Του Δημήτρη Γαρούφα*
Η 9η Φεβρουαρίου καθιερώθηκε από το 2017 ως ημέρα Ελληνικής γλώσσας. Αυτές τις μέρες θα δούμε και πάλι αφιερώματα για τον πλούτο της Ελληνικής γλώσσας, για το γεγονός ότι αυτή και η Κινεζική είναι οι αρχαιότερες γλώσσες με γραφή, που ομιλούνται για χιλιάδες χρόνια κλπ. Γράφω το άρθρο γι΄ αυτό το θέμα μερικές μέρες πριν τον εορτασμό με την ελπίδα να προβληματίσει κάποιους από τους αρμόδιους και να γίνει ενημέρωση για το αν και τι κάνει το Ελληνικό κράτος για την διάδοση της γλώσσας μας διεθνώς, και για το τι θα μπορούσε να κάνει τουλάχιστον στην περιοχή των Βαλκανίων που είναι προνομιακή περιοχή για την γλώσσα μας.
Μετά το 1989 οι γεωπολιτικές εξελίξεις δημιούργησαν μια ιστορική ευκαιρία για την Ελλάδα για να έχει σταθεροποιητικό και πρωταγωνιστικό ρόλο στα Βαλκάνια γιατί ήταν το μόνο κράτος στην περιοχή μέλος της Ε.Ε και του ΝΑΤΟ ταυτόχρονα. Με το άνοιγμα των συνόρων χιλιάδες Ελληνικές επιχειρήσεις δραστηριοποιήθηκαν στις βαλκανικές χώρες και αναζήτησαν για την στελέχωσή τους και άτομα με γνώση της Ελληνικής γλώσσας .Αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ελκύει ο Ελληνικός πολιτισμός δημιούργησε επιθυμία των νέων στις γειτονικές χώρες για εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας. Ενδεικτικά αναφέρω πάλι το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Σοφιας που το 1993 ίδρυσε τμήμα Νεοελληνικής φιλολογίας στο οποίο εισάγονταν κάθε χρόνο 25 άτομα. Για αυτές τις 25 θέσεις το 1996 υπήρχαν 2.055 υποψήφιοι ,το 2000, 2.519 και το 2002 2.682 σύμφωνα με στοιχεία που είχε δημοσιεύσει η πρόεδρος του τμήματος Στόϊνα Πορομάνσκα(βλ.περ.Ελληνική Διεθνής γλώσσα του ΟΔΕΓ,έτος 16,τόμος Ζ,τ,8 σελ.408) ενώ για το τμήμα Αγγλικής φιλολογίας οι υποψήφιοι ήταν λιγότεροι.
Το ίδιο ενδιαφέρον υπήρχε σε όλες τις Βαλκανικές χώρες κι έτσι ενδεικτικά αναφέρω ότι στο Μοναστήρι υπήρχαν 3 ιδιωτικά φροντιστήρια Ελληνικής γλώσσας ενώ σωματεία της Θεσσαλονίκης όπως ο ΑΕΡΟΠΟΣ και ο Σύλλογος Μοναστηριωτών Θεσσαλονίκης ίδρυσαν φροντιστήρια Ελληνικής γλώσσας σε αρκετές πόλεις της «Βόρειας Μακεδονίας». Στην Βουλγαρία λειτουργούσαν εκείνη την εποχή από την «ομοσπονδία συλλόγων Σαρακατσάνων Βουλγαρίας» φροντιστήρια Ελληνικής γλώσσας σε 18 Βουλγαρικές πόλεις ενώ ο Σύλλογος Σαρακατσάνων Σλίβεν το 2007 εξέδωσε στην Ελληνική γλώσσα την ποιητική συλλογή του Σαρακατσάνου από την Σλίβεν Κώστα Κίτσιου(KOSTA KITSEB)με τίτλο «γλώσσα μου καταγωγή μου» που είναι ένας ύμνος για τη Ελληνική γλώσσα… Το ενδιαφέρον υπήρχε γιατί ελκύει ο Ελληνικός πολιτισμός αλλά και γιατί με την γνώση της Ελληνικής γλώσσας προσλαμβάνονταν πιο εύκολα σε Ελληνικές εταιρίες που δραστηριοποιούνταν στα Βαλκάνια.
Αυτή την εποχή αν η Ελλάδα είχε κάποιο φορέα (αντίστοιχο του Ινστιτούτου Γκαίτε η του Γαλλικού Ινστιτούτου) για πιστοποιημένη διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας στις γειτονικές χώρες , η γλώσσα μας θα έτεινε σε βάθος χρόνου να καταστεί γλώσσα εργασίας στα Βαλκάνια.. Αλλά για να γίνουν αυτά έπρεπε το πολιτικό προσωπικό της χώρας να έχει όραμα και στρατηγική.
΄Εχοντας επισκεφθεί κατ επανάληψη όλες τις Βαλκανικές χώρες και με θεσμικές ιδιότητες(ως πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και εν συνεχεία ως πρόεδρος του Δ.Σ του ΚΘΒΕ) με λύπη αναφέρω ότι η χώρα μας δεν αξιοποίησε τις δυνατότητες που δημιούργησαν οι μετά το 1989 γεωπολιτικές εξελίξεις και για την διάδοση της γλώσσας μας στην ευρύτερη βαλκανική περιοχή, ενώ λόγω της οικονομικής κρίσης αλλά και της αδιαφορίας μας χάθηκαν και τα οικονομικά ερείσματα που είχε δημιουργήσει η χώρα μας μας στα Βαλκάνια.
.Βέβαια ακόμα και τώρα μπορούν να γίνουν κάποια πράγματα αλλά για όλα αυτά χρειάζεται οι διαχρονικά ασκούντες εξουσία να γνωρίζουν τα βαλκανικά θέματα και να λειτουργούν με οδηγό τις αρχές του οικουμενικού Ελληνισμού.
*Δικηγόρος-πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Δημοκρατία» στις 3-2-24
Δυστυχώς, ο “εκμοντερνισμός” (sic) τής γλώσσας με την κατάργηση των αρχαίων, απέκοψε την νέα γενιά από τις ρίζες της. Σήμερα τα παιδιά (ποια παιδιά; άνθρωποι από 40 και κάτω) δεν μπορούν να διαβάσουν π.χ. Παπαδιαμάντη, Ροΐδη, Παπαρρηγόπουλο και πλείστους άλλους. Το θέμα, όμως, είναι, μάς ενδιέφερε/ενδιαφέρει να διατηρήσομε την επαφή με τις ρίζες, ή είναι πρακτικότερο να μην αναλίσκομε τόσες ώρες για την γλώσσα;
Εδώ είχε γίνει και σκέψη ν’ αντικατασταθεί καί το ελληνικό αλφάβητο με το λατινικό, όπως έκαμε ο Κεμάλ στην Τουρκία, ώστε να γίνομε γρηγορότερα Ευρωπαίοι. Προτάθηκε να εισαχθεί ως δεύτερη επίσημη γλώσσα τού κράτους η αγγλική, ώστε τα παιδιά να μαθαίνουν άψογα την διεθνή πια αυτή γλώσσα και να προοδεύουν επαγγελματικά στον εγχώριο αλλά και τον διεθνή στίβο. Τι να τον κάνουν τον Παπαδιαμάντη και τούς άλλους; Στο κάτω-κάτω τής γραφής, όποιος τούς έχει νταλκά, ας σπουδάσει ελληνική φιλολογία και να τούς μάθει στο πανεπιστήμιο.
Tούτων ούτως εχόντων, τι να διδάξομε στούς Βαλκάνιους; Μια γλώσσα που ούτε οι ίδιοι γνωρίζομε, διότι δεν την σεβόμαστε, και που διαβάζοντας εφημερίδες και ακούγοντας εκφωνητές στην τηλεόραση, βγάζεις σπυράκια με τα “ελληνικά” των;