Η ΔΥΣΗ ΕΧΕΙ ΑΠΩΛΕΣΕΙ ΤΗΝ ΑΡΕΤΗ ΤΗΣ

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

Εγκαταλείψαμε τα ταμπού που μας κρατούσαν ενωμένους

Του Πωλ Κίνγκσνορθ (Paul Kingsnorth) | πρώτη δημοσίευση: unherd.com (29/12/2021)

Πριν από ένα αιώνα, καθώς ξέσπασε ο Μεγάλος Πόλεμος, ο Όσβαλντ Σπέγκλερ έγραψε ότι «η δυτική ανθρωπότητα, δίχως εξαίρεση, βρίσκεται υπό την επιρροή μιας τεράστιας οφθαλμαπάτης». Η Παρακμή της Δύσης, η μνημειώδης όσο και φιλόδοξη ποιητική θεωρία του Σπέγκλερ για την δυτική κατάπτωση –που ήδη βρισκόταν σε εξέλιξη, σύμφωνα με τον ίδιον, όταν ξεκίνησε να γράφει το έργο του– βρήκε έκτοτε τους οπαδούς, τους επικριτές και τους μιμητές της. Πρόσφατα, μάλιστα, περνάει μια φάση αναζωογόνησης.

Η αίσθηση της παρακμής πλανιέται στον αέρα, αναμειγνύεται με τους καπνούς από τα καιόμενα δάση της Ελλάδας, και τα σοκαριστικά πλάνα που έρχονται από το Αφγανιστάν [το κείμενο γράφτηκε και πρωτοδημοσιεύθηκε κατά τα τέλη του Αυγούστου 2021 σ.τ.μ.]. Πολλά από αυτά που έγραψε ο Σπέγκλερ για την πτώση της Δύσης –για  την οποία υποστήριζε ότι θα αποκαλυφθεί σε όλες τις διαστάσεις της στον 21ο αιώνα– έχουν αποδειχθεί προφητικά, δίχως μάλιστα να είναι σε θέση να υπολογίσει την έλευση της κλιματικής αλλαγής ή των Ταλιμπάν. Θα πρέπει κανείς να διαποτίζεται από μια ισχυρή θέληση (του είδους που ο ίδιος ο Όσβαλντ θαύμαζε), για να υποστηρίξει ότι η θεωρία περί παρακμής της Δύσης του Σπέγκλερ δεν έχει τίποτα να μας πει, σε μια εποχή όπου τα έθνη διχάζονται, το Ρεύμα του Κόλπου αποδυναμώνεται, και οι εφοδιαστικές αλυσίδες οδηγούνται σε ασφυξία.

Αλλά σε τι συνίσταται η «Δύση»; Εξαρτάται από την «φυλή» στην οποία απευθύνεται το ερώτημα. Για έναν φιλελεύθερο, η Δύση είναι ο «διαφωτισμός» και οτιδήποτε ακολούθησε –δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, ατομοκεντρισμός, και αυτό το δυναμικό ντουέτο «του Λόγου και Επιστήμης». Για έναν συντηρητικό, μπορεί να σημαίνει ένα σύνολο πολιτισμικών αξιών: Τις παραδοσιακές αντιλήψεις για την οικογένεια, και την εθνική ταυτότητα, και ενδεχομένως, μια ισχυρή θέση υπέρ του καπιταλισμού της ελεύθερης αγοράς. Για τον δε μεταμοντέρνο αριστερό, που αυτήν την στιγμή κυριαρχεί μέσα στην κουλτούρα, η Δύση –αν υποθέσουμε ότι υπήρξε ποτέ γι’ αυτόν– αποτελεί την αιχμή της αποικιοκρατίας, της αυτοκρατορίας, του ρατσισμού και όλων των άλλων δεινών για τα οποία ακούμε καθημερινά από τα επίσημα κανάλια πληροφόρησης.

Όλα αυτά τα πράγματα θα μπορούσαν να ισχύουν ταυτοχρόνως, αλλά αναφέρονται σε αρκετά πρόσφατες εξελίξεις. Η έννοια της Δύσης είναι πολύ παλαιότερη του φιλελευθερισμού, του συντηρητισμού, του αριστερισμού ή της αυτοκρατορίας. Είναι ταυτοχρόνως, ένα απλούστερο, πιο αρχαίο και την ίδια στιγμή εντελώς πιο πολύπλοκο κατασκεύασμα απ’ ό,τι εισηγούνται οι ερμηνείες αυτές. Είναι το αποτέλεσμα της διασύνδεσης ανθρώπων και λαών της ηπείρου στην μακρά διάρκεια των αιώνων, στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης θρησκευτικής αφηγήσεως.

«Δεν υπήρχε ποτέ άλλος ενιαίος ενοποιητικός οργανισμός της Δυτικής κουλτούρας πέραν της Χριστιανικής Εκκλησίας», θα υποστηρίξει ο ιστορικός του Μεσαίωνα, Κρίστοφερ Ντόσον στο έργο του Η Θρησκεία και η Άνοδος του Δυτικού Πολιτισμού, που γράφτηκε λίγο μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. «Πίσω από το διαρκώς μεταβαλλόμενο πρότυπο του Δυτικού Πολιτισμού βρισκόταν μια ζωντανή πίστη η οποία προσέδωσε στην Ευρώπη μια συγκεκριμένη αίσθηση πνευματικής κοινότητας, η οποία υπερέβαινε όλες τις συγκρούσεις, τις αντιπαραθέσεις, και τα κοινωνικά σχίσματα που σφράγισαν την ιστορία της».

«Η Δύση», με άλλα λόγια γεννήθηκε μέσα από την διατύπωση ενός ιερού αφηγήματος –ο κήπος, το μήλο, η πτώση, και η ανάσταση– που διαπέρασε κάθε πτυχή της ζωής μας: από την οργάνωση της εργάσιμης εβδομάδας, στο ετήσιο εορτολόγιο και τις αργίες, μέχρι την πληρωμή των φόρων και τα ατομικά ηθικά καθήκοντα, του τρόπου που φερόμαστε στον γείτονα και τον ξένο, στην υποχρέωση της φιλανθρωπίας, αλλά και την δομή της οικογένειας· και πάνω απ’ όλα την οπτική που προσλαμβάνουμε το σύμπαν –την δομή, το νόημά του, αλλά και την δική μας θέση εντός του.

Η Δύση, με λίγα λόγια, ήταν η Χριστιανοσύνη. Αλλά η Χριστιανοσύνη πέθανε. Το να ζει κανείς στη σύγχρονη Δύση, σημαίνει ότι ζει ανάμεσα στα ερείπιά της. Πολλά από αυτά παραμένουν ακόμα ελκυστικά –οι αγέρωχοι καθεδρικοί και τα κονσέρτα του Μπαχ– αλλά δεν παύουν να είναι ερείπια. Και όταν ένας παλιός πολιτισμός, που χτίστηκε γύρω από μια δοσμένη θρησκευτική τάξη πεθαίνει, δίνει τη θέση του σε μια μεγάλη αναταραχή σε κάθε επίπεδο της κοινωνίας, από την πολιτική μέχρι τον ψυχικό μας κόσμο. Η μορφή των πάντων –από την οικογένεια, μέχρι την εργασία, και τις ηθικές στάσεις, την ίδια την ύπαρξη της ηθικής ακόμα, ή την αντίληψη για το καλό και το κακό, τα σεξουαλικά ήθη, το χρήμα, την ανάπαυση, την φύση, το σώμα, την συγγένεια ή το καθήκον– θα τεθεί υπό αίρεση. Καλωσήλθατε στο 2021.

Σαράντα χρόνια πριν, ο φιλόσοφος Αλασντέρ Μακιντάιρ, υποστήριξε στο κλασικό του έργο Μετά την Ηθική, ότι η ίδια η έννοια της ηθικής πρόκειται να καταστεί απροσπέλαστη αν χαθεί η πηγή από την οποία προέκυψε. Εάν πιστέψουμε ότι η ανθρώπινη ζωή δεν διακατέχεται από κάποιο ανώτερο νόημα, υποστήριξε, θα καταλήξουμε να αδυνατούμε να συμφωνήσουμε ως προς το ποιο θα είναι το περιεχόμενο της ‘αρετής’ ή γιατί θα έπρεπε αυτή να σημάνει κάτι για εμάς.

Ο αγαπημένος δάσκαλος του Μακιντάιρ εκείνη την εποχή υπήρξε ο Αριστοτέλης, όχι ο Ιησούς, αλλά η κριτική του ως προς τον Διαφωτισμό, και η πρόβλεψη της τελικής του αποτυχίας στηριζόταν σε μια ξεκάθαρη κατανόηση του μυθικού οράματος της μεσαιωνικής Χριστιανοσύνης –αλλά και του μερικού, κενού, και υπερεκλογικευμένου ανθρωπισμού με τον οποίον οι φιλόσοφοι του διαφωτισμού αποπειράθηκαν να το υποκαταστήσουν. Ο Μακιντάιρ πίστευε ότι αυτή η αποτυχία ήταν ήδη εμφανής, αλλά ότι η κοινωνία δεν την έβλεπε επειδή τα μνημεία της παλιάς ιερής τάξης ήταν ακόμα εκεί, όπως ήταν και τα ρωμαϊκά αγάλματα την εποχή που οι λεγεώνες της αυτοκρατορίας είχαν πάψει να υπάρχουν.

Για να καταδείξει την θέση του, ο Μακιντάιρ επικαλέστηκε το παράδειγμα των ταμπού. Η λέξη επισημάνθηκε πρώτη φορά από τους Ευρωπαίους στα ταξίδια του Κάπτεν Κουκ, στα οποία ο ίδιος κατέγραψε τις περιηγήσεις του στην Πολυνησία. Ο Μακιντάιρ εξηγεί:

«Οι Εγγλέζοι ναυτικοί εντυπωσιάστηκαν αντικρίζοντας αυτό που προσέλαβαν ως χαλαρά σεξουαλικά ήθη εκ μέρους των Πολυνήσιων και εντυπωσιάστηκαν ακόμα περισσότερο όταν ανακάλυψαν την έντονη αντίθεση που εκδηλωνόταν μεταξύ των ηθών αυτών με τους αυστηρούς περιορισμούς οι οποίοι αφορούσαν σε άλλες συνήθειες, όπως η απαγόρευση να τρώνε μαζί οι άνδρες και οι γυναίκες. Όταν ρώτησαν γιατί ισχύει αυτός ο περιορισμός, τους απάντησαν ότι η πρακτική αυτή ήταν ταμπού, αλλά όταν ρώτησαν τι σημαίνει αυτή η λέξη, δεν μπόρεσαν να λάβουν περισσότερες εξηγήσεις»

Η περαιτέρω διερεύνηση του ζητήματος κατέδειξε ότι και οι ίδιοι οι κάτοικοι της Πολυνησίας δεν ήταν βέβαιοι ως προς το γιατί υπήρχαν αυτές οι απαγορεύσεις· κι όμως, όταν τα ταμπού εγκαταλείφθηκαν ολοκληρωτικά σε περιοχές της Πολυνησίας έπειτα από μερικές δεκαετίες, εκδηλώθηκαν αμέσως ορισμένες προφανείς συνέπειες. Άραγε αυτή οι περιορισμοί ήταν εντελώς δίχως νόημα;

Όχι εντελώς. Ο Μακιντάιρ μας υπενθυμίζει ότι, στην αρχή, τα ταμπού «ήταν ενσωματωμένα σ’ ένα πλαίσιο που τους προσέδιδε νόημα». Όταν, όμως, έχασαν αυτό τους το πλαίσιο «άρχισαν αμέσως να προσλαμβάνονται ως ένα σύνολο αυθαίρετων απαγορεύσεων», ειδικά όταν «οι πεποιθήσεις που βρισκόταν στο παρασκήνιο και παρείχαν το φως ώστε τα ταμπού αυτά να γίνουν κατανοητά είχαν όχι μόνο εγκαταλειφθεί αλλά και λησμονηθεί εντελώς». Όταν μια κοινωνία αγγίζει ένα στάδιο όπου ο λόγος ύπαρξης των ταμπού της έχει ξεχαστεί εντελώς, δεν απαιτείται παρά μια μικρή ώθηση για να δώσει κίνηση σε ένα φαινόμενο ντόμινο που θα τα οδηγήσει όλα σε κατάρρευση. Ο Μακιντάιρ πίστευε ότι η Δύση έχει φτάσει ήδη σε αυτό το στάδιο.

Όταν μια τέτοια τάξη διαρρηγνύεται τι την αντικαθιστά; Όταν τα ταμπού εγκαταλείφθηκαν στην Πολυνησία, ανέφερε ο Μακιντάιρ, προέκυψε ένα απροσδόκητο «ηθικό κενό», το οποίο ήρθαν να καλύψουν «τα κλισέ των ιεραπόστολων της προτεσταντικής Νέας Αγγλίας». Σε αυτή την περίπτωση, μια συγκεκριμένη εκδοχή του Χριστιανισμού ήρθε να καλύψει το χάσμα που προκλήθηκε από την κατάρρευση του πρότερου ιερού αφηγήματος. Το τέλος αυτών των ταμπού δεν είχε οδηγήσει στην ενσάρκωση κάποιας αφηρημένης εκδοχής της ‘ελευθερίας’· αντίθετα, είχε στερήσει έναν πολιτισμό από την ίδια του την καρδιά. Η καρδιά αυτή, στην πραγματικότητα, είχε σταματήσει να κτυπάει πιο πριν, αλλά τώρα κατέρρεε και το τυπικό του οικοδόμημα, και υπήρχε ένας κενός χώρος που αναζητούσε την πλήρωσή του –και γνωρίζουμε ότι η φύση απεχθάνεται το κενό.

Μου φαίνεται πως έχουμε αγγίξει αυτό το σημείο σ’ ένα μεγάλο μέρος της Δύσης. Τουλάχιστον από το 1960, τα κενά ταμπού μας αποσυντίθενται, ενώ τα τελευταία χρόνια πολλά από τα μνημεία μας που στέκονταν ακόμα όρθια έχουν αρχίσει να καταρρέουν –συχνά κυριολεκτικά. Η Χριστιανοσύνη εξέπνευσε εδώ και αιώνες, εξαιτίας ενός πολύπλοκου συνδυασμού παραγόντων, ωστόσο, δεν εξοντώθηκε από κάποιον εξωτερικό εχθρό. Κανένας ξένος στρατός δεν εξαπλώθηκε στην Ευρώπη, ούτε μας εξανάγκασε να μεταστραφούμε σε κάποια ξένη πίστη. Αντίθετα, υπονομεύσαμε την ιερή μας ιστορία από τα μέσα. Και αυτό που την αντικατέστησε, δεν ήταν μια νέα ιερή τάξη, αλλά η αμφισβήτηση οτιδήποτε ιερού.

Στο Μετά την Αρετή, ο Μακιντάιρ εξηγεί το τι συνέβη μετά. Το σχέδιο που προέταξε ο Διαφωτισμός τον 18ο αιώνα, συνιστούσε μια απόπειρα οικοδόμησης ‘ηθικής’ (μιας λέξης που δεν υπήρχε με αυτήν την έννοια μέχρι εκείνη την εποχή) ανεξάρτητης από την θεολογία. Επρόκειτο για ένα σχέδιο δημιουργίας ενός νέου ανθρώπου Μετά τον Θεό, στον οποίον η προσωπική ηθική αντίληψη –που δεν θα ήταν πια αιώνια στη φύση της, ή λογοδοτούμενη σε κάποια ανώτερη δύναμη– θα αποτελούσε την βάση της κουλτούρας και του εαυτού.

Δούλεψε αυτό το σχέδιο; Με μια λέξη, όχι. Η μεταμοντέρνα ‘ηθική’, λέει ο Μακιντάιρ, δεν μπόρεσε να λειτουργήσει ως υποκατάστατο ενός ανώτερου σκοπού, ή μιας υπερανθρώπινης πηγής νοήματος. Εάν, όμως, ο ορθός δρόμος για την κοινωνία ή για το άτομο δεν στηριζόταν πουθενά αλλού πέρα από την εξατομικευμένη προσωπική κρίση, τότε ποιος ή τι θα έπαιζε το ρόλο του τελικού κριτή;

Εν τέλει, δίχως την ύπαρξη ενός ανώτερου σκοπού ώστε να την συνέχει, η κοινωνία κινδυνεύει να διολισθήσει –όπως εν τέλει το έκανε– στην ‘συγκινησιοκρατία’, τον σχετικισμό, και εν τέλει την αποσύνθεση.

Εάν κάθε πολιτισμός οικοδομείται γύρω από τον πυρήνα μιας ιερής τάξης –Χριστιανικής, Ισλαμικής, Ινδουϊστικής, της λατρείας των προγόνων ή εκείνης του Όντιν– η κατάρρευση της τάξης αυτής θα οδηγήσει αναπόφευκτα και στην κατάρρευση του πολιτισμού που υποστήριζε. Υπάρχει ένας θρόνος στην καρδιά κάθε πολιτισμού, και όποιος κάθεται σε αυτόν παίζει τον ρόλο της δύναμης που μας καθοδηγεί. Το σύγχρονο πείραμα αποτέλεσε μια πράξη εκθρόνισης –συχνά κυριολεκτικής– τόσο των ηγεμόνων και των εκπροσώπων της ιερής τάξης, και της υποκατάστασής τους με τις εντελώς ανθρώπινες, και εντελώς αφηρημένες έννοιες –ο «λαός», η «ελευθερία», η «δημοκρατία» και η «πρόοδος».

Ενώ υπερασπίζομαι ένθερμα την δημοκρατία (την πραγματική δημοκρατία, παρακαλώ, όχι το εταιρικό ψευδεπίγραφό της που καταλαμβάνει αυτήν την στιγμή την θέση της), η εκθρόνιση του παντοκράτορα –του Χριστού– που βρίσκονταν στην καρδιά της ιερής τάξης της Δύσης δεν οδήγησε σε οικουμενική ισότητα και δικαιοσύνη.

Αντίθετα οδήγησε –μέσω της αιματηρής παρέκβασης του Ροβεσπιέρου, του Στάλιν, και του Χίτλερ– σε έναν ολοκληρωτικό θρίαμβο της δύναμης του χρήματος, που έχει θρυμματίσει τον πολιτισμό και τις ψυχές μας σε ένα εκατομμύρια εξοργισμένα θραύσματα.

Το κενό που δημιουργήθηκε από την κατάρρευση των παλιών μας ταμπού, γέμισε με τα δηλητηριώδη αέρια του καταναλωτικού καπιταλισμού, ο οποίος, έχει πλέον διεισδύσει σε κάθε πτυχή της ζωής μας με τον ίδιο τρόπο που κάποτε το είχε κάνει ο Χριστιανισμός, τόσο πολύ μάλιστα που ελάχιστοι συνειδητοποιούν ότι έχει αποικιοποιήσει τα πάντα –από τον τρόπο που τρώμε μέχρι τις αξίες που διδάσκουμε στα παιδιά μας. Όντας απελευθερωμένοι στο μεταμοντέρνο παρόν μας –που δεν διαθέτει κέντρο, αλήθεια, και προσανατολισμό– δεν έχουμε γίνει οι ανεξάρτητα σκεπτόμενοι, υπεύθυνοι, δημοκρατικοί πολίτες μιας ανθρώπινης πολιτείας. Έχουμε καταστεί σκλάβοι του εαυτού και της ισχύος του χρήματος· πιστοί που γονατίζουν μπροστά στο τερατώδες είδωλο της Προόδου. «Στο ηθικό πεδίο της Δύσης», γράφει ο Σπέγκλερ, «τα πάντα είναι κατεύθυνση, αξίωση κυριαρχίας, ηθελημένο απώτερο αποτέλεσμα».

Το Μετά την Αρετή τελειώνει με τον συγγραφέα να δηλώνει ότι το καθήκον που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι παρόμοιο με αυτό που τέθηκε σε εκείνους που έζησαν την πτώση της Ρώμης: όχι την διάσωση της αυτοκρατορίας, αλλά την οικοδόμηση μιας νέας. Ο Μακιντάιρ οδηγήθηκε σ’ ένα διάσημό του συμπέρασμα, ότι η Δύση περιμένει την έλευση ενός «νέου και αναμφίβολα ολότελα διαφορετικού Αγίου Βενέδικτου». Αυτό το είπε πριν σαράντα χρόνια, και ακόμα περιμένουμε, αν και η περιγραφή του δεν είναι ένας κακός τρόπος για να προσεγγίσουμε την πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Παρά την τραγωδία που εξελίσσεται στο Αφγανιστάν, η μετα-Χριστιανική Δύση δεν στερείται ιδεών, διαφωνιών, προσβολών, ιδεολογιών, στρατηγημάτων, αντιπαραθέσεων, ή μηχανών που θα σώσουν υποτίθεται τον κόσμο. Αλλά είναι πολύ φτωχή σε Αγίους· και σήμερα, όσο ποτέ, χρειαζόμαστε την αγάπη, την σοφία, την πειθαρχία, και την ακεραιότητά τους μέσα στο χάος του καιρού μας. Ίσως, θα ήταν καλύτερα για εμάς να ξεκινήσουμε να ψάχνουμε το πως θα μπορούσαμε οι ίδιοι να ενσαρκώσουμε αυτές τις ποιότητες.

ardin-rixi.gr

spot_img

6 ΣΧΟΛΙΑ

  1. Καλύτερο και ισχυρότερο χριστιανικό μήνυμα δεν μπορούσε να απευθυνθεί urbi et orbi από λαικό αρθρογράφο . ΕΥΓΕ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ .
    ” Η μεταχριστιανική Δύση είναι πολύ φτωχή σε Αγίους και σήμερα όσο ποτέ χρειαζόμαστε την αγάπη ,την σοφία, την πειθαρχία και την ακεραιότητά τους μέσα στο χάος του καιρού μας .
    Ίσως θα ήταν καλύτερο για εμάς να ξεκινήσουμε να ψάχνουμε το πως θα μπορούσαμε οι ίδιοι να ενσαρκώνουμε αυτές τις ποιότητες” .
    Φυσικά δεν υπάρχει ο Μέγας Κωνσταντίνος ,που δεν διέσωσε την σε αποσύνθεση Ρωμαική Αυτοκρατορία ,αλλά δημιούργησε την ΝΕΑ ΕΝΙΑΙΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ από το 313 μέχρι το 1054 μ.Χ ,που την διέσπασαν η μωροφιλοδοξία των Παπών της Ρώμης και ο σχετικισμός του Λούθηρου ,αφού συνειδητά κατέστρεψαν με τις Σταυροφορίες την ΑΓΙΟΤΟΚΟ Ανατολική Χριστιανική Αυτοκρατορία και την παρέδωσαν στο Ισλάμ από το Ματζικέρτ το 1071.
    ΠΟΙΟΣ ΟΜΩΣ ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ ΟΤΙ ,Ο ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ,-ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΕΤΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΩΣ ΑΙΩΝΙΟΣ- ΠΟΥ ΠΡΟΑΝΗΓΕΙΛΕ ΜΕ ΤΟΝ Μ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΤΗΝ ΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ- ΚΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΜΕΓΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ,ΤΗΝ ΑΣΙΑΤΙΚΗ ΣΙΒΗΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗ , ΔΕΝ ΘΑ ‘ΝΙΑΣΤΕΙ” ΠΑΛΙ -ΕΝ ΚΑΙΡΩ ΤΩ ΔΕΟΝΤΙ – ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ -ΤΟ ΑΝΩΤΕΡΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑ ΤΟΥ;;;.

  2. Ἐξαιρετικό ἄρθρο.
    ¨ Ίσως, θα ήταν καλύτερα για εμάς να ξεκινήσουμε να ψάχνουμε το πως θα μπορούσαμε οι ίδιοι να ενσαρκώσουμε αυτές τις ποιότητες. ¨

    ῾Η Δύση μοιάζει νά ἔχει γεράσει καί οἱ ἀξίες της ἐπίσης. ᾿Αλλά μοιάζει καί νά βρίσκεται σέ μιά ἐφηβική καί μετεφηβική ἡλικία, ἡλικία πού οἱ νέοι θέλουν νά βροῦν τόν ἑαυτό τους, ἀντιδρώντας στήν πίεση τῶν διδασκαλιῶν καί στούς περιορισμούς. Ἔχουν περάσει αἰῶνες διδασκαλιῶν. ῾Ο Μέγας ᾿Αλέξανδρος εἶχε πολιτισμό νά διαδώσει, τρόπο σκέψης, ἀρχές ζωῆς, ἀρχές δόμησης, τέχνες, ἐπιστῆμες, ἱερότητα. ῾Ο Χριστιανισμός ἑδραιώθηκε χάρη στήν μελέτη ἀνθρώπων μέ πίστη καί πνευματικότητα, τῶν ἀρχῶν τῆς ζωῆς, τῆς φύσης, τοῦ ἀνθρώπου, τῆς ψυχικῆς καί πνευματικῆς του πορείας. ᾿Επικράτησε σέ λαούς συγγενεῖς, μέ ρίζες στήν ἀρχαία ἑλληνική παιδεία. Ἡ γνώση διαδόθηκε, οἱ ἐπιστῆμες προόδευσαν καί φθάσαμε σέ μεγάλη τεχνολογική πρόοδο. Ἡ πνευματικότητα μοιάζει ἄχρηστη. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος ζοῦσε κοντά στή φύση, παρατηροῦσε τίς δυνάμεις, τήν σχετικότητα, τίς ἐποχές, τίς ἀλλαγές, καί ἦταν πιό φανερή ἡ πνευματικότητα, ἀπ´ ὅτι τώρα, κλεισμένος σ´ ἕνα διαμέρισμα. ῾Ο Μέγας Κωνσταντίνος καθοδηγεῖτο ἀπό τήν πίστη καί τήν πνευματικότητά του. Σέ ὅλη τήν Βυζαντινή περίοδο ὑπῆρχαν ἔντονες πνευματικές ἀναζητήσεις, πού σήμερα φαντάζουν ἄχρηστες σέ ἀρκετούς. Οἱ τακτικοί κανόνες τῆς ᾿Εκκλησίας βοηθοῦσαν στήν ὑπενθύμιση τῆς φροντίδας τῆς ψυχῆς. Τί ἔχει μείνει ἀπό ὅλα αὐτά, συνειδητά καί στόν καθένα; Οἱ νέοι τί βοήθεια ἔχουν; Εἶναι ἡ ζωή πόσες μονάδες ἒχει τό κινητό, χρειάζεται ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, εἶναι κατανοητό ὅτι οἱ πράξεις ἔχουν κάπου ἀντίκτυπο, σέ ἐμᾶς ἀλλά καί σέ ἄλλους;

  3. Τα περί Μ. Κωνσταντίνου καλύτερα να μην τα πιάνομε, διότι είναι αρκετά ασαφή. Ποια πίστη, ποια πνευματικότητα; Δεν γνωρίζομε καν τι πίστευε, αν πίστευε, την δε χριστιανική θρησκεία/εκκλησία κατέστησε υποχείριό του, για να στηρίξει την εξουσία του και τίποτε άλλο. Ως γνωστόν, συνέχισε να εφαρμόζει το ρωμαϊκό σύστημα, σύμφωνα με το οποίο ο αυτοκράτωρ ήταν και θρησκευτική κεφαλή. Το πατριαρχείο ήλθε αργότερα.

  4. E, όχι και τόσος ενθουσιασμός!….Κατανοώ ότι ένα ξεραμένο χώμα περιμένει πως και πως δυο στάλες βροχής. Όχι όμως και να λέμε το μολυσμένο νερό αγίασμα!

    Ο αρθρογράφος, ήδη από τον τίτλο, δείχνει τη βαθιά του άγνοια περί του Χριστιανισμού ταυτίζοντάς τον με τις απαγορεύσεις των πρωτόγονων, τα ταμπού.
    Τόσο ο ίδιος ο Κίνγσνορθ όσο και ο φιλόσοφος που επικαλείται αδυνατούν να αντιληφθούν τον Υιό και όχι τον Πατέρα ως Δημιουργό του κόσμου (το «εν αρχή ήν ο Λόγος»).
    Αγνοώντας το «όντως όν», αδυνατούν να αντιληφθούν την Αρετή ως Ελευθερία, ως το «αδέσποτο και το αυτόκρατες», ως εξομοίωση με τον Λόγο/Νου.

    Τι κι αν ο Μακιντάιρ στηρίζει όσα λέει στον Αριστοτέλη, αφού δεν καταλαβαίνει την τεράστια διαφορά ανάμεσα στην υποκειμενική και πρακτική ηθική της ατομοκρατίας (τα ethics) από την εξω-ηθική οντολογική μεταμόρφωση του ελληνικού Ήθους-Αρετής;
    Λόγω της μεταφυσικής περί Ατόμου, οι Δυτικοί είναι απολίτικοι: δεν καταλαβαίνουν από το επίπεδο-τρόπο του Λόγου με Νόημα-Σκοπό ζωής το κοινωνείν. Έτσι, ανέκαθεν ταυτίζουν τη Δύση με τη «Χριστιανοσύνη» ως «ιερό αφήγημα» που διέπει την καθημερινότητα.

    Οι Δυτικοί δεν συνειδητοποιούν το πόσο ξένα και εχθρικά μεταξύ τους είναι τα κοινωνικά φαντασιακά των Προτεσταντών και των Καθολικών. Οι Προτεστάντες καθιέρωσαν την υποκειμενική ηθική, τα Ethics προκειμένου να γλυτώσουν από τους κοινωνικούς ηθικούς κανόνες, τα Morals των καθολικών.
    Και οι δύο αυτές πολιτισμικές παραδόσεις της Δύσης αγνοούν το Νόημα της Αρετής γιατί ταυτίζουν τον Χριστιανισμό με τις εν γένει θρησκείες: ταυτίζουν το κτιστό με το άκτιστο. Τους διαφεύγει ο ίδιος ο Χριστός, όχι μόνον το επίπεδο-τρόπος ύπαρξης της Αρετής (το επίπεδο της Ελευθερίας, ο τρόπος του Κοινωνείν).

    Και ως προς τους αγίους, η ειδική μνεία στον Βενέδικτο έχει να κάνει με το ιδεολόγημα περί ταύτισης του Λόγου με την ορθολογικότητα λόγω σύγχυσης του άκτιστου με το κτιστό. Ο Βενέδικτος, τον 6ο αιώνα, δημιούργησε μια Μονή/φιλοσοφική Σχολή όταν στο Βυζάντιο έκλεισαν οι φιλοσοφικές σχολές. Εκεί φοίτησε ο Ακινάτης, ο Δυτικός άγιος που θεμελίωσε τον Προτεσταντισμό με όρους ατομοκεντρισμού, κόντρα στον κοινωνιοκεντρισμό του Καθολικισμού και με συστηματικές επιθέσεις κατά των «Λαθών» της Ορθοδοξίας. Ο Μακιντάιρ λέει πως είχε δάσκαλο τον Αριστοτέλη, αλλά εννοεί τον Βενέδικτο, δηλαδή έναν τραγικά παραποιημένο Αριστοτέλη.

    Γιατί να δεχτούμε ως χριστιανικό μήνυμα το ‘δεν πειράζει που η Δύση έγινε «μεταχριστιανική» αφού είναι καλύτερο πράγμα τα υποκειμενικά ethics’ από την άκτιστη («εν ενεργεία») Αρετή;
    Μάλλον είναι για να κλαίμε που υιοθετήσαμε τυφλά το δυτικό Κοινωνικό Φαντασιακό Σύστημα και νομίζουμε ότι μπορούμε χωρίς την οντολογική μεταμόρφωση του κοινωνείν να «ενσαρκώσουμε τις ποιότητες» της Σοφίας και της Αγάπης.

  5. Με λιγότερα λόγια, ο συγγραφέας χαίρεται που η Δύση δεν νοείται πλέον ως η Χριστιανοσύνη. Θεωρεί πολύ καλό πράγμα που χάνονται τα ταμπού =οι απαγορεύσεις= η Morality της Εκκλησίας. Θεωρεί πολύ καλύτερο πράγμα, από την ξένη προς τους αγγλοσάξονες κανονιστική ηθική, τα Ethics που είναι απλώς υποκειμενικές επιλογές και ταιριάζουν στην (ψευτο)-κοινωνία των (ψευτο)-πολιτών στην μετά το έθνος-κράτος εποχή.

  6. Αὐτά περιγράφει καί τό ἄρθρο ἀγαπητή Μαρία, τό τί ἔχει μείνει στήν ἐποχή αὐτή στή Δύση ἀπό τόν Χριστιανισμό.

    «Όχι εντελώς. Ο Μακιντάιρ μας υπενθυμίζει ότι, στην αρχή, τα ταμπού «ήταν ενσωματωμένα σ’ ένα πλαίσιο που τους προσέδιδε νόημα». Όταν, όμως, έχασαν αυτό τους το πλαίσιο «άρχισαν αμέσως να προσλαμβάνονται ως ένα σύνολο αυθαίρετων απαγορεύσεων», ειδικά όταν «οι πεποιθήσεις που βρισκόταν στο παρασκήνιο και παρείχαν το φως ώστε τα ταμπού αυτά να γίνουν κατανοητά είχαν όχι μόνο εγκαταλειφθεί αλλά και λησμονηθεί εντελώς».»

    Πολλές διατυπώσεις σέ ἱερά κείμενα, κατέληξαν ταμπού, γιατί παρανοήθηκαν, γιατί ἦταν ἔτσι διατυπωμένα ὥστε νά τά προσεγγίζουν ὅσοι διέθεταν κατάλληλη ψυχοπνευματική προετοιμασία.
    Πολλά ἔγιναν προλήψεις καί προκαταλήψεις, μέ τίς ὁποῖες στήν σύγχρονη ὀρθολογιστική δυτική κοινωνία παλέψαμε καί ξεχάστηκαν καί πολλά καί σοβαρά μαζί. ᾿Αλλά καί κάποιοι νόμισαν ὅτι ὁ καθένας μπορεῖ νά δώσει καί μιά δική του ἑρμηνεία, ὅταν ἡ ἀλήθεια χρειάζεται φώτιση, πίστη, ταπεινότητα, ὑπομονή. Οὔτε τό ΄ ἄρσεν καί θῆλυ ΄ δέν κατανόησαν, αὐτή τήν ἁπλῆ διατύπωση.
    «Και ποια επιστήμη είναι αυτή, να μεταβάλλει κανείς το σκοπό της Γραφής όπως θέλει και να τολμά να παραλλάζει τις λέξεις; επιστήμων είναι εκείνος που βλέπει απαρασάλευτες τις φράσεις και με τη σοφία του Πνεύματος κατορθώνει να βρει τα κρυμμένα μυστήρια, που μαρτυρούνται από τις θείες Γραφές.
      Τέτοιοι προπαντός είναι οι τρεις μεγάλοι φωστήρες Βασίλειος, Χρυσόστομος και Γρηγόριος. Αυτοί βρίσκουν τη μαρτυρία ή από το ίδιο το ρητό, ή από άλλο ρητό της Γραφής.», αὐτή τή διατύπωση βρῆκα σωστή, οὔτε λέξη δέν πρέπει νά πειράζεται.

    Ὅμως, κατά τή γνώμη μου, οἱ Προτεστάντες εἶναι ἄλλη ὀντολογική ὁμάδα ἀπό τούς Καθολικούς καί ἄλλη ὀντολογική ὁμάδα εἶναι οἱ ᾿Ορθόδοξοι. Εἶναι λάθος νομίζω, νά προσπαθοῦμε νά τούς ἐξομοιώσουμε, ἄλλωστε ὁ Κ. Παλαιολόγος τήν ἕνωση ἤθελε, ὄχι τήν ἐξομοίωση. ῾Η προσέγγισή σου, ἴσως μποροῦσε νά βοηθοῦσε στήν ἐμβάθυνση καί στήν ἀνάλυση τῶν διαφορῶν τους, ὥστε νά ὑπάρξει κάποτε ἀλληλοκατανόηση.
    ῾Ο Χριστιανισμός γιά νά κατανοηθεῖ, χρειάζεται ἀρχαιοελληνική παιδεία. Προχωρώντας τά χρόνια καί οἱ αἰῶνες, ἀπομακρυνόμαστε ἀπό τίς πηγές. Πῶς προσέγγιζαν στήν Α ´Οἰκουμενική Σύνοδο τέτοια θέματα καί πῶς τώρα, μέ τούς ἐκσυγχρονισμούς. Δέν εἴμαστε ὅμως στό ἴδιο σημεῖο, γιατί καί οἱ λαοί ἔχουν σέ κάποιο ἐπίπεδο παιδεία. Ἔχει γίνει πρόοδος, κυρίως στό ἐπίπεδο τῆς καθημερινῆς ζωῆς, καί δέν πρέπει νά ξεχνᾶμε τό λιθαράκι πού ἔβαλε ὁ καθένας.

Leave a Reply to Ελένη Π. Ακύρωση απάντησης

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα