της Δρ Άννας Κωνσταντινίδου
Ιστορικός- Διεθνολόγος[1]
Ζούμε, άραγε, την «σταύρωση» του Ισραήλ (εννοώντας και τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές που κατοικούν στο εσωτερικό κατεστημένο), αφού ΗΠΑ και Ρωσία ως άλλοι Πόντιοι Πιλάτοι δεν παίρνουν ευθέως μέρος; Βλέπουμε ένα Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, απλό παρατηρητή, μια και εκτός των άλλων οι Αμερικανοί εμποδίζουν την έκδοση ψηφίσματος για τα γεγονότα. Και το απλοϊκό ερώτημα που προκύπτει: Δεν φοβούνται οι δύο μεγάλοι μία γενικευμένη σύρραξη; Μήπως, όμως δε, τα παραπάνω ερωτήματα είναι μόνο ρητορικής φύσης, μια και οι απαντήσεις είναι γνωστές;
Χθες, έγινε γνωστό, ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν ενώ επικοινώνησε με πολλούς ομολόγους του που έχουν άμεση ή έμμεση εμπλοκή με τα γεγονότα που συμβαίνουν στο Κράτος του Ισραήλ, αντίθετα ακόμα δεν έχει έρθει σε τηλεφωνική επαφή με τον Μπέτζαμιν Νετανιάχου, παρόλο που οι δύο ηγέτες έχουν μία σχέση που βασίζεται στο σεβασμό των αρχών της Διπλωματίας.
Τη δεδομένη χρονική στιγμή, οι ΗΠΑ και η Ρωσία, στην κρίση αυτή όχι μόνο δεν τους συμφέρει να έχουν το ρόλο του Πόντιου Πιλάτου, αλλά, ως φαίνεται, επειδή είναι μία κρίση, υποβολιμαία από ένα κράτος (δηλαδή την Τουρκία), το οποίο καθίσταται «μεγάλο πρόβλημα» και για τις ίδιες, είναι επιβεβλημένο να χειριστούν το όλο πράγμα με «χειρουργική ακρίβεια» για δύο λόγους: α. για να μη δώσουν αξία στην Τουρκία, ότι είναι μία χώρα που κινεί τα νήματα και διαμορφώνει τις καταστάσεις κατά το δοκούν, β. αυτήν την στιγμή με τη «συμπεριφορά» τους πρέπει να φέρουν την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή, γιατί υπάρχουν και τα περιφερειακά κράτη -κλειδιά που επιβάλλεται να μείνουν σε κατευνασμό.
Άλλωστε, πρέπει να σημειωθεί και αυτό. Η συνάντηση αυτής της εβδομάδας ανάμεσα σε Μπλίνγκεν και Λαβρόφ θα είναι το «σημείο εκκίνησης» που θα διαμορφώσει τις εξελίξεις. Στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν αποφασίζουν μόνο ΗΠΑ και Ρωσία (και ένα εξ αυτών των κρατών που έχει ψήφο, είναι η Κίνα). Με λίγα λόγια το μήνυμα, εκτός από το ζήτημα Ισραήλ, που επιδιώκουν να βγει από τη συνάντηση αυτή (προς όλους τους ενδιαφερομένους), είναι κατ’ ουσίαν να αποδείξουν ποια είναι τα δύο «αφεντικά» του Παγκόσμιου Συστήματος. Όταν οι δύο αυτοί, Παγκόσμιοι Εντολοδότες αποφασίσουν, τότε όλα ξεκινούν. Μάλλον, αυτή η διαπίστωση θα φαντάζει σε κάποιους κυνική. Όμως, οφείλουμε να αναλογιστούμε ότι ο Κόσμος μετά το 1945 (και μέχρι σήμερα) φτιάχτηκε με σημείο αναφοράς τα δύο αυτά κράτη.
Επίσης, όσον αφορά το ρωσικό κράτος, τίθεται το εξής ερώτημα: πώς ο Πούτιν θα επικοινωνήσει με το Νετανιάχου, με ένα Ιράν, που αν και «παρατηρητής» στη συγκεκριμένη διένεξη Ισραηλινών και Παλαιστινίων, δεν παύει να αποτελεί μία δύναμη για το συγκεκριμένο περιφερειακό περιβάλλον; Το ιρανικό κράτος δεν έχει τη διάθεση να παρέμβει στην εμπλοκή αυτή, γιατί ουσιαστικά δεν έχει «καλυμμένα» τα νώτα του από τη Ρωσία. Στο πώς κινούνται ρωσικό και ιρανικό κράτος τη δεδομένη περίοδο για το ζήτημα αυτό, είναι ταιριαστή η λαϊκή ρήση: «φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό το Γιάννη». Γιατί, ας μην ξεχνάμε, ότι η χώρα των Αγιατολάχ, επειδή συντηρεί οικονομικά τη Χαμάς, εύκολα, αν ήθελε, θα μπορούσε να έχει ρόλο στα τεκταινόμενα. Όμως, η νέα θέση που διεκδικεί στην περιοχή της, προσπαθώντας να «ανασυστήσει» τις σχέσεις της με ευρωπαϊκά κράτη, εδώ και καιρό την καθιστά ένα «παίχτη» που κινείται με ιδιαίτερα κατευναστικό τρόπο στη διπλωματία του. Αυτήν την στιγμή, το ιρανικό κράτος αποφασίζει τις κινήσεις του, παρατηρώντας τις προθέσεις των συμμάχων του απέναντι σε αυτό. Επίσης, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι για τη Ρωσία το Ιράν δεν είναι ούτε Αζερμπαϊτζάν, ούτε Αρμενία, ούτε Τουρκία. Είναι μία χώρα αυτοδύναμη και αυτάρκης σε κάθε επίπεδο, που δεν εξαρτάται, ως εκ τούτου, από τρίτους, αλλά αντίθετα διαμορφώσει τις κινήσεις τρίτων.
Και από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ κρατούν τους «μεγάλους» Άραβες και το Ισραήλ. Αν εμπλακεί το Ιράν από απροσεξία (sic) των Ρώσων, οι Άραβες για τα ζητήματα φυλετικής τιμής (ως παραδοσιακές κοινωνίες) επιβάλλεται στην περίπτωση αυτή, να βγουν μπροστά. Όπως κατανοούμε, τότε θα υπάρξει ένα σκηνικό που θα λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Ένα επίσης ερώτημα που τίθεται, είναι αν το όλο σκηνικό στο Ισραήλ λήξει σύντομα. Διάφορα σενάρια είναι στο τραπέζι και πολλοί αναλυτές πιστεύουν, ότι είναι μακρύς ακόμα ο δρόμος, για να λάβουν τέλος οι συγκρούσεις στο Κράτος του Ισραήλ. Όμως, στην προκειμένη περίπτωση, για να βγάλουμε πιο πιθανά συμπεράσματα για την έκβαση των πραγμάτων, είναι να εξετάσουμε και τα γεγονότα τα οποία υποδηλώνουν το ακριβώς αντίθετο, ότι δηλαδή, η συγκεκριμένη συμπλοκή των δύο εθνοτικών ομάδων δε θα διαρκέσει μεγάλο χρονικό διάστημα. Ποια είναι τα γεγονότα αυτά; Α. επειδή το όλο πράγμα ξέσπασε επί της ουσίας από τρίτη χώρα, δηλαδή την Τουρκία (που είναι πλέον προβληματική για όλους), Β. καθώς, επίσης, τον Ιούνιο επίκειται η συνάντηση Μπάιντεν με Πούτιν που η μεταξύ τους συζήτηση θα εστιαστεί σε ένα πραγματικά μεγάλο ανταγωνιστή των συμφερόντων τους, που ακούει στο όνομα Κίνα, το θέμα Ισραήλ θα δρομολογηθεί μετά τη συνάντηση που επίκειται των Υπουργών Εξωτερικών, ΗΠΑ και Ρωσίας.
Ένα πρώτο βήμα που θα απαιτηθεί από τους δύο Μεγάλους με σκοπό την ομαλοποίηση της κατάστασης, είναι η επίσπευση των εκλογών στους Παλαιστίνιους που συνεχώς αναβάλλονται (πυροδοτώντας και τη μεταξύ τους ένταση, η οποία βρίσκει το αντίβαρο που ονομάζεται κρίση με το Ισραήλ) με επιτήρηση της εκλογικής διαδικασίας από τον ΟΗΕ (καθώς η Παλαιστινιακή Αρχή συμμετέχει ως παρατηρητής στον Οργανισμό). Η δεύτερη απαίτηση θα αφορά το ίδιο το Ισραήλ και θα είναι η επίσπευση της διαδικασίας σχηματισμού κυβέρνησης.
Φυσικά, υφίσταται και ένα τελευταίο, εύλογο ερώτημα στη βάση όσων παραπάνω καταθέσαμε. Αφού, ως φαίνεται, την κρίση στο Ισραήλ δεν την επιδίωξαν ούτε οι Αμερικανοί ούτε οι Ρώσοι, πώς, ωστόσο, τους «ξέφυγε η κατάσταση από τα χέρια τους»; Η κατάσταση κάθε άλλο τους ξέφυγε ή μπορεί να τους ξεφύγει, κι αυτό δεν μπορεί να συμβεί καθώς οι Συμφωνίες του Αβραάμ ήταν η μεγαλύτερη παρακαταθήκη στη Διεθνή Διπλωματία που άφησε η Κυβέρνηση Τραμπ, και ο πρώην Υπ.Εξ. των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο. Και επίσης, είναι μία κρίση που δεν ενδιαφέρει την Κίνα. Και γιατί δεν την ενδιαφέρει; Γιατί, η Κίνα εμπλέκεται σε οικονομικούς πολέμους και όχι σε συμβατικούς. Και η συγκεκριμένη κρίση στο Ισραήλ κάθε άλλο παρά οικονομικά ψήγματα φέρει.
[1] Η Δρ Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, μεταδιδακτορική ερευνήτρια της ίδιας Σχολής, εξωτερική συνεργάτιδα της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ), διαλέκτρια από το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 στη Σχολή Εθνικής Άμυνας (Σ.ΕΘ.Α.), μέλος και επιστημονική συνεργάτιδα στο Ελληνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ.)
