Αρχή του τέλους της προεδρίας του Μαχμούντ Αμπάς;

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -
Η δολοφονία του Νιζάρ Μπανάτ, η λαϊκή οργή, και το μέλλον της Παλαιστινιακής Αρχής

Ενώ η τοπική επικαιρότητα στο Ισραήλ και στα παλαιστινιακά εδάφη επικεντρώνεται τις τελευταίες ημέρες στην εξάπλωση της ινδικής μετάλλαξης του κορωνοϊού, ένα άλλο γεγονός που έχει την δυνατότητα να μεταβάλλει δραστικά τους συσχετισμούς στην διένεξη Ισραήλ-Παλαιστινίων, τείνει να υποβαθμίζεται κατά τρόπο εντυπωσιακό, όχι μόνο διεθνώς αλλά και σε καθαρά τοπικό επίπεδο. Πρόκειται για την έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια που προκάλεσε στην παλαιστινιακή κοινωνία η σύλληψη εκ μέρους των Αρχών ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής και ο μετέπειτα θάνατος του 43χρονου Νιζάρ Μπανάτ, Παλαιστινίου ακτιβιστή, τέως μέλους της οργάνωσης Φατάχ, πολιτευτή, και διαδικτυακού influencer στο facebook.

28062021-1.jpg

Θυμωμένοι διαδηλωτές κρατούν φωτογραφίες του Νιζάρ Μπανάτ, ενός εξέχοντα επικριτή της Παλαιστινιακής Αρχής, και φωνάζουν συνθήματα κατά της ΠΑ κατά την διάρκεια διαδήλωσης για τον θάνατό του, στην Ραμάλα της Δυτικής Όχθης, στις 24 Ιουνίου 2021. AP Photo/Nasser Nasser
————————————————————–

Ο Μπανάτ θεωρείτο ως ο κυριότερος επικριτής του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, του περιβάλλοντός του και της πολιτικής που ασκείται τόσο ως προς το Ισραήλ όσο και ως προς την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθερίας έκφρασης στην παλαιστινιακή κοινωνία. Ήταν υποψήφιος στις βουλευτικές εκλογές της 22 Μαΐου 2021, με τον ανεξάρτητο συνδυασμό «Τιμή και Ελευθερία». Οι αναρτήσεις του γίνονταν ολοένα και περισσότερο καυστικές κατά του προέδρου Αμπάς και της κυβέρνησής του, όταν ανακοινώθηκε η ματαίωση τόσο των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου 2021, όσο και των προεδρικών εκλογών που θα πραγματοποιούντο στις 31 Ιουλίου. Συγκεκριμένα, αμφισβήτησε ανοιχτά τον ισχυρισμό του προέδρου Αμπάς, ότι «αιτία της ματαίωσης των εκλογών ήταν η άρνηση του Ισραήλ να αφήσει τους Παλαιστινίους κατοίκους της Ανατολικής Ιερουσαλήμ να ψηφίσουν». «Δηλαδή, επειδή οι Ισραηλινοί δεν επιτρέπουν στους Παλαιστινίους της Ιερουσαλήμ να ψηφίσουν, ο πρόεδρος Αμπάς τιμωρεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όλο τον παλαιστινιακό λαό;» ήταν το ρητορικό ερώτημα του Νιζάρ Μπανάτ στο facebook, που φαίνεται ότι έκανε μεγάλη αίσθηση στην τοπική κοινή γνώμη. Κατά το τελευταίο διάστημα συζητήθηκαν ευρέως τα σύντομα βίντεο που ανέβαζε στο διαδίκτυο, στα οποία αποκάλυπτε τον τρόπο με τον οποίον η Παλαιστινιακή Αρχή διαχειριζόταν τις ποσότητες εμβολίων κατά του κορωνοϊού προκειμένου να εξυπηρετήσει ημετέρους, αδιαφορώντας ουσιαστικά για την πορεία της δημόσιας υγείας.

Η τελευταία σκηνή της πορείας του Νιζάρ Μπανάτ στην παλαιστινιακή δημόσια ζωή, παίχτηκε στις 3:30 τα ξημερώματα της Πέμπτης, 24/6, σε σπίτι συγγενών του στην κωμόπολη Ντούρα, πλησίον της Χεβρώνας – όπου φιλοξενείτο το τελευταίο διάστημα. Πέραν του ότι είχε συλληφθεί επανειλημμένα από την αστυνομία εξ αιτίας του αντικυβερνητικού περιεχομένου των αναρτήσεών του, πριν δύο μήνες άγνωστοι πυροβόλησαν κατά της οικίας του στην πόλη Ναμπλούς και φήμες που προέρχονταν από το συγγενικό του περιβάλλον τον έφεραν να δέχεται απειλές κατά της ζωής του από στελέχη των παλαιστινιακών δυνάμεων ασφαλείας. Σύμφωνα με όσα περιέγραψαν στα τοπικά ΜΜΕ οι συγγενείς του που τον φιλοξενούσαν τη μοιραία νύχτα, τα ξημερώματα της Πέμπτης (24/6) εισέβαλαν 25-30 άνδρες των δυνάμεων ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής. Οι αστυνομικοί βρήκαν τον Μπανάτ να κοιμάται στο δωμάτιό του και αφού ακινητοποίησαν τους συγγενείς του που βρίσκονταν στο σπίτι, απαγορεύοντάς τους να βγουν από τα δωμάτιά τους, τον ξυλοκόπησαν επί οκτώ λεπτά. Ο ιατροδικαστής που εξέτασε την επομένη ημέρα το πτώμα του Νιζάρ Μπανάτ δήλωσε, λίγες ώρες πριν την πραγματοποίηση της κηδείας του, ότι ο θάνατος «δεν επήλθε από φυσικά αίτια». Στην συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, ο ιατροδικαστής έκανε λόγο για πολλαπλά σοβαρά κτυπήματα στο κεφάλι, στον θώρακα, στους ώμους, στα πόδια, και στα χέρια. Από την άλλη, η ουδέτερα διατυπωμένη ανακοίνωση του Έπαρχου της Χεβρώνας, σύμφωνα με την οποία «μετά την σύλληψη του Νιζάρ Μπανάτ, η κατάσταση της υγείας του χειροτέρευσε απότομα με αποτέλεσμα να πεθάνει», προκάλεσε οργή όχι μόνο στα κοινωνικά δίκτυα, αλλά και στους δρόμους πολλών πόλεων της Δυτικής Όχθης.

Η κηδεία του Μπανάτ πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή (25/6) στο νεκροταφείο της Χεβρώνας και συγκεκριμένα στον ειδικό χώρο «των Μαρτύρων της Αντίστασης», παρουσία μεγάλου πλήθους, που κραύγαζε συνθήματα κατά του προέδρου Μαχμούντ Αμπάς, του πρωθυπουργού Μωχάμαντ Στάγιε και των δυνάμεων ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής. Την ίδια στιγμή, ενόσω πραγματοποιείτο η προσευχή της Παρασκευής στο Τέμενος Αλ-Άκσα στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, νεαροί Παλαιστίνιοι πραγματοποίησαν αντίστοιχη εκδήλωση διαμαρτυρίας με αφορμή τον θάνατο του Νιζάρ Μπανάτ, κάνοντας λόγο για εν ψυχρώ δολοφονία –υπονοώντας, μάλιστα, ότι ηθικός αυτουργός είναι η Παλαιστινιακή Αρχή. Μια τέτοιου είδους κατηγορία ακούγεται ίσως για πρώτη φορά στον προαύλιο χώρο του Τεμένους Αλ-Άκσα.

Η ένταση που πυροδότησε η σύλληψη και ο θάνατος του Νιζάρ Μπανάτ δεν σταμάτησε εκεί. Το πρωί του Σαββάτου πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας στο κέντρο της πόλης Τζενίν στη βόρεια Δυτική Όχθη, ως επίσης και σε πολλές άλλες πόλεις και κωμοπόλεις που ελέγχονται από την Παλαιστινιακή Αρχή. Η μεγαλύτερη διαδήλωση, όμως, στην οποίαν εκδηλώθηκαν οδομαχίες μεταξύ Παλαιστινίων διαδηλωτών και αστυνομικών, πραγματοποιήθηκε στο κέντρο της Ραμάλα το βράδυ του Σαββάτου (26/6). Όταν, μάλιστα, οι διαδηλωτές κατευθύνονταν προς τα κυβερνητικά κτήρια, τότε οι αστυνομικοί έριξαν δακρυγόνα και προχώρησαν σε συλλήψεις πολιτών και δημοσιογράφων. Σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε ο τοπικός συνδικαλιστικός φορέας των Παλαιστινίων δημοσιογράφων, η αστυνομία κατάσχεσε κινητά τηλέφωνα, βιντεοκάμερες, και φωτογραφικές μηχανές, με αποτέλεσμα να διαρρεύσουν οι «απολύτως απαραίτητες» εικόνες στα τοπικά και διεθνή ΜΜΕ. Αυτό δεν εμπόδισε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να εκδώσει σχετική ανακοίνωση, ανήμερα της σύλληψης και του θανάτου του Νιζάρ Μπανάτ. Οι ΗΠΑ εξέφρασαν την «έντονη ανησυχία τους για τους περιορισμούς που επιβάλλει η Παλαιστινιακή Αρχή στην ελευθερία έκφρασης ως επίσης και για τον εκφοβισμό που ασκείται κατά ακτιβιστών και οργανώσεων που εκφράζουν την κοινωνία των πολιτών», καλώντας την κυβέρνηση του προέδρου Αμπάς να διερευνήσει άμεσα τις συνθήκες θανάτου του Νιζάρ Μπανάτ. Στο ίδιο κλίμα κινήθηκαν σχετικές ανακοινώσεις από τον ειδικό απεσταλμένο του ΟΗΕ για το Παλαιστινιακό, Τορ Βένεσλαντ, ενώ ιδιαίτερα δηκτική ήταν και η ανακοίνωση της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ραμάλα: «Η άσκηση βίας κατά πολιτικών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι απαράδεκτη και η Παλαιστινιακή Αρχή είναι αρμόδια να προασπίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα στις περιοχές επί των οποίων έχει την δυνατότητα να ασκεί έλεγχο».

Από την πλευρά της Παλαιστινιακής Αρχής, τόσο ο πρωθυπουργός Μωχάμαντ Στάγιε όσο και άλλοι αξιωματούχοι, διαβεβαιώνουν ότι οι εργασίες της ειδικής εξεταστικής επιτροπής που έχει ήδη συσταθεί προχωρούν με εντατικούς ρυθμούς, ότι το πόρισμα της θα ανακοινωθεί δημόσια, και σύντομα θα αποδοθούν ευθύνες. Παράλληλα, όμως, συνιστούν στους πολίτες να αναμένουν την ανακοίνωση των ερευνών που βρίσκονται σε εξέλιξη και να μην παραπλανώνται από «ύποπτα κέντρα αποφάσεων», χωρίς ωστόσο να τα κατονομάζουν.

ΗΧΗΡΗ ΣΙΩΠΗ ΑΠΟ ΙΣΡΑΗΛ ΚΑΙ ΧΑΜΑΣ

Εάν η σύλληψη του Μπανάτ συνέβαινε πριν από λίγους μήνες, αναμφίβολα θα γράφονταν γι’ αυτήν τετράστηλα στον ισραηλινό Τύπο και οι τηλεοπτικοί σταθμοί της χώρας θα επέκριναν τον υψηλό βαθμό μονολιθικότητας της διακυβέρνησης Μαχμούντ Αμπάς. Ωστόσο, η σύλληψη και οι συνθήκες θανάτου του Νιζάρ Μπανάτ δεν απασχόλησαν σχεδόν καθόλου τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, παρά τις διαστάσεις που έλαβαν οι διαδηλώσεις στις παλαιστινιακές πόλεις της Δυτικής Όχθης και την ισχυρή αστυνομική καταστολή που σημειώθηκε λίγα μέτρα μακριά από το προεδρικό μέγαρο στην Ραμάλα.

Αυτή η ασυνήθιστη ισραηλινή σιωπή προφανώς εξηγείται από την αλλαγή στάσης που υιοθετεί ως προς την Παλαιστινιακή Αρχή η νέα κυβέρνηση Μπένετ-Λαπίντ και κυρίως ο υπουργός Αμύνης, Μπένι Γκαντς, κατόπιν παραίνεσης όχι μόνο των επιτελών ασφαλείας αλλά και από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έτσι, ύστερα από την απόφαση του προέδρου Αμπάς να ματαιώσει τις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Μαΐου, με την δημοτικότητα της Χαμάς να αυξάνεται κατακόρυφα στην Δυτική Όχθη και να διαφαίνονται πολιτικά και διπλωματικά οφέλη μετά τον τερματισμό του πρόσφατου κύκλου ένοπλης αναμέτρησης Ισραήλ-Χαμάς, η εκπεφρασμένη πλέον «γραμμή» που ακολουθεί η ισραηλινή πλευρά είναι η θεσμική ενίσχυση της θέσης της Παλαιστινιακής Αρχής αλλά και του προέδρου Αμπάς, τουλάχιστον για όσον χρόνο θα παραμένει στην εξουσία. Η επιλογή «ενίσχυσης» της Παλαιστινιακής Αρχής σε ενδοπαλαιστινιακό επίπεδο φτάνει στο σημείο Ισραήλ, Αίγυπτος και ΗΠΑ να επιδιώκουν να τεθεί η διοικητική μηχανή της οργάνωσης Χαμάς υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης της Ραμάλα που ελέγχει η Φατάχ, με την δεύτερη να λαμβάνει ρόλο διαχειριστή της γενναιόδωρης οικονομικής βοήθειας από το εξωτερικό με στόχο την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας. Η πρακτική εφαρμογή μιας τέτοιας επιλογής είναι ομολογουμένως εξαιρετικά δύσκολη, αφού η Χαμάς δεν προτίθεται να παραδώσει έτσι εύκολα τον έλεγχο της de facto «κρατικής υπόστασης» και επιμένει να θέλει να ενισχύεται οικονομικά από το Κατάρ, χωρίς να αποδίδει λογαριασμό σε κανέναν μέλλοντα προστάτη της –ο οποίος εν προκειμένω δεν θα είναι άλλος από το αντίπαλο δέος της, ήτοι την Παλαιστινιακή Αρχή.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τα ως άνω δεδομένα, το Ισραήλ δεν θα είχε τίποτα να κερδίσει εάν άρχιζε να υποσκάπτει την θέση του προέδρου Αμπάς, καταδεικνύοντας τις όποιες ευθύνες φέρονται να έχουν οι υφιστάμενοι επιτελείς του στην υπόθεση του θανάτου του Νιζάρ Μπανάτ, η οποία, μέχρι την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, συνεχίζει να παραμένει από λίγο έως πολύ άγνωστη στην ισραηλινή κοινή γνώμη. Πέραν αυτού, η ισραηλινή διοικητική μηχανή προχώρησε σε απλά βήματα που θα απέτρεπαν τυχόν «μετάθεση» των διαδηλώσεων από τον «φυσικό τους χώρο» (δηλαδή τις παλαιστινιακές πόλεις της Δυτικής Όχθης) στο κέντρο της Ιερουσαλήμ. Μόνο έτσι ερμηνεύεται η απόφαση της ισραηλινής αστυνομίας να ψεκάσει τον περιβάλλοντα χώρο της Πύλης της Δαμασκού με υγρό δυσάρεστης μυρωδιάς το απόγευμα της Πέμπτης, λίγες μόλις ώρες αφότου ξεψύχησε ο Μπανάτ: Η έντονη μυρωδιά θα αποθάρρυνε διαδηλώσεις Αράβων νεαρών στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ (κάτι που θα έδινε το έναυσμα για ανάλογες διαδηλώσεις και σε άλλες πόλεις της χώρας) με αφορμή το συγκεκριμένο γεγονός –και μέχρι στιγμής, αυτό το ενδεχόμενο φαίνεται να έχει αποφευχθεί.

Αλλά και από πλευράς της οργάνωσης Χαμάς παρατηρείται η τάση να μην προτίθεται να αυξήσει τους τόνους κατά της Παλαιστινιακής Αρχής. Άλλωστε, ο Νιζάρ Μπανάτ δεν ήταν ποτέ στέλεχός της. Η πολιτική του καριέρα είχε αρχίσει από την οργάνωση Φατάχ, από την οποία και αποσκίρτησε, και στις βουλευτικές εκλογές που θα πραγματοποιούντο στις 22 Μαΐου συμμετείχε ως υποψήφιος σε δικό του, ανεξάρτητο συνδυασμό. Επιπλέον, ο αντιπολιτευτικός λόγος που είχε αναπτύξει ο Μπανάτ -καταδεικνύοντας όχι μόνο την κακοδιαχείριση της εξουσίας εκ μέρους του περιβάλλοντος του προέδρου Αμπάς, αλλά και την οικονομική πτυχή της παρασκηνιακής συνεργασίας των δυνάμεων ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής με το Ισραήλ– θα μπορούσε κάποια στιγμή να επεκταθεί και στις συνθήκες υπό τις οποίες πραγματοποιείται εδώ και χρόνια ο παρασκηνιακός διάλογος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, είτε μέσω Αιγύπτου, είτε μέσω του εκάστοτε διαπραγματευτή από το Κατάρ που επισκέπτεται ανά τακτά διαστήματα το Ισραήλ και την Γάζα για αυτόν ακριβώς το σκοπό. Με άλλα λόγια, η Χαμάς θα μπορούσε εύκολα να κεφαλαιοποιήσει υπέρ της την οργή της κοινής γνώμης εξ αιτίας του τραγικού θανάτου του Νιζάρ Μπανάτ. Σε βάθος χρόνου, όμως, η ταύτιση της οργάνωσης με την ρητορική του Μπανάτ θα μπορούσε να αποβεί εναντίον της. Έτσι, η οργάνωση Χαμάς, παρότι αρχικά, με ανακοίνωσή της, κατηγόρησε ευθέως τις παλαιστινιακές δυνάμεις ασφαλείας, όταν οι διαδηλώσεις άρχισαν να πραγματοποιούνται η μια μετά την άλλη, αποφάσισε να κρατήσει αποστάσεις ασφαλείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά τη μεγάλη διαδήλωση που πραγματοποιήθηκε το βράδυ του Σαββάτου (26/6) στο κέντρο της Ραμάλα κατά του προέδρου Μαχμούντ Αμπάς, την επομένη ημέρα (27/6) η Χαμάς προτίμησε να εκδώσει μια «ανακοίνωση-κλισέ», καλώντας τους πολίτες να διαμαρτυρηθούν για την επέτειο της προσάρτησης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ την οποία το Ισραήλ είχε αποφασίσει με νόμο που δημοσιεύθηκε στις 27 Ιουνίου του 1967.

Αντιθέτως, η υπόθεση Μπανάτ έχει κινητοποιήσει τους υποστηρικτές του Μωχάμαντ Νταχλάν και του Μαρουάν Μπαργκούτι, τους δύο επικρατέστερους πολιτικούς αντιπάλους και φερέλπιδες διαδόχους του Μαχμούντ Αμπάς.

Ο πρώτος βρίσκεται αυτοεξόριστος στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχοντας αποπεμφθεί από τα νυν ηγετικά στελέχη της Φατάχ, και όπως πολλοί θεωρούν, αναμένει να έρθει η δική του σειρά να κυβερνήσει την Παλαιστινιακή Αρχή, εκμεταλλευόμενος ίσως την πρόσφατη ομαλοποίηση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και ΗΑΕ.

Ο δεύτερος, όσα χρόνια βρίσκεται φυλακισμένος σε ισραηλινές φυλακές ασφαλείας, έχει κτίσει ένα ιδιαίτερα δημοφιλές «πατριωτικό» προφίλ, το οποίο πιστεύει ότι θα το εξαργυρώσει πολιτικά όταν θα έρθει η στιγμή να αποφυλακισθεί. Στην πραγματικότητα, κανένας από τους δύο δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πότε και με ποια διαδικασία θα έρθει η στιγμή της διαδοχής, καθώς ο πρόεδρος Αμπάς έχει απομακρύνει κάθε ενδεχόμενο δημοκρατικής μετάβασης στην όποια επόμενη μέρα. Παρ’ όλα αυτά, οι υποστηρικτές και των δύο πολιτικών προσωπικοτήτων, με αναρτήσεις τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καλούν τους Παλαιστίνιους πολίτες να εντείνουν τις διαμαρτυρίες τους. Ο χρόνος θα δείξει ποια θα είναι η επιρροή των προτροπών που προέρχονται από τα περιβάλλοντα των Νταχλάν και Μπαργκούτι.

Τέλος, εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η αντίδραση που ήρθε από τον χώρο των αριστερών κομμάτων της αραβικής μειονότητας που ζει στο Ισραήλ. Το δικοινοτικό (αραβο-εβραϊκό) κόμμα Χαντάς που μετέχει στον Ενιαίο Αραβικό Συνδυασμό, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ισραήλ (ΜΑΚΙ) που οργανικά και θεσμικά έχει ενσωματωθεί εδώ και δεκαετίες στο Χαντάς, αλλά και ο επικεφαλής του Ενιαίου Αραβικού Συνδυασμού, βουλευτής του ισραηλινού κοινοβουλίου, Άημαν Ούντε, καταδίκασαν με ανακοίνωσή τους «την δολοφονία του Νιζάρ Μπανάτ από τις παλαιστινιακές δυνάμεις ασφαλείας», κάλεσαν την Παλαιστινιακή Αρχή να συστήσει άμεσα εξεταστική επιτροπή που θα διαλευκάνει το περιστατικό και θα τιμωρήσει παραδειγματικά τους υπεύθυνους, απαιτώντας να γίνονται σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα στις περιοχές που ελέγχει η κυβέρνηση της Ραμάλα. Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται τόσο σκληρή γλώσσα προς την Παλαιστινιακή Αρχή από πολιτικά κόμματα της αραβικής μειονότητας που ζει στο Ισραήλ –γεγονός που πραγματικά εντυπωσιάζει και αξίζει να επισημανθεί.

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

Μέχρι τώρα, όταν γίνεται λόγος περί «αιφνίδιου γεγονότος» που θα μεταβάλει δραστικά το πολιτικό σκηνικό της Παλαιστινιακής Αρχής, σχεδόν πάντοτε υπονοείται ότι η ευάλωτη κατάσταση της υγείας του προέδρου Μαχμούντ Αμπάς κάποια στιγμή θα τον προδώσει. Τις υπόλοιπες φορές που θεωρήθηκε ότι είχε αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση της προεδρικής του θητείας, γινόταν λόγος για κάποια δυναμική επέμβαση της ισραηλινής διοικητικής μηχανής, η οποία με κάποιον τρόπο, δημοκρατικοφανή ή μη, θα έφερνε τελικά στην εξουσία κάποιον άλλον Πρόεδρο της δικής της αρεσκείας. Ωστόσο κανένας δελφίνος δεν φαινόταν πρόθυμος να αναλάβει έναν τέτοιο ρόλο, ούτε η παλαιστινιακή κοινή γνώμη φαινόταν έτοιμη για τέτοιου είδους μεταβολές. Έτσι, ο Μαχμούντ Αμπάς παραμένει στην θέση του μέχρι σήμερα, διατηρώντας την διπλωματική αναγνώριση της μοναδικής νόμιμης θεσμικής εκπροσώπησης του παλαιστινιακού λαού σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο. Είναι, μάλιστα, εντυπωσιακό ότι καμία διεθνής πίεση δεν του ασκείται ώστε να αποφασίσει να εγκαταλείψει την προεδρία –παρά την αντιδημοκρατική πρακτική του να ανανεώνει την θητεία του με διατάγματα που υπογράφει ο ίδιος, με αποτέλεσμα να έχει καταστήσει την Παλαιστινιακή Αρχή ίσως την μοναδική προεδρική δικτατορία που χαίρει μιας τόσο ευρείας αδιαμφισβήτητης εκτίμησης.

Και ο λόγος είναι απλός: Η διεθνής κοινότητα και όλοι ανεξαιρέτως οι περιφερειακοί παίκτες έχουν επίγνωση των κινδύνων που μπορεί να διαφανούν ήδη από την πρώτη ημέρα της «μετα-Αμπάς εποχής». Η νέα ισραηλινή ηγεσία, ως επίσης και η διακυβέρνηση Μπάιντεν εκτιμούν πλέον ότι πράγματι, η παραμονή του προέδρου Αμπάς στην εξουσία και το να μην υποσκάπτεται η αξιοπιστία του, εν τέλει συμφέρει τους πάντες.

Ο Μαχμούντ Αμπάς έκανε το λάθος να νιώσει ιδιαίτερα δυνατός αμέσως μετά την ανακοίνωση του Σχεδίου Τραμπ, στις 25 Ιανουαρίου 2020, όταν πίστεψε ότι το άμεσο «Όχι» του προς την αμερικανική πρόταση θα του έδινε την πολυπόθητη δημοκρατική νομιμοποίηση. Έτσι, τόλμησε να προκηρύξει βουλευτικές εκλογές για τις 22 Μαΐου 2021 και προεδρικές εκλογές για τις 31 Ιουλίου 2021. Μάλιστα, ένιωσε τόσο σίγουρος για την καλή εικόνα που είχε εκείνη την περίοδο στην τοπική κοινή γνώμη, που έφτασε στο σημείο να καλέσει και την Χαμάς να συμμετάσχει στις βουλευτικές εκλογές –χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι με αυτόν τον τρόπο, ουσιαστικά «νομιμοποίησε» το πολιτικό σκέλος της οργάνωσης, ελπίζοντας ότι τόσο οι διεθνείς διπλωματικές πιέσεις που βίωνε τότε η Χαμάς, όσο κυρίως και η οικονομική της ανέχεια, θα την ανάγκαζαν «να παραδώσει τα όπλα της».

Ο Μαχμούντ Αμπάς υπερεκτίμησε τις δυνατότητές του. Θεώρησε ότι εάν θα αξίωνε την μη-εφαρμογή του Σχεδίου Τραμπ, θα ανακτούσε την εμπιστοσύνη της παλαιστινιακής κοινής γνώμης και αυτή η «προσωπική του νίκη» θα εντυπωσίαζε ακόμα και όσους Παλαιστινίους θαυμάζουν την αγωνιστικότητα της Χαμάς. Παρότι, όμως, το Σχέδιο Τραμπ τελικά δεν εφαρμόσθηκε, η έξυπνη σε σύλληψη προεκλογική εκστρατεία της Χαμάς στις πόλεις της Δυτικής Όχθης κατάφερε να μειώσει σημαντικά τα όποια ποσοστά δημοτικότητας είχε κερδίσει η Φατάχ τους προηγούμενους μήνες. Οι φήμες περί διαφθοράς, η μη λειτουργικότητα της δημόσιας μηχανής, η στασιμότητα στις διαπραγματεύσεις, η απουσία έστω και μιας μικρής ένδειξης ενός κάποιου εθνικού επιτεύγματος κάποτε στο μέλλον, και κυρίως η πολυετής φθορά της εξουσίας, κατέστησαν βέβαιο σε όλους ότι ο νικητής των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου 2021 θα ήταν σίγουρα η οργάνωση Χαμάς –ένα ενδεχόμενο που φόβιζε όχι μόνο το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, αλλά και την Ιορδανία, την Αίγυπτο, και τις συντηρητικές μοναρχίες του Κόλπου. Κι έτσι, με την πρόφαση ότι «παλαιστινιακές εκλογές χωρίς την ψήφο των Αράβων κατοίκων της Ανατολικής Ιερουσαλήμ δεν νοούνται», ο πρόεδρος Αμπάς αποφάσισε να ματαιώσει τις εκλογές που είχε προκηρύξει, και με αυτόν τον απλό τρόπο να παρατείνει για ακόμα μια φορά την θητεία τόσο την δική του, όσο και του κοινοβουλίου που ελέγχει ο ίδιος και το περιβάλλον του. Η μοναδική εκτίμησή του που απέβη ακριβής ήταν ότι η διεθνής κοινότητα θα καθησυχαζόταν από την παράταση της προεδρίας του.

Ωστόσο, η ματαίωση των βουλευτικών και των προεδρικών εκλογών δημιούργησε τετελεσμένα. Η δημοτικότητα της Χαμάς στην Δυτική Όχθη αυξήθηκε ακόμα περισσότερο όταν οι ρουκέτες της έβαλαν κατά ισραηλινών αστικών κέντρων τον περασμένο Μάιο και η παρουσία της οργάνωσης στις παλαιστινιακές πόλεις κατέστη πιο «νομιμοποιημένη» από ποτέ, κι ας μην είχε περάσει «την βάσανο της κάλπης».

28062021-2.jpg

Ο Νιζάρ Μπανάτ, επικριτής της Παλαιστινιακής Αρχής, μιλά σε δημοσιογράφους στο σπίτι του, στην Χεβρώνα της Δυτικής Όχθης, στις 4 Μαΐου του 2021. AP/Nasser Nasser
————————————————————–

Μέσα σε αυτό το κλίμα υπόκωφης έντασης, το αιφνίδιο γεγονός της σύλληψης και της δολοφονίας ενός ακτιβιστή, του Νιζάρ Μπανάτ, ο οποίος, όπως αποδεικνύεται, στερείτο ισχυρών πολιτικών προστατών, είναι πιθανό να ανακατέψει ξανά την τράπουλα σε ενδοπαλαιστινιακό επίπεδο. Μόνο που ούτε η Χαμάς, ούτε το Ισραήλ, ούτε φυσικά η ίδια η Φατάχ δεν είναι σε θέση να προβλέψουν πού θα οδηγήσουν οι λαϊκές αντιδράσεις που έχουν επακολουθήσει. Έτσι, όλοι προτιμούν να διατηρούν την δική τους σιωπή ως την πλέον ασφαλή λύση -τουλάχιστον προς το παρόν.

Από την άλλη, η διακυβέρνηση Τζο Μπάιντεν δεν έχει την πολυτέλεια να αφήσει την κατάσταση στο έλεος των διαδηλώσεων. Οι παραινέσεις της Ουάσιγκτον υποκρύπτουν μια έντονη προειδοποίηση προς τον πρόεδρο Αμπάς. Την ίδια στιγμή, η Χαμάς μετρά πολύ προσεκτικά τα λόγια της, ενώ είναι πολύ ενδιαφέρον ότι ολοένα και περισσότερο προωθεί την ιδέα σχηματισμού κυβέρνησης εθνικής ενότητας με την συμμετοχή του πολιτικού σκέλους της. Πρόκειται για μια καινούργια επικοινωνιακή τακτική της Χαμάς, με σκοπό να «φοβίσει λιγότερο» τους διεθνείς και περιφερειακούς παίκτες, αλλά και ορισμένους υποστηρικτές της Φατάχ στην Δυτική Όχθη. Δεν είναι τυχαία η ανακοίνωση του επιμελητηρίου ελευθέρων επαγγελματιών της Γάζας, που εκδόθηκε την επαύριον της κηδείας του Νιζάρ Μπανάτ, υποδεικνύοντας ότι μια «κυβέρνηση εθνικής ενότητας στη Ραμάλα με την συμμετοχή και της Χαμάς» θα μπορούσε να διορθώσει σχεδόν τα πάντα.

Πράγματι, σχεδόν τα πάντα δοκίμασε η Παλαιστινιακή Αρχή για να διατηρήσει τον Μαχμούντ Αμπάς και το περιβάλλον του στην εξουσία –εκτός από το να λάβει υπ’ όψιν της την βούληση του πολιτών της, τους οποίους και αγνοεί από το καλοκαίρι του 2006, όταν στήθηκαν οι κάλπες για τελευταία φορά. Και τώρα, έχει φτάσει στο σημείο να εξαρτάται η θεσμική και πολιτειακή ισορροπία της από κάποιο «αιφνίδιο γεγονός», που αυτή την φορά συνέβη να είναι η υπόθεση Νιζάρ Μπανάτ. Μια υπόθεση που κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει ότι θα είναι η αφορμή για μια νέα σελίδα στο παλαιστινιακό πολιτικό σκηνικό.

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα