Το 1990 είχα πρωτοδημοσιεύσει στο βιβλίο μου «Ποντιακός ελληνισμός. Από τη γενοκτονία και το σταλινισμό στην περεστρόϊκα« δύο άγνωστες εκδοχές του ύμνου της Διεθνούς (στα ποντιακά και στη δημοτική), όπως δημιουργήθηκαν στην ΕΣΣΔ. Τα στοιχεία αυτά δημοσιεύτηκαν με πληρέστερη τεκμηρίωση και το 1997 στο βιβλίο μου με τίτλο «Παρευξείνιος Διασπορά. Οι ελληνικές εγκαταστάσεις στις βορειοανατολικές περιοχές του Εύξεινου Πόντου«.
Mε αφορμή την παρουσίαση στις 18 Σεπτεμβρίου του νέου μου βιβλίου «Κόκινος Καπνας και ο ελληνισμός του Καυκάσου» στο «Στέκι Πολιτών” στην Κατερίνη , ο φιλόλογος Νίκος Αποστολίδης ανέλαβε να παρουσιάσει τα άγνωστα πολιτικά ποντιακά τραγούδια με πρώτη την Κομμουνιστική Διεθνή, όπως τραγουδήθηκε από τους σοβιετικούς Πόντιους.
Η εκτέλεση του ύμνου της Διεθνούς από τον Αποστολίδη βασίστηκε στους στίχους που είχα εντοπίσει και δημοσιεύσει, σε μια προσπάθεια να παρουσιαστούν ενιαία οι δύο ελληνικές σοβιετικές εκδοχές της Διεθνούς: στα ποντιακά και στη δημοτική.
Από το βιβλίο «Παρευξείνιος Διασπορά» αντλήθηκαν τα παρακάτω ιστορικά στοιχεία:
Οι στίχοι της Διεθνούς στα ποντιακά μεταφράστηκαν από έναν Πόντιο κομμουνιστή του Καυκάσου τον Η. Κ. Χιώτη. Ο Χιώτης ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσίας από το 1904 και είχε σημαντική δράση κατά την κατάληψη της Αμπχαζίας απ’ τους μπολσεβίκους. Εκτελέστηκε από τους οπαδούς του Μπέρια κατά την έναρξη των σταλινικών διώξεων (1937) μαζί με όλη την κομματική ηγεσία των Ελλήνων της Αμπχαζίας:
Σκωθέστεν σεις που ως ατώρα
ημέραν ‘κ’ είδετε καλόν
σα ντέρτια πάντα και σα πόνια,
σκωθέστεν έρθεν ο καιρόν.
Εμάς κανείς ‘κι θα γλυτών’ μας
νε βασιλιάντ και νε θεοί.
Αν θέλουμε ελευθερίαν
ας ψαλαφούμε μαναχοί.
(‘κ’=’κι=ουκί, νε=ούτε, ψαλαφούμε=ψάχνουμε, ζητάμε)
—————————————–
Επίσης, η Διεθνής τραγουδιόταν στην ΕΣΣΔ και στη δημοτική, σε μετάφραση του Γιάγκου Κανονίδη. Αυτή η μορφή της Διεθνούς, τραγουδιόταν κάθε πρωί στα ελληνικά σοβιετικά σχολεία πριν την έναρξη των μαθημάτων:
Ξυπνάτε απόκληροι του κόσμου
της πείνας δούλοι, της σκλαβιάς,
το κράτος ρίξτε των τυράννων
εσείς οι γιοί της εργατιάς.
Κανείς εμάς δεν θα γλυτώσει
θεοί, ήρωες ή βασιλείς
τη λευτεριά δε θα μας δώσει
αν δεν αγωνιστούμε μεις
Πίσω να πάρετε το βιός σας
και να σωθείτε απ’ το ζυγό
με το σφυρί εμπρός στο έργο
οπού το σίδερο ζεστό.
Κι είναι αυτός μας ο αγώνας
κρίσιμος μα και σκληρός
στην Ιντερνασιονάλε
παιδιά ο λυτρωμός
Ο Ευγένιος Ποτιέ έγραψε στα γαλλικά το 1871
τους στίχους της Διεθνούς
Ο Γιάγκος Κανονίδης ήταν ένας σημαντικός διανοούμενος του σοβιετικού ελληνισμού. Γεννημένος στον Πόντο, ήταν απ’ αυτούς που εξέφρασαν τις νέες ιδεολογικές αναζητήσεις και συγκρούστηκαν με την παραδοσιακή ελληνική διανόηση της Τραπεζούντας στις αρχές του 20 αιώνα. Με αφορμή τη συγγραφή ενός σκληρού άρθρου κατά του μητροπολίτη Χρύσανθου με τον τίτλο “Οι χουλιγκάνοι του Χλωμού Άστεως”, αναγκάστηκε να καταφύγει στη Ρωσία και να αναζητήσει δουλειά ως δάσκαλος στο κοινοτικό ελληνικό σχολείο της Ανάπα.
Ο Γιάγκος Κανονίδης, εντάχθηκε νωρίς στο ρωσικό κομμουνιστικό κίνημα και δραστηριοποιήθηκε πολιτικά εντός των ελληνικών κομματικών οργανώσεων. Ήταν αδελφός του Κώστα Τοπχαρά (Κανονίδη), εκπαιδευτικού, συγγραφέα, παλιού δημοτικιστή και ηγετικό στέλεχος στην τάση των ποντιιστών (δηλαδή αυτών που επιθυμούσαν την ανάδειξη της ποντιακής διαλέκτους ως της επίσημης ελληνικής γλώσσας στην ΕΣΣΔ). Ο Γιάγκος Κανονίδης ήταν γνωστός με τα λογοτεχνικά ψευδώνυμα “Δάμων Εριστέας”, “Γιάννης Ανατολίτης” και “Μασχαράνον”. Μετέφρασε Ρώσους συγγραφείς στην ποντιακή. Από τις σημαντικότερες απόπειρες χρησιμοποίησης της ποντιακής ήταν η μεταγραφή των έργων του Ομήρου στη γλώσσα αυτή. Οι πρώιμοι στίχοι του ήταν ο οδηγός για τις μετέπειτα δημιουργίες:
Θεός, νόμος, πατρίδα, θρησκεία
Ατά ψέματα είναι ατά,
Ατά είν’ τη τρανού η κοιλία
τ’ αργαστέρια τ’αγά, τη ποππά…
Ο Γιάγκος Κανονίδης εκτελέστηκε κατά τη διάρκεια των σταλινικών διώξεων 1937-38.
(Βλάσης Αγτζίδης, Παρευξείνιος Διασπορά. Οι ελληνικές εγκαταστάσεις στις βορειοανατολικές ακτές του Εύξεινου Πόντου, Θεσσαλονίκη, 1997, σελ. 388-391, 418).
Την ηλεκτρονική επεξεργασία της εκτέλεσης της Διεθνούς για το μπλογκ Πόντος και Αριστερά έκανε ο Καναλιώτης, ο οποίος και ανέβασε πρώτος τη συγκεκριμένη εκτέλεση…
Η δημοσίευση των στίχων της Διεθνούς και κυρίως η ζωντανή εκτέλεσή της. προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον. Σχετικά κείμενα αναρτήθηκαν στο Tvxs, PontosWorld, TaXalia, το γλέντι κ.ά.
Στην Ελευθεροτυπία, ο δημοσιογράφος Γ. Κιούσης το έκανε κεντρικό θέμα στη σελίδα του:
Παράλληλα, ο Νίκος Σαραντάκοςδημοσίευσε μια άγνωστη εκδοχή της Διεθνούς που τραγουδήθηκε στην Αθήνα (Μοσχάτο) κατά το γιορτασμό της Εργατικής Πρωτομαγιάς το 1925 και ανέδειξε μια άγνωστη σύγκρουση δια επιφυλλίδων της Καθημερινής με το Ριζοσπάστη για τη συγκεκριμένη εκτέλεση.:
Γνεφίστεν σεις που ους ατώρα
Ημέραν ‘κ’ είδατεν καλόν
Σα τέρτια πάντα και σα πείνας
Σκωθέστεν έρτεν ο καιρός
Σον παλαιόν κόσμον φωτίαν βάλτεν
Ας γίνεται σαχτάρ και νέον
Ας χτίζουμεν με καρδίαν
Εργάτ’ σκωθέστεν σο ποδάρ
Κανείς εμάς ‘κι θα γλυτών’ μας
Νια βασιλιάντ κι νια θεοί
Αν θέλωμεν ελευθερίαν
Ας πολεμούμεν μοναχοί
Αμόν ανθρώπ’ και μεις ας ζούμε
και ας πατούμε το ζυγόν
Ας αρχινέβομεν σο έργον
Ως που ’ν το σίδερον ζεστόν
Μόνον εμείς η εργατία
Οι δουλευτάν κι οι προκομέν
Θα βασιλεύομεν σον κόσμον
Αγάς κανείς ‘κι θ’ απομέν’
Κι οντάς θα ρούζνε τα γιουλτουρούμια
Χαραμοφάγοι για τε σας
Δευτέρα θα έρτε παρουσία
Και ο παράδεισον σε μας
ΕΠΩΔΟΣ
Κ’ εν αούτον η μάχη
Όλων το υστερνόν
H iντερνασιονάλ’ εν
Εμάς που θα γλυτών’
Η εκδοχή αυτή δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ριζοσπάστης στις 2 Μαϊου 1925, στη δεξιά στήλη:
Με αφορμή τη δημοσίευση αυτή, η Καθημερινή έγραψε ένα ειρωνικό σχόλιο:
Την επόμενη ημέρα (4 Μαϊου 1925)ο Ριζοσπάστης σχολιάζει:
Μια πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία στα σχόλια του Τvxs, μας οδήγησε σε μια μεγάλη έκπληξη: στην άγνωστη απαγγελία της Διεθνούς απ’ τον μπαρμπα Γιάννη Ταμτάκο και την εξαιρετική διασκευή από το συγκρότημα «Ωχρά Σπειροχαίτη«. [ http://wxra.squat.gr/files/2010/03/8.Tou_mparmpaGiannh_T.mp3 ]
Ολάν παιδία:
Γνεφίστεν σεις που ως τα τώρα
ημέραν ‘κ’ είδατεν καλόν
Σε ντέρτια πάντα και σε πείναν
γνεφίστεν, έρτεν ο καιρόν!
Στον παλαιόν τον κόσμον βάλετε φωτίαν,
βάλτε κι ας γίνεται σαχτάρ
κι ας χτίζομεν όλοι με καρδίαν
Εργάτ’ σκωθέστεν σο ποδάρ’
Μόνον εμείς η εργατίαν
οι δουλευτάνς
κι οι προκομένς
θα κουμαντάρομεν τον κόσμον
αγάς κανείς
κι θ’ απομένειν…
Επίσης, υπάρχει και η “Διεθνής” σε χορευτική διασκευή (industrial trance remix) και dance performance: “The Internationale” Trance Remix for Dancing (industrial style)
Από εφημερίδα ΑΝΑΣΤΑΣΗ 1913
(αρχείο Νίκος Χατζηδημητράκος)
——————————————————–
Επίσης το 2012 είδε το φώς και άλλη μια εκτέλεση της Διεθνούς ως σύνθεση των διαφόρων παραλλαγών που είδαν το φως:
