ΑΛΕΞΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΔΗΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ, ΘΟΔΩΡΟΣ ΤΣΙΚΑΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΙΤΕΛΙΚΗΣ: Για μια διαφορετική ελληνοτουρκική προσέγγιση

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

Τις τελευταίες δεκαετίες η συσσώρευση αποτυχιών στην προσπάθεια για επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών μοιάζει να αποτελεί μια φυσιολογική κατάσταση. Μια κατάσταση όπου η «δική μας πλευρά» έχει όλα τα δίκαια με το μέρος της, ενώ η άλλη πλευρά είναι πάντα αδιάλλακτη και επιθετική

Τις τελευταίες δεκαετίες η συσσώρευση αποτυχιών στην προσπάθεια για επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών μοιάζει να αποτελεί μια φυσιολογική κατάσταση. Μια κατάσταση όπου η «δική μας πλευρά» έχει όλα τα δίκαια με το μέρος της, ενώ η άλλη πλευρά είναι πάντα αδιάλλακτη και επιθετική. Πέρα από το πλήρες αδιέξοδο, που συχνά ακολουθεί τη δυσμενή πορεία του Κυπριακού, η «εθνική ορθότητα» επιβάλλει προκαθορισμένες απόψεις και δαιμονοποιεί κάθε εναλλακτική πρόταση, ακόμη κι αν αυτή βασίζεται στο διεθνές δίκαιο ή αποτελεί καθιερωμένη διεθνή πρακτική. Η προσχηματική επίκληση των «εθνικών δικαίων» από τους εκάστοτε υπερασπιστές της «εθνικής αλήθειας» μόνο αρνητικές επιπτώσεις έχει για την Ελλάδα.

Η καλλιέργεια του φόβου, η εμπέδωση αναληθών πληροφοριών, στρεβλών εκτιμήσεων και η οικοδόμηση διαφόρων εθνικών μύθων οδηγούν στη σταθερή άρνηση κάθε διαλόγου με στόχο την επίλυση των διαφορών στη λογική του κοινού οφέλους. Αντίστροφα, η αυτάρεσκη εσωστρέφεια τροφοδοτεί την εθνική ανασφάλεια, η οποία δικαιολογεί με τη σειρά της υπερμεγέθη εξοπλιστικά προγράμματα, που περιοδικά υπερχρεώνουν την οικονομία των δύο κρατών και υποθηκεύουν την ανάπτυξη και την ευημερία των δύο λαών.

Πολλά ζητήματα φαίνονται άλυτα, ενώ δεν είναι. Τις τελευταίες δεκαετίες η τουρκική πλευρά κλιμακώνει την αμφισβήτηση ορισμένων σημείων ελληνικής κυριαρχίας συνοδευόμενη ενίοτε από βερμπαλιστικές απειλές, ενώ η ελληνική πλευρά επιμένει σε μαξιμαλιστικές αξιώσεις ζωνών κυριαρχίας αμφίβολης νομιμότητας (π.χ. εναέριος χώρος, τάση για μονομερή οριοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης και της ΑΟΖ).

Ετσι, και στις δύο πλευρές του Αιγαίου έχουν διαμορφωθεί βεβαιότητες και πεποιθήσεις ότι η «δική μας πλευρά (μόνον) έχει δίκιο». Ομως, τα πράγματα δεν είναι έτσι. Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανορθολογικών βεβαιοτήτων: οι αμφισβητήσεις για τα κατοχυρωμένα κεκτημένα και τα νομιμοποιημένα δικαιώματα της άλλης πλευράς και η ανακήρυξη ιδίων κυριαρχικών δικαιωμάτων σε σαθρή βάση. Ορισμένες από τις βεβαιότητες που αναπαράγει η ελληνική πλευρά, όπως και η τουρκική, δύσκολα τεκμηριώνονται νομικά. Από την άλλη πλευρά, το ελληνικό κοινό, όπως και το τουρκικό, δύσκολα θα αμφισβητήσει τις βεβαιότητες που έχουν καλλιεργήσει όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις και τα ΜΜΕ. Ποιος μπορεί να παραγνωρίσει ότι η αναγνώριση των φαινομένων στην πραγματική τους διάσταση και η διμερής συνεργασία (ή η προσφυγή σε διαμεσολάβηση ή στη διεθνή δικαιοσύνη) είναι απαραίτητη προϋπόθεση όχι μόνο για την επίλυση των διαφορών αλλά και για την αξιοποίηση ή διατήρηση των κοινών πόρων; Για παράδειγμα, η αποτελεσματική απορρύπανση των πλαστικών του Αιγαίου μπορεί να επιτευχθεί μόνο με κοινή προσπάθεια, ενώ η εκμετάλλευση του αλιεύματος και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μόνο με συνέργειες μπορεί να γίνει εφικτή. Εξάλλου, στη νέα κατάσταση πραγμάτων που επιβάλλει η κλιματική κρίση, η συνεργασία δεν είναι επιλογή, είναι ανάγκη επιβίωσης.

Αυτό, λοιπόν, που επιδιώκουμε είναι η (επαν)εκκίνηση ενός διαλόγου στην Ελλάδα για τα ζητήματα που πράγματι τραυματίζουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Να ακυρώσουμε την αυτοματοποιημένη αμφισβήτηση εκ των προτέρων της εμπιστοσύνης της άλλης πλευράς, η οποία υπονομεύει τις πιθανότητες επίτευξης συμφωνίας. Να συνεισφέρουμε στην εμπέδωση της εμπιστοσύνης, καθώς σημαντικότερη προϋπόθεση κάθε μορφής διαλόγου με στόχο την παραγωγική ελληνοτουρκική συνύπαρξη είναι η αμοιβαία απαλλαγή από όσα δηλητηριάζουν τις σχέσεις των δύο χωρών, επαπειλούν την ειρήνη, αδρανοποιούν τους φυσικούς πόρους και υποθηκεύουν την ευημερία των πολιτών τους.

Μια τέτοια προσέγγιση οφείλει να διαρρήξει και το άβατο των ελληνικών «εθνικών θεμάτων». Στα ακόλουθα θέματα θα πρέπει να δοθεί από ελληνικής πλευράς προτεραιότητα, με στόχο την ανεύρεση λύσεων έπειτα από ειλικρινή διάλογο και διμερείς διαπραγματεύσεις με την Τουρκία (κατά προτίμηση διμερώς, χωρίς διαμεσολαβητές ή επιδιαιτητές), λύσεων που θα είναι θετικού αθροίσματος, με δύο κερδισμένους:

– Οριστική οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων (αιγιαλίτιδα ζώνη).

– Οριοθέτηση των ζωνών άσκησης δικαιωμάτων εκμετάλλευσης (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα).

– Οριοθέτηση του ελληνικού εναέριου χώρου.

Η εφαρμογή βιώσιμων πολιτικών για το μέλλον με την εξασφάλιση συναινέσεων στη βάση του διεθνούς δικαίου συνιστά συμφέρον της Ελλάδας σε αυτή την κρίσιμη καμπή των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Επίσης είναι απαραίτητο να υπάρξει διάλογος, συμφωνίες ή τερματισμός μονομερούς διεκδίκησης σε θέματα, όπως:

– Ενεργειακή πολιτική, συνέργειες όπου αυτό είναι δυνατό (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας). Διάλογος για τους υδρογονάνθρακες.

– Περιβαλλοντική πολιτική, συνέργειες ειδικά σε σχέση με το Αιγαίο.

– Ευθυγράμμιση πολιτικών ως προς τις εκατέρωθεν μειονότητες, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

– Συνεννόηση για τον εξανθρωπισμό της διαχείρισης των μετακινήσεων προσφύγων και μεταναστών.

Ως προς το Κυπριακό, ήδη έχει «σπαταληθεί» αλόγιστα το διπλωματικό κεφάλαιο που προσέφερε στην Κύπρο η ένταξή της στην Ε.Ε. Θα πρέπει να συζητηθούν οι προϋποθέσεις του διαλόγου και οι προοπτικές ουσιαστικής συνύπαρξης των δύο κοινοτήτων. Διαφορετικά, η κατάσταση πραγμάτων οδηγεί σε οριστική διχοτόμηση της Κύπρου, επικυρώνοντας έτσι τα αποτελέσματα της τουρκικής εισβολής.

Εν κατακλείδι, αυτό που μας αναλογεί ως δημοκρατική κοινωνία είναι μία συνεχής πλουραλιστική συζήτηση για την αναζήτηση λύσεων με στόχο το αμοιβαίο όφελος. Eμμεση ή άμεση συνεργασία συνεπάγεται τον πολλαπλασιασμό του κέρδους και για τις δύο πλευρές. Διπλό όφελος το κοινό όφελος, το οποίο θα εδράζεται στην κοινή ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή. Η εφαρμογή, λοιπόν, βιώσιμων πολιτικών για το μέλλον με την εξασφάλιση συναινέσεων στη βάση του διεθνούς δικαίου, συνιστά συμφέρον της Ελλάδας σε αυτή την κρίσιμη καμπή των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Ο πρόσφατος σεισμός στην Τουρκία, πέρα από τη μεγάλη δυστυχία που προκάλεσε, ίσως αποδομήσει τη ρητορική της έντασης των τελευταίων ετών, όπως είχε συμβεί και με τους σεισμούς του 1999. Iσως ανοίγει την ευκαιρία για μία αποτελεσματική επαναπροσέγγιση.

*Ο κ. Αλέξης Ηρακλείδης είναι ομότιμος καθηγητής, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ο κ. Ανδρέας Στεργίου είναι καθηγητής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Ο κ. Θόδωρος Τσίκας είναι πολιτικός επιστήμονας – διεθνολόγος. Ο κ. Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης είναι καθηγητής, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.

Καθημερινή

spot_img

8 ΣΧΟΛΙΑ

  1. Ἐπάνοδος διαλόγου

    Αδύνατον να διαφωνήσει κανείς με τις ρεαλιστικές απόψεις τού Κ. Κόλμερ, εκτός κι αν ζει εκτός πραγματικότητος.

    “Ἡ ἐπάνοδος στό τραπέζι τῶν διαπραγματεύσεων ἕνα μόνο σκοπό ἔχει: νά κερδίσει χρόνον ἡ Τουρκία, μέχρις ὅτου ἐπουλώσει τίς πληγές ἀπό τούς καταστρεπτικούς σεισμούς καί μετά νά ἐπαναλάβει τίς παράνομες κατά τό διεθνές δίκαιον ἀξιώσεις της εἰς βάρος τῆς Ἑλλάδος. Δυστυχῶς, καί οἱ ξένοι, ἄσπονδοι «φίλοι» μας, «ἀγοράζουν» τήν τουρκική ἐπίθεση …φιλίας πρός τήν Ἑλλάδα, ὅταν οἱ ἴδιοι δέν ἀνέχονται οὔτε ἕνα ξένο μπαλόνι νά πετάει στήν στρατόσφαιρά τους, καί τό καταρρίπτουν.

    Ν’ ἀκολουθήσουμε τό ὑπόδειγμά τους; Ὄχι βέβαια. Χρειαζόμαστε μᾶλλον τήν σχολή τοῦ Ἰωάννου Μεταξᾶ πού προέκρινε τόν ἐπανεξοπλισμό τῆς Λήμνου καί Σαμοθράκης, κι ἐκ τῶν πραγμάτων ἀνάγκασε τούς Τούρκους νά τόν δεχθοῦν, ἐξ αἰτίας τῆς Συνθήκης τοῦ Μοντραί γιά τό κλείσιμο τῶν Στενῶν, ἐν καιρῷ πολέμου.”

  2. Ο ΑΛΕΞΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΔΗΣ, μέλος τού ΕΛΙΑΜΕΠ, συμβουλευτικού οργάνου τού Μητσοτάκη, είναι γνωστός και μη εξαιρετέος. Για τούς άλλους δεν γνωρίζω. Όταν κανείς έχει τέτοιους συμβούλους, πώς να μην δώσει ο άλλος δίκαιο στον Βενιζέλο;

    “Δείξε μου τον σύμβουλό σου να σού ποιος (τι) είσαι”, για να παραφράσω γνωστή λαϊκή ρήση.

  3. Αξιότιμε κ. Σαββίδη, αν τυχόν διαβάζετε το σχόλιό μου, σέβομαι και τιμώ απολύτως το γεγονός ότι ένεκα πλουραλισμού παρουσιάζετε διάφορες απόψεις για πολλά ζητήματα, ώστε ο αναγνώστης να διαμορφώσει δική του γνώμη και να μην αναμασά μονομερείς αντιλήψεις.
    Αλλά δεδομένου ότι εδώ έχει χυθεί πάρα πολύ ηλεκτρονικό μελάνι και έχουν καταναλωθεί ώρες επί ωρών σε διαδικτυακές συζητήσεις προκειμένου να καταδειχθεί η τουρκική επιθετικότητα και να καταγγελθεί ο μικροελλαδικός (ή αθηναϊκός όπως τον αποκαλείτε) ενδοτισμός, αναρωτιέμαι:
    το συγκεκριμένο άρθρο τι δουλειά μπορεί να έχει στις “Ανιχνεύσεις”;
    Η μόνη απάντηση που μπορώ να σκεφτώ είναι ότι το αναδημοσιεύσατε για να δουν οι αναγνώστες πόσο ανθελληνική είναι η Καθημερινή, σταθερά από το 1920 επί ΓΑΒ μέχρι και σήμερα…

    • Οι τρεις από τούς 4 είναι πανεπιστημιακοί. Ίσως ένας λόγος είναι να δούμε το ποιόν κάποιων εκ των διδασκόντων στα ΑΕΙ. Ένας άλλος λόγος είναι αυτός που γράφω στο σχόλιό μου February 23, 2023 At 1:38 pm. Πρέπει να μάθουν όλοι ποιους συμβουλεύεται ο “τιμονιέρης” τής χώρας μας, ή όχι;

      • Είναι διπλά εξοργιστικό για οποιονδήποτε έμφρονα Έλληνα πολίτη να συνειδητοποιεί ότι αυτήν την ιδεολογική 5η φάλαγγα την πληρώνουμε εμείς οι ίδιοι οι φορολογούμενοι.
        Στο μεταξύ με το άλλο αστέρι του επαγγελματικού ανθελληνισμού, τον Δημητρά, που του είχαν ασκηθεί ποινικές διώξεις για εγκληματική οργάνωση, τι έγινε τελικά; Θα μάθουμε τίποτα για την εξέλιξη της υπόθεσης ή θα μπει και αυτή στο αρχείο;
        Εντάξει, λέμε και καμία κοτσάνα, να περνάει η ώρα…

        • Όντως, για τον Δημητρά δεν άκουσα τίποτε μετά την δίωξη που τού ασκήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο. Αυτός και η οργάνωσή του χρηματοδοτούνταν και από τα μυστικά κονδύλια τού ΥΠΕΞ. Ποτέ οι φορολογούμενοι δεν θα μάθουν πόσα πλήρωσαν γι αυτόν, για να μηνύει την Ελλάδα!….

          • “Ποτέ οι φορολογούμενοι δεν θα μάθουν πόσα πλήρωσαν γι αυτόν, για να μηνύει την Ελλάδα!….”

            Ακριβώς! Χώρια οι μισθοί που πλήρωναν οι Έλληνες φορολογούμενοι στον πατέρα του, γνωστό Υφυπουργό Κοινωνικών Υπηρεσιών της Χούντας μέχρι το 1970… Σόι πάει το βασίλειο!

Leave a Reply to Επισκέπτης Ακύρωση απάντησης

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα