Δ. Γαρούφας: Το όραμα της Βαλκανικής συνεργασίας

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

                   

                   Του Δημήτρη Γαρούφα*

΄ Εχουμε τονίσει κατ΄ επανάληψη από αυτή την στήλη ότι οι  μετά το 1989 γεωπολιτικές εξελίξεις με την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στις γειτονικές χώρες  και το άνοιγμα των συνόρων   δημιούργησαν μια ιστορική ευκαιρία για την Ελλάδα να έχει πρωταγωνιστικό και σταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή βοηθώντας τις γειτονικές χώρες να αποκτήσουν σταθερούς δημοκρατικούς θεσμούς  και με προβολή της Ευρωπαϊκής προοπτικής να βοηθήσει στην ΄άμβλυνση των αντιθέσεων και την προβολή των στοιχείων που ενώνουν τους λαούς.  Αν είχε ασκήσει αυτό τον ρόλο θα είχε πολύ φιλικά απέναντί της  τα Βαλκάνια και αντανακλαστικά πιο ενισχυμένη τη θέση της στην Ε.Ε.

Για την ιστορία πρέπει να αναφέρουμε ότι ο πρώτος που μίλησε για την αναγκαιότητα συνεργασίας των Βαλκανικών   λαών ήταν ο  Ρήγας Φεραίος  και δικαιώθηκε  έναν αιώνα μετά τον θάνατό του από την συνεργασία των βαλκανικών χωρών το 1912 που πέτυχαν να διαλύσουν την Οθωμανική αυτοκρατορία. Αμέσως μετά ο Ελ.Βενιζέλος μιλώντας στο Ελληνικό κοινοβούλιο  στις 13-8-1917 αναφέρθηκε στο οραμά του  για δημιουργία ομοσπονδίας Βαλκανικών χωρών  η οποία θα μπορούσε να  εξελιχθεί  σε μεγάλη δύναμη .Στην διάρκεια του μεσοπολέμου  ο Ελ.Βενιζέλος ενστερνίζεται το όραμα του Αλ.Παπαναστασίου και διοργανώνουν τον θεσμό των Βαλκανικών διασκέψεων επιδιώκοντας  να  γνωριστούν  οι λαοί των βαλκανικών χωρών, να αμβλυνθούν οι αντιθέσεις και να εμπεδωθεί κλίμα φιλίας και συνεργασίας που θα βοηθούσε και την ανάπτυξη της περιοχής.. .Η Βαλκανική διάσκεψη ήταν ένας  διαρκής οργανισμός και είχε σκοπό όπως αναφερόταν στο πρώτο άρθρο του καταστατικού της  «να συντελέσει εις την προσέγγισιν και την συνεργασίαν των βαλκανικών λαών εις τας οικονομικάς, πνευματικάς και  πολιτικάς σχέσεις με τελική κατεύθυνση την ένωση των βαλκανικών κρατών».. Η πρώτη διάσκεψη έγινε το 1930 στην Αθήνα,, ακολούθησε η δεύτερη  το 1931 στην Κων/πολη, η τρίτη  το 1932 στο Βουκουρέστι και η τέταρτη  τον Νοέμβριο του 1933 στην Θεσσαλονίκη. Οι αποτελούντες την αντιπροσωπεία κάθε χώρας δεν ήταν άτομα με επίσημη κρατική ιδιότητα αλλά  εκπρόσωποι επιστημονικών οργανώσεων, Πανεπιστημίων, παραγωγικών τάξεων κλπ. Λειτουργούσαν σε 6 επιτροπές : οργανωτική, πολιτιστικών σχέσεων, πνευματικής συνεργασίας ,οικονομικών σχέσεων, επικοινωνιών και κοινωνικής πολιτικής. Και υπέβαλλαν προτάσεις για δημιουργία θεσμών που προωθούσαν την βαλκανική συνεργασία. Ενδεικτικά αναφέρω ότι η επιτροπή πνευματικής συνεργασίας είχε ζητήσει μεταξύ άλλων :1) την σύσταση στα πανεπιστήμια βαλκανικών χωρών εδρών συγκριτικού δικαίου,2)  την ίδρυση βαλκανικών φοιτητικών γραφείων για ανάπτυξη πνευματικών σχέσεων με ανταλλαγές καθηγητών και φοιτητών,3) την μετάφραση σε όλες τις βαλκανικές γλώσσες των δημοτικών τραγουδιών κάθε χώρας,4) την ίδρυση  βαλκανικής εταιρίας τύπου,5) την διδασκαλία σε κάθε πανεπιστήμιο και μιας γλώσσας άλλης βαλκανικής χώρας και 6) τη χρήση του κινηματογράφου και ραδιοφώνου για εμπέδωση της βαλκανικής φιλίας.

Η αλήθεια είναι βέβαια ότι δεν υπήρξε το επιδιωκόμενο  αποτέλεσμα γιατί υπήρχαν διαφορές σε θέματα μειονοτήτων και το διεθνές περιβάλλον με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία  στην Γερμανία  δημιούργησε αξεπέραστα προβλήματα.

Τα ανέφερα όλα αυτά όχι μόνο  για να ξαναθυμηθούμε  το όραμα των  Αλ.Παπαναστασίου και Ελ.Βενιζέλου για την αναγκαιότητα και τον τρόπο   συνεργασίας  των βαλκανικών χωρών  αλλά  κυρίως  για να αντλήσουμε  διδάγματα από το παρελθόν που θα μας βοηθήσουν μέσω της επαφής και  γνωριμίας των λαών και πολιτισμών    στην  εμπέδωση τώρα  κλίματος ειρήνης και συνεργασίας στην περιοχή που θα συμβάλλει στην ανάπτυξή  όλων των βαλκανικών χωρών.

Οι διαχρονικά ασκούντες εξουσία στη χώρα μας έπρεπε μάλλον να ενστερνισθούν το όραμα των  Αλ.Παπαναστασίου και Ελ.Βενιζέλου και να δημιουργήσουν θεσμούς που θα προωθούσαν την βαλκανική φιλία και συνεργασία με την Ελλάδα σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Φορείς της Θεσσαλονίκης που έβλεπαν την αδράνεια του Ελληνικού κράτους δημιούργησαν διαβαλκανικούς φορείς  μετά το 1990  και αναφέρω ενδεικτικά την Ομοσπονδία δημοσιογραφικών οργανώσεων   βαλκανικών χωρών (με πρωτοβουλία της ΕΣΗΕΜΘ),την ένωση ειδησεογραφικών πρακτορείων ,την ένωση βαλκανικών δικηγορικών συλλόγων(με πρωτοβουλία του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης)  ,την ένωση οικονομικών πανεπιστημίων βαλκανικών χωρών(με πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου Μακεδονίας)   κ.α. Οι διαβαλκανικοί αυτοί φορείς δραστηριοποιήθηκαν περίπου μέχρι το  2010  και με την δράση τους συνέβαλλαν σε κάποιο βαθμό στην επαφή λαών και πολιτισμών. Η μετά το 2010 οικονομική   κρίση και η μη στήριξη από την Ελληνική κυβέρνηση  τους οδήγησε σε αδρανοποίηση.

Νομίζω ότι  και τώρα ακόμη  θα ήταν χρήσιμη η  δημιουργία θεσμών και φορέων  που  πέρα από τις επίσημες ηγεσίες θα φέρνουν σε επαφή τους λαούς των  Βαλκανικών χωρών και με την δράση τους  θα συμβάλλουν    στην άμβλυνση των αντιθέσεων(ειδικά στα δυτικά Βαλκάνια)  ,στην εμπέδωση κλίματος φιλίας και συνεργασίας  στην περιοχή και στην ανάπτυξη της περιοχής μέσα στην ενωμένη Ευρώπη. Το κλίμα που θα διαμορφωθεί  με προβολή των αρχών Δημοκρατίας και ελευθερίας σε συνδυασμό  με το όραμα της κοινής Ευρωπαϊκής προοπτικής  δεν θα επιτρέπει εργαλειοποίηση μειονοτήτων , ενώ για την Ελλάδα τα φιλικά προς αυτήν  Βαλκάνια θα ενισχύουν αντανακλαστικά την θέση της στην Ε.Ε  αλλά και στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Ν.Α Ευρώπης.

  • Δικηγόρος-πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Δημοκρατία» στις 30-7-2022.
spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,800ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα