοι συναρμολογούμενοι τεχνητοί λιμένες, στους οποίους έδωσαν την κωδική ονομασία «Μουριές (Mulberry Harbors)». Επρόκειτο για επιπλέουσες υπερκατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα, μήκους 70, ύψους 10 και πλάτους 20 μέτρων. Είχαν δυνατότητα εκφορτώσεως 2.500 οχημάτων και 12.000 τόνων υλικών ημερησίως.
δ. Διαμορφώθηκαν ειδικά άρματα μάχης τα οποία είχαν δυνατότητες πλεύσεως, διανοίξεως ναρκοπεδίων και ζεύξεως τάφρων.
ε. Κατασκευάσθηκαν δύο υποθαλάσσιοι αγωγοί καυσίμων από την Βρετανία στην Γαλλία (Επιχείρηση Πλούτων), χάρις των οποίων, μέχρι το τέλος του πολέμου, μεταφέρθηκαν 850 εκατομμύρια λίτρα πετρελαίου.
Η όλη επιχείρηση προετοιμάσθηκε με πολύ μυστικότητα, μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια. Η τραγική κατάληξη της επιχειρήσεως στην Διέππη3 το 1942, αποτέλεσε ένα καλό μάθημα, προκειμένου να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη.
Η Ημερομηνία Αποβάσεως.
Την εποχή εκείνη οι καιρικές συνθήκες ήσαν δυσμενείς. Οι μετεωρολογικοί σταθμοί στην Γροιλανδία και την Ισλανδία παρείχαν πληροφορίες τις οποίες δεν διέθεταν οι Γερμανοί. Σύμφωνα με τους Βρετανούς μετεωρολόγους, η 6η Ιουνίου θα αποτελούσε ένα διάλειμμα της κακοκαιρίας που επικρατούσε εκείνες τις ημέρες. Οι αποβάσεις εξαρτώντο επίσης και από τις παλίρροιες του στενού της μάχης και τις φάσεις της σελήνης. Οποιαδήποτε αναβολή θα μετέθετε την επιχείρηση για τουλάχιστον 15 με 20 ημέρες, με τεράστιες επιπτώσεις. Ο Αϊζενχάουερ ανέλαβε προσωπικά την ευθύνη για την ημερομηνία ενάρξεως της όλης επιχειρήσεως.
Η Διεξαγωγή
Την 6η Ιουνίου πραγματοποιήθηκε “Η δια του Στενού της Μάγχης Επίθεσις” από το πρώτο αποβατικό και αεροαποβατικό κύμα (156.000 άνδρες). Η ενέργεια αυτή, υπό την ονομασία «Επιχείρηση Ποσειδών(NEPTUNE), αποτέλεσε το πλέον κρίσιμο μέρος του όλου εγχειρήματος. Έξι(6) Μεραρχίες Πεζικού4 αποβιβάσθηκαν σε προκαθορισμένες παραλίες,5 στην χερσόνησο Κοταντέν, στις ακτές της Νορμανδίας της Βόρειου Γαλλίας, επί μήκους 80 χιλιομέτρων. Τις πρώτες πρωινές ώρες της ίδιας ημέρας οι άνδρες από τρεις(3) μεραρχίες αλεξιπτωτιστών (2 ΗΠΑ, 1 Μεγάλη Βρετανία)6 προσγειώθηκαν στα μετόπισθεν των γερμανικών δυνάμεων, προκειμένου να εμποδίσουν την αποστολή ενισχύσεων προς τις ακτές. Για αυτή την επιχείρηση χρησιμοποιήθηκαν 1.213 πολεμικά πλοία και 4.216 αποβατικά. Συμμετείχαν επίσης 736 βοηθητικά και 864 εμπορικά σκάφη.
Οι Απώλειες
Οι απώλειες της πρώτης ημέρας ανήλθαν σε 10.000 εκ των οποίων οι 2.500 ήσαν νεκροί. Τις περισσότερες απώλειες είχε η Iη Μεραρχία Πεζικού των ΗΠΑ στην ακτή αποβάσεως «ΟΜΆΧΑ». Οι γερμανικές απώλειες ήσαν περίπου οι ίδιες. Η επιχείρηση θεωρήθηκε ότι ολοκληρώθηκε την 30η Ιουνίου 1944, όταν πλέον το προγεφύρωμα απέκτησε βάθος 45 χιλιομέτρων. Μέχρι τότε είχαν μεταφερθεί στην Γαλλία 850.000 άνδρες, 150.000 οχήματα και 570.000 τόνοι εφοδίων.
Οι Συνέπειες
Η απελευθέρωση της Ευρώπης κατέστη δυνατή γιατί ο Τσώρτσιλ δεν παραδόθηκε, μετά την κατάρρευση της Γαλλίας, τον Ιούνιο του 1940, ο Στάλιν δεν συνθηκολόγησε, όταν οι Γερμανοί έφτασαν στα περίχωρα της Μόσχας, τον Δεκέμβριο του 1941 και τέλος ο Ρούζβελτ αποφάσισε να στηρίξει γενναία σε πρώτο χρόνο και τους δύο και στην συνέχεια να συμμετάσχει στον πόλεμο, ύστερα από την επίθεση της Ιαπωνίας κατά των ΗΠΑ, στο Περλ Χάρμπορ, τον Δεκέμβριο του 1941.
Η απόβαση της Νορμανδίας επιβεβαίωσε τον κανόνα ότι ο επιτιθέμενος διατηρεί το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού. Οι σύμμαχοι παραπλάνησαν τους Γερμανούς σχετικά με την ακτή αποβάσεως, το που, με τον χρόνο εκδηλώσεως της ενέργειας, το πότε και με τα μέσα που διέθεταν, το πως. Όσο ο Χίτλερ επιτίθετο νικούσε, όταν σταμάτησε άρχισαν οι ήττες, η Νορμανδία αποτέλεσε την αρχή του τέλους του. Ένδεκα μήνες μετά η Γερμανία παραδόθηκε άνευ όρων. Η αποχώρηση των Βρετανών από την Ευρωπαϊκή Ένωση πιθανόν να οφείλεται και στο γεγονός ότι, η Γαλλία που απελευθέρωσαν και η Γερμανία που νίκησαν αποτελούν σήμερα το διευθυντήριο της Ευρώπης.
Αντιστράτηγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς Ιούνιος 2021
1 Το “D” σημαίνει απλώς “ημέρα”. Ως «D-Day» νοείται η ημέρα κατά την οποία αρχίζει κάθε στρατιωτική επιχείρηση. Ο όρος «D-Day» παραπέμπει στην 6η Ιουνίου 1944, την ημέρα αποβάσεως στην Νορμανδία.
2 1,8 εκατομμύριο στρατιώτες ήσαν από τις ΗΠΑ, 1,2 εκατ. από το Ηνωμένο Βασίλειο, 50.000 από τον Καναδά, 40.000 από την Γαλλία, 25.000 από την Πολωνία. Συμμετείχε επίσης προσωπικό από την Αυστραλία. Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Τσεχοσλοβακία και την Ελλάδα.
3 Η απόβαση που πραγματοποίησαν τον Αύγουστο του 1942 τα Συμμαχικά στρατεύματα εναντίον του κατεχόμενου από τις δυνάμεις της ναζιστικής Γερμανίας μικρού γαλλικού λιμένα της Διέππης. Η επιχείρηση στέφθηκε από πλήρη αποτυχία.
4 2 Αγγλικές, 3 Αμερικανικές, 1 Καναδική.
5 Ακτή UTAH (Γιούτα),4η Μεραρχία Πεζικού(ΜΠΖ) ΗΠΑ, ακτή OMAHA(Ομάχα), 1η και 29η ΜΠΖ ΗΠΑ, ακτή GOLD(χρυσός), 50η ΜΠΖ Ηνωμένου Βασιλείου(ΗΒ), ακτή JUNO(Ήρα), 3η ΜΠΖ Καναδά, ακτή SWORD (ξίφος), 3η ΜΠΖ ΗΒ.
6 Η 82η και η 101η Μεραρχίες Αλεξιπτωτιστών ΗΠΑ, προσγειώθηκαν δυτικώς της ακτής αποβάσεως UTAH και η 6η Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών ΗΒ ανατολικά της ακτής αποβάσεως GOLD.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ
1. “Η ΔΙΑ ΤΟΥ ΣΤΕΝΟΥ ΤΗΣ ΜΑΓΧΗΣ ΕΠΙΘΕΣΙΣ” Gordon Harrison, ΔΙΕΥΘΥΝΣΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ, Αθήνα 1978.
2. WORLD WAR II, THE SECOND FRONT, DOUGLAS BOTTING, TIME LIFE BOOKS
3. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 2Οου ΑΙΩΝΟΣ, “ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΥΣΟΣ ΤΥΠΟΣ”, Αθήνα 1968
