Στο δημοψήφισμα του 2016 το 95,9% των κατοίκων του Γιβραλτάρ ήταν remainers, ψήφισαν δηλαδή υπέρ της παραμονής στην ΕΕ. Φυσικά το μικρό Γιβραλτάρ των επτά τετραγωνικών χιλιομέτρων δεν είχε άλλη επιλογή, παρά να ακολουθήσει το Ηνωμένο Βασίλειο προς την έξοδο από την «Ευρώπη των 28» και να αποχωρήσει στα τέλη Ιανουαρίου του 2020. Για το μέλλον του Γιβραλτάρ γίνεται σήμερα ξεχωριστή διαπραγμάτευση, σε χαμηλούς τόνους, αλλά και χωρίς να διαφαίνεται ακόμη συγκεκριμένη λύση.

Ο επικεφαλής της τοπικής κυβέρνησης Φάμπιάν Πικάρντο δηλώνει στον ισπανικό ραδιοσταθμό Cadena SER ότι η ψήφος των συμπατριωτών του το 2016 δεν αποτελεί ένδειξη λατρείας προς την ΕΕ, αλλά εκφράζει το αίτημα για «ανοιχτά σύνορα». Μόλις 1,8 χιλιόμετρα είναι σήμερα τα κοινά σύνορα του Γιβραλτάρ με την Ισπανία, μόνο ένα φυλάκιο ελέγχου αναλαμβάνει τις απαραίτητες διατυπώσεις. Όμως για τους 33.000 κατοίκους του Γιβραλτάρ, που θεωρούνται από τους πλουσιότερους στην Ευρώπη, όπως και για χιλιάδες Ισπανούς στην άλλη πλευρά των συνόρων, η ελεύθερη κυκλοφορία και επικοινωνία αποτελεί εγγύηση ευημερίας. Κάθε μέρα περισσότεροι από 15.000 Ισπανοί διασχίζουν τα σύνορα για να εργαστούν στο Γιβραλτάρ, επιδεικνύοντας μόνο την ταυτότητά τους. Κάθε χρόνο επτά εκατομμύρια τουρίστες επισκέπτονται με συνοπτικές διαδικασίες το Γιβραλτάρ ή αξιοποιούν το αεροδρόμιό του για να κάνουν διακοπές την Ισπανία.

Τέσσερις ώρες αναμονή στα σύνορα…

Οι Βρετανοί επαγρυπνούν στα Στενά του Γιβραλτάρ

Αν τηρηθούν σχολαστικά τα ισχύοντα για ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, αν κάθε επισκέπτης θα πρέπει να ελέγχεται και το διαβατήριό του να σφραγίζεται, τότε η αναμονή για την είσοδο στο Γιβραλτάρ αναμένεται να φτάσει τις …τέσσερις ώρες, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές. Η κυβέρνηση της Μαδρίτης γνωρίζει την ιδιαίτερη σημασία των ανοιχτών συνόρων στην περιοχή. Ήδη σήμερα στην παραμεθόρια πόλη Λα Λίνεα η ανεργία φτάνει το 35%. Η υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας Αράντσα Γκονθάλεθ Λάγια, που δεν ανήκει σε κανένα πολιτικό κόμμα, αλλά συμμετέχει στην κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ ως τεχνοκράτης, επισημαίνει ότι «αποτελεί κοινό καθήκον για το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ισπανία να δημιουργήσουν έναν θύλακα ευημερίας στην περιοχή» και παρακάμπτει την υποβόσκουσα διαμάχη για το μέλλον της βρετανικής κτήσης.

Το 1713 η Ισπανία αναγκάστηκε να παραχωρήσει τον βράχο του Γιβραλτάρ στη Μ.Βρετανία με τη Συνθήκη της Ουτρέχτης, που τερμάτιζε τον πανευρωπαϊκό πόλεμο για την Ισπανική Διαδοχή. Έκτοτε εγείρει αξιώσεις να επιστρέψει το Γιβραλτάρ στην ισπανική κυριαρχία, τις οποίες απορρίπτει το Λονδίνο. Αλλά η Αράντσα Γκονθάλεθ Λάγια προτιμά να εστιάσει σε πρακτικές και συγκεκριμένες λύσεις για τους ανθρώπους που διαμένουν μόνιμα στο Γιβραλτάρ, γι αυτό επιμένει στα ανοιχτά σύνορα. Εγκώμια από τον τοπικό πρωθυπουργό Πικάρντο που αναγνωρίζει ότι η επικεφαλής της ισπανικής διπλωματίας «δείχνει μία πρωτόγνωρη ευαισθησία για τους ανθρώπους στην περιοχή». Ωστόσο δεν είναι ακόμη απολύτως βέβαιο, εάν συμφωνεί και ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον με την παραμονή του Γιβραλτάρ στη ζώνη Σένγκεν. Κυβερνητικοί κύκλοι δηλώνουν πάντως στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA) ότι «Λονδίνο και Γιβραλτάρ βαδίζουν προς την ίδια κατεύθυνση».

Συμφωνία και για την Τελωνειακή Ένωση;

Πανοραμική άποψη από τον βράχο του Γιβραλτάρ

Πολλοί εκτιμούν ότι εάν πράγματι επιτραπεί η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων την οποία κατοχυρώνει η ζώνη Σένγκεν, δύσκολα θα μπορούσε να αποτραπεί η ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων. Ήδη υπάρχουν σκέψεις για προσχώρηση του Γιβραλτάρ στην Τελωνειακή Ένωση των «27», αν και, όπως τονίζουν οι αρμόδιοι, πρόκειται μάλλον για μακροπρόθεσμα σχέδια. Σήμερα οι τοπικές αρχές ήδη διενεργούν ελέγχους σε εμπορεύματα που μεταφέρονται στο αεροδρόμιο ή στο λιμάνι του Γιβραλτάρ. Αλλά το Brexit ίσως να έχει τελικά το αντίθετο αποτέλεσμα από την αρχική στόχευση του Λονδίνου, φέρνοντας τελικά το Γιβραλτάρ πιο κοντά στην ΕΕ.

Γιαν Ούβε Ρόνεμπουργκερ (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

DW