Δ. Μακροδημόπουλος: Τεχνολογία: “Κλειδί της ευτυχίας” ή του κοινωνικού αποκλεισμού;

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

του Δημήτρη Μακροδημόπουλου

Ο Φράνσις Γουίν γράφει στη βιογραφία του Μαρξ, ότι ο μεγάλος διανοητής ενθουσιάστηκε το 1850 βλέποντας τη μικρογραφία μιας μηχανής ηλεκτρικού σιδηροδρόμου σε κάποια βιτρίνα της Ρίτζεντ Στριτ, όμως οι οικονομικές επιπτώσεις ήταν αυτές που τον συνεπήραν και όχι η γοητεία της καινοτομίας.  «Κανείς δεν μπορεί να πει ποιες θα είναι οι συνέπειες» είπε στους φίλους του και εξήγησε πως όπως ο βασιλιάς Ατμός διαμόρφωσε τον κόσμο κατά τη διάρκεια του τελευταίου –τότε- αιώνα, έτσι και ο ηλεκτρικός σπινθήρας θα είναι η απαρχή μιας νέας κατάστασης. «Η πολιτική επανάσταση, συμπλήρωσε,  θα ακολουθήσει υποχρεωτικά τα βήματα της οικονομικής επανάστασης γιατί η πρώτη είναι η έκφραση μονάχα της δεύτερης». Οι τεχνολογικές επαναστάσεις οδηγούν πάντα  σε κοινωνικές επαναστάσεις ή μήπως και στην αντεπανάσταση του κεφαλαίου;

Ποιές ήταν οι προσδοκίες, από την αρχαιότητα ακόμη, από την εξέλιξη της τεχνολογίας; “Αν – έγραφε ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά – αν κάθε εργαλείο μπορούσε να εκτελεί το έργο του κατ’ επιταγήν ή και από προαίσθηση, όπως κινούνταν μόνα τους τα τεχνουργήματα του Δαίδαλου, ή όπως άρχιζαν αυθόρμητα την ιερή εργασία τους οι τρίποδες του Ήφαιστου, αν οι σαΐτες των αργαλειών ύφαιναν έτσι μόνες τους, τότε δεν θα χρειαζόταν ούτε ο μάστορας τους βοηθούς, ούτε ο αφέντης τους δούλους” Και ο Αντίπατρος, ένας ποιητής της εποχής του Κικέρωνα, χαιρέτησε την εφεύρεση του νερόμυλου και το άλεσμα του σιταριού… σαν απελευθέρωση των δούλων γυναικών και σαν δημιουργία του χρυσού αιώνα”. Αιώνες μετά ο Μαρκούζε διακήρυσσε το προφανές: Δηλαδή ότι με την αξιοποίηση της τεχνολογίας θα μπορούσαμε να πάμε “από την επιστήμη στην ουτοπία” του σοσιαλισμού ενώ σύμφωνα με τον Μπένγιαμιν “ο σοσιαλισμός έπρεπε να χρησιμοποιήσει την τεχνική σαν κλειδί της ευτυχίας”. Με άλλα λόγια με την αξιοποίηση της τεχνολογίας θα μπορούσε το βιοτικό επίπεδο σε ολόκληρο τον  πλανήτη να είναι ανεκτό και να βελτιώνεται με την περαιτέρω εξέλιξη της τεχνολογίας. Αντ’ αυτού υπάρχουν σήμερα στον κόσμο δύο δισεκατομμύρια και πλέον άνθρωποι που έχουν αφεθεί στη μοίρα τους, που κανένας δεν τους υπολογίζει.  Ανταποκρίθηκε η τεχνολογική εξέλιξη στις προσδοκίες των ανθρώπων;

Το πρόβλημα εστιάζεται στο ποιός και πώς αξιοποιεί την τεχνολογία. Ο Andre Gorz μας λέει ότι «το τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για την αυξημένη χρήση της τεχνολογίας είναι αποδεκτό μόνο αν εξοικονομεί εργασία και χρόνο… Στόχος της είναι να μας επιτρέπει να παράγουμε περισσότερα και καλύτερα σε λιγότερο χρόνο και με λιγότερη προσπάθεια» με αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας. Τότε, γιατί δεν μειώνονται οι ώρες εργασίας ώστε να υπάρξει απασχόληση για το σύνολο της διαθέσιμης εργατικής δύναμης σε παγκόσμια κλίμακα; Αυτό δεν θα έπρεπε να είναι η φιλοδοξία της τωρινής τεχνολογικής επανάστασης που εκπορεύτηκε από τη Δύση των υψηλών “αξιών”; Όμως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο στις συνθήκες του καπιταλισμού μας λέει ο Αλαίν Μπαντιού. Το κεφάλαιο δεν μπορεί να μειώσει τις ώρες εργασίας, επειδή αυτό αντιβαίνει στη βασική προϋπόθεση για την κερδοφορία του, που δεν είναι άλλη από την άντληση της υπεραξίας από τους εργαζόμενους. Διότι η υπεραξία αντλείται από την ανθρώπινη εργασία και όχι από τα μέσα παραγωγής (μηχανές, κ.α.). Σήμερα, λοιπόν, για να είναι η εργατική δύναμη αποδοτική για το κεφάλαιο, οι ώρες της εβδομαδιαίας εργασίας, σε παγκόσμια κλίμακα, πρέπει να συνεχίσουν να είναι τουλάχιστον σαράντα, παραβλέποντας το γεγονός πως περίπου δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι θα παραμένουν  παγκόσμια εκτός αγοράς εργασίας. Γιαυτό ο καπιταλισμός αδυνατεί ως σύστημα να συντηρήσει τον πληθυσμό της γης παρά τον τεράστιο πλούτο που δημιουργεί. Αντίθετα μάλιστα, όσο εξελίσσεται η τεχνολογία τόσο αυξάνει τις ανισότητες και περιθωριοποιεί ολοένα και περισσότερους πληθυσμούς παγκόσμια, κάτι που δεν θα συνέβαινε στις συνθήκες του σοσιαλισμού διότι δεν θα υπήρχε ιδιωτικό κεφάλαιο.

Ένα παράδειγμα που βιώνουμε όλοι στη χώρα μας: Ανακοινώθηκαν πρόσφατα από την  Τράπεζα Πειραιώς και την Εθνική Τράπεζα νέα προγράμματα εθελουσίας εξόδου υπαλλήλων τους.  Πρόκειται για την πολλοστή εθελουσία έξοδο τραπεζικών υπαλλήλων όλων των εγχώριων τραπεζών στο όνομα της τεχνολογικής εξέλιξης και των αυτοματοποιημένων υπηρεσιών που προσφέρει. Προβάλλεται ως αυτονόητη εξέλιξη και αναγκαία μεταρρύθμιση. Όμως όπως μας λέει ο Μαρσέλ Γκοσέ, φιλελεύθερος, “o επίσημος μεταρρυθμισμός έχει μετατραπεί σε εξωραϊσμένη πρόσοψη του νεοφιλελευθερισμού του οποίου αποτελεί ουσιαστικά έναν από τους ισχυρούς βραχίονες”. Γιατί; Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Τράπεζας το προσωπικό του ομίλου περιορίστηκε το πρώτο εξάμηνο του 2022 σε 7400 έναντι 9300 στα τέλη του 2020 και 19.800 στα τέλη του 2015!!  Μήπως στη χώρα μας υπηρετούσε στις τράπεζες πλεονάζον προσωπικό  έναντι της Ευρωζώνης; Όχι! Διότι στη χώρα μας το 2020 αντιστοιχούσε ένας τραπεζοϋπάλληλος σε 324 κατοίκους ενώ στην Ευρωζώνη ένας σε 186 κατοίκους!! (Καθημερινή 11/12/21 & 30/11/2021 & 26/10/2022). Δηλαδή η χώρα μας αναδεικνύεται με διαφορά πρωταθλήτρια στην ικανοποίηση των επιταγών του νεοφιλελευθερισμού με μοχλό την αξιοποίηση της τεχνολογίας. Μήπως οι θέσεις εργασίας που χάθηκαν αναπληρώθηκαν σε άλλους τομείς ή αύξησαν την ανεργία  και τη φυγή των νέων στο εξωτερικό;

Μακροδημόπουλος Δημήτρης

Αλεξ/πολη – κιν. 6947-771412

29/10/2022

 

 

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα