του Γιώργου Τσουκαλά, Δικηγόρου
«Η δημοκρατία είναι ισχυρή»! «Η δημοκρατία δεν κινδυνεύει»!
Η γνωστή επωδός, τις τελευταίες ημέρες… Είναι αλήθεια ή μήπως πρόκειται για μία επίφαση διαβεβαίωσης; Τελικά, κινδυνεύει η δημοκρατία ή πρόκειται απλώς για μια ενδόμυχη ανασφάλεια που υπολανθάνει;
Ο θάνατος του τέως μονάρχη, Κωνσταντίνου Β΄(1940-2023), θεωρήθηκε από πολλούς ως “το τέλος μιας εποχής”. Μήπως όμως στην πραγματικότητα σηματοδοτεί την απαρχή μιας άλλης, και την επανεμφάνιση του θεσμού της βασιλείας, στην συνείδηση της νεοελληνικής κοινωνίας, ως της μαγικής λύσης, για τα μεγάλα και άλυτα, χρόνια θεσμικά προβλήματα της σύγχρονης Ελλάδας; Άλλωστε, στην νεοελληνική ιστορία, ο θεσμός της βασιλείας πάντοτε εμφανίζονταν ως πανάκεια για την αδυναμία των Ελλήνων να αυτοκυβερνηθούν, ήδη από την εποχή του Όθωνα (1832-1862).
Ο ίδιος ο τότε νεαρός Κωνσταντίνος, εντός της τριετίας (1964-1967) που στην πραγματικότητα υπήρξε ανώτατος άρχοντας της Ελλάδας, χρεώθηκε ιστορικά ακαριαία, τραγικά πολιτικά λάθη επί λαθών, τα οποία διέπραξε σε συντομότατο χρονικό διάστημα, με ορόσημο την απαγόρευση στον Πρωθυπουργό του ανασχηματισμού της Κυβέρνησης (1965), και την όρκιση της ίδιας της Δικτατορίας (1967), κατά παράβαση όλων των όρκων του στο Σύνταγμα. Λόγω των μεγάλων πολιτικών αποτυχιών του, δεν θα μπορούσε ποτέ να επανέλθει στην Ελλάδα μετά το 1974, ως Αρχηγός του Κράτους, και έτσι επί μισόν αιώνα άνθησε ανενόχλητη η Γ’ Ελληνική Δημοκρατία. Ο πρόσφατος θάνατός του όμως, στην ηλικία των 83 ετών, μήπως επιτρέψει την επανεμφάνιση του θεσμού της βασιλείας στην συνείδηση ενός μη ευκαταφρόνητου μέρους της ελληνικής κοινωνίας, που όπως φαίνεται παραμένει κατά ένα ποσοστό φιλοβασιλική;
Ελλοχεύει κανένας κίνδυνος για την δημοκρατία; Δυστυχώς, η δημοκρατία δεν είναι αθάνατη. Ενίοτε αποβιώνει! Το δημοκρατικό πολίτευμα είναι ένα ευφυές πολιτικό επινόημα, η μεγάλη επιτυχία του οποίου εξαρτάται από την χρυσή ιστορική σύμπτωση, αφ’ ενός δυνατών πολιτικών, αφ’ ετέρου ενεργών πολιτών. Όταν τουλάχιστον ένας από τους δύο όρους απουσιάσει, το δημοκρατικό πολίτευμα αρχίζει εύλογα να φθίνει και να παρακμάζει, μέχρι που στο τέλος αποθνήσκει, συνήθως από αιφνίδιο θάνατο. Ακόμη όμως και όταν πληρούνται οι δυο αυτές σημαντικές προϋποθέσεις, η δημοκρατία μπορεί να εκπνεύσει, εν μέσω μεγάλων οικονομικοκοινωνικών κρίσεων, όπως συνέβη στην Ευρώπη μετά την Μεγάλη Ύφεση του 1929, όταν τα αυταρχικά καθεστώτα του Μεσοπολέμου, σάρωσαν μεταξύ άλλων, και την Β’ Ελληνική Δημοκρατία (1924-1935).
Γενικά, η Ελλάδα δεν είχε βιώσει την γάγγραινα μιας χρονίζουσας ιστορικής παρακμής, ποτέ από το 1830, όταν και ιδρύθηκε, έως τις μέρες μας. Σε αδρές γραμμές, τον 19ο και τον 20ο αιώνα, αν και η οικονομία και η δημογραφία είχαν πληγεί περιστασιακά από εξωτερικούς παράγοντες όπως κατ’ εξοχήν οι πόλεμοι, η Ελλάδα πάντοτε ανέκαμπτε γρήγορα, χάριν κυρίως στην αλκή της νεοελληνικής κοινωνίας. Η Ελλάδα έτσι κατόρθωσε σταδιακά να εξελιχθεί πολιτικά, και να φτάσει στο επίπεδο της σύγχρονης δημοκρατίας, κατά την λεγόμενη Μεταπολίτευση, ζώντας τον μισό αιώνα της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας (1974-σήμερα).
Ως γνωστόν, η Γ’ Ελληνική Δημοκρατία άντεξε τους κλυδωνισμούς της ψήφισης των Μνημονίων (2010-2015). Όμως αυτή η πρόσκαιρη επιτυχία εγγυάται το αδιατάρακτο μέλλον της; Άλλωστε η Ελλάδα διένυσε, από το 2007 έως το 2022, μια ατέλειωτη δεκαπενταετία, βαθιάς εσωτερικής παρακμής, με όλους τους δείκτες να είναι απογοητευτικά αρνητικοί, και χωρίς να αναμένεται να βελτιωθούν σημαντικά. Στα χρόνια μας, το ελληνικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) απομειώθηκε κατά 23,40%, και καταβαραθρώθηκε από τα 250,5 δισεκατομμύρια ευρώ (2007) στα 192 δισεκατομμύρια ευρώ (2022). Παράλληλα, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας σχεδόν διπλασιάστηκε, και από 239,7 δισεκατομμύρια ευρώ (103% του Α.Ε.Π. το έτος 2007) εκτοξεύθηκε στα 395,5 δισεκατομμύρια ευρώ (188,2 % του Α.Ε.Π. το έτος 2022). Τέλος, ο ελληνικός πληθυσμός περιορίστηκε κατά 3,5%, πέφτοντας από 10.816.286 κατοίκους το έτος 2011, σε 10.432.481 κατοίκους το έτος 2021. Λόγω δε της γήρανσης, ο ελληνικός πληθυσμός αναμένεται να μειωθεί περίπου στα 7 εκατομμύρια, σε μία μόλις γενιά από σήμερα!
Τελικά, κινδυνεύει η Γ’ Ελληνική Δημοκρατία; Η πρωτοφανής παρακμή της Ελλάδας του πρώτου τετάρτου του 21ου αιώνα, η οποία έχει τις ρίζες της βαθιά μέσα στο τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα, οξύνει συνεχώς την απίσχναση κάθε νεοελληνικής ικμάδας, ενώ η απομάστευση της νεοελληνικής κοινωνίας μπορεί να θέσει το ίδιο το δημοκρατικό πολίτευμα υπό αμφισβήτηση. Ειδικά, εάν οι πολιτικοί ταγοί της δημοκρατίας αδυνατούν επί μακρόν να λύσουν τα προβλήματα, μη εμπνέοντας με οράματα τον λαό, ενώ ταυτόχρονα οι ίδιοι οι πολίτες ως ιδιώτες, αδιαφορούν με την σειρά τους, απέχοντας από την δημόσια ζωή, όλα μπορούν να συμβούν. Είναι εξ άλλου γνωστό, πως όταν το οικονομικοκοινωνικό σύστημα αδυνατεί να διασφαλίσει στην κοινωνία, το δικαίωμα των ανθρώπων σε αξιοπρεπή ζωή, διαθέτοντας στοιχειώδη υλικά αγαθά και την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον, το πρώτο θύμα είναι πάντοτε το πολίτευμα. Και τότε η κατάλυση της δημοκρατίας αρχίζει να φαντάζει ως η μαγική λύση. Μήπως η Γ’ Ελληνική Δημοκρατία βρίσκεται ήδη στον προθάλαμο ενός παρόμοιου φάσματος; Αυτό το φάσμα και την ισχύ της δημοκρατίας, θα μας φανερώσει μονάχα ο καιρός…
ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΤΕ ΜΗ ΛΕΣ ΠΟΤΕ, ΑΛΛΑ ”ΠΗΡΑΝ ΠΟΛΥ ΑΕΡΑ ΤΑ ΜΥΑΛΑ ΜΑΣ” (50) ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΡΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΑΛΙΝΟΡΘΩΣΗ .
ΤΟΝ -ΠΑΠΠΟΥ ΤΟΥ- ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ Α’ ΄ΤΟΝ ΕΔΙΩΞΑΝ ΤΟ 1917 ΟΙ ΓΑΛΛΟΙ ΚΑΙ Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΦΕΡΑΝ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ -ΑΥΤΟΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΥΙΟ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟ Β’- ΜΕ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΑ- ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑΣ-,
ΤΟΝ ΘΑΝΟΝΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ Β’ ΤΟΝ ΕΔΙΩΞΑΝ ΟΙ ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΆΜΕΙΣ ΤΟ 1967 ΚΑΙ ΟΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟ 1973 ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΚΑΙ ΜΕ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗ ΤΟΥ 1967 ΓΕΩΡΓΙΟ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ .
ΕΥΤΥΧΩΣ ή ΔΥΣΤΥΧΩΣ ,ΤΟ ΕΜΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ”ΙΣΧΥΣ ΜΟΥ Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ”ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΣΤΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΙΣΧΥΣΕΙ ΚΑΙ ΟΙ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΙ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΣ ,ΝΙΚΟΛΑΟΣ ,ΦΙΛΙΠΠΟΣ ) ΔΕΝ ΘΑ ”ΡΙΣΚΑΡΟΥΝ” -ΚΑΙ ΤΗΝ ΦΥΣΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΚΟΜΗ- ΕΠΙΒΙΩΣΗ .
ΕΧΟΥΝ ΠΟΛΛΗ ΧΟΛΗ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ .
᾿Επειδή τό τεστ dna δείχνει, λένε, τήν συγγένειά μας μέ τούς ἀρχαίους Ἕλληνες, θά ἀνιχνευόταν, ἄν ἦταν δυνατόν, σέ κάθε σύγχρονο Ἕλληνα καί λίγο γαλάζιο αἷμα ἀφοῦ ὑπῆρχαν πολλά βασίλεια στήν ἀρχαία ἐποχή. ᾿Αλλά καί δημοκρατικό αἷμα θά ἀνιχνευόταν, ἀφοῦ καί στήν δημοκρατία ἔχουμε ρίζες. ῾Η δημοκρατία, ὡς γνωστόν, ἀπό αριστοκρατικῆς γενιᾶς πολιτικούς δημιουργήθηκε.
Ἔτσι, ἡ ἀλλαγή τοῦ πολιτεύματος δέν θά ἄλλαζε τίποτα, γιατί ἐμεῖς οἱ ἴδιοι θά εἴμαστε καί δέν θέλουμε νά γίνουμε κάποιοι ἄλλοι.
῾Η δημοκρατία δέν εἶναι μόνο ´ένα ευφυές πολιτικό επινόημα ´ἀλλά ἕνα ἐπίτευγμα ἀγάπης πρός τούς ἀνθρώπους, ἰσότητας στήν πράξη, παιδείας, ἐναλλαγῆς στήν ἐξουσία. Δέν ἐξαρτᾶται μόνο «από την χρυσή ιστορική σύμπτωση, αφ’ ενός δυνατών πολιτικών, αφ’ ετέρου ενεργών πολιτών» πού μπορεῖ νά συμβαίνει, ἀλλά ἀπό τήν φροντίδα νά ἔχουμε μέ τήν παιδεία ἐνεργούς πολίτες καί νά θέλουν καί νά θέλουμε νά ἔχουμε ἡγέτες ἱκανούς ἀνθρώπους.
῾Υπάρχουν καί οἱ ξένοι. Πολλοί ἀπό αὐτούς μπορεῖ νά ἔχουν ρίζες στόν ῾Ελληνισμό, τόσες χιλιετηρίδες ἱστορίας. ῾Η ιστορία μας, ἡ γλώσσα μας, οἱ παραδόσεις μας, ἔχουν μία ἀδιάκοπη συνέχεια, ὅπως ἀναφέρει καί ὁ Γιῶργος Σεφέρης.
http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2218/Keimena-Neoellinikis-Logotechnias_G-Gymnasiou_html-empl/index08_10.html
῾Η συνέχεια αὐτή ἔχει ἀπόλυτη ὀργανική συνάφεια μέ τήν ὕπαρξή μας, τέτοια πού δέν μπορεῖς νά κόψεις σελίδες ἀπό τήν ἱστορία ἤ νά τίς ἀνακατέψεις.
Σ´ αὐτή τήν τάξη τῆς ἀνάγνωσης τῆς ἱστορίας μας ἀναφέρεται ὁ ἐκπαιδευτικός, φιλόλογος, ἀρχαιολόγος Δ. Κουγιουμτζόγλου στό ἄρθρο του (τ. 22 τοῦ νέου Λόγιου ῾Ερμῆ) «Ο Roderick Beaton και οι «Προέλληνες»: αποσιώπηση και λήθη στην ιστορία», καί ἀναφέρεται στήν συνέχεια τοῦ ῾Ελληνισμοῦ ἀπό τήν ἀρχαιότητα στό Βυζάντιο καί ἀπό τό Βυζάντιο στήν νεώτερη ἱστορία καί στίς διαφορές ἀνάγνωσης τῆς συνέχειάς μας ἀπό τόν Beaton στό βιβλίο του «Ελλάδα: Βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους». Στό ἄρθρο ἀναφέρεται χαρακτηριστικά ´πως οι Έλληνες της τουρκοκρατίας είχαν πλήρη συνείδηση της ταύτισης των όρων «Έλλην», «Γραικός», «Ρωμαίος»: οι πατριάρχες της Ανατολής, σε απάντηση που δίνουν σε
Αγγλικανούς ιερείς, τονίζουν πώς είναι εκπρόσωποι των «πάλαι μέν ῾Ελλήνων, νῦν δέ Γραικῶν καί νέων Ρωμαίων διά τήν Νέαν Ρώμην καλουμένων»´ (Μηνάογλου), ἐννοώντας τήν Κωνσταντίνου πόλη.
https://perithorio.com/2023/01/05/%ce%b3%ce%b5%cf%89%cf%81%ce%b3%ce%af%ce%bf%cf%82-%cf%83%ce%bf%cf%85%cf%81%ce%ae%cf%82-%cf%84%cf%89-%ce%b2%ce%b1%cf%83%ce%b9%ce%bb%ce%b5%ce%af/?fbclid=IwAR2QSjTJZOrHajF4UMeleDyzP6aKnSUQc-
Ελένη, μην βάζεις μεγάλους συνδέσμους, διότι παραμορφώνεται το άρθρο, φεύγει από το πλαίσιο και δεν διαβάζεται.
“το άρθρο” => το κείμνο, ήθελα να γράψω. Ίσως πρέπει να ρωτήσεις τον τεχνικό τής ιστοσελίδας.
Τό ξαναβάζω χωρίς συνδέσμους.
᾿Επειδή τό τεστ dna δείχνει, λένε, τήν συγγένειά μας μέ τούς ἀρχαίους Ἕλληνες, θά ἀνιχνευόταν, ἄν ἦταν δυνατόν, σέ κάθε σύγχρονο Ἕλληνα καί λίγο γαλάζιο αἷμα ἀφοῦ ὑπῆρχαν πολλά βασίλεια στήν ἀρχαία ἐποχή. ᾿Αλλά καί δημοκρατικό αἷμα θά ἀνιχνευόταν, ἀφοῦ καί στήν δημοκρατία ἔχουμε ρίζες. ῾Η δημοκρατία, ὡς γνωστόν, ἀπό αριστοκρατικῆς γενιᾶς πολιτικούς δημιουργήθηκε.
Ἔτσι, ἡ ἀλλαγή τοῦ πολιτεύματος δέν θά ἄλλαζε τίποτα, γιατί ἐμεῖς οἱ ἴδιοι θά εἴμαστε καί δέν θέλουμε νά γίνουμε κάποιοι ἄλλοι.
῾Η δημοκρατία δέν εἶναι μόνο ´ένα ευφυές πολιτικό επινόημα ´ἀλλά ἕνα ἐπίτευγμα ἀγάπης πρός τούς ἀνθρώπους, ἰσότητας στήν πράξη, παιδείας, ἐναλλαγῆς στήν ἐξουσία. Δέν ἐξαρτᾶται μόνο «από την χρυσή ιστορική σύμπτωση, αφ’ ενός δυνατών πολιτικών, αφ’ ετέρου ενεργών πολιτών» πού μπορεῖ νά συμβαίνει, ἀλλά ἀπό τήν φροντίδα νά ἔχουμε μέ τήν παιδεία ἐνεργούς πολίτες καί νά θέλουν καί νά θέλουμε νά ἔχουμε ἡγέτες ἱκανούς ἀνθρώπους.
῾Υπάρχουν καί οἱ ξένοι. Πολλοί ἀπό αὐτούς μπορεῖ νά ἔχουν ρίζες στόν ῾Ελληνισμό, τόσες χιλιετηρίδες ἱστορίας. ῾Η ιστορία μας, ἡ γλώσσα μας, οἱ παραδόσεις μας, ἔχουν μία ἀδιάκοπη συνέχεια, ὅπως ἀναφέρει καί ὁ Γιῶργος Σεφέρης.
῾Η συνέχεια αὐτή ἔχει ἀπόλυτη ὀργανική συνάφεια μέ τήν ὕπαρξή μας, τέτοια πού δέν μπορεῖς νά κόψεις σελίδες ἀπό τήν ἱστορία ἤ νά τίς ἀνακατέψεις.
Σ´ αὐτή τήν τάξη τῆς ἀνάγνωσης τῆς ἱστορίας μας ἀναφέρεται ὁ ἐκπαιδευτικός, φιλόλογος, ἀρχαιολόγος Δ. Κουγιουμτζόγλου στό ἄρθρο του (τ. 22 τοῦ νέου Λόγιου ῾Ερμῆ) «Ο Roderick Beaton και οι «Προέλληνες»: αποσιώπηση και λήθη στην ιστορία», καί ἀναφέρεται στήν συνέχεια τοῦ ῾Ελληνισμοῦ ἀπό τήν ἀρχαιότητα στό Βυζάντιο καί ἀπό τό Βυζάντιο στήν νεώτερη ἱστορία καί στίς διαφορές ἀνάγνωσης τῆς συνέχειάς μας ἀπό τόν Beaton στό βιβλίο του «Ελλάδα: Βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους». Στό ἄρθρο ἀναφέρεται χαρακτηριστικά ´πως οι Έλληνες της τουρκοκρατίας είχαν πλήρη συνείδηση της ταύτισης των όρων «Έλλην», «Γραικός», «Ρωμαίος»: οι πατριάρχες της Ανατολής, σε απάντηση που δίνουν σε
Αγγλικανούς ιερείς, τονίζουν πώς είναι εκπρόσωποι των «πάλαι μέν ῾Ελλήνων, νῦν δέ Γραικῶν καί νέων Ρωμαίων διά τήν Νέαν Ρώμην καλουμένων»´ (Μηνάογλου), ἐννοώντας τήν Κωνσταντίνου πόλη.
Ευχαριστώ, Ελένη. Πάντα έχεις κάτι ενδιαφέρον να πεις. Αλήθεια, μήπως θυμάσαι από πότε η Νέα Ρώμη ονομάστηκε Κωνσταντινούπολη; Επίσημη μετονομασία δεν νομίζω να υπήρξε ποτέ. Μόλις τώρα τελευταία παρατήρησα ότι και ο Οικ. Πατριάρχης χρησιμοποιεί τον τίτλο τού Αρχιεπισκόπου Κων/λεως, ενώ πάντα χρησιμοποιούσε αυτόν τού “ελέω Θεού επισκόπου Νέας Ρώμης”.
“On 11 May 330, it was renamed to Constantinople, and dedicated to Constantine” (Wikiedia)