ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΥ.

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

 Λάμπρος Κουλουμπαρίτσης

Επίτιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (ULB),

μέλος της Βελγικής Βασιλικής Ακαδημίας και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών

Η μελέτη που ακολουθεί προέρχεται από την εκδήλωση που οργανώθηκε από την Ελληνική Πρεσβεία στο Βέλγιο, τη Δευτέρα 29 Μαρτίου 2021, για την Επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πρωτοπόρος των Βρυξελλών, του Μαίου και Ιουνίου 2021. Είναι σύνοψη δύο άρθρων, που δημοσιεύτηκαν στη γαλλική γλώσσα, στο βελγικό περιοδικό Ulenspiegel, της άνοιξης 2021, αφιερωμένο στην ελληνική Επανάσταση του 1821, όπου υπάρχουν συμπληρωματικές πΛηροφορίες για τον ρόλο φιλλελήνων τεκτόνων στον αγώνα των Ελλήνων, ιδιαίτερα του Λόρδου Βύρωνα και του Σάρλ Φαμπβίε, οργανωτή του συντεταγμένου σώματος των αγωνιστών και ήρωα της μάχης της Ακρόπολης, οι οποίοι υπήρξαν επί πλέον και καρμπονάροι, καθώς και για το στρατιωτικό σώμα των τεκτόνων, με το όνομα Τα παιδιά της Σπάρτης και της Αθήνας.

Αυτό που καθοδηγεί τις ιστορικές και φιλοσοφικές έρευνες μου είναι η διατύπωση θεμάτων που δεν έχουν εκτιμηθεί όπως το αξίζουν. Με αυτό το πνεύμα παρουσίαζω τη σύντομη ομιλία μου, θέτοντας δύο βασικά ερώτηματα :

1° Πως είναι δυνατό τρεις άσημοι έμποροι να επινόησαν τη Φιλική Εταιρεία, η οποία μάλιστα κατάφερε να εξαπλώσει τα πλοκάμια της σε μια τόσο εκτεταμένη γεωγραφική περιοχή, με χιλιάδες μυημένους, σε μια εποχή  που κυριαρχούσε η Ιερά Συμμαχία των Μεγάλων Δυνάμεων, η οποία ήταν αντίθετη με τους στόχους της;

2° Τί αντικατέστησε τη Φιλική Εταιρεία, όταν αυτή εκτοπίσθηκε, από την Πρώτη Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου το Γενάρη 1822, όταν, στη  Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας υπογραμμιζόταν ότι η Ελληνική Επανάσταση ήταν εθνική, με σεβασμό προς τη θρησκεία και την ιδιωτική περιουσία, χωρίς καμία αναφορά σε πολιτικό ή κοινωνικό στόχο, ώστε να μήν δυσαρεστηθεί η Ιερά Συμμαχία ;

Τις μέρες αυτές, δοξάσαμε τις τρεις Δυνάμεις που βοήθησαν στην επιτυχία της Επανάστασης του 1821 : τη Γαλλία, την Αγγλία και τη Ρωσία. Στην πραγματικότητα η συνεισφορά τους δεν υπήρξε ούτε αυθόρμητη, ούτε χωρίς προθέσεις και απαιτήσεις. Οι Δυνάμεις που συκρότησαν το 1815 την Ιερά Συμμαχία, μετά την ήττα του Ναπολέοντα, απαίτησαν την Παλινόρθωση της μοναρχικής παράδοσης στην Ευρώπη.

Ο Μέττερνιχ καταπολέμησε την  αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Ελλάδας, ενώ, λόγω των διαφορετικών συμφερόντων μεταξύ των άλλων Δυνάμεων, δεν υπήρχε ομόφωνη πολιτική. Εξάλλου, ακόμα και το 1828, θεωρούσαν πως η αυτονομία της Ελλάδας έπρεπε να γίνει στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όαο για τις αλληλοεπιδράσεις των ιθυνόντων στις διάφορες χώρες τους με τους εκάστοτε Επαναστάτες, οι οποίοι πίστευαν πως μια συναισθηματική ή ιδεολογική εγγύτητα με κάποια από αυτές τις Δυνάμεις, θα ευνοούσε την πατρίδα, για να μην πούμε και τα προσωπικά τους συμφέροντα, δεν βοήθησαν και πολύ!

Η ρώσικη επιρροή

Η Ρωσία, λόγω της ορθοδοξίας και της γεωγραφικής της θέσης, είχε ιδιαίτερους δεσμούς με τους Έλληνες. Οι αλληλοεπιδράσεις εκφράστηκαν έμπρακτα κυρίως με το « Ελληνικό  Σχέδιο » της Μεγάλης Αικατερίνης, το οποίο είχε ως σκοπό το διαμελισμό της  Οθωμανικής Αυτοκατορίας σε διάφορες οντότητες, κάτι που θα ωφελούσε και τους Έλληνες. Με αυτό το πνεύμα επινοήθηκε η αποστολή των αδελφών Ορλώφ το 1770 στη καρδιά του Ρωσο-τουρκικού πολέμου, η οποία όμως απέτυχε.

Προετοιμάστηκε χάρη της φιλίας που συνέδεε τον Γεώργιο Παπαζώλη, ο οποίος είχε ενταχθεί στο ρώσικο στρατό, με τους αδερφούς Αλέξη και Θεόδωρο Ορλώφ, οι οποίοι είχαν σημαντική επιρροή μέσα στην Αυλή. Ο λοχαγός Παπαζώλης πήγε στον ελλαδικό χώρο μαζί με Έλληνες συνεργάτες και Ρώσους πράκτορες.

Στη Πελοπόννησο συνεργάστηκε με τον Παναγιώτη Μπενάκη, ένας από τους ισχυρούς προκρίτους, ο οποίος διοργάνωσε μυστικές συναντήσεις στο σπίτι του. Υποσχέθηκαν ενίσχυση των Ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων και ο Παπαζώλης εγγυήθηκε δυναμική επέμβαση των Ρώσων. Όταν επέστρεψε στη Ρωσία, έπεισε τους Ορλώφ ότι ο χρόνος ήταν κατάλληλος για τη διεξαγωγή επιχείρησης, ενώ στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε καμία στοιχειώδης συντονιστική οργάνωση και οι δυνάμεις που πολέμησαν ήταν πολύ λιγότερες απ’ ό,τι είχαν υπολογίσει. Η εκστρατεία απέτυχε αφήνοντας τον πληθυσμό στο έλεος των αντιποίνων των Οθωμανών,.

Στη συνθήκη του Κιουτσούκ-Kαϊναρτζή που ακολούθησε, το 1774, η Ρωσία επέβαλε την ελεύθερη διακίνηση των πλοίων της στη Μαύρη Θάλασα και στη Μεσόγειο. Οι Έλληνες αγωνιστές δεν κέρδισαν τίποτα από τη συνθήκη αυτή, ωφελήθηκαν όμως οι εφοπλιστές και οι έμποροι οι οποίοι πλούτισαν κάνοντας χρήση της ρωσικής σημαίας. Και χάρη στην ελεύθερη διακίνηση εμπνεύστηκαν από τις ιδέες του διαφωτισμού και αργότερα, από εκείνες της γαλλικής επανάστασης. Έτσι, προετοιμάστηκε το έδαφος που θα οδηγήσει σε νέο οργανωτικό πλαίσιο, που αργότερα το προσέφερε η Φιλική Εταιρεία. Στην Οδησσό της Ρωσίας, όπως όλοι γνωρίζουμε, οργανώθηκε η Φιλική Εταιρεία το 1814 κατόπιν της προωτοβουλίας του Εμμανουήλ Ξάνθου και τη συνεργασία του Νικολάου Σκουφά και του Αθανασίου Τσακάλωφ.

Εκείνο όμως που συχνά αποσιωπούμε, είναι πως ένα χρόνο πρωτύτερα, ο Ξάνθος είχε μυηθεί τέκτονας (δηλαδή μασόνος) στη Στοά « ΄Ενωση » της Λευκάδας, όπου είχε μεταβεί για εμπορικό σκοπό. Ο Ξάνθος κατάλαβε τί μπορούσε να αντλήσει από τη τεκτονική μέθοδο για οργανωμένο σχέδιο που να μπορούσε να απελευθερώσει τους Έλληνες από τον Οθωμανικό ζυγό. Τα στοιχεία του  τεκτονισμού που, νομίζω, τον ενέπνευσαν ήταν τα εξής:

  1. Η ανάγκη μυστικής οργάνωσης, με δοκιμασίες που να ελέγχουν την πίστη και την εμπιστοσύνη των μελών.
  2. Η ανάγκη να ξεπεραστούν τα προσωπικά πάθη και τα συμφέροντα ώστε να εμπεδωθεί ένα νέο πολιτισμικό ιδεώδες για το κοινό συμφέρον.
  3. Να δοθεί η δυνατότητα να συναντιόνται άτομα απο όλες τις τάξεις, όλα τα επαγγέλματα και με διαφορετικές πεποιθήσεις, με απόλυτη ανοχή αναμεταξύ τους για την επιτυχία ενός κοινού σκοπού.
  4. Η εκμετάλλευση της ευρωπαϊκής επιρροής των τεκτόνων προς όφελος του κινήματος.

Ο ελευθεροτεκτονισμός είχε ως σκοπό να υπερβεί ο άνθρωπος τις αιώνιες συνήθειες βίας και υποδούλωσης σε εξουσίες και σε δόγματα για να οικοδομήσει μια νέα κουλτούρα. Από τον 18ο αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, υπήρξε στην Ευρώπη και στην Αμερική σε πολλούς κύκλους μια τεκτονική μόδα. Συνδεόταν με τον διαφωτισμό και τον ρομαντισμό, τους οποίους δημιούργησαν τέκτονες και που βασίζονταν, ο μεν στον ορθολογισμό, στην πρόοδο και στην ελευθερία της συνείδησης, ο δε στο συναίσθημα, στη συνάφεια και στην ουσιαστική σχέση. Ο συνδυασμός μεταξύ τους επηρέασε, σε μεγάλο βαθμό, τους πιο πολλούς πρωταγωνιστές των απελευθερωτικών αγώνων[1].

Παράλληλα με τις τεκτονικές Στοές, υπήρχαν οργανισμοί που βοήθησαν τον ελληνικόν αγώνα, όπως το Ελληνόγλωσσο Ξενοδοχείο, η Εταιρεία των Φιλομούσων, ο Σύνδεσμος του Λονδίνου, κ.ά. Ο Καποδίστριας, ο οποίος είχε μυηθεί τέκτονας στην Κέρκυρα, έπαιξε σημαντικό πολιτικό ρόλο όταν οι Ρώσσοι βρέθηκαν την Επτάνησο, συνεργάστηκε με ορισμένες από αυτές τις Εταιρείες, όταν έγινε Υπουργός των Εξωτερικών της Ρωσίας. Βοήθησε τους διανοούμενους που υποστήριξαν την Επανάσταση του 1821, ακόμα και όταν έζησε στην Ελβετία όπου σύχναζε στη Στοά Modestie της Ζυρίχης[2].

Ο Υψηλάντης και η Φιλική Εταιρεία

Όσον αφορά τη Φιλική Εταιρεία, η κατάσταση φωτίζεται καλύτερα όταν διαπιστώσουμε ότι ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο οποίος υπήρξε μέλος της σωματοφυλακής του τσάρου Αλεξάνδρου Α΄, ήταν μέλος διαδοχικά των Στοών Παλεστίνη και Οι Τρεις Αρετές της Πετρούπολης, και ο αδερφός του Νικόλαος ανήκε στη Στοά Οι Φίλοι του Βορρά. Για να τους πλησιάσει, ο Ξάνθος πήγε στην Πετρούπολη το Γενάρη 1820 με συστατικές επιστολές και βοηθήθηκε κυρίως από τον τέκτονα εξάδελφο του Υψηλάντη, Ιωάννη Μάνο. Συνάντησε τον Υψηλάντη τον Απρίλη, και το Μάη υιοθετήθηκε στη γαλλόφωνη Στοά Οι Επανενωμένοι Φίλοι, στην οποία σύχναζαν μέλη της Αυλής[3]. Σύμφωνα με τους τεκτονικούς κανόνες, η υιοθεσία σε μια Στοά υποθέτει παρουσία στις εργασίες της για ένα χρονικό διαστημα. Αυτό σημαίνει πως η ενσωμάτωση του Ξάνθου τον Μάη είχε προηγηθεί από την παρουσία του στη Στοά και επισκέψεις σε άλλες Στοές, πράγμα που του έδωσε την ευκαιρία να γνωριστεί με τον Υψηλάντη.

Όπως φαίνεται, η Φιλική Εταρεία μέχρι το 1819 δεν είχε πετύχει μία  ουσιαστική εξάπλωσή της, παρόλο που οι μικροέμποροι δημιουργοί της (Ξάνθος, Τσακάλωφ και Σκουφάς), μύησαν στην Εταιρεία και μη τέκτονες, εφόσον ο σκοπός τους δεν ήταν να συντονίσουν κάποια μασονική Στοά αλλά να ιδρύσουν μία πολιτική Εταιρία με σκοπό την απελευθέρωση των Ελλήνων. Ο τεκτονισμός δεν είναι ούτε πολιτικό κόμμα με διαβουλεύσεις, ούτε θρησκευτικό δόγμα με ιερά μυστήρια και λειτουργία. Είναι πολυδιάστατη μέθοδος εργασίας που έχει ως σκοπό την υπέρβαση των παθών και των συμφερόντων για να προάγει μία νέα πολιτισμική συμπεριφορά με έμφαση  στην αδελφοσύνη.

Η Φιλική Εταιρεία όμως, ήθελε και να επωφεληθεί από το δίκτυο των τεκτόνων. Ήταν αναγκαίο, συνεπώς, να προσεταιρίζει και μη τέκτονες, παίρνοντας το ρίσκο να διαστρεβλώσει τις βασικές αρχές της, τροφοδοτώντας φιλοδοξίες και αντιζηλίες μεταξύ των μελών.  Αυτό που πέτυχε όμως ο Υψηλάντης ήταν την οργάνωση και το χειρισμό του τεκτονικού δικτύου και τις γνωριμίες του, αφήνοντας μάλιστα να κυκλοφορήσει η φήμη ότι πίσω από την Εταιρεία υπήρχε μια Δύναμη (εννοώντας τη Ρωσία).

Λαμβάνοντας υπόψιν αυτά τα γεγονότα, το ερώτημα των ιστορικών που απορούν πώς τρεις άσημαντοι εμπόροι ανέπτυξαν τη Φιλική Εταιρεία από το 1820 με πάνω από χίλια μέλη, έχει απάντηση. Αφορά τους μυημένους επαναστάτες που επωφελήθηκαν από το τεκτονικό δίκτυο για να πετύχει ο εθνικός ή ο κοινωνικός σκοπός τους. Και στην ελληνική περίπτωση έτυχε να είναι τέκτονες, στη Ρωσία, ο Καποδίστριας και ο Υψηλάντης, και στις παραδουνάβιες ηγεμονίες ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, που θα παίξει σημαντικό ρόλο στον αγώνα και στη διακυβέρνηση της Ελλάδας, και στην Πελοπόννησο ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, αλλά και πολλοί άλλοι[4].

Η γαλλική επιρροή

Την κατάληψη της Δημοκρατίας της Βενετίας, από τον Ναπολέοντα, ακολούθησε η αποβίβαση των γαλλικών στρατευμάτων του στρατηγού Ζεντιλί στα Ιόνια Νησιά, τον Ιούνιο 1797. Παρέμειναν από το 1897 εώς το 1799 και το 1807 εώς το 1814. O τεκτονισμός στη Γαλλία είχε ενσωματώσει πολλούς διανοούμενους του Διαφωτισμού (Μοντεσκιέ, Βολταίρο, Ντιντερώ, Ντ’Άλαμπερτ, Κοντορσέ, Λαφαγιέτ, κ.ά.). Tο 1773 ιδρύθηκε η Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας, η οποία διέδωσε της αρχές της « Ελευθερίας, Ισότητας και Αδελφοσύνης ». Στο καθεστώς του Ναπολεόντα, ήταν τέκτονες τα αδέρφια του, στρατάρχες, αξιωματικοί και μέλη της δίοικησης.

Η παρουσία του τεκτονισμού στα Επτάνησα εμπεδώθηκε με τη Συνθήκη του Τίλσιτ (1807), όταν ήρθαν στην Κέρκυρα δύο σημαντικοί τέκτονες : ο στρατηγός Φρανσουά-Ξαβιέ Ντοζελό, στρατιωτικός διοικητής των Ιονίων Νήσων, και ο αυτοκρατορικός επίτροπος Ματθαίος-Μαξιμιλιανός Λέσεψ (πατέρας του κατασκευαστή της διώρυγας του Σουέζ, Φερδινάνδου Λέσεψ). Ο Ντοζελό υπήρξε επίτιμος Σεβάσμιος της Στοάς Σαιν Ναπολεόν της Κέρκυρας, ενώ ο Λέσεψ, τέως Σεβάσμιος γαλλικής Στοάς, έγινε μέλος της Στοάς Αγαθοεργία και Φιλογένεια Ηνωμέναι. Μέσω του κόμη Διονυσίου Ρώμα, ιθύνωντα νου του τεκτονισμού, ήλθαν σε επαφή με το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, που μυήθηκε στη Στοά Φιλανθρωπία της Ζακύνθου. Ο Γάλλος στρατηγός ήθελε να ενισχύσει τον αγώνα εναντίον των Οθωμανών, αλλά τον Ιούλιο 1809 εμφανίζεται στη Ζάκυνθο ο αγγλικός στόλος και άρχισε η εκδίωξη των Γάλλων ώστε το σχέδιο να ματαιωθεί.

Η αγγλική επιρροή

Όσον αφορά τους Άγγλους, η παρουσία τους στα Επτάνησα είχε πολλές πτυχές. Με την ενσωμάτωση της Ιρλανδίας στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1801, ιδρύθηκε η Ηνωμένη Μεγάλη Στοά της Αγγλίας το 1813, της οποίας Μεγάλος Διδάσκαλος έγινε ο Δούκας Αύγουστος Φρεδερίκος του Σάσσεξ, αδελφός του Βασιλιά Γεωργίου Δ΄. Σκοπός του ήταν να υπηρετήσει με τον τεκτονισμό την Βρετανική Αυτοκρατορία παντού.

Στα Επτάνησα, ο Άγγλος αρμοστής Τόμας Μαίτλαντ ήταν ανθέλληνας και απαγόρευσε τις σχέσεις των κατοίκων με τους αγωνιστές του ελλαδικού χώρου. Απεχθανόταν τις μυστικές οργανώσεις, και έκανε το παν να ελέγξει τις Στοές. Ο Ρώμας εγκατέλειψε την Κέρκυρα και πήγε στην πατρίδα του τη Ζάκυνθο, όπου ίδρυσε τη Στοά Αναγεννηθείς Φοίνιξ, με σκοπό να καλύπτει την πατριωτική δράση των τεκτόνων. Παραμέρισε τις σχέσεις του με το γαλλικό τεκτονισμό, και επέτυχε, μέσω της Μεγάλης Ανατολής της Ελλάδος, να κάνει Επίτιμο Μεγάλο Διδάσκαλο το Δούκα του Σάσσεξ. Αλλάζοντας πλεύση, ο Ρώμας ακουλούθησε, στην πολιτική, τη φιλοαγγλική κίνηση του τέκτονα Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, οπαδό του αγγλικού δημοκρατικού μοντέλου. Το φιλο-αγγλικό κίνημα έπαιξε σημαντικό ρόλο στον προσανατολισμό της πολιτικής της Αγγλίας από το 1822, όταν έγινε υπουργός εξωτερικών ο τέκτονας Τζώρτζ Κάνινγκ.

      Τότε ιδρύθηκε η Επιτροπή της Ζακύνθου, με σκοπό την υποδοχή των καταδιωκομένων Ελλήνων από το Μοριά και τη Ρούμελη, καθώς και για την ενίσχυση της επανάστασης υλικά και ηθικά. Την Επιτροπή της Ζακύνθου την ήλεγχε το Τεκτονικό Διευθυντύριο στο οποίο ανήκαν ο Ρώμας, ο τραπεζίτης Παναγιώτης Στεφάνου και ο Προέξαρχος των εν Ζακύνθω Μασόνων, Γεώργιος Δραγώνας,  οι οποίοι υπήρξαν και μέλη της Φιλικής Εταιρείας.

Οταν ο Ιμπραήμ Πασάς καταπίεσε θριαμβευτικά τους αγωνιστές λόγω του εμφυλίου Πολέμου που είχε ξεσπάσει μεταξύ των Ελλήνων, η Επιτροπή πρόβαλε την ιδέα να γίνει η Ελλάδα προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου, για να προστατευθεί ο αγώνας της. Την « Πράξη υποτέλειας » του Ιουλίου 1825, την υπέγραψαν οι αγωνιστές, εκτός από τον φιλο-Γάλλο Κωλέττη, τον φιλο-Ρώσο Δημήτριο Υψηλάντη. Ο Κάνινγκ όμως, που ήταν ρεαλιστής και γνώριζε τις αντιδράσεις των άλλων Δυνάμεων, φάνηκε επιφυλακτικός. Τότε οι ίδιοι πήραν τη πρωτοβουλία να ζητήσουν, το Δεκέμβρη 1825, τη βοήθεια της Ρωσίας που υπέγραψαν ο Θ. Κολοκοτρώνης, ο Δ. Υψηλάντης και ο Νικηταράς. Την καλωσόρισε ο τσάρος Νικόλαος, χωρίς αποτέλεσμα. Και αργότερα, στις 23 Μαρτίου 1826, ως αντιπερισπασμό, ο Ζακυνθινός λόγιος Γεώργιος Βιτάλης, της γαλλόφιλης παράταξης, ακολούθησε τη θέση του Κωλέττη, να γίνει βασιλιάς της Ελλάδας ο Δούκας Λουδοβίκος του Νεμούρ, δευτερότοκος γιος του μελλοντικού βασιλιά της Γαλλίας, Λουδοβίκου-Φιλίππου. Ταξίδεψε ειδικά στη Γαλλία με προσφορά υπογεγραμμένη από τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, τον Κωλέττη, τον Λόντο, τον Ζαΐμη κ.ά.

Όλα αυτά τα διαβήματα, που έγιναν σε στιγμή απελπισίας, υπήρξαν και η αφετηρία της κομματοποίησης της Επανάστασης υπό την αιγίδα των Μεγάλων Δυνάμεων, μια συνήθεια, στην πολιτική των Ελλήνων, που ισχύει μέχρι και σήμερα… Για το λόγο αυτό, τολμώ να πω ότι, παρόλη την ειρηνική και πατριωτική νοοτροπία του Μακρυγιάννη, σε όλο το διάστημα της Επανάστασης και μετέπειτα, έλλειψε στην Ελλάδα μια έμπειρη μορφή, όπως ήταν ο στρατηγός Λαφαγέτ στη Γαλλία, ήρωας της Αμερικανικής Επανάστασης, τέκτονας και καρμπονάρος, και συγχρόνως πρωταγωνιστής της δημοκρατικής ανόρθωσης της Γαλλίας με την κοινωνική επανάσταση του 1830. Ο Λαφαγιέτ, που βοήθησε τον Δούκα Λουδοβίκο-Φίλιππο της Ορλεάνης να ανέλθει στο θρόνο, του είπε όταν το εγχείρημα πέτυχε : « Αυτό που χρειάζεται σήμερα, είναι ένας λαοφιλής θρόνος, πλαισιωμένος με δημοκρατικούς θεσμούς, απόλυτα δημοκρατικούς ».

Το λάθος της επιλογής του Οθωνα, το 1833, υποχείριο της μοναρχικής νοοτροπίας της Ιεράς Συμμαχίας, άνοιξε τον ασκό του Αιόλου που επέτρεψε στις ξένες Δυνάμεις να αναμειγνύονται στις ελληνικές υποθέσεις με τη συγκατάθεση του πολιτικού κόσμου, ο οποίος δεν είχε καταλάβει πως οι αλληλοεπιδράσεις δεν είναι μόνο δημιουργικές, αλλά μπορούν να αποβούν και καταστρεπτικές.

[1] Βλ. το βιβλίο μου La complexité de la franc-maçonnerie, Βρυξέλλες, Ousia, 2018, και για παράδειγμα, τον κατάλογο των τεκτόνων που αποκαλύπτει η Μεγάλη Στοά της Ελλάδας : https://www.grandlodge.gr/diakekrimenoiellinestektonesw-68014.html.

[2] Π. Κρητικός, « Ο Ιωάννης Καποσδίστριας τέκτων κανονικός », Τεκτονικό Δελτίο Πυθαγόρας, 106, 2016, σελ. 157-173.

[3] Α. Χρ. Ριζόπουλος, « Εμμανοήλ Ξάνθος και Τεκτονισμός » , Τεκτονικό Δελτίο Πυθαγόρας, 23 (92-93), 2005, σελ. 186-205.

[4] Χρ. Α. Ριζόπουλος, Οι τέκτονες του 1821, Αθήνα, Εκδ. Έρμα, 1993.

spot_img

8 ΣΧΟΛΙΑ

  1. Όλους αυτούς τους ισχυρισμού μπορεί ο αρθρογράφος να τους υποστηρίξει με ιστορικά ντοκουμέντα; Ή απλά γίνεται προπαγάνδα και σπίλωση ονομάτων που δεν μπορούν να υποστηρίξουν τη θέση τους γιατί πολύ απλά έχουμε αναχωρήσει από την παρούσα ζωή (προσφιλή και γνωστή τακτική των ελευθεροτεκτόνων);

    Και ας δεχτούμε ότι ο αρθρογράφος μπορεί για τους δικούς του λόγους να παρουσιάζει συγκεκριμένες ιστορικά ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες στο εν λόγω άρθρο… Η σελίδα του κατά τα άλλα εγκρίτου δημοσιογράφου κ. Σαββίδη, για ποιό λόγο δημοσιεύει ένα άρθρο που μπορεί να θεωρηθεί ότι διασπείρει ψευδείς ειδήσεις εφόσον είναι ανεπιβεβαίωτες;

    • Με τον ισχυρισμό ότι μπορεί ό,τι αναγράφεται σε ενα άρθρο να είναι ανεπιβεβαίωτο, δεν θα έπρεπε να δημοσιεύουμε τίποτε. Ο αρθρογράφος είναι Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Βρυξελλών και Αντεπιστέλλων μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Οι τίτλοι κάτι λένε για την εγκυρότητα του αρθρογράφου. Διακινδυνεύει το κύρος του με μη αληθή στοιχεία; Επι της ουσίας, λίγο πολύ είναι γνωστά αυτά που αναγράφονται. Ποιούς και γιατί εκθέτει; Ο τεκτονισμός εκείνη την εποχή είχε διαφορετική πρόσληψη απο την σημερινή.

  2. Εδώ πρόκειται περί άρθρου με “ιστορικές” αναφορές. Αν θεωρείτε ότι οι περγαμηνές είναι που επικυρώνουν τα γραφόμενα και όχι τα αδιάσειστα ιστορικά στοιχεία (που δεν αναφέρονται)… Τότε δυστυχώς έχουμε διαφορετική αντίληψη περί της επιστήμης.

    • Οι πηγές κ. Αποστόλου ανφέρονται σε επιστημονικά περιοδικά. Σε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ο συγγραφέας ή ο συντάκτης, τις έχει υπόψη του αλλά δεν τις παραθέτει πάντοτε διότι αυτή είναι η φύση του Μέσου. Οι περγαμηνές αποτελούν μια εγγύηση ότι ο συντάκτης ενός κειμένου έχει ασχοληθεί με το θέμα. Αλλά, επι της ουσίας, είχε τότε ο τεκτονισμός την σημασία που έχει σήμερα; Θυμάμαι στο “Πόλεμος και Ειρήνη” ο Τολστόι αφιερώνει μεγάλο μέρος του τελεταίου βιβλίου στον τεκτονισμό. Δεν είμαι σίγουρος ότι η πρόσληψή του κατά την Ελληνική Επανάσταση είναι αρνητικό φορτίο.

  3. Υπάρχουν κύριε Σαββίδη, φυσικά, και οι πηγές που καταδεικνύουν το αντίθετο. Διαβάζουμε σε επιστολή του Καποδίστρια προς τον Κ. Βαρδαλάχο το 1820:

    “Ὅμως σέ κάθε περίπτωση, ἐάν κάποιος θά ἐπιτρέψει στόν ἑαυτό του νά σᾶς μιλήσει γιά μένα ὡς ἄτομο πού δίνει συμβουλές ἤ ἐνθαρρύνει, διευθύνει ἤ συμμετέχει σέ μιά ὁποιαδήποτε ἑταιρεία, ὁ σκοπός καί τά μέσα τῆς ὁποίας εἶναι μυστικά, ἐγώ σᾶς ἐξουσιοδοτῶ, καί ἐπίσης σᾶς παρακαλῶ νά καταγγέλετε ἀποφασιστικά αὐτό τό ψέμα, παρουσιάζοντας, ἐφ’ ὅσον εἶναι ἀναγκαῖο, τήν παροῦσα ἐπιστολή ὡς ἀπόδειξη. Πάντοτε, ἀκόμη καί στά νεανικά μου χρόνια, ἔνιωθα ἀποστροφή γιά ὁποιαδήποτε μυστική ὀργάνωση.”

    Ήταν προσπάθεια του Καποδίστρια να εξαλέιψει αιτιολογημένες φήμες; Ή υπήρξε αργότερα προσπάθεια των μασόνων να δείξουν ψευδώς ότι ο τιμιότερος Έλληνας ηγέτης της νεώτερης ιστορίας ήταν μέλος τους. Δεν ξέρω αν θα μάθουμε ποτέ με βεβαιότητα..

    Αν και νομίζω, αυτό που είναι περισσότερο σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τους μασόνους του σήμερα και όχι του χθες. Τότε, κάτω από απόλυταρχικά καθεστώτα, η μυστικότητα, με όλα τα αρνητικά της, μπορεί να φαινόταν ως διέξοδος για την ανατροπή παγιωμένων καταστάσεων. Όμως, σήμερα κύριε Σαββίδη, δεν θα έπρεπε να γνωρίζουμε ποιοί είναι αυτοί που ιεραρχούν τους σκοπούς της μυστικής οργάνωσης στην οποία ανήκουν πάνω π.χ. από την χώρα ή το εκπαιδευτικό ίδρυμα που έχουν κληθεί να υπηρετήσουν ως μέλη του κοινοβουλίου ή της εκάστοτε συγκλήτου;

  4. Ο Ακαδημαϊκός Λάμπρος Κουλουμπαρίτσης απάντησε στα ερωτήματά σας. Θα αναρτήσω ως αύριο το πρωί την απάντησή του.

Leave a Reply to Ιωάννης Αποστόλου Ακύρωση απάντησης

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα