MATTHEW KARNITSCHNIG 16. 03. 20
Το πρώτο θύμα του κορονοϊού; Η ηγεσία.
Με τον κορονοϊό, οι πολιτικοί έχουν κοστίσει ζωές και καθυστερούν μια αποφασιστική απάντηση.
ΒΕΡΟΛΙΝΟ- Καλώς ήλθατε στην πιο σκοτεινή ώρα της πολιτικής.
Εάν η έκρηξη του κορωνοϊού μας έχει διδάξει κάτι πέρα από την ανάγκη προσεκτικής υγιεινής, είναι ότι το πρώτο θύμα μιας πανδημίας είναι η ηγεσία.
Σε καμία στιγμή τα τελευταία 75 χρόνια ο κόσμος δεν βρέθηκε σε μεγαλύτερη ανάγκη να διαπιστώσει ότι “το μόνο πράγμα που πρέπει να φοβόμαστε είναι ο φόβος καθαυτός”. Και σε καμία στιγμή οι παγκόσμιοι ηγέτες δεν κατάφεραν να παραδοθούν τελείως.
Από το Πεκίνο ως τις Βρυξέλλες, από τη Ρώμη μέχρι την Ουάσινγκτον, το Λονδίνο και πέρα από αυτό, οι πολιτικοί όχι μόνο δεν κατάφεραν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων, αλλά ενεπλάκησαν σε ένα επικίνδυνο παιχνίδι ανάλυσης, συσκότισης και άρνησης της πραγματικότητας που κόστισε ζωές και καθυστέρησε μια αποφασιστική απάντηση.
Παρόλο που οι ιολόγοι έχουν προειδοποιήσει εδώ και εβδομάδες ότι θα υπάρξει έκρηξη της μετάδοσης του ιού, οι πολιτικοί ηγέτες, ιδιαίτερα στη Δύση, έκαναν λίγα πράγματα για να σταματήσουν την ανάπτυξή του.
“Πολλές οικογένειες πρόκειται να χάσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα πριν την ώρα τους”
– Μπόρις Τζόνσον, πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου.
Όπως και ο ίδιος ο ιός, που οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει στην κινεζική πόλη Γουάν (και οι ηγέτες, εκεί, αρνήθηκαν και υποβάθμισαν για εβδομάδες), η επικρατούσα πολιτική στρατηγική για την αντιμετώπιση της κρίσης διαμορφώθηκε στην Κίνα.
Λίγοι, ενδέχεται, να ανέμεναν εμπνευσμένη ηγεσία από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ, ο οποίος απέρριψε τον κορονοϊό ως ψέμα των Δημοκρατικών και, μόλις λίγες ημέρες πριν, είχε προβλέψει ότι θα εξαφανιστεί «από θαύμα».
Ακόμα κι έτσι, ο αδέξιος χειρισμός εθνικής αναφοράς για την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ακολουθούμενος από το σήμα κατατεθέν αποφυγής ανάληψης ευθύνης από την κυβέρνησή του λόγω έλλειψης προετοιμασίας («δεν αναλαμβάνω καμία ευθύνη»), θα εκτιμηθεί ως χαμηλό επίπεδο της αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας . Αλληλεγγύη με τους συμμάχους; Ξανασκέψου το.
Ο Τράμπ δίνοντας συνέχεια στην απαγόρευση των Ευρωπαίων να ταξιδεύουν στις ΗΠΑ (μια απόφαση που ανακοίνωσε χωρίς καν να τηλεφωνήσει προς τους ηγέτες της ΕΕ εκ των προτέρων), προσπάθησε να εξαγοράσει έναν παραγωγό εμβολίων, κάτω από τη μύτη των Γερμανών, με στόχο να εγγυηθεί στους Αμερικανούς ότι είναι στην πρώτη γραμμή για τον κορονοϊό, χτύπησε την εταιρεία που αναπτύσσεται.
Η ειρωνεία είναι ότι η διοίκηση Τράμπ επέλεξε προηγουμένως να μην χρησιμοποιήσει τη γερμανική δοκιμή κορωνοϊού που εγκρίθηκε από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, επιλέγοντας αντ ‘αυτού να αναπτύξει τη δική της εκδοχή, η οποία αποδείχθηκε αναξιόπιστη. Η απόφαση δημιούργησε τεράστιες καθυστερήσεις στις δοκιμές στις Η.Π.Α., επιτρέποντας στον “ξένο ιό”, όπως τον ονομάζει ο Trump, να εξαπλωθεί αμείωτα. Η Νότια Κορέα δοκιμάζει περισσότερους ανθρώπους ημερησίως από ό, τι οι Η.Π.Α. συνολικά τις εβδομάδες που άρχισε η έκρηξη. Το φιάσκο δεν σταμάτησε τον Τράμπ από ψευδείς ισχυρισμούς την περασμένη εβδομάδα ότι “οι δοκιμές έχουν πάει πολύ ομαλά.”
Ενώ ο Τράμπ προκαλεί τη μεγαλύτερη προσοχή για την κακή διαχείριση της κορόνας, δεν είναι μόνος του. Ο ισχυρός άνδρας της Βραζιλίας Τζέιρ Μπολσονάρο, ο οποίος συναντήθηκε με τον Αμερικανό πρόεδρο την περασμένη εβδομάδα στη Φλώριδα, χαρακτήρισε τον πανικό του κορονοϊού ως μια «φαντασία» που τροφοδοτείται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Μια μέρα αργότερα, ο εκπρόσωπος τύπου του εξετάσθηκε ως θετικός στον ιό.
Αν υπάρχει ένας ηγέτης ο οποίος θα πρέπει να αναγνωρίσει την ιστορική βαρύτητα της στιγμής και να σταθεί στο ύψος της με ένα κράμα ρητορικής και δράσης, είναι ο άνθρωπος που μοντελοποίησε την πολιτική του καριέρα στο στυλ Ουίνστον Τζώρτσιλ, ο Μπόρις Τζόνσον.
Αντί να προσφέρει “αίμα, μόχθο, δάκρυα και ιδρώτα”, ο Τζόνσον ακούγεται περισσότερο σαν το Grim Reaper.
“Πολλές οικογένειες πρόκειται να χάσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα πριν από την ώρα τους”, ανέφερε σε μια τηλεοπτική του εμφάνιση την Παρασκευή, επιμένοντας ότι η κυβέρνησή του έχει “σαφές σχέδιο”.
Το πρόβλημα είναι ότι η στρατηγική που στηρίζεται στο σχέδιο αυτό, αποκαλούμενη “ασυλία αγέλης”, φαίνεται να έχει ανησυχήσει περισσότερους ανθρώπους από ό, τι έχει καθησυχάσει, τροφοδοτώντας τους φόβους ότι ο Τζόνσον δεν έχει κανένα σχέδιο.
“Η συνειδητοποίηση αυτή έπληξε το Νο. 10, ότι η Βρετανία έχει χάσει τον έλεγχο της Covid-19, αλλά θα πρέπει, τουλάχιστον, να μοιάζει σαν να κάνει κάτι”, κατέληξαν οι Sunday Times.
Τι γίνεται με την Άνγκελα Μέρκελ; Μετά από όλα, η κρίση είναι η ειδικότητα της Γερμανίδας ηγέτη. Από την οικονομική επιβράδυνση του 2008 έως την κρίση των προσφύγων του 2015, η Μέρκελ γνώρισε άνοδο σε περιόδους κινδύνου.
Μέχρι τώρα.
“Αποφασίζω πότε και πού αντιμετωπίζω ένα θέμα ανάλογα με τις περιστάσεις και τα γεγονότα” – Άνγκελα Μέρκελ, Γερμανίδα Καγκελάριος
Η Γερμανίδα καγκελάριος, σεβαστή από κάποιους ως «ηγέτης του ελεύθερου κόσμου», άφησε τη διαχείριση της πανδημίας στον νεαρό υπουργό υγείας, τον Γένς Σπάν.
Αναδύθηκε από το κέλυφος της κορώνας, μόνο, μετά την κατάρρευση της περασμένης Δευτέρας και μετά την Ιταλία αναγκάστηκε να επιβάλει δρακόντεια μέτρα για να ελεγχθεί η εξάπλωση του ιού. Ερωτηθείσα γιατί της πήρε τόσο πολύ χρόνο για να ασχοληθεί δημοσίως, η Μέρκελ επέμεινε ότι παρακολουθεί την κρίση από το παρασκήνιο, από τον Ιανουάριο.
«Αποφασίζω πότε και πού θα αντιμετωπίσω ένα ζήτημα ανάλογα με τις περιστάσεις και τα γεγονότα», είπε.
Ωστόσο, τα γεγονότα ήταν εκεί για να τα δουν όλοι. Η αλήθεια είναι ότι η Μέρκελ επικεντρώθηκε περισσότερο στην εισροή προσφύγων στα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία και στην κρίση στη Λιβύη τις τελευταίες εβδομάδες.
Ακόμη και όταν η Μέρκελ προσπάθησε να διατηρήσει μια συνετή δημόσια συμπεριφορά, η αντίδραση της κυβέρνησης στην κρίση χαρακτηρίστηκε από μπέρδεμα και σύγχυση.
Ο υπουργός οικονομίας της Μέρκελ, Πέτερ Αλτμάιερ, επανειλημμένα υποβάθμισε τους οικονομικούς κινδύνους που προκάλεσε ο κορονοϊός, λέγοντας ότι δεν περίμενε να γίνει «ένα σημαντικό βάρος για την παγκόσμια οικονομία».
Στη συνέχεια, η πραγματικότητα εδραιώθηκε. Μετά από μια εβδομάδα δραματικών επιπτώσεων στις αγορές, ο ίδιος και ο υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σόλτς την Παρασκευή αποκάλυψαν την «μπαζούκα» της Γερμανίας, ένα πρωτοφανές πρόγραμμα επέκτασης απεριόριστης ρευστότητας σε γερμανικές εταιρείες που επλήγησαν από την κρίση.
Για το λόγο αυτό, η προσπάθεια καταπολέμησης του ιού στη Γερμανία δεν ήταν πλέον συνεκτική. Ενώ ορισμένα κρατίδια έχουν κλείσει σχολεία, άλλα δεν το έχουν κάνει. Την περασμένη εβδομάδα, το Βερολίνο ακύρωσε όλες τις πολιτιστικές εκδηλώσεις και επέτρεψε, μόνο, έναν επαγγελματικό ποδοσφαιρικό αγώνα. Μετά από μια κατακραυγή, το παιχνίδι διεξήχθη χωρίς την παρουσία φιλάθλων και στη συνέχεια ακυρώθηκε εντελώς.
Η πόλη, αρχικά, επέτρεψε στα μπαρ και τα κλαμπ της να παραμείνουν ανοιχτά και στη συνέχεια ανακοίνωσαν την Παρασκευή ότι θα πρέπει να κλείσουν την Τρίτη. Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, οι ηγεσίες των πόλεων αποφάσισαν να επιβάλουν το κλείσιμο, αμέσως, αποστέλλοντας την αστυνομία σε όλη τη γερμανική πρωτεύουσα. Εν τω μεταξύ, οι αίθουσες μπύρας του Μονάχου παραμένουν ανοικτές, τουλάχιστον ως τώρα.
Οι περισσότεροι κατηγορούν την ομοσπονδιακή δομή της χώρας για την μη συνεκτική μάχη της Γερμανίας κατά της κρίσης, η οποία αφήνει την εξουσία σε βασικούς τομείς πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας υγείας και εκπαίδευσης, στα 16 κρατίδια της Γερμανίας.
Εν μέσω της έλλειψης σαφούς πολιτικής κατεύθυνσης, πολλοί Γερμανοί ήταν πεπεισμένοι μέχρι αυτή την εβδομάδα ότι η επιδημία δεν θα ήταν χειρότερη από μια εποχική γρίπη.
Μια παρόμοια εικόνα έχει προκύψει σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Μετά από εβδομάδες μεγάλης άγνοιας της εξέλιξη της κρίσης, οι ηγέτες από τη Γαλλία ως την Αυστρία αναγκάστηκαν από μια ξαφνική έκρηξη θυμάτων να επιβάλουν αυστηρά όρια στους πολίτες τους.
Μόλις πριν από μία εβδομάδα, η Γαλλία φιλοξένησε το μεγαλύτερη συνέδριο Smurf, (Στρουμφάκια) που συγκέντρωσε περισσότερους από 3.500 επισκέπτες. Το Σάββατο, ο πρωθυπουργός της χώρας ανακοίνωσε το κλείσιμο όλων των μπαρ, των εστιατορίων και των μη βασικών καταστημάτων.
Αν και είναι λογικό για τα μέλη της ΕΕ να προσαρμόσουν τις στρατηγικές τους για τον κορονοϊό στις τοπικές απαιτήσεις, η ποικιλία των προσεγγίσεων σε ολόκληρη την περιοχή υποδηλώνει ελάχιστο, εάν υπάρχει πράγματι, συντονισμό.
Όποιος ελπίζει ότι η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν θα σχεδιάσει μια συνεπή πορεία προς τα εμπρός, είναι απογοητευμένος.
Τη Δευτέρα, καθώς η κυβέρνηση της Ιταλίας απαγόρευσε την δημόσια κίνηση στη χώρα και οι χρηματιστηριακές αγορές έλιωσαν , η φον νττερ Λέιεν εμφανίστηκε ενώπιον του Τύπου για να καυχηθεί για τις πρώτες 100 μέρες της θητείας της. Όπως μια ανυπόμονη μαθήτρια που ήθελε να δείξει στον κόσμο πόσο καλά προετοιμαζόταν για τη μεγάλη ομιλία της, η φον ντερ Λέιεν φαινόταν σχεδόν προσβεβλημένη από το γεγονός ότι οι δημοσιογράφοι την ανάγκασαν να αντιμετωπίσει την καταιγίδα του κοροναϊού.
Ακόμη και τότε, δεν φαίνεται να κατανόησε τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Η “ομάδα απάντησης στον κορονοϊό” της Επιτροπής είχε την κατάσταση υπό έλεγχο, επέμεινε, προσθέτοντας ότι “συναντιόμαστε μία φορά την εβδομάδα”.
Μετάφραση: Παντελής Σαββίδης
