του Joël Ruet, οικονομολόγου
Οι ΗΠΑ, έχοντας εξασφαλίσει το μονοπώλιο φυσικού αερίου για την Ευρώπη, επέβαλαν χρονοβόρες διαδικασίες προμήθειάς του. Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνονται οι εισαγωγές ρωσικού αερίου από τη Ρωσία. MaxSafaniuk / stock.adobe.com
Είναι πραγματικά οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμευμένες στην ευρωπαϊκή ασφάλεια; Σε μια εποχή που το Αμερικανικό Κογκρέσο μόλις ενέκρινε ένα νέο σχέδιο στρατιωτικής βοήθειας για την Ουκρανία , η ασφάλεια της ηπείρου μας εξαρτάται επίσης από τη σταθεροποίηση της γεωενέργειας και την εδραίωση του πλαισίου της ενεργειακής μας μετάβασης.
Ο ενεργειακός εφοδιασμός αποτελεί κρίσιμο μέλημα ασφάλειας για τους πολίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη και η ενεργειακή μετάβαση έχει καταστεί ουσιαστικός παράγοντας για την ανοικοδόμηση της ΕΕ. Η Γερμανία ειδικότερα, αλλά και πολλές άλλες χώρες, είχαν γίνει υπερβολικά εξαρτημένες από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες – φυσικό αέριο, αλλά και από το πετρέλαιο και τα διυλισμένα προϊόντα. Η ήπειρός μας προσπαθεί συλλογικά να απελευθερωθεί από αυτή την εξάρτηση επιταχύνοντας παράλληλα την ενεργειακή της μετάβαση: οριστικές προσπάθειες για λιτότητα, ευρύ εκ νέου άνοιγμα των επιλογών γύρω από το μείγμα, ιδιαίτερα με πυρηνικά και υδρογόνο, και τελικά μείωση των ορυκτών καυσίμων. Όσον αφορά το ίδιο το φυσικό αέριο, τη «μεταβατική ενέργεια» ή πιο συγκεκριμένα τη μεταβατική συνιστώσα της πορείας προς το καθαρό μηδέν, η ευρωπαϊκή αγορά είναι υποχρεωμένη να μην αντικαταστήσει το ρωσικό αέριο με πηγές με μεγαλύτερες οικολογικές επιπτώσεις (αέριο από σχιστόλιθο… ή χειρότερα, πειρασμός επιστροφής σε άνθρακα) και να απορρίψει χώρες με ισχυρό κοινωνικό αντίκτυπο (ιδίως στα ανθρώπινα δικαιώματα).
Σε αυτήν την εθελοντική πανευρωπαϊκή προσπάθεια, ο Αμερικανός σύμμαχος παρείχε μια δεύτερη βάση με τη μορφή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Το LNG είναι ο αφανής ήρωας της απάντησης της Ευρώπης στον πόλεμο του Πούτιν.
Από τα τέλη του 2021, η Γαλλία έχει εισαγάγει περισσότερα από 4,5 δισ. κυβικά μέτρα LNG. Το 2022 και το 2023, η Γαλλία εισήγαγε περισσότερο LNG από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα . Η Ευρώπη στο σύνολό της (συν το Ηνωμένο Βασίλειο) αντιπροσωπεύει πλέον το 60% του συνόλου των εξαγωγών LNG των ΗΠΑ.
Η στρατηγική λειτουργεί. Το ρωσικό αέριο αντιπροσωπεύει σήμερα λιγότερο από το 8% του ενεργειακού μείγματος στην Ευρώπη (σε σύγκριση με περισσότερο από 40% πριν από τον πόλεμο), και αυτό το μερίδιο συνεχίζει να μειώνεται σήμερα. Χάρη στο αμερικανικό LNG, εκατομμύρια νοικοκυριά στη Γαλλία και σε ολόκληρη την Ευρώπη μπόρεσαν να θερμάνουν τα σπίτια τους παρά την αποσύνδεση από τη Ρωσία, χωρίς να καταφύγουν στο σχιστολιθικό αέριο, μια επίφοβη εποχή. Δεν υπήρχε μπλακ άουτ. Δεν υπήρξαν μαζικές διακοπές ρεύματος.
Με άλλα λόγια, οι Ηνωμένες Πολιτείες παρενέβησαν για να αποφύγουν μια ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη. Αυτές οι ενέργειες δεν είναι φυσιολογικά αλτρουιστικές: οι εταιρείες τους κερδίζουν σημαντικά έσοδα από αυτές και οι θέσεις εργασίας και οι επενδύσεις ανθούν στη Λουιζιάνα και τη Γεωργία. Νέα ή διευρυμένα τερματικά τίθενται επίσης σε λειτουργία στη Γαλλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία, την Ισπανία και τη Γερμανία. Και οι τιμές έχουν σταθεροποιηθεί.
Τα οφέλη για τη Γαλλία, την Ευρώπη και την ενεργειακή μας μετάβαση υπερβαίνουν κατά πολύ μια προσωρινή λύση. Ένα ασφαλές ενεργειακό μέλλον είναι εφικτό. Για πρώτη φορά στην Ιστορία, η Ευρώπη έχει την ευκαιρία να αποκτήσει πρόσβαση σε ασφαλή ενεργειακό εφοδιασμό από έναν δημοκρατικό γεωπολιτικό σύμμαχο. Η ενεργειακή ανασφάλεια της Ευρώπης θα μπορούσε να περιοριστεί στα βιβλία της ιστορίας, η σταθεροποίηση ενός “μεταβατικού αερίου” μπορεί επίσης να αποτελέσει στρατηγική μείωση του κινδύνου της αστάθειας των τιμών και να αποτελέσει το στρατηγικό περιβάλλον για αυξημένη φιλοδοξία για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενέργεια χαμηλών εκπομπών άνθρακα, η οποία θα συγκέντρωνε έτσι τη χρηματοδότηση που αποδεσμεύεται.
Όμως τα σύννεφα της εκλογικής πολιτικής στην Ουάσιγκτον απειλούν να απορροφήσουν όλα αυτά τα κέρδη, να καταστρέψουν όλες αυτές τις ελπίδες. Τον Ιανουάριο, ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε την ουσιαστική διακοπή της αδειοδότησης νέων τερματικών σταθμών των ΗΠΑ που μεταφέρουν LNG στην Ευρώπη. Οι χρόνοι αναμονής για τα τερματικά LNG των ΗΠΑ έχουν ήδη αυξηθεί από 43 ημέρες το 2019 σε περισσότερες από 350 ημέρες σήμερα. Αυτή η απόφαση απηχεί τις νόμιμες περιβαλλοντικές απαιτήσεις, ένα πολυπόθητο εκλογικό αποθεματικό στην ίδια την ρεπουμπλικανική πολιτεία του Τέξας. Νόμιμα αιτήματα, αλλά προτιμότερο να αντιμετωπιστούν μέσω επενδύσεων για την εξάλειψη των τοπικών εκπομπών. Επενδύσεις στην αμερικανική δίκαιη ενεργειακή μετάβαση (στις Ηνωμένες Πολιτείες το αέριο είναι βιομηχανικό οικονομικό στοιχείο, σήμερα επιδοτούμενο)· η δημοκρατική απάντηση είναι πιο άμεσα κομματική παρά οικολογική προοδευτική. Το ίδιο στην Ευρώπη, να τεθούν σε ένα πλαίσιο ευρωπαϊκής ενεργειακής νηφαλιότητας και βιομηχανικής απόδοσης.
Θέτει επίσης σε κίνδυνο τη διεθνή ασφάλεια. Χωρίς την εγγύηση μελλοντικών φορτίων LNG, η Γαλλία και η Ευρώπη, εκτός από έναν κύκλο κρίσης εφοδιασμού – αυξήσεις τιμών για τον καταναλωτή, θα πρέπει να βρουν άλλες λύσεις στη ρωσική περίπτωση: η ικανότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αυξάνεται αργά, αλλά δεν επαρκεί και η υποκατάσταση των χρήσεων αερίου/ηλεκτρικής ενέργειας απαιτεί μεγάλες επενδύσεις. Το Κατάρ αναπτύσσει την παραγωγή σε LNG , αλλά η γεωγραφική θέση της χώρας παρουσιάζει οικονομικούς κινδύνους και κινδύνους για την ασφάλεια. Οι αφρικανικές χώρες –όπως η Σενεγάλη– θα γίνουν παραγωγοί και υπάρχει πλέον ελπίδα ότι η βιώσιμη διαχείριση αυτής της μεταβατικής ενέργειας θα υποστηρίξει μια οικονομική και δημοκρατική μετάβαση, αλλά η διαδικασία απαιτεί σχεδιασμό.
Το να θέλουν οι ΗΠΑ να διατηρήσουν ένα όριο για τις εξαγωγές LNG στην ΕΕ μακροπρόθεσμα, που μπορεί να συνοδεύεται από μια υγιή διαφοροποίηση αυτού του πόρου, αλλά γιατί να αντικατασταθεί η μια εξάρτηση με μια άλλη; Σε ένα πλαίσιο αυξημένης στρατιωτικής αβεβαιότητας, σε μια εποχή που οι ενεργειακές συναλλαγές χρειάζονται βάσεις σταθερότητας, η απόφαση του Προέδρου Μπάιντεν πρέπει να ακυρωθεί υπέρ μιας πραγματικής διπλωματικής συζήτησης για τον μελλοντικό ενεργειακό και οικολογικό σχεδιασμό. Το εναλλακτικό σενάριο, με αυξημένες τιμές ενέργειας και σημαντική ρωσική προσφορά να αποτιμάται αναλόγως, θα είχε μόνο έναν νικητή: τον Βλαντιμίρ Πούτιν* . Είναι καιρός οι Ευρωπαίοι ηγέτες να μιλήσουν με μία φωνή και να παροτρύνουν τον Πρόεδρο Μπάιντεν να παραμείνει στην πορεία της συμμαχίας για την ενεργειακή μετάβαση με τη δημοκρατική Ευρώπη, επιδεικνύοντας έτσι μια προσέγγιση που βασίζεται σε ένα εκλογικό σώμα που φιλοδοξεί νόμιμα ένα καλύτερο μέλλον. Αυτό το μέλλον μπορεί να είναι κοινό με αυτό της προοδευτικής Ευρώπης.
*«Ανάγκα και θεοί πείθονται»: Το – φθηνό – ρωσικό αέριο αγωγού που εισήλθε στην Ελλάδα το πρώτο 4μηνο του 2024 σημείωσε αύξηση κατά 114% σε σχέση με το 2023, εγγίζοντας το 43,3% της συνολικής ζήτησης. Το Reuters ανακοίνωσε ότι για το 2023 οι παραδόσεις ρωσικού LNG στην Ελλάδα σκαρφάλωσαν στο 47% από 36% το 2022. Ήδη, το ρωσικό LNG έφτασε στην δεύτερη θέση στην εγχώρια αγορά, πίσω μόνο από τις ΗΠΑ. Μπορεί να «είμαστε με την καλή πλευρά της Ιστορίας» αλλά ξέρουμε – σ’ αυτή την περίπτωση – να υπερασπιζόμαστε τα συμφέροντά μας, και καλά κάνουμε!
https://www.lefigaro.fr/vox/economie/gaz-naturel-liquefie-joe-biden-veut-il-pousser-l-occident-dans-les-bras-de-poutine-20240424
FIGAROVOX/TRIBUNE – Η απόφαση του Τζο Μπάιντεν να μειώσει δραστικά την κατασκευή τοποθεσιών παραγωγής LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου) θα έχει καταστροφικές συνέπειες στην τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη και κινδυνεύει να μας εξαρτήσει ακόμη περισσότερο από το ρωσικό αέριο, προειδοποιεί ο οικονομολόγος Joël Ruet.
*Ο οικονομολόγος Joël Ruet προεδρεύει του The Bridge Tank, ενός εργαστηρίου ιδεών που πιστοποιήθηκε από την G20.
