Κωνστ. Λαμπρόπουλος: Κρίση στην Ουκρανία: Το στρατηγικό αποτύπωμα της “θερμής ειρήνης”

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

Κρίση στην Ουκρανία: Το στρατηγικό αποτύπωμα της "θερμής ειρήνης"Του Κων/νου Θ. Λαμπρόπουλου 

Εισαγωγή

Η τρέχουσα κρίση μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανίας προστίθεται ως ένας ακόμη κρίκος σε μια “αλυσίδα” διαρκών αντιπαραθέσεων μεταξύ των δύο αντιμαχομένων πλευρών έπειτα από τη βίαιη υβριδική προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσική Ομοσπονδία το 2014.

Είναι πρόδηλο πως το ρωσικής εμπνεύσεως και εκτέλεσης fait accompli, η κατ’ ουσίαν αλλαγή των ρωσο-ουκρανικών συνόρων, συνεπεία του υβριδικού δόγματος της Μόσχας, γνωστού και ως δόγμα Γκερασίμοφ, αποτέλεσε μια μόνιμη εστία αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο πλευρών έκτοτε, δημιουργώντας παράλληλα επιπρόσθετη ζημία στις ήδη επιβαρυμένες σχέσεις ΝΑΤΟ-Ρωσίας.

Το τετελεσμένο της Κριμαίας ουδέποτε έγινε αποδεκτό από το ΝΑΤΟ, τη Δύση και τις ΗΠΑ, ενώ παράλληλα ενεργοποιήθηκε το δίλημμα ασφαλείας των χωρών της Βαλτικής και της Πολωνίας.

Οι ευρείας κλίμακας στρατιωτικές ασκήσεις της Μόσχας θεωρήθηκαν προπομπός στρατιωτικής επέμβασης στο πλαίσιο εξαναγκασμού του Κιέβου αποδοχής τετελεσμένων. Η προηγούμενη κρίση αποσοβήθηκε μέσω της Συνόδου Κορυφής Μπάϊντεν-Πούτιν στη Γενεύη.

Παραταύτα, η τρέχουσα κλιμάκωση σηματοδοτεί τη διάβρωση και υπονόμευση των συμφωνηθέντων Μπάϊντεν-Πούτιν, γεγονός που κάλλιστα δύναται να αποδοθεί αφενός στην αμοιβαία καχυποψία που διέπει τις σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ μετά την εκλογή Μπάϊντεν, αφετέρου στηνρωσική υβριδική προσέγγιση που χειραγωγεί τα όρια μεταξύ πολέμου και ειρήνης και στα αντίστοιχα νατοϊκά αντίμετρα άσκησης πίεσης που δεν αποδέχονται τις ρωσικές κόκκινες γραμμές και μεταφέρουν το δίλημμα κλιμάκωσης στη ρωσική πλευρά ενθαρρύνοντας την κυβέρνηση του Κιέβου στις επιδιώξεις του, να ανατρέψει το δυσμενές γι’ αυτήν status quo.

Αμερικανικές και Ρωσικές Στρατηγικές

Η διαφορά πρόσληψης του “άλλου” μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας αφενός εδράζεται στα ψυχροπολεμικά σύνδρομα εκατέρωθεν, αφετέρου όμως αποτυπώνονται σ ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος, οι γεω-στρατηγικές επιδιώξεις και των δύο πλευρών στον πολυπολικό κόσμο του 21ου αιώνα.

Τουτέστιν, η νέα αμερικανική ηγεσία των Δημοκρατικών, στρέφεται προς τη διπλή ανάσχεση Ρωσίας-Κίνας, προσπαθώντας να αποτρέψει παράλληλα τη δυνατότητα σύγκλισης των δύο χερσαίων ευρασιατικών δυνάμεων δημιουργώντας ένα πλαίσιο κατατριβής και των δύο ξεχωριστά με χρήση διαφορετικών εργαλείων.

Η στρατηγική ανάσχεσης των ΗΠΑ ως προς τη Ρωσία αφορά τη δημιουργία πολλαπλών μετώπων πίεσης στον άμεσο περίγυρο της Μόσχας ώστε να ανακόψει την ρωσική επανάκαμψη σε κρίσιμης σημασίας περιοχές όπως η Μαύρη Θάλασσα, ο Καύκασος και η Μεσόγειος.

Απώτερος στρατηγικός στόχος είναι αφενός η απενεργοποίηση του υβριδικού ρωσικού δόγματος και η αποτροπή περαιτέρω ρωσικής εμπλοκής και επιρροής στο εσωτερικό των δυτικών κρατών και σε περιοχές ζωτικών αμερικανικών συμφερόντων, αφετέρου η από-νομιμοποίηση Πούτιν μέσω του εξαναγκασμού του σε συμβιβασμό.

Αντιστοίχως, η Ρωσική πλευρά επενδύει στο υβριδικό πλαίσιο που αφορά χρήση  στρατιωτικών όσο και μη στρατιωτικών μεθόδων σ ένα ενοποιημένο πεδίο επιχειρήσεων, στοχεύοντας  στην ανάκτηση της ρωσικής επιρροής στον άμεσο περίγυρο της Μόσχας -στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες- καταρχήν, καθ υπόδειξιν του περίφημου δόγματος Πριμακόφ, τον επιχειρησιακό βραχίονα του οποίου αποτελεί το δόγμα Γκερασίμοφ μέσω της δημιουργίας τετελεσμένων, την εμπέδωσή τους σε συγκεκριμένο χρόνο και την αποτροπή αντίπαλων τετελεσμένων.

Πρόκειται για καθολικές στρατηγικές που δημιουργούν συνθήκες περιφερειακής αστάθειας με λογικές κλιμάκωσης για αποκλιμάκωση (escalate to de escalate) με ευνοϊκούς όρους.

Οι ρωσικές κόκκινες γραμμές έχουν χαραχθεί de facto από τον Πόλεμο στη Γεωργία το 2008.Η νέα αμερικανική στρατηγική επιχειρεί να τις διαβρώσει de facto ανεβάζοντας το διακύβευμα (raising the stakes) και με αναλογική κλιμακωτή αντίδραση στο επίπεδο συμβολισμού (proportional escalatory signalling ).

Η ρωσική αντίληψη περί αναβίωσης του Intermarium

Ιδιαίτερης μνείας αξίζει η ρωσική αντίληψη (perception) περί αναβίωσης του γεωπολιτικού δόγματος Intermarium ως προς την ανάσχεση της Ρωσίας με ιθύνουσα την Πολωνία και με αμερικανική στήριξη.

Πρόκειται για το σχέδιο που είχε εμπνευστεί ο Πολωνός Στρατάρχης Γιόζεφ Πιλσούδσκι την επαύριο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου το περίφημο Miedzynorze κ αφορούσε την ανάσχεση της νεοσύστατης Σοβιετικής Ένωσης μέσω ενός πλέγματος συμμαχιών επί της χερσαίας μάζας που παρεμβάλλεται μεταξύ της Μαύρης Θάλασσας της Βαλτικής και φτάνει ως την Αδριατική.

Αξίζει να αναφερθεί πως το γεωοικονομικό σχέδιο των Τριών Θαλασσών  θεωρείται από τη ρωσική πλευρά ως το πρόπλασμα ενός σύγχρονου γεωπολιτικού intermarium στον 21ο αιώνα απολύτως συμβεβλημένο με την αμερικανική στρατηγική ανάσχεσης της Μόσχας.

Εκεί όπου απέτυχε το σχέδιο Πιλσούδσκι τη δεκαετία του1920 ,καθώς περιελάμβανε την Ουκρανία και την Λευκορωσία (και οι δύο περιοχές κατελήφθησαν από τους Σοβιετικούς άμεσα), η ρωσική ηγεσία θεωρεί ότι επιχειρείται μια νέα εκδοχή του με αιχμή την Ουκρανία, με προεκτάσεις που φτάνουν στα Βαλκάνια στην Υπερδνειστερία και στον Καύκασο με εμπνευστή την Πολωνία και ενορχηστρωτές τις ΗΠΑ-Ηνωμένο Βασίλειο.

Η Απειλή μιας “Θερμής” Κρίσης

Οι διαρκείς στρατιωτικές προβολές ισχύος εκατέρωθεν και κυρίως η πυρετώδης συσσώρευση ρωσικών στρατευμάτων κατά μήκος των ρωσο-ουκρανικών συνόρων, σε συνδυασμό με την αποκάλυψη διαβαθμισμένης πληροφορίας περί επικείμενης ρωσικής επίθεσης ως την άνοιξη του 2022, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κλίμα που απειλεί την περιφερειακή σταθερότητα στην Ευρώπη και θέτει ξανά το ΝΑΤΟ έναντι της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ανατολική ευρωπαϊκή υπο-περιφέρεια.

Οι προεκτάσεις έστω μιας περιορισμένης σύγκρουσης μεταξύ Ουκρανίας –Ρωσίας είναι τεράστιες.

Λαμβάνοντας υπόψη πως η Ρωσία απαιτεί τη σύναψη μιας στρατηγικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ, που θα περιλαμβάνει ξεκάθαρες δεσμεύσεις μη προώθησης του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς, η διακυβέρνηση Μπάϊντεν φαίνεται πως επιτυγχάνει τον πρωταρχικό στόχο της. Με το να αυξήσει το διακύβευμα, το δίλημμα ετέθη στη ρωσική πλευρά, η οποία ζητεί συγκεκριμένες εγγυήσεις.

Θα είναι όμως απόλυτα εσφαλμένη η αμερικανική πλευρά και ιδίως η ουκρανική αν αγνοήσουν τις ρωσικές κόκκινες γραμμές.

Το παράδειγμα της Γεωργίας το 2008 είναι χαρακτηριστικό. Υπό δυσμενέστερες συνθήκες η Ρωσία απάντησε δυναμικά και εξανάγκασε τη γεωργιανή ηγεσία σε ατιμωτικό συμβιβασμό.

Αν συμβεί κάτι αντίστοιχο, οι συνέπειες θα είναι τρομακτικές για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και θα κινδυνεύσει με αποσταθεροποίηση ένας γεωγραφικός χώρος από την Βαλτική ως την Μεσόγειο.

Ο κίνδυνος μιας ακούσιας κλιμάκωσης (inadvertent escalation) και μετατροπής της υφιστάμενης “θερμής” ειρήνης σε “θερμή” κρίση εξαιτίας της χειραγώγησης των ορίων  Πολέμου-Ειρήνης (manipulation of threshold) κ από τις δύο πλευρές, ελλοχεύει.

Υπό αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να προσαρμοστεί σε νέες συνθήκες. Η επένδυση στην έξυπνη ισχύ (smart power) με σημαντική ενίσχυση του πυλώνα της “σκληρής” ισχύος (hard power )είναι μονόδρομος.

Το ζήτημα της στρατηγικής αυτονομίας επιβάλλεται να τεθεί σε πραγματιστική βάση τόσο στο επίπεδο των δυνατοτήτων όσο κυρίως στο πολιτικό επίπεδο.

Η βήμα προς βήμα προσέγγιση (step by step approach) είναι πλέον ξεπερασμένη από τις εξελίξεις του 21ου αιώνα.

* Ο κ. Κων/νος Θ. Λαμπρόπουλος είναι Στρατηγικός Αναλυτής, Εταίρος Κέντρου Μελετών Ασφάλειας Γενεύης

capital.gr

spot_img

1 ΣΧΟΛΙΟ

  1. Ο Μπάιντεν και το ΝΑΤΟ βρίσκονται σε αδύναμη επιχειρησιακά θέση και θα υποχωρήσουν. Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Ολλανδία, Βέλγιο, Δανία δεν υποστηρίζουν τη θερμή κρίση. Η προετοιμασία του ΝΑΤΟ για επιχειρήσεις θα πάρει έξι μήνες και μόλις το δεί ο Πούτιν θα επιτεθεί και θα φτάσει μέχρι το Κίεβο.
    Άρα δεν πρόκειται για smart power αλλά ξεκάθαρα για στρατιωτική ισχύ. Ακόμα και να τα βρουν στο ΝΑΤΟ η συντριβή από τις Ρωσικές δυνάμεις είναι σίγουρο.

    Ο Μπάιντεν το καταλαβαίνει και ψάχνει έναν έντιμο συμβιβασμό.

    Ο Πούτιν είναι σε πλεονεκτική θέση και θα ταπεινώσει τον Μπάιντεν που θέλει αντιπαράθεση αλλά δεν μπορεί να αντιπαρατεθεί. Θα αφήσει μόνο του τον Ζελένσκι να εκληπαρεί τον Πούτιν.

Leave a Reply to E.P Ακύρωση απάντησης

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,800ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα