του Δημήτρη Μακροδημόπουλου.
Αν συγκρίνει κανείς τον τρόπο που ο Μαριάνο Ραχόι και ο Ντέιβιντ Κάμερον αλλά και η πλειοψηφία του πολιτικού κόσμου των δύο κρατών αντιμετώπισαν τις αποσχιστικές τάσεις της Καταλωνίας και της Σκωτίας, θα αντιληφτεί την ύπαρξη δύο διαφορετικών αντιλήψεων για τη δημοκρατία. Στη Βρετανία, δόθηκε η δυνατότητα στους Σκωτσέζους να αποφασίσουν το 2014 με δημοψήφισμα για το μέλλον τους, όμως τα βρετανικά κόμματα “πάλεψαν” στην κυριολεξία προεκλογικά για να πείσουν τους Σκωτσέζους ότι το συμφέρον τους βρίσκεται στη συνύπαρξή τους με τις άλλες εθνότητες στα πλαίσια της Μ. Βρετανίας και δικαιώθηκαν. Όχι μόνον με το ποσοστό του 55,3% που έλαβαν οι ενωτικοί αλλά και αργότερα με την αποδυνάμωση των αποσχιστικών τάσεων αφού το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου έλαβε 35 έδρες στη Βουλή των Κοινοτήτων έναντι 56 εδρών που είχε λάβει το 2015. Βέβαια οι πολιτικές αντιλήψεις, δηλαδή η πολιτική ωριμότητα μιας χώρας δεν διαμορφώνονται συγκυριακά και στιγμιαία, αλλά είναι το αποτέλεσμα της πολιτικής της πορείας. Η Βρετανία έχει να επιδείξει ιστορικά τη Μάγκνα Χάρτα από το 1215, την Ένδοξη Επανάσταση από το 1688 κ.ο.κ.. Αντίθετα, στην Ισπανία κυριάρχησαν η φεουδαρχία με πολλές μορφές και η Καθολική Εκκλησία κληρονομώντας το σημερινό πολιτικό σκηνικό που αποδεικνύεται εκλεπτυσμένη εκδοχή του παρελθόντος. Με αποκορύφωμα τον Φράνκο, την καταπίεση των εθνοτήτων και την άρνηση αναγνώρισης της αυτονομία τους. Η Μετάβαση στη Δημοκρατία που ακολούθησε δεν ήταν το αποτέλεσμα ενός επαναστατικού σεισμού με αποτέλεσμα τη διατήρηση των θυλάκων αυταρχισμού και της νοοτροπίας. Στην Βρετανία θα ήταν αδιανόητη η επικράτηση ενός Φράνκο ή ενός Παπαδόπουλου.
Γιατί όμως εν μέσω οικονομικής παγκοσμιοποίησης που αυξάνει την αλληλεξάρτηση των κρατών εντείνονται οι αποσχιστικές τάσεις μέσα στα κράτη; Έγραφε ο Νίκος Πουλατζάς στο έργο του “Η Διεθνοποίηση των Καπιταλιστικών Σχέσεων και το Εθνικό Κράτος” από το 1973: «…ενώ η εγκαθίδρυση παγκόσμιων σχέσεων παραγωγής και κοινωνικοποίησης της εργασίας αντικειμενικά ενισχύει τη διεθνή αλληλεγγύη, είναι η εθνική μορφή εκείνη που επικρατεί ουσιαστικά στον διεθνή αγώνα…. Αυτό που παρατηρούμε δεν είναι η ανάδυση ενός νέου υπερεθνικού κράτους υπεράνω των εθνών, αλλά ρήξεις στην εθνική ενότητα. Είναι το σύγχρονο πολύ σημαντικό φαινόμενο των τοπικισμών, που εκδηλώνεται με την αναζωογόνηση αυτονομιστικών εντάσεων, το οποίο υποδηλώνει ότι η διεθνοποίηση του κεφαλαίου περισσότερο προκαλεί ρήγματα στο εθνικά συγκροτημένο έθνος παρά φέρνει μαζί της ένα υπερεθνικό κράτος». Γιαυτό οι εθνικισμοί, όπως υποστηρίζει ο Ούλριχ Μπεκ, ήταν ο φορέας διάλυσης της ΕΣΣΔ αλλά και της Γιουγκοσλαβίας και της Τσεχοσλοβακίας το 1990 και αργότερα εν μέσω παγκοσμιοποίησης.
Ο Κ. Μάρξ απέδειξε πως η καπιταλιστική παραγωγή θα ήταν αδύνατη αν ήταν υποχρεωμένη να αναπτύσσεται ταυτόχρονα σε ισομέρεια σε όλες τις σφαίρες της οικονομικής ζωής, έτσι ώστε η ανισόμετρη (άνιση) ανάπτυξη να αποτελεί απαράβατο νόμο του καπιταλισμού. Αυτό δεν συμβαίνει μόνον σε διακρατικό επίπεδο ανατρέποντας διαρκώς τους συσχετισμούς αλλά και σε εσωτερικό επίπεδο Είναι χαρακτηριστικό ότι ανάμεσα στις επιλέξιμες περιφέρειες για τον Στόχο 1 της Ε.Ε. που περιλαμβάνει τις πτωχότερες περιφέρειες στα όριά της, συμπεριλαμβάνονται και περιφέρειες των πλέον ανεπτυγμένων ευρωπαϊκών χωρών, όπως της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Φινλανδίας κ.α.. Γι αυτό, στις πλουσιότερες περιοχές κρατών αναπτύσσονται αποσχιστικά κινήματα όπως στην Καταλωνία, στη Λομβαρδία, στη Φλάνδρα κ.α., όπου βέβαια υποβαθμίζεται το γεγονός ότι η ανάπτυξή τους είναι συνέπεια της υπανάπτυξης άλλων περιοχών του ίδιου κράτους. Η οικονομική κρίση επιτάχυνε την ανισόμετρη ανάπτυξη με αποτέλεσμα να οξυνθούν οι ανισότητες και να ενταθούν τα αποσχιστικά κινήματα στα κράτη. Είναι βέβαια και το αποτύπωμα του εμφυλίου που άφησε έντονα τα ίχνη του με αποτέλεσμα οι διαφορές να αναπαράγονται σε ακραίες οικονομικές συνθήκες. Ας μη ξεχνάμε ότι ο νεοφιλελευθερισμός διαμορφώνει ανάλογα τις αντιλήψεις και τις συνειδήσεις με την προώθηση της εξατομίκευσης σε βάρος της συλλογικότητας σε όλα τα επίπεδα, ατομικό και κρατικό.
Η Ισπανία εντάχθηκε στις δομές της Ε.Ε. μετά τον θάνατο του Φράνκο και στο ευρώ για να αποδυναμώσει τους εθνικισμούς και τις αποσχιστικές τάσεις που κατέπνιξε η δικτατορία με τη βία, με αποτέλεσμα να παρασυρθεί στη δίνη της κρίσης. Είχε και άλλες επιλογές η Μαδρίτη τις οποίες αγνόησε. Διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε την αντίθεση του παρελθόντος και του παρόντος της Ισπανίας: Ότι το 1494 με τη συνθήκη της Τορντεσίλιας, με πρωτοβουλία του πάπα Αλέξανδρου ΣΤ’, ο κόσμος μοιράστηκε ανάμεσα Ισπανία και Πορτογαλία. Με την ανακάλυψη της Αμερικής, η Μαδρίτη κυριάρχησε στην Κεντρική και στη Λατινική Αμερική πλην της Βραζιλίας με τις αποικίες της. Βέβαια σημαντικό ρόλο για τον έλεγχο αυτών έπαιξε στη συνέχεια το Δόγμα Μονρό (1824) και ο αμερικανοϊσπανικός πόλεμος του 1898. Όμως οι δεσμοί της με τα κράτη της κεντρικής και της Λατινικής Αμερικής είναι άρρηκτοι: Κοινή γλώσσα, κοινή θρησκεία, κοινή καταγωγή των ελίτ των πρώην αποικιών. Όμως η Μαδρίτη είδε το μέλλον μέσα από παρωπίδες: Αντί να προκρίνει την δημιουργία μιας κοινοπολιτείας με τις ισπανόφωνες χώρες της Αμερικής που θα διασφάλιζε την ευημερία των εθνοτήτων της και θα αποδυνάμωνε τις αποσχιστικές τάσεις, επέλεξε τον εγκλωβισμό της στο ευρώ. Γιαυτό δεν εντάχθηκε στην Ευρωζώνη η Βρετανία που διατηρεί σχέσεις με τις πρώην αποικίες μέσω της Κοινοπολιτείας, ενώ η Νορβηγία και η Ελβετία δεν εντάχθηκαν ούτε στην ΕΕ για να διατηρήσουν τον έλεγχο του πετρελαϊκού πλούτου η πρώτη και του χρηματοπιστωτικού τομέα η δεύτερη.
Μακροδημόπουλος Δημήτρης
Αλεξ/πολη – κιν. 6947-771412
29-10-2017
Πολυ καλη ιστορικη αναδρομη ,με αναφορες σε Συνθηκες και στον νεωτερο Ελληνα ”ευαγγελιστη” Νικο Πουλαντζα, πλην για την περιπτωση της Καταλωνιας , που ειναι και τιτλος του αρθρου, δεν φωτισθηκαμε. Γιατι -τελος παντων -επελεξαν τωρα – οι εκλεγμενοι πολιτικοι τοπαρχες της να παρασυρουν τους τοπικιστες συντοπιτες τους και τους Καταλανωποιηθεντες αλλοδαπους να ξεκινησουν αγωνα αποσχιστικο απο την μεχρι τωρα ενιαια Πατριδα τους την Ισπανια;;;. Ποια η πολιτικη τοποθετηση των τοπαρχων και των αυτονομιστων υποστηρικτων τους ;;;. Ποια πολιτικα κομματα υπεστηριζαν μεχρι τωρα στις Ισπανικες εκλογες;;; και Ποιοι ακριβως οι πραγματικοι λογοι της επιθυμιας τους για αυτονομηση,καθως και ποια η κοινωνικη συνθεση τους-πλουσιοι,φτωχοι,-;;;. Ολα αυτα ,φυσικα, θελουν βαθεια και πολυχρονη ερευνα για να πλησιασουν την αληθεια των γεγονοτων. Η μονη βεβαια εκ πρωτης οψεως αιτια ειναι ο λαικισμος του φερομενου ως Καταλανου ηγετου,με μετρια αν οχι αποκρουστικη εμφανιση και η αντιμοναρχικη -μαλλον- θεση των αυτονομιστων, που ”καμωνονται δηθεν” για οικονομικη αυτοτελεια της Επαρχιας τους, με τον αυξημενο τουρισμο, που θα μειωθει αν επικρατησει η πολιτικη ασταθεια και οι συναλλαγματικες απαγορευσεις . Αποκλειεται, παντως οι φιλαθλοι της Μπαρτσελονας, να θελουν την αυτονομια, γιατι θα παιζει η ομαδα της σε πρωταθλημα κατι σαν το Ελληνικο, ενω θα στερηθουν,αν δεν στερηθηκαν και τους φιλαθλους της εκτος Καταλωνιας σε ολη την Ισπανια. Εμ… ξεκινας να κανεις το πρωτο βημα, αλλα δεν εχεις σχεδιασει το δευτερο και εκει αρχιζουν τα δυσκολα και οι υπαναχωρησεις, μεχρις αυτοεξευτελισμου . Κατι ξερουμε και ζουμε και εμεις οι Ελληνες. Τελικως μηπως πρεπει να αναζητησουμε τον η τους ηθικους αυτοργους αυτης της Ισπανικης αναταραχης σε εξωευρωπαικες δυναμεις, που επιδιωκουν την διαλυση της Ευρωπαικης Ενωσεως;;;
Έχεις δίκιο αγαπητέ ΣΑΝ. Αντιγράφω λοιπόν τον επίλογο ο οποίος από κάποιο λάθος είχα σβηστεί αφήνοντας κολοβό το κείμενο:
“Ποιοι υποκινούν λοιπόν τις αποσχιστικές τάσεις στην Καταλωνία; Ο εθνικισμός αποτελεί θετική αντίδραση όταν πρόκειται για κατεχόμενες χώρες ή αποικίες διότι τις οδηγεί στην απεξάρτηση και στην απελευθέρωσή τους. Όμως η Καταλωνία δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Αντίθετα, μάλιστα, ευημερεί στα όρια της Ισπανίας έναντι των άλλων αυτόνομων περιοχών. Σε αυτές τις περιπτώσεις της ευημερίας μιας περιοχής, η οποία όμως οφείλεται και στην συνύπαρξή της εντός του ιδίου κράτους με άλλες υπανάπτυκτες περιοχές, γεγονός που παραβλέπεται, η οικονομική ελίτ της Βαρκελώνης εν προκειμένω, είναι αυτή που προωθεί την απόσχιση, ώστε να διαχειρίζεται αυτή συνολικά τον πλούτο της περιοχής και όχι η Μαδρίτη. Αποκρύπτοντας όμως ότι «για τις αστικές τάξεις, όπως μας λέει η Ρόζα Λούξεμπουργκ, η εθνική ελευθερία υποτάσσεται στην ταξική κυριαρχία». Δεν αφορούν, δηλαδή, τα οφέλη που η Βαρκελώνη προσδοκά όλους τους Καταλανούς παρά μια μειοψηφία”.
Τωρα πραγματι εχει ενα τελος το κειμενο σας, το τελος ομως του ηγετου της Καταλωνιας κ. Πεντζδεμοντ-που καθως γραφεται διεφυγε στο Βελγιο για να ζητησει πολιτικο ασυλο -θα ειναι ατιμωτικο για ολους τους πολιτικοποιημενους ανθρωπους . Να μη σκεφθουμε και την πικρα -σαν χολη- των ευκολοπιστων και προδομενων Καταλανων , που τον πιστεψαν. Τελειωσαν και εκει οι αυταπατες . Θα αρχισει να συνερχεται και ο θερμος νοτιος ευρωπαιος με κατι τετοιες συμπεριφορες των μωροφιλοδοξων ηγετων του. Να μη υπογραμμισουμε και την σταθερη σταση του
συνεχεια … Ισπανου πρωθυπουργου και ολων των αλλων Ισπανικων κομματων εναντι των αποσχιστικων τασεων των Καταλανων, που νομιζαν οτι με μονη την ανακηρυξη της ανεξαρτησιας τους θα τους υποδεχθουν με λουλουδια τα υπολοιπα κρατη ολου του κοσμου. Αυτο μπορουσε να συμβει επι της δικτατοριας του Φρανκο και οχι με δημοκρατικο καθεστως εδω και 40 χρονια ,με τα τεσσερα ευρωπαικα κεκτημενα και τα ανθρωπινα δικαιωματα, που προστατευοινται απολυτως δικαστικως.