Του Δρα Δημ. Σταθακόπουλου
Η τελευταία εβδομάδα ανέδειξε, με τρόπο σχεδόν ταυτόχρονο, μια σειρά γεωπολιτικών εξελίξεων που φέρνουν την Ελλάδα και την Κύπρο στο επίκεντρο ενός τριγώνου πιέσεων: Άγκυρα – Μόσχα – Ουάσινγκτον.
Είτε πρόκειται για τις τουρκικές αιτιάσεις περί «παραβίασης» θαλάσσιων χωροταξικών περιοχών, είτε για τις δηλώσεις της Μαρίας Ζαχάροβα κατά της συμφωνίας Αθήνας–Κιέβου, είτε για το νέο σχέδιο Τραμπ σχετικά με την Ουκρανία, το περιβάλλον γύρω από τον ελληνισμό γίνεται ολοένα και πιο απαιτητικό.
1. Το τουρκικό ΥΠΕΞ κατηγόρησε την Ελλάδα ότι «παραβιάζει τουρκικές θαλάσσιες περιοχές» μέσω του εθνικού θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού. Πρόκειται για ακόμη μία απόπειρα ενίσχυσης του αφηγήματος της “mavi vatan/Γαλάζιας Πατρίδας και sahil net/παράκτιου διχτυού” , δηλ δημιουργίας τετελεσμένων / creeping jurisdiction, ώστε η Τουρκία να εμφανίζει ως «αμφισβητούμενες» καθαρά ελληνικές ζώνες.
Η Αθήνα οφείλει να παραμείνει ψύχραιμη αλλά και σε εγρήγορση. H επιμονή της Άγκυρας δεν είναι επικοινωνιακό πυροτέχνημα, αλλά σταθερή στρατηγική.
2. Η δημοσιοποίηση –παρά τις ρωσικές διαψεύσεις– των 28 σημείων του σχεδίου Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία άνοιξε νέο κύκλο ανησυχιών. Το σχέδιο περιλαμβάνει παύση πυρός, ειδικές ζώνες ασφαλείας, περιορισμούς στις ουκρανικές επιχειρήσεις και ευρείες παραχωρήσεις προς τη Ρωσία, που χαρακτηρίζονται ως “ρεαλιστικές” από την Ουάσινγκτον, αλλά “επώδυνες” από τους Ευρωπαίους.
Η πρόσθετη δήλωση Τραμπ ότι «η Ουκρανία θα αποδεχθεί τη συμφωνία» ενισχύει την πίεση προς το Κίεβο, το οποίο ήδη αντιμετωπίζει στρατιωτική κόπωση. Μία ενδεχόμενη συμφωνία υπό αμερικανικό τελεσιγραφικό ύφος μπορεί να αναδιαμορφώσει την ευρασιατική ισορροπία δυνάμεων – συχνά όχι προς όφελος της Ελλάδας.
3.Η ανάθεση της επόμενης Παγκόσμιας Διάσκεψης για το Κλίμα στην Τουρκία προκαλεί εύλογες απορίες. Η Άγκυρα αξιοποιεί μια ακόμη διεθνή πλατφόρμα για να ενισχύσει την εικόνα της ως “σταθερού” και “παραγωγικού” παίκτη, ενώ η Ελλάδα εμφανίζεται απούσα σε μια σημαντική συζήτηση για την παγκόσμια ενεργειακή μετάβαση.
Η πράσινη διπλωματία είναι πλέον στρατηγικό μέσο ισχύος — και η γεωπολιτική αξιοποίησή της από την Τουρκία δεν πρέπει να υποτιμάται.
4. Οι δηλώσεις της Μαρίας Ζαχάροβα κατά της αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας–Ουκρανίας έφεραν στο προσκήνιο μια δεύτερη πηγή πίεσης. Το ελληνικό ΥΠΕΞ απάντησε ότι η Ελλάδα έχει «αυτονόητο δικαίωμα» να συνάπτει συμφωνίες και ότι «οι απειλές κατά κυρίαρχων κρατών απορρίπτονται αυτοδικαίως».
Η Μόσχα αξιοποιεί κάθε ευκαιρία για να αποθαρρύνει ευρωπαϊκές χώρες από την υποστήριξη προς το Κίεβο — και η Αθήνα δεν αποτελεί εξαίρεση στον σχεδιασμό της.
5. Σε αυτό το ήδη φορτισμένο περιβάλλον, η Κύπρος εισέρχεται σε περίοδο αυξημένου κινδύνου. Η τουρκική διπλωματία επιδιώκει ένα περιβάλλον όπου η Δύση, πιεσμένη από τις εξελίξεις στην Ουκρανία και τις ανάγκες ενεργειακής ασφάλειας, ενδέχεται να αναζητήσει “εύκολες” διπλωματικές νίκες.
Ο κίνδυνος;
Να επανέλθει στο τραπέζι μία λύση στο Κυπριακό ευνοϊκή προς το ψευδοκράτος, υπό το πνεύμα «να κλείνουμε εκκρεμότητες».
Η Τουρκία ήδη προβάλλει την εικόνα «εποικοδομητικού συνομιλητή» σε διεθνή φόρα, ενώ διοργανώνει κορυφαία παγκόσμια συνέδρια. Παράλληλα, η Ουάσινγκτον, εφόσον προχωρήσει σε “ρεαλιστικού τύπου” συμβιβασμό στην Ουκρανία, μπορεί να θεωρήσει ότι και το Κυπριακό χρειάζεται “δημιουργική προσέγγιση”.
Αυτό το περιβάλλον, όσο κι αν δεν το λέει κανείς δημόσια, είναι δυνητικά επικίνδυνο.
Μία λύση δύο κρατών ή συνομοσπονδίας, έστω και υποδόρια διατυπωμένη, θα αποτελούσε βαρύ προηγούμενο και για την Ελλάδα.
Συμπέρασμα
Η Αθήνα και η Λευκωσία βρίσκονται σε ένα γεωπολιτικό τρίγωνο όπου οι εξελίξεις τρέχουν γρηγορότερα από τις θεσμικές αντιδράσεις.
Η Άγκυρα πιέζει.
Η Μόσχα παρεμβαίνει.
Η Ουάσινγκτον αναζητά συμφωνίες.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο ελληνισμός δεν έχει την πολυτέλεια της παθητικότητας.
Απαιτείται στρατηγική, συντονισμός και κυρίως πρόβλεψη — πριν άλλοι αποφασίσουν για εμάς.
https://www.militaire.gr/geopolitikes-anataraxeis-apo-tin-agkyra-kai-ti-moscha-mechri-tin-oykrania-i-ellada-kai-i-kypros-se-perivallon-ayxanomenis-piesis/
