Το ταξίδι του Ebrahim Raisi στην Άγκυρα και σημαντικά θέματα που έμειναν αδιευκρίνιστα.
Η κυβέρνηση του Ιράν αντιμετωπίζει πολλά οικονομικά προβλήματα και κρίσεις σε διάφορους τομείς την περίοδο αυτή, γι αυτό πραγματοποίησε διμερή συνάντηση με την τουρκική κυβέρνηση αναζητώντας τρόπους για την αντιμετώπιση τους.
Σε αυτή τη συνάντηση, που έγινε τον Ιανουάριο, το κύριο θέμα από την ιρανική πλευρά, όπως δήλωσε ο Εμπραχίμ Ραΐσι πριν από το ταξίδι, ήταν η οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με τον Χοτζατουλάχ Αμπντουλμαλέκι, γραμματέα του Ανώτατου Συμβουλίου Ελεύθερων Ζωνών του Ιράν, η Τεχεράνη είχε ετοιμάσει «χίλια επενδυτικά πακέτα αξίας 20 δισ. ευρώ» για την Άγκυρα.
Τα τουρκικά όμως ΜΜΕ έθεσαν ένα άλλο θέμα. Είπαν ότι η προτεραιότητα της Τουρκίας στη διμερή συνάντηση ήταν το θέμα της τρομοκρατίας.
Η Τουρκία έχει εμπλακεί σε τρομοκρατικές επιθέσεις τους τελευταίους μήνες και τις τελευταίες 40 ημέρες, 21 στρατιώτες της σκοτώθηκαν σε επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν από τη βόρεια Συρία και το Ιράκ. Για το λόγο αυτό, η τουρκική κοινωνία αναμένει από τις χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου του Ιράν, να συνεργαστούν μαζί τους στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας.
Η ιρανική πλευρά, ενώ επισημαίνει αυτή την ανησυχία, βλέπει την υπάρχουσα σχέση πέρα από αυτό. Ο Nasser Kanani, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν, αναφερόμενος τον περασμένο Δεκέμβριο στη συνεργασία Ιράν-Τουρκίας είπε: «Οι σχέσεις Ιράν-Τουρκίας είναι αρκετά σαφείς. Ένα από τα καλά παραδείγματα σχέσεων γειτονίας μπορούμε να το δούμε στις σχέσεις των δύο χωρών σε διάφορους τομείς και αν θέλει ο Θεός θα συνεχιστεί».
Όμως οι δύο χώρες έχουν πολλά άλυτα και συσσωρευμένα ζητήματα μεταξύ τους. Απόδειξη της συσσώρευσης ζητημάτων αποτελούν τόσο η ανακοίνωση, μετά τη συνάντηση αυτή, η οποία δημοσιοποιήθηκε τον Ιανουάριο, όσο και η δήλωση στην τουρκική εφημερίδα «Melit» του υπουργού Εξωτερικών του Ιράν Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν την παραμονή του ταξιδιού.
Σε αυτό το σημείωμα ανέφερε μια μακρά λίστα ζητημάτων που υπάρχουν μεταξύ των δύο χωρών και πρέπει να συζητηθούν. Αυτά τα θέματα κάλυψαν σχεδόν όλα τα επίπεδα συνεργασίας, από πολιτιστικά, συνοριακά και στρατιωτικά θέματα μέχρι οικονομικά ζητήματα.
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ισλαμικής Δημοκρατίας μίλησε για την ανάγκη αύξησης του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών και τόνισε ότι «η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν είναι σήμερα ένας από τους σημαντικότερους προμηθευτές φυσικού αερίου στην Τουρκία και ο αγωγός φυσικού αερίου μεταξύ των δύο χωρών από το 2001 είναι ένα από τα σημαντικά σύμβολα της βιώσιμης οικονομικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών».
Αλλά μια ματιά στα στατιστικά στοιχεία των εξαγωγών φυσικού αερίου του Ιράν προς την Τουρκία δείχνει ότι αυτό που το Ιράν θεωρεί σημαντικό δεν είναι τόσο σημαντικό για την Τουρκία όσο ήταν παλιά, και οι πωλήσεις φυσικού αερίου του Ιράν στην Τουρκία μειώθηκαν κατά 50% πέρυσι. Αυτή η διαφορά σε αριθμούς και δηλώσεις δείχνει μέρος των προβλημάτων αυτών των δύο χωρών.
Πριν από αυτό το ταξίδι, τον περασμένο χρόνο, είχαν δημοσιευτεί αρκετές φορές στα ΜΜΕ των δύο χωρών ειδήσεις για την πρόσκληση του Εμπραχίμ Ραΐσι από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Εκτός από το προηγούμενο ταξίδι που έπρεπε να πραγματοποιηθεί στις 4 Ιανουαρίου και ακυρώθηκε λόγω της φονικής επίθεσης του ISIS στο Κερμάν, δεν είναι σαφές ακριβώς γιατί ακυρώθηκαν τα προηγούμενα ταξίδια.
Εξηγώντας την ακύρωση του ταξιδιού που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο, ο Αμίρ Αμπντουλαχιάν είπε ότι η συνάντηση δεν θα πραγματοποιηθεί λόγω της παρουσίας των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών στην Αμερική. Λόγω όμως του γεγονότος ότι εκείνη την περίοδο ο ομόλογός του βρισκόταν συνεχώς εκτός Τουρκίας, οι δηλώσεις του Αμίρ Αμπντουλαχιάν δεν έπεισαν πολλούς, γιατί θα μπορούσαν να είχαν προγραμματίσει την επίσκεψη κάποια άλλη στιγμή. Για το λόγο αυτό, διάφοροι ειδικοί προβάλλουν διαφορετικές ερμηνείες σχετικά με τη μη πραγματοποίηση του ταξιδιού.
Η ιρανική πλευρά πίστευε ότι αυτό το ταξίδι δεν έγινε λόγω της συνεργασίας της Τουρκίας με το Ισραήλ στον τομέα του εμπορίου, παρά τη δήλωση του ηγέτη της Ισλαμικής Δημοκρατίας ότι ζήτησε από τις ισλαμικές χώρες να διακόψουν τις εμπορικές τους σχέσεις με το Ισραήλ.
Όμως τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης είχαν διαφορετική προσέγγιση. Είπαν ότι ο λόγος για την ακύρωση του ταξιδιού δεν ήταν η επίτευξη συμφωνίας για τον τρόπο καταπολέμησης της τρομοκρατίας στην περιοχή.
Ισχυρίστηκαν ότι οι δύο χώρες έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις για την τρομοκρατία και το Ιράν δεν αποδέχεται την ατζέντα της Τουρκίας ως προς αυτό.
Τα λόγια και των δύο προέδρων στην κοινή συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της 24ης Ιανουαρίου (τέταρτη Μπαχμάν) έδειξαν ότι η Τουρκία και το Ιράν θεωρούν το πρόβλημα της τρομοκρατίας ως ένα από τα κοινά ζητήματα. Ο Ebrahim Raisi αντανακλούσε την ανησυχία του ομολόγου του στα λόγια του:
«Το Ιράν θεωρεί την ασφάλεια της Τουρκίας τόσο σημαντική και απαραβίαστη όσο και την ασφάλεια του».
Όμως η αντίδραση των τουρκικών ΜΜΕ μετά τη συνάντηση έδειξε ότι δεν πείστηκαν από τα λόγια της ιρανικής πλευράς. Ισχυρίζονται ότι το Ιράν και οι πληρεξούσιες δυνάμεις της Ισλαμικής Δημοκρατίας βοηθούν στην αποσταθεροποίηση των συνόρων της χώρας.
Η κυβέρνηση και μέρος του τουρκικού λαού ανησυχούν για την πρόσφατη αύξηση των δραστηριοτήτων του PKK (Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν). Λένε ότι τους τελευταίους μήνες, η επιρροή του PKK στη Σουλεϊμανίγια, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της περιφερειακής κυβέρνησης του Κουρδιστάν, το Ιράκ, έχει αυξηθεί και η περιοχή αυτή βρίσκεται υπό την επιρροή του Ιράν.
Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι η πόλη Σουλεϊμανίγια βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Πατριωτικής Ένωσης του Κουρδιστάν και της οικογένειας Ταλιμπάνι, η οποία έχει πολύ στενούς δεσμούς με το Ιράν. Θεωρούν τις δυνάμεις Hashd al-Shaabi ως μεσολαβητές αυτής της σχέσης και λένε ότι αυτές οι δυνάμεις παρέχουν στρατιωτική βοήθεια στο P.K.K. Εκτός από αυτή τη στρατιωτική βοήθεια, ορισμένοι Τούρκοι ειδικοί ισχυρίζονται ότι τα μέλη του PKK μπορούν να λαμβάνουν εκπαίδευση στην περιοχή του Κουρδιστάν και να έχουν πρόσβαση σε ειδικές εγκαταστάσεις υγείας και θεραπείας.
Τώρα που η επιρροή της ιρανικής κυβέρνησης στη Βαγδάτη και στην περιοχή του Κουρδιστάν του Ιράκ είναι σημαντική, η Τουρκία ζητά από το Ιράν να βοηθήσει τη χώρα αυτή στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας. Φυσικά, ορισμένοι Τούρκοι εμπειρογνώμονες όπως ο Abdullah Aghir πιστεύουν ότι το Ιράν πιθανότατα δεν θα δεχτεί μια τέτοια συνεργασία λόγω του διαδρόμου που το Ιράκ υλοποιεί και συνδέει την Τουρκία με τον Περσικό Κόλπο.
Φαίνεται ότι η Τουρκία δεν είναι σίγουρη για τη συνεργασία του Ιράν, γιατί πριν από την επίσκεψη του Ραΐσι στην Άγκυρα, ο Ιμπραήμ Καλίν, επικεφαλής της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών, πήγε στο Ιράκ. Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού, μίλησε με τον Πρόεδρο Abdul Latif Rashid και τον ιρακινό πρωθυπουργό Mohammad Shia al-Sudani για τις τρομοκρατικές απειλές κατά της Τουρκίας.
Αναλυτές στην Τουρκία πιστεύουν ότι η Τουρκία θέλει να βρει μια νέα λύση στο ζήτημα της παρουσίας του PKK στο Ιράκ. Τους τελευταίους μήνες, η Άγκυρα έχει πραγματοποιήσει πολλές επιθέσεις εναντίον ομάδων του PKK στο βόρειο Ιράκ. Το θέμα προκάλεσε διαμαρτυρίες στο Ιράκ, αλλά τώρα η τουρκική κυβέρνηση έχει πάρει μια πολιτική απόφαση.
Φυσικά, η πολιτική λύση της Τουρκίας συνοδεύεται από απειλές. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν προειδοποίησε σε μία από τις έκτακτες συνεδριάσεις του κοινοβουλίου της χώρας:
«Παρά τις κυρώσεις μας κατά της Σουλεϊμανίγια, εάν η Πατριωτική Ένωση του Κουρδιστάν δεν αλλάξει τη θέση της υπέρ του PKK, δεν θα διστάσουμε να λάβουμε περαιτέρω μέτρα.
Φυσικά, το θέμα μεταξύ των δύο χωρών δεν περιορίζεται στα όσα συμβαίνουν στο βόρειο Ιράκ. Η Τουρκία λέει ότι αντιμετωπίζει τρομοκρατικές απειλές στη βόρεια Συρία. Από την άλλη πλευρά, η παρουσία ιρανικών δυνάμεων έδωσε τη δυνατότητα σε αυτή τη χώρα να κάνει ελιγμούς για να επιστρέψουν Σύροι πρόσφυγες στη χώρα τους.
Τούρκοι ειδικοί όπως ο Mete Sohatoglu υποστηρίζουν ότι όλα τα προβλήματα βρίσκονται στην πόλη του Χαλεπίου και στο Ταλ Ριφάτ. Θεωρούν ότι αυτές οι δύο περιοχές βρίσκονται υπό τον έλεγχο των δυνάμεων που υποστηρίζονται από την Ισλαμική Δημοκρατία, όπως η Φατεμιγιούν και η Ζαϊνμπιούν, και αυτό έχει κάνει την Τουρκία να μην μπορεί να ξεκινήσει το έργο επαναπατρισμού μεταναστών.
Βέβαια, επισημαίνουν ότι η Τουρκία θα εξαπολύσει σύντομα νέες επιθέσεις σε αυτές τις περιοχές.
Ο κύριος σκοπός αυτής της διμερούς συνάντησης, ήταν οικονομικά θέματα. Πριν από το ταξίδι, ο Ebrahim Raisi είπε: «Στόχος μας είναι να αυξήσουμε το επίπεδο των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων μεταξύ της χώρας μας και της Τουρκίας στα 30 δισεκατομμύρια δολάρια, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί με τις υπάρχουσες δυνατότητες των δύο χωρών».
Στην Άγκυρα και στην κοινή συνάντηση οικονομικών ακτιβιστών των δύο χωρών δήλωσε: «Το αποτέλεσμα αυτής της απόφασης φάνηκε στα έγγραφα και τις συμφωνίες που υπογράφηκαν σήμερα μεταξύ των δύο χωρών».
Ο Ραΐσι προχώρησε ακόμη πιο πέρα από αυτό και είπε: «Το μήνυμα της παρουσίας των ηγετών των δύο χωρών σε αυτή τη συνάντηση είναι ότι η βούληση του Ιράν και της Τουρκίας να πραγματοποιήσουν έργο τζιχάντ και ένα άλμα στην πορεία επίλυσης των προβλημάτων και των εμποδίων που αντιμετωπίζουν είναι η ολόπλευρη ανάπτυξη των σχέσεων, ιδιαίτερα στον οικονομικό και εμπορικό τομέα.
Από την άλλη, ο Ερντογάν δήλωσε σε συνάντηση στην οποία συμμετείχαν 400 οικονομικοί παράγοντες από το Ιράν και την Τουρκία: «Πάντα τονίζαμε ότι είμαστε κατά των μονομερών κυρώσεων κατά του Ιράν. Δεν διακόψαμε τις οικονομικές και εμπορικές μας σχέσεις με το γειτονικό μας Ιράν λόγω των κυρώσεων και δεν θα τις διακόψουμε ούτε από εδώ και πέρα. Είμαστε αποφασισμένοι να επιτύχουμε τον εμπορικό στόχο των 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων με το Ιράν.
Μεταξύ των 10 συμφωνιών που υπογράφηκαν μεταξύ των δύο χωρών κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού, ορισμένες ήταν σε οικονομικούς τομείς. Η Τουρκία και το Ιράν προσπαθούν να ξεπεράσουν τον οικονομικό όγκο που είχαν το 2012. Εκείνο το έτος, το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών έφτασε τα 22 δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά από τότε ο αριθμός αυτός ήταν κυρίως κάτω από τα 15 δισεκατομμύρια δολάρια. Η κύρια δικαιολογία των δύο χωρών είναι ότι η περίοδος του κορωνοϊού επιδείνωσε την κατάσταση, αλλά φαίνεται ότι το πρόβλημα δεν τελειώνει με αυτή τη διετία.
Οι τουρκικές εφημερίδες αναφέρουν ότι ένας από τους λόγους για τη μείωση του όγκου των συναλλαγών είναι η αφαίρεση 68 προϊόντων από την προτιμησιακή εμπορική συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών από την ιρανική πλευρά. Από την άλλη, και οι δύο πλευρές διαμαρτύρονται για τις υφιστάμενες συνοριακές και τελωνειακές σχέσεις και τα τελευταία χρόνια τα δυο μέρη έχουν αλληλοκατηγορηθεί πολλές φορές στις τελωνειακές και οδικές διαδικασίες. Ορισμένοι οικονομικοί παράγοντες έχουν επίσης επισημάνει το ζήτημα των πληρωμών και λένε ότι μέρος της αιτίας για την έλλειψη αύξησης του όγκου του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών είναι οι τραπεζικές σχέσεις και οι πληρωμές. Το θέμα επιδίωξαν να λύσουν οι επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας των δύο χωρών στο πλαίσιο αυτής της συνάντησης.
Ένας άλλος λόγος για τη μείωση του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών είναι το θέμα των πωλήσεων φυσικού αερίου του Ιράν στην Τουρκία. Τα στατιστικά στοιχεία της Τουρκικής Ρυθμιστικής Αρχής Ενεργειακής Αγοράς αναφέρουν ότι το 2023, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, οι εξαγωγές φυσικού αερίου του Ιράν προς την Τουρκία μειώθηκαν κατά περισσότερο από 50%, ενώ το Ιράν δεν εξήγαγε φυσικό αέριο στην Τουρκία τουλάχιστον τους μήνες Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο.
Αυτά τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι η Ρωσία και η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν έχουν καταλάβει την ιρανική αγορά φυσικού αερίου στην Τουρκία.
Ωστόσο, στο πλαίσιο των συμφωνιών, οι δύο χώρες αποφάσισαν να επεκτείνουν τη σύμβαση εξαγωγής φυσικού αερίου του Ιράν στην Τουρκία για τα επόμενα 25 χρόνια και να αυξήσουν τις εξαγωγές φυσικού αερίου.
https://www.radiofarda.com/a/32794161.html
