Οι κινηματογράφοι της Θεσσαλονίκης

του Στράτου Σιμιτζή*

(Συνέχεια)

Συνεχίζουμε την αναφορά μας στους κινηματογράφους της πόλης.

Όπως προαναγγείλαμε η Θεσσαλονίκη έχει μεγάλη παράδοση στον κινηματογράφο. Θερινό και χειμερινό.

“Τα Τιτάνια”

Στην οδό Τσιμισκή, όπου σήμερα λειτουργεί μεγάλο πολυκατάστημα, τα παλιότερα χρόνια κτίστηκε μεγάλο κτήριο ως καπναποθήκη. Ήταν το 1934.

Γρήγορα όμως ο κινηματογραφιστής Γεώργιος Ψυλλάκης, της γνωστής οικογένειας Θεσσαλονικέων κινηματογραφιστών, το αναμόρφωσε σε κινηματογράφο.

Τα “Τιτάνια” ήταν από τους πιο δημοφιλής και πολυσύχναστος χειμερινός κινηματογράφος.

Γνώρισε σε μεγάλες πιέννες και πρόβαλε σπουδαίες ταινίες. Πολλές φορές η “ουρά” έξω από τον κινηματογράφο έφτανε μέχρι και τη γωνία της οδού Αγ. Σοφίας.

Όταν, η ταινία “έκανε” διάλειμμα, την γνωστή σε όλους “πράξη”, οι θεατές για τσιγάρο και ξεμούδιασμα έβγαιναν στο προαύλιο (δίπλα) του μικρού ναού της Αγίας Ελεούσας – υπάρχει και σήμερα.

Πολύ συνηθισμένο ήταν εξάλλου, και το “ραντισμα” της αίθουσας με κολώνια, για ευχάριστη ατμόσφαιρα. Ο κινηματογράφος διέθετε και εξώστες.

Τα “Τιτάνια” λάνσαραν και τις ταινίες τριών διαστάσεων – τρισδιάστατες – όμως το σύστημα γρήγορα εγκαταλείφθηκε ως ελάχιστα πρακτικό και πολύ κουραστικό για τα μάτια.

Κατά την είσοδο στο ταμείο, έδιναν στον θεατή και ειδικά γυαλιά με τα οποία ο θεατής διέκρινε τις τρεις διαστάσεις.

Μια τρισδιάστατη ταινία ήταν και το “Χόντο” με πρωταγωνιστή τον μεγάλο Jonn Wayne. Οι θεατές ενστικτωδώς “έσκυβαν” ή παραμέριζαν, για να αποφύγουν τα βέλη και τα ακόντια των Ινδιάνων, που κατευθύνονταν προς αυτούς.

Το μεγάλο γεγονός

“Τα εγκαίνια του “Ολύμπιου””

Σταθμό στην ιστορία του κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη, αποτέλεσαν τα εγκαίνια του κινηματογράφου “Ολύμπιον” – Πλατεία Αριστοτέλους το 1951.

Το “Ολύμπιον” ήταν ένα κόσμημα για την πόλη.

Πολυτέλεια, άπλετος φωτισμός, βελούδινη επένδυση, αναπαυτικά βελούδινα καθίσματα, εντυπωσιακή διακόσμηση, θεωρεία, εξώστες, φουαγιέ για καπνιστές, ευρύτατη οθόνη και στην μετώπη ανάγλυφο το λιοντάρι της MGM με το σλόγκαν “Ars gratia artis” – Η τέχνη χάρη της τέχνης.

Στα εγκαίνια στα οποία πανηγυρικός χαρακτήρας η εναρκτήρια ταινία ήταν “Ο ιπτάμενος  Ολλανδός” με τον Τζέιμς Μέισον και την Άβα Γκάρντνερ.

Ο κινηματογράφος “Ολύμπιον” εισήγαγε την εποχή των μεγάλων και πολυτελών κινηματογράφων και με τις προδιαγραφές του δημιουργήθηκαν όσοι ακολούθησαν:

– Ρεξ, Κολοσσαίον, Ναυαρίνον, Βακούρα, Ανατόλια, Αθήναιον, Έσπερος, Ιφιγένεια, Ράδιο Σίτι, Μετροπόλιταν, Λάουρα.

Παλιότεροι κινηματογράφοι

Ο πιο παλιός χειμερινός κινηματογράφος ήταν το “Σπλέντιτ” στην Παλιά Παραλία – Λεωφόρο Νίκης.

Μετονομάστηκε σε “Εθνικόν” και αργότερα σε “Κεντρικόν”.

Σήμερα ο χώρος λειτουργεί για άλλη χρήση.

Άλλοι παλιοί κινηματογράφοι ήταν το “Πατε” όπου το Ράδιο Σίτι, ο “Απόλλων” στην Αγία Τριάδα, το “Πάλας” στη Λεωφόρο Νίκης, ο “Κρόνος” στο Ντεπώ, τα “Κυβέλεια” περιοχή Ιπποκράτειου Νοσοκομείου.

Η “Αίγλη” και ο “Ορφέας” στην οδό Αγ. Δημητρίου, το “Αλκαζάρ” στην οδό Εγνατίας, το “Πάνθεον”, το “Αττικον” και το “Ίλιον” στην Πλατεία Δημοκρατίας-Βαρδάρη.

Νεότεροι χειμερινοί: το “Κλειώ” οδός Εγνατίας, το “Θυμέλη” στην οδό Π.Π.Γερμανού, το “Ριβολί” στην οδό Π.Μελά, το “Μακεδονικόν” στην Φιλικής εταιρείας.

Οι κινηματογράφοι που διέθεταν και θερινό – συνήθως σε δώμα (ταράτσα) ήταν ο “Κρόνος”, η “Αίγλη”, το “Πάνθεον”, το “Αττικον”, ενώ το “Πάλας’ και το “Αθήναιον” – Σχολή τυφλών, διέθεταν συρόμενη οροφή που τους μετέτρεπε σε θερινούς.

Ο θερινός κινηματογράφος

Ο τυπικός, παραδοσιακός έμοιαζε με κήπο. Λουλούδια, παρτέρια, ζαρντινιέρες, ένα ευχάριστο, μυρωδάτο περιβάλλον.

Για το περίφημο Μπρόντγουεϊ, τους πέντε θερινούς κινηματογράφους στην Πλατεία Αριστοτέλους, έχουμε αναφερθεί εκτενώς σε παλιότερο σημείωμα. Ο παλιός θερινός ήταν το “Αστόρια”, στη Λεωφόρο Νίκης που αργότερα μετονομάστηκε σε “Αμιράλ”.

Άλλοι παλιοί είναι το “Μοσκώφ” λίγο πιο πάνω από το πρώην Δημαρχείο, που λειτουργούσε σε ταράτσα κτηρίου.

Όταν το “Μπρόντγουεϊ” έκλεισε τον κύκλο του, οι θερινοί  δημιούργησαν νέα πιάτσα εκτός ιστορικού κέντρου.

Στην Ανάληψη τα “Ολύμπια”, ο “Απόλλων” στην οδό Σαρανταπόρου, η Αλκυτής, το Ναταλί, το Φάληρον στην Λεωφόρο Μεγ.Αλεξάνδρου.

Εκτός απ’ αυτούς τους κινηματογράφους στους τότε Συνοικισμους λειτουργούσαν πολλοί θερινοί και χειμερινοί κινηματογράφοι.

Ανακεφαλαιώνοντας, η Θεσσαλονίκη έχει μεγάλη παράδοση τόσο στο χειμερινό όσο και το θερινό κινηματογράφο.

Μια ιστορική αναφορά.

Κατά την Κατοχή οι Γερμανοί επέτρεπαν την προβολή μόνον ουέστερν και ταινιών με μουσικοχορευτικά θέματα, ενώ για τις ανάγκες των στρατιωτών επέταξαν τον θερινό κινηματογράφο “Ρεξ Πλατεία Αριστοτέλους που μετονόμασαν “Sommer Soldaten Kino “VICTORIA”, και τον χειμερινό “Διονύσια” οδός Αγ.Σοφίας που μετονόμασαν σε “SOLDATEN KINO” VICTORIA.

Χρέος η συντήρηση της ιστορίας… όχι η συνεχής αναμόχλευση των παθών

Αλίμονο στο λαό που απεμπολεί την ιστορία του. Χάνει την ταυτότητά του.

Όμως, είναι κάτι διαφορετικό να συντηρούμε και να τιμούμε την ιστορία μας και άλλο να αναμοχλεύουμε, συνεχώς πάθη και θλιβερές ιστορίες.

Τελευταίως η COSMOTE TV στην ενότητα “History” σε συμπαραγωγή αναφέρθηκε στον αγώνα της GOKA και τις εκτελέσεις των Κυπρίων αγωνιστών από τους Άγγλους.

Λίγο παλαιότερα παρακολουθούσαμε συχνά το PIK και δεν διαπιστώσαμε μια τέτοια αναφορά, τόσο έντονη, ίσως για να μην αναμοχλεύσει θλιβερές ιστορίες και να ξύσει παλιές πληγές. Για να είμαστε ουσιαστικοί και ρεαλιστές οι ΕλληνοΚύπριοι έχουν υιοθετήσει και εφαρμόσει το σύστημα διακυβέρνησης της χώρας τη λειτουργιά του Κοινοβουλίου, της διοίκησης και της αστυνόμευσης, της δικαιοσύνης, της εκπαίδευσης και της οικονομίας κατά τα αγγλικά πρότυπα.

Ακόμη και το σύστημα οδήγησης – οδηγούν ως γνωστόν στο αριστερό της οδού. Τέλος, στο Νησί ζουν, εργάζονται περισσότεροι Κύπριοι απ’ όσοι στη Μεγαλόνησο, που διαπρέπουν άλλοι στην επιχειρηματικότητα.

Κατά συνέπεια δεν έχουν λόγο να υπερβάλουν πατριωτικά.

Οι διμερείς και οι διεθνείς σχέσεις, απαιτούν λεπτό χειρισμό, ενίοτε και τακτ.

*Ο Στράτος Σιμιτζής είναι Δημοσιογράφος και Συγγραφέας. Από τα βιβλιοπωλεία διατίθεται η νέα συλλογή διηγημάτων του με τίτλο: “Η αρχόντισσα του κάμπου”. Εκδόσεις “Μέθεξις”.