5 Φεβρουαρίου 2024
Το 2024 φαίνεται να είναι ένα ακόμη έτος ανταγωνιστικών σχέσεων μεταξύ της ΕΕ, των κρατών μελών της και της Ουγγαρίας. Την περασμένη εβδομάδα, οι Βρυξέλλες απείλησαν να λάβουν έκτακτα μέτρα για να βλάψουν την οικονομία της Ουγγαρίας, εάν επέλεγε να ασκήσει βέτο στο πακέτο βοήθειας των 50 δισεκατομμυρίων ευρώ του μπλοκ για την Ουκρανία. Η Βουδαπέστη τελικά λύγισε, και προς το παρόν οι Βρυξέλλες είναι ακόμη πιο μπροστά από την Ουάσιγκτον όσον αφορά την αλληλεγγύη και την υλική υποστήριξή της προς την Ουκρανία, καθώς η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας πλησιάζει στα δύο χρόνια.
Η περασμένη εβδομάδα αποκάλυψε επίσης τη δύναμη τόσο των ευρωκεντρικών όσο και των ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων να συνεργάζονται για την προώθηση των προτεραιοτήτων του μπλοκ, με τον Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν και τον Ιταλό Πρωθυπουργό Μελόνι να διαδραματίζουν, σύμφωνα με πληροφορίες, καθοριστικό ρόλο στην παρακίνηση του Ορμπάν στην τελική του θέση.
Στη διάθεση των Βρυξελλών καθ’ όλη τη διάρκεια των τεταμένων διαπραγματεύσεων ήταν η λεγόμενη πυρηνική επιλογή του άρθρου 7, η οποία θα είχε αναστείλει τα δικαιώματα ψήφου της Ουγγαρίας λόγω «προφανούς κινδύνου σοβαρής παραβίασης» των αρχών της ΕΕ. Αν και ικανοποιούσε την ΕΕ, αυτή η ανταγωνιστική μέθοδος κινδύνευε να τροφοδοτήσει τον Όρμπαν και να ενισχύσει περαιτέρω την εσωτερική του θέση.
Σε παρόμοιο πνεύμα με τον ρόλο που παίζει ο Τούρκος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο ΝΑΤΟ, ο Όρμπαν απολαμβάνει να παίζει τον ρόλο του βασιλιά στις υποθέσεις της ΕΕ, αξιοποιώντας τη θέση του για να αποσπάσει τις μέγιστες παραχωρήσεις από τις Βρυξέλλες.
Η συναίνεση είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, και ενώ η συνοχή μπορεί να μην είναι πάντα δυνατή για 27 διαφορετικά κράτη μέλη, ο εξοστρακισμός μπορεί να λειτουργήσει για να βλάψει ακούσια την εικόνα της ΕΕ στο μυαλό των Ούγγρων που αγωνίζονται ενάντια στον ανελευθερισμό του Όρμπαν.
Υπάρχουν λίγες εύκολες απαντήσεις για τις Βρυξέλλες στις σχέσεις τους με την Ουγγαρία, και είναι πιθανό να υπάρξουν περαιτέρω σημεία πίεσης στον ορίζοντα. Η απάντηση της ΕΕ θα βοηθήσει επίσης στη διαμόρφωση του διαλόγου γύρω από τη μελλοντική διεύρυνση που πιθανότατα θα συμβεί με την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων. Επιπλέον, ο Όρμπαν μπορεί να έχει καταγράψει στο εσωτερικό με επιτυχία την πολιτική του με το ανελεύθερο, εθνικιστικό μήνυμά του, αλλά αυτό δεν μεταφράζεται απαραίτητα σε επιθυμία για την Ουγγαρία να αποχωρήσει από την ΕΕ, εάν τεθεί το ερώτημα στους ψηφοφόρους. Η ΕΕ πρέπει να καταστήσει σαφές ότι το θέμα της δεν είναι η Ουγγαρία και η θέση της στην ένωση, αλλά ο Όρμπαν και η ικανότητά του να καταπνίγει μόνος του την πρόοδο του μπλοκ σε μια περίοδο μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας.
Ο χαρακτήρας του Orban δεν είναι επίσης μοναδικός και στοιχεία της προσωπικότητάς του βρίσκονται σε ηγέτες και κόμματα στη Γαλλία, την Ολλανδία, τη Σλοβακία, την Ιταλία και τη Σουηδία.
Ένας φιλοευρωπαίος ηγέτης όπως ο πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε που προεδρεύει σε ένα κεντροδεξιό κόμμα για πάνω από μια δεκαετία είναι πιθανό να είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας της ευρωπαϊκής πολιτικής. Δεδομένου ότι η κεντροαριστερά και η κεντροδεξιά έχουν καταργηθεί σε διάφορους βαθμούς στα κράτη μέλη της ΕΕ, η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα θα είναι το κλειδί για τον τρόπο με τον οποίο οι Βρυξέλλες συνεργάζονται με τους ηγέτες σε όλο το πολιτικό φάσμα. Η Ευρώπη είναι πιθανό να παραμείνει πολιτικά κατακερματισμένη και επιρρεπής στον περιφερειακισμό, ανεξάρτητα από το πόσο υπερεθνική γίνεται η ΕΕ.
Η σύγκρουση στην Ουκρανία έδειξε και τις δύο πλευρές αυτού, με συναίνεση στην προσπάθεια ένταξης της Ουκρανίας, αλλά αναπτύσσονται διαμαρτυρίες στην Πολωνία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία υπέρ των αγροτών και των οικονομικών συμφερόντων τους έναντι αυτών της Ουκρανίας.
Η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, η Γερμανία, δεν είναι άτρωτη ούτε από αυτό το συναίσθημα, με τις διαμαρτυρίες των αγροτών να φέρνουν σε αδιέξοδο το Βερολίνο και η άνοδος του κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία ενόψει των επικείμενων εκλογών αυξάνει για άλλη μια φορά το φάσμα του οικονομικού εθνικισμού.
Προχωρώντας, ο Όρμπαν είναι πιθανό να επιμείνει στις ανησυχίες του για τη μεταχείριση της Ουκρανίας προς την ουγγαρόφωνη μειονότητά της και να παραμείνει σε θερμές σχέσεις με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν τόσο για ενεργειακές όσο και για ιδεολογικές ανάγκες.
Η απειλή της ΕΕ να βλάψει την οικονομία της Ουγγαρίας εάν δεν συμφωνήσει με το πακέτο βοήθειας προς την Ουκρανία μπορεί να έχει αποδειχθεί επιτυχής προς το παρόν, αλλά η «κόπωση του Ορμπαν», όπως έχει διακηρύξει ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, είναι ένα πολύ πραγματικό πρόβλημα για τις Βρυξέλλες.
Η ΕΕ έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ανθεκτική στην αντιμετώπιση πολλαπλών κρίσεων τις τελευταίες δεκαετίες, από τη χρηματοπιστωτική κρίση έως τη μεταναστευτική κρίση και τώρα τον μεγαλύτερο χερσαίο πόλεμο στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η γραφειοκρατία της ΕΕ είναι τόσο το μεγαλύτερο δώρο όσο και το μεγαλύτερο βάρος της, παρέχοντας τα τεχνοκρατικά μέτρα στα κράτη για να προχωρήσουν στον δρόμο της δημοκρατικής ανάπτυξής τους και στη συνέχεια το βάρος της ομοιομορφίας και του περιορισμού της κυριαρχίας που έρχεται μόλις ολοκληρωθεί η ένταξη.
Μέχρι στιγμής, ο Όρμπαν και η ΕΕ εξακολουθούν να μοιράζονται την άποψη ότι είναι καλύτερο για την Ουγγαρία να βρίσκεται μέσα στη σκηνή και να τσατίζεται, παρά να τσατίζεται έξω όπως είπε περίφημα ο Πρόεδρος Λίντον Τζόνσον. Η πολιτική του Όρμπαν πιθανότατα θα συνεχίσει να βασίζεται στο παράπονο και στην αποκατάσταση της εθνικής υπερηφάνειας, βασιζόμενη στο αίσθημα δυσπιστίας που πρωτοεμφανίστηκε μετά τον διαμελισμό της Ουγγαρίας στη Συνθήκη του Τριανόν του 1920. Η Ουγγαρία μπορεί ακόμα να παίξει το ρόλο του σπόιλερ και του θύματος, αλλά η ΕΕ δεν πρέπει να παίξει το ρόλο του επιθετικού επόπτη, επιλέγοντας την Ουγγαρία για τους δικούς της σκοπούς. Για να αναπτυχθούν πιο αρμονικές σχέσεις, οι Βρυξέλλες θα πρέπει να θεωρούν τη Βουδαπέστη ως καθαρό συνεισφέροντα σε ένα μπλοκ στο οποίο οι αρχές και ο χαρακτήρας του Όρμπαν δεν είναι καθόλου μοναδικές, αλλά μάλλον αντιπροσωπευτικές ενός αιώνιου υπόγειου ρεύματος του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο ανήκουν μόνο στους συγγραφείς και δεν αντικατοπτρίζουν απαραιτήτως αυτές του Geopoliticalmonitor.com.
