Είναι η επιχειρηματικότητα ανόητε!

Ηρακλής Γωνιάδης

Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών σε Θέματα Επιχειρηματικότητας

[email protected]

Όλες οι ανεπτυγμένες χώρες αναγνωρίζουν την επιχειρηματικότητα ως διαδικασία δημιουργίας και όχι υφαρπαγής πλούτου, μέσω της δεξιότητας εντοπισμού ευκαιριών και της δημιουργίας μηχανισμού αξιοποίησής τους. Ευκαιριών που αντιλαμβάνονται οι υποψιασμένοι και αξιοποιούν όσοι διαθέτουν την (επίκτητη) επιχειρηματική ευφυία ξεδιπλώνοντάς τη μέσα σ’ ένα εύρυθμο επιχειρηματικό οικοσύστημα. Η επιτυχής της έκβαση εξαρτάται από την προετοιμασία της οποίας τις βάσεις θέτει η εκπαίδευση -με θεωρία και μαθητεία-, εστιάζοντας  τόσο στην ανάπτυξη της επιχειρηματικής νοημοσύνης και στη βελτίωση δεξιοτήτων των νυν και μελλοντικών επιχειρηματιών ή των στελεχών επιχειρήσεων, όσο και στην αποκατάσταση της στρεβλής εικόνας της επιχειρηματικότητας και του επιχειρηματία στην ελληνική κοινωνία. Επιπλέον, μέσω της εκπαίδευσης καθίσταται απόλυτα κατανοητό ότι η καινοτομία μόνο υπό το πρίσμα της επιχειρηματικότητας μπορεί να χαρακτηριστεί ως τέτοια και να διαβαθμιστεί επιτυχέστερα ως προς τη μορφή της, δηλαδή ως ριζική ή σταδιακή.

Στη χώρα μας, δυστυχώς, η επιχειρηματικότητα τυγχάνει μειωμένης υπόληψης, ταυτιζόμενη με μορφές κομματικής και κρατικοδίαιτης επιχειρηματικής δραστηριότητας υπό καθεστώς ευνοιοκρατίας, ή με απατεώνες που παρεπιδημούν οπουδήποτε και όχι μόνο στο επιχειρηματικό στερέωμα. Επίσης, λείπει το ευνοϊκό εκείνο περιβάλλον ενθάρρυνσης ανάληψης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών υψηλής προστιθέμενης αξίας, λόγω της μακρόχρονης στρατηγικής καθήλωσης σε δραστηριότητες πιστές στο δόγμα: στην Ελλάδα δεν παράγεται ό,τι εισάγεται!

Η περιοριστική αυτή στρατηγική υποστηρίχθηκε αποτελεσματικά από μια έντεχνα αναποτελεσματική γραφειοκρατία, η οποία, μέσω της δαιδαλώδους διαδικασίας ίδρυσης[1] και της εξ αυτής οικονομικής και ψυχικής κόπωσης του επίδοξου επιχειρηματία, αποθαρρύνει κάθε φιλόδοξη πρωτοβουλία που εκφεύγει της μετριότητας. Επιπλέον, ενισχύθηκε από την «άνεση» των κυβερνήσεων να μεταθέτει στις πλάτες τρίτων, εξαιρούμενης της «ελίτ», το κόστος των επιλογών τους, μετατρέποντας  –όπως το έθεσε η κ. Γλύκατζη- Αρβελέρ[2]– «το εθνικό σε πολιτικό, το πολιτικό σε κομματικό και το κομματικό σε προσωπικό». Για την κάλυψη δε, της ιδιοτελούς συμπεριφοράς τους, χρησιμοποίησαν το κράτος ως μηχανισμό ανάληψης της εξουσίας και ως εργοδότη υπερφίαλων παροχών προς τους παροικούντες του, καθιστώντας το ως τον ελκυστικότερο φορέα απασχόλησης.

Σήμερα, υπό το καθεστώς μνημονίων και πίεσης δημιουργίας «πλεονασμάτων» με υπερφορολόγηση και κάθε είδους επινοήσεις, τις περικοπές δαπανών χωρίς κριτήρια αποτελεσματικότητας της λειτουργίας του κράτους, την εκποίηση δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας, έχει καταρρεύσει ο όποιος παραγωγικός ιστός της χώρας, αλλά και η «επιχειρηματική ψυχή» των Ελλήνων. Το δίδυμο έλλειμμα (δημοσιονομικό & τρεχουσών συναλλαγών) συνοδοιπορεί με το έλλειμμα εμπιστοσύνης της αγοράς προς ανώτερα επίπεδα, παρότι οι κυβερνώντες –με τη συνδρομή των εγχώριων αλλά και των ξένων media- προσπαθούν να δείξουν το αντίθετο, προσφέροντας ως και παραμορφωτικούς καθρέπτες στους συνταξιούχους, χωρίς όμως να πείσουν τους νέους με υψηλά προσόντα που εξακολουθούν να αναζητούν σε προσφορότερα εδάφη το μέλλον τους.

Οι απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές διαφυγής από τον ασφυκτικό κλοιό των δήθεν εταίρων μας, ούτε στον δημόσιο τομέα έχουν γίνει ούτε και στον ιδιωτικό, ο οποίος εξακολουθεί να αποτελεί τον σάκο του μποξ και τον κακό δαίμονα της χώρας, κατά τους κρατικιστές. Ο κρατικισμός καλά κρατεί και οι όποιες ιδιωτικοποιήσεις/ εκποιήσεις, που εκφεύγουν του ενδιαφέροντος της εγχώριας «ελίτ», περιέρχονται σε χέρια κρατικά –των εταίρων μας ή τρίτων-, με την επιχειρηματικότητα να βρίσκεται στο ναδίρ των τελευταίων δεκαετιών και τις (ανεξέλεγκτες;) εισαγωγές να εξοστρακίζουν ακόμη και απλά προϊόντα της ελληνικής γης.

Τα χρέη, ανεξάρτητα από το πως δημιουργήθηκαν, δεν αποπληρώνονται ρευστοποιώντας κληρονομιά αλλά δημιουργώντας πλούτο με την αξιοποίηση  του σπουδαιότερου κεφαλαίου της χώρας, των ανθρώπων της. Τούτο μπορεί να γίνει εφικτό με τη δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών  διεκδίκησης του μέλλοντός τους εδώ. Με την καλλιέργεια της επιχειρηματικότητας χωρίς το φόβο του «ξαφνικού θανάτου» από αποφάσεις της εκάστοτε κυβέρνησης που δεν «της βγαίνουν τα νούμερα», λόγω πλημμελούς διαχείρισης ή δεσμεύσεων επί πλεονασμάτων που θα τείνουν να καταστούν όλο και πιο ανέφικτα.

Είναι η επιχειρηματικότητα, λοιπόν, που θα δώσει λύση στο χρόνιο πρόβλημα της χώρας και θα αποτρέψει τη μετάθεσή του στις επερχόμενες γενιές. Προς τούτο, επιβάλλεται να δοθούν κίνητρα ανάληψης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών προσανατολισμένων σε βιώσιμες –όχι θνησιγενείς- μορφές δράσης με τη μεγαλύτερη δυνατή προστιθέμενη αξία. [Όχι μόνο του τύπου «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» που αναπαράγει το προηγούμενο μοντέλο ανάπτυξης και εξάγει πολύτιμους χρηματικούς πόρους προς τις χώρες παραγωγής των αναγκαίων υλικών και προϊόντων]. Η διεθνής εμπειρία και πρακτική δείχνει ότι η επιχειρηματική ιδέα, το προφίλ του επιχειρηματία και το θεσμικό πλαίσιο άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας, αποτελούν τον συνδυασμό που ανοίγει τα χρηματοκιβώτια των επενδυτών και κατά συνέπεια, ενίσχυσης της ρευστότητας της αγοράς.

Προτείνεται, λοιπόν, η υιοθέτηση μιας μεταβατικής μορφής επιχείρησης του τύπου «Επιχείρησης σε Εκκρεμότητα-ΕσΚ» με:

• Απλή δήλωση δραστηριότητας (ΚΑΔ) και διεύθυνσης της έδρας για τη λήψη ΑΦΜ.
• Δοκιμαστική περίοδο λειτουργίας (π.χ. 3ετία ή μέχρις ενός ύψους κύκλου εργασιών) ως την τελική απόφαση συνέχισης ή λύσης, χωρίς συνέπειες ή επιπλέον κόστος.
• Online σύνδεση με κεντρικό υπολογιστή στη ΔΟΥ που θα υπάγονται όλες αυτές οι επιχειρήσεις, ώστε να «συλλαμβάνονται» οι συναλλαγές τους με τρίτους και να υπολογίζεται ό ΦΠΑ.
• Προαιρετική ασφάλιση του επιχειρηματία, είτε πρωτόπειρου είτε έμπειρου.
• Δυνατότητα κάλυψης του μισθολογικού κόστους και των ασφαλιστικών εισφορών της απασχόλησης τρίτων, μέσω προγραμμάτων, με αυξανόμενο ποσοστό επιχορήγησης ανάλογα με τις δημιουργούμενες νέες θέσεις εργασίας.
• Εκκαθάριση (ηλεκτρονικά) του ΦΠΑ στο τέλος της περιόδου χάριτος, για:

α) την απόδοση του χρεωστικού υπολοίπου, με το πιστωτικό να το υφίσταται ως κόστος ο επίδοξος επιχειρηματίας σε περίπτωση ανάκλησης της παραπάνω δήλωσης, χωρίς άλλη του οικονομική υποχρέωση.

β) τον συμψηφισμό μετά την επισημοποίηση της λειτουργίας -ακόμη και πριν τη λήξη της χαριστικής περιόδου με τις λοιπές παροχές σε ισχύ- και την ταυτόχρονη τήρηση των προβλεπόμενων φορολογικών του διαδικασιών και υποχρεώσεων.

• Την επιχείρηση που επισημοποιεί τη λειτουργία της, να παραμένει στην online σύνδεση, ώστε να καθιερωθεί σταδιακά μια διαφανής διαδικασία που να αποκλείει αμφισβητήσεις και να εκτρέπει εκροές προς …μαύρες τρύπες.

Χωρίς να διεκδικούμε την απόλυτη σοφία και ελπίζοντας στην δημιουργικότερη εξέλιξη της πρότασής μας, επισημαίνουμε ακόμη μια φορά πως το ζητούμενο είναι να ενισχυθεί η επιχειρηματικότητα, η μόνη και ικανή διαδικασία που μπορεί να αναδείξει την καινοτομία, να προκαλέσει το ενδιαφέρον των επενδυτών και να δημιουργήσει ατομικό και κοινωνικό πλούτο.

Το μοντέλο μπορεί να στηθεί πιλοτικά σε έναν Δήμο, όπως της πόλης μας, με τη συμμετοχή στη παροχή πρόσθετων κινήτρων από πλευράς του, όπως π.χ. αυτά που προτείναμε σε προηγούμενο άρθρο μας εδώ. Έτσι όχι μόνο μπορεί να ανακοπεί μέρος του Brain Drain, αλλά και να προκληθεί μια εισροή ποιοτικών στελεχών, που, πέρα από τις οικονομικές και φορολογικές ελαφρύνσεις, αποτελούν ισχυρότατο κίνητρο για τις Ξένες Άμεσες Επενδύσεις του τύπου από χωράφι σε εργοστάσιο (greenfield), οι οποίες δημιουργούν πραγματικές θέσεις εργασίας και μεταφέρουν τεχνολογία στη χώρα εγκατάστασης. Όταν η επιχειρηματική δομή υπολείπεται εκείνης των προσόντων των παιδιών μας, δε μπορεί να συγκρατήσει την ορμή τους για εξέλιξη, ούτε και να καταβάλλει αμοιβές αντάξιες της επένδυσης στον εαυτό τους.

Δρ. Ηρακλής Γωνιάδης

Συνταξιούχος Επιχειρηματίας

[1] Η προβαλλόμενη ίδρυση της μιας στάσης μοιάζει με τη δωρεάν είσοδο (στην αγορά) και την επί πληρωμή έξοδο, καθώς η λύση της επιχείρησης, πέρα από το στίγμα της αποτυχίας σε μια κοινωνία εύκολη στη χρέωση και δύσκολη στην πίστωση, κληροδοτεί χρέη που μπορούν να προκαλέσουν ανήκεστη βλάβη στον νέο επιχειρηματία. Σε αντίθεση με την Κύπρο που παρέχει την ευκαιρία σε κάθε επίδοξο επιχειρηματία να αποπειραθεί το όνειρό του εντός μιας τριετίας, με απλή δήλωση έναρξης δραστηριότητας χωρίς καμία φορολογική ή άλλη υποχρέωση.

[2] Βλ. συνέντευξή της στην εκπομπή «Προσωπικά» της κ. Ελ. Κατρίτση, την 17/03/19.