Ο θάνατος της μακροβιότερης μονάρχη στον κόσμο, που λάτρευε να επισκέπτεται τις χώρες της Κοινοπολιτείας, εγείρει ερωτήματα για το μέλλον της ένωσης 56 ανεξάρτητων χωρών.
Η Κοινοπολιτεία των Εθνών, γνωστή και απλα ως Κοινοπολιτεία ή παλαιότερα ως Βρετανική Κοινοπολιτεία, είναι ελεύθερη ένωση 56 ανεξάρτητων κρατών, τα οποία είναι πρώην αποικίες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και της Γαλλίας. Από αυτά, τα 15 έχουν ως αρχηγό κράτους τον βρετανό μονάρχη. Η Κοινοπολιτεία ιδρύθηκε μετά τη διάλυση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, όπως ο Καναδάς, η Κένυα και η Αυστραλία. Ωστόσο δε συνέβη το ίδιο με άλλες χώρες, όπως τα νησιά Μπαρμπάντος, τα οποία αποστασιοποιήθηκαν από το βρετανικό στέμμα, κάνοντας στροφή προς τη Δημοκρατία.
Η Ένωση των Εθνών ήταν πολύ αγαπητή στη βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ, η οποία, όσο τουλάχιστον το επέτρεπαν οι δυνάμεις της, επισκεπτόταν τα Βασίλεια μαζί με τον Δούκα του Εδιμβούργου, Πρίγκιπα Φίλιππο. Μετά τον θάνατό της, ο Βασιλιάς Κάρολος Γ’ κινδυνεύει να κληρονομήσει μια βρετανική μοναρχία με μειωμένη παγκόσμια εμβέλεια.
Ομιλία της Βασίλισσας Ελισάβετ ΙΙ κατά την διάρκεια μίας εκ των επίσημων επισκέψεων της στην Νέα Ζηλανδία.
Η σχέση της βασίλισσας με τις χώρες της Κοινοπολιτείας
Η βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ ήταν η πρώτη βρετανίδα μονάρχης που επισκέφθηκε την μακρινή Αυστραλία 16 φόρες από το 1954 έως το 2011. Η σχέση μεταξύ των Αυστραλών, ωστόσο και του βρετανικού στέμματος, είναι διχασμένη. Στο δημοψήφισμα του 1999 ψήφισαν υπέρ της μοναρχίας, αλλά το 45% τοποθετήθηκε κατά της βασίλισσας. Ο ηγέτης των Αυστραλών Πρασίνων,Άνταμ Μπαντ σε ανάρτησή του στο twitter εξέφρασε συλλυπητήρια για τον θάνατο της Βασίλισσας, κλείνοντας με την πρόταση «Πρέπει να γίνουμε Δημοκρατία». Και ενώ η προοπτική ενός νέου δημοψηφίσματος δεν διαφαίνεται στο εγγύς μέλλον, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι αυτή τη φορά μπορεί να πετύχει.
Η πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Άρντερν, χαρακτήρισε την βασίλισσα ως «σπάνια και καθησυχαστική σταθερά στον ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο μας». Η σχέση του βρετανικού στέμματος όμως με την Νέα Ζηλανδία, τμήμα της Κοινοπολιτείας, είναι περίπλοκη. Η ίδια είχε επισκεφθεί τη χώρα 10 φορές, ωστόσο διαδηλώσεις κατά της μοναρχίας διοργανώνονταν κατα τις επισκέψεις της. Μάλιστα τον Οκτώβριο του 1981 έγινε απόπειρα δολοφονίας εναντίον της.
Επίσκεψη της βασίλισσας στις Ινδίες το 1962 με εκπροσώπους της Κοινοπολιτείας
Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει κάποια επίσημη κίνηση της Αυστραλίας προς την ανεξαρτησία της χώρας. Παρόλα αυτά πρόσφατα το κόμμα των Μαορί ζήτησε απομάκρυνση της βρετανικής βασιλικής οικογένειας από τη θέση του αρχηγού κράτους.
Ο Καναδάς εισήλθε στην Κοινοπολιτεία το 1931 επίσημα μετά την αναγνώριση του δικαιώματος αυτοδιάθεσης της χώρας από την Βρετανία. Ο Γενικός Κυβερνήτης του Καναδά είναι ο βασιλικός εκπρόσωπος του μονάρχη του Καναδά. Για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας το 2021 τη θέση ανέλαβε προσωπικότητα με καταγωγή από τον ιθαγενή πληθυσμό της χώρας. Τόσο η βασίλισσα Ελισάβετ όσο και άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας έχουν επισκεφθεί πολλές φορές τον Καναδά. Ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό δήλωσε πως η βασίλισσα Ελισάβετ έλεγε κάθε φορά που βρισκόταν στην χώρα του ότι «είναι ωραίο να είσαι πίσω στο σπίτι σου».
Άγαλμα της Βασίλισσας Ελισάβετ ΙΙ στο αυστραλιανό Κοινοβούλιο, μία απο τις χώρες της Κοινοπολιτείας
Νέα εποχή για την Κοινοπολιτεία
Εικοσιμία αφρικανικές χώρες ανήκουν στην Κοινοπολιτεία των Εθνών χωρίς ωστόσο καμία να έχει ως αρχηγό του κράτους της Βρετανό μονάρχη. Ο νέοεκλεγμένος πρόεδρος της Κένυας Γουίλιαμ Ρούτο έστειλε και ο ίδιος συλλυπητήριο μήνυμα για τον θάνατο της μακροβιότερης μονάρχη του κόσμου. Ο ίδιος έγραψε πως η ιστορική κληρονομιά της βασίλισσας είναι η ίδια η ίδρυση της Κοινοπολιτείας που μπορεί αδιαμφισβήτητα να έχει μια οικονομικο-κοινωνική πρόοδο μελλοντικά. Αντίστοιχα ο πρόεδρος της Γκάνας Νάνα Ακούφο-Άντο απέτισε φόρο τιμής στην βασίλισσα, η οποία είχε επισκεφτεί τη χώρα δύο φορές, αφήνοντας πίσως πολύ ωραίες αναμνήσεις στους πολίτες.
Τα νησιά της Καραϊβικής βρίσκονται σε ρήξη με το βρετανικό στέμμα, εγείροντας ερωτήματα για τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο νέος Βρετανός μονάρχης. Τα νησιά Μπαρμπάντος έχουν ήδη ανεξαρτητοποιηθεί, ενώ ο πρωθυπουργός της Τζαμάικα ανακοίνωσε δημόσια τον Μάρτιο πως η χώρα της Βρετανικής Κοινοπολιτείας σκόπευε να γίνει πλήρως ανεξάρτητη. Η Καραϊβική ως σύνολο ζητά αποζημιώσεις για τη δουλεία εκατομμύρια Αφρικανών που πουλήθηκαν ως σκλάβοι μεταξύ του 15ου και 19ου αιώνα.
Το κράτος Τουβαλού, το οποίο είχε επισκεφθεί η βασίλισσα μία φορά καθ’ όλη την διάρκεια της βασιλείας της, διάρκειας 70 χρόνων, ανήκει μεν στην Κοινοπολιτεία, αλλά αναγνωρίζει το βρετανικό στέμμα ως αρχηγό κράτους. Οι κάτοικοί του έχουν ψηφίσει δύο φορές υπέρ της διατήρησης της βρετανικής εξουσίας, ωστόσο από πέρυσι το ζήτημα βρίσκεται ξανά υπό διαπραγμάτευση..
Καρόλα Φρέντζεν, dpa
Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου
DW
