Η Αθήνα δεν ανησυχεί από την έναρξη του νέου κεφαλαίου στις σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία – Τα τρία υπουργεία-κλειδιά για την εμβάθυνση των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων είναι τα υπουργεία Εξωτερικών, Άμυνας και Ενέργειας – Ενόψει της ορκωμοσίας της νέας κυβέρνησης Νετανιάχου, η Ελλάδα θέλει να τονίσει την αξιοπιστία της και να υπενθυμίσει στον Πρωθυπουργό την ευρεία ανάπτυξη των διμερών σχέσεων κατά την διάρκεια των προηγούμενων περιόδων της διακυβέρνησής του
Ενόψει της επίσημης έναρξης ενός νέου κεφαλαίου στις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας, αναμένοντας τις επόμενες ημέρες την κατάθεση των διαπιστευτηρίων του νέου πρέσβη της Τουρκίας ενώπιον του Προέδρου του Ισραήλ, Ιτσχάκ Χέρτσογκ, η Αθήνα δεν ανησυχεί.
Τα τρία κρίσιμα υπουργεία-κλειδιά που σχετίζονται άμεσα με την πορεία των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων, τα υπουργεία Εξωτερικών, Άμυνας και Ενέργειας, θα παραμείνουν υπό τον απόλυτο έλεγχο του Βενιαμίν Νετανιάχου. Για την ελληνική πλευρά, η εξέλιξη αυτή είναι θετική, καθότι οι διμερείς επαφές θα συνεχίσουν με ισραηλινούς αξιωματούχους, που είναι γνώριμοι στην Αθήνα κατά τα τελευταία δέκα χρόνια. Την ίδια στιγμή, ούτε στην Άγκυρα αναμένουν ότι ξαφνικά θα διακοπούν οι σχέσεις που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια μεταξύ του Ισραήλ, της Ελλάδας και της Κύπρου στους τομείς της ασφάλειας και της ενέργειας. Με την πάροδο των ετών, τόσο οι Έλληνες όσο και οι Τούρκοι έχουν συνειδητοποιήσει ότι η ισραηλινή εξωτερική πολιτική δεν επηρεάζεται σημαντικά όταν στην Ιερουσαλήμ εναλλάσσονται τα πρόσωπα της πολιτικής διακυβέρνησης. Έτσι είναι δικαιολογημένη η ψυχραιμία που εκδηλώνεται σε Ελλάδα και Τουρκία, καθότι αμφότερες αντιλαμβάνονται πως οι Ισραηλινοί στοχεύουν σε ένα πλαίσιο περιφερειακής συνεργασίας «a la carte» – δηλαδή στην παράλληλη διατήρηση των συνεργασιών, πλην όμως σε ξεχωριστούς και διαφορετικούς τομείς για την κάθε μία.
Η Ιερουσαλήμ πιστεύει ότι η Άγκυρα είναι ικανή να εξυπηρετήσει τα ισραηλινά συμφέροντα στη Συρία (εφόσον θα αφεθεί να αναλάβει στρατιωτική δράση στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας), στον αγώνα κατά του ριζοσπαστικού Ισλάμ (ο Ερντογάν έχει ήδη δώσει κάποια δείγματα αποστασιοποίησης από την οργάνωση Χαμάς) και στην διατήρηση ενός «ανοικτού διαύλου επικοινωνίας» με την Μόσχα. Επιπρόσθετα, η βελτίωση του κλίματος ανάμεσα στην Τουρκία και στο άμεσο περιβάλλον του Προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, στη Ραμάλα θα μπορούσε έως κάποιο βαθμό να συμβάλει στην μείωση της έντασης στην Δυτική Όχθη και στην Ανατολική Ιερουσαλήμ. Πρόκειται για ζητήματα καθαρά μεσανατολικά, τα οποία, σύμφωνα με την ισραηλινή θεώρηση, η Ελλάδα γνωρίζει ότι η επιρροή που διαθέτει είναι λιγοστή, αν όχι ανύπαρκτη.
Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα έχει αποδείξει ότι είναι σε θέση να προωθήσει περιβάλλον αλληλοκατανόησης μεταξύ του Ισραήλ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο δια της ανάπτυξης υφισταμένων συνεργασιών στον τομέα της ενέργειας, όσο και δια της διατήρησης της δυτικής φυσιογνωμίας του Ισραήλ ενώπιον των ετέρων της, των δημοκρατικών χωρών στην Ευρώπη. Μάλιστα, το δεύτερο αυτό ζητούμενο πρόκειται να απασχολήσει ιδιαίτερα την νέα κυβέρνηση του Βενιαμίν Νετανιάχου, καθότι έχει πλέον και ο ίδιος συνειδητοποιήσει ότι η ανάθεση υπουργικών αρμοδιοτήτων σε φορείς που εκλαμβάνονται στο εξωτερικό ως εκφραστές ακραίων ιδεολογικών τάσεων έχει αρχίσει να ανησυχεί τα κέντρα λήψεως αποφάσεων τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στις Βρυξέλες, που αναρωτιούνται κατά πόσον ο μεσανατολικός κοινοβουλευτισμός μίας σχετικά νεαρής χώρας θα καταφέρει να διατηρήσει πολύ συγκεκριμένες δημοκρατικές αρχές, οι οποίες στην Δύση θεωρούνται τουλάχιστον αυτονόητες. Πολλά θα εξαρτηθούν από αυτό το ευαίσθητο ζήτημα και η αλήθεια είναι ότι, σε αντίθεση με την Ελλάδα και την Κύπρο, η σημερινή Τουρκία του Ερντογάν δεν έχει τίποτα να προσφέρει στην προσπάθεια του Ισραήλ να πείσει τον έξω κόσμο ότι πράγματι προτίθεται να παραμείνει μία χώρα δημοκρατική, εβραϊκή αλλά ταυτόχρονα, κατά βάσιν απόλυτα δυτική.
Μία μικρή, αλλά ουσιαστική, πρόγευση των προκείμενων περίπλοκων περιστάσεων, τις οποίες σύντομα η κυβέρνηση Νετανιάχου θα κληθεί να αντιμετωπίσει, αποτέλεσε η ψηφοφορία της 11/11/2022 ενώπιον της 4ης Επιτροπής της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, όταν υιοθετήθηκε με μεγάλη πλειοψηφία η παλαιστινιακή πρόταση να ζητηθεί από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης να συντάξει πραγματογνωμοσύνη για να απαντηθεί το ερώτημα εάν η παρατεταμένη παρουσία του Ισραήλ στην Δυτική Όχθη συνιστά de facto προσάρτηση, αντίθετη στο διεθνές δίκαιο. Σε αντίθεση με την Τουρκία που υπερψήφισε την παλαιστινιακή πρόταση, η Ελλάδα εξυπηρέτησε τις ισραηλινές θέσεις επιλέγοντας την ψήφο αποχής. Η Ελλάδα απέστειλε στο Ισραήλ ένα πρόσθετο μήνυμα, ακόμα εντονότερο. Σε αντίθεση με τη στάση που ανέκαθεν τηρεί ως προς την παλαιστινιακή διένεξη, στις 30/11/2022 η Ελλάδα ψήφισε κατά της πραγματοποίησης εκδήλωσης για την «Ημέρα της Νάκμπα» στην κεντρική αίθουσα εκδηλώσεων της Γ. Σ. του ΟΗΕ. Από την άλλη, η τουρκική ψήφος στήριξε ακόμα μια φορά φιλοπαλαιστινιακές διπλωματικές πρωτοβουλίες στο πλαίσιο του ΟΗΕ.
Ενόψει της ορκωμοσίας της νέας ισραηλινής κυβέρνησης, η Ελλάδα επιθυμεί να αποδείξει την αξιοπιστία της και να υπενθυμίσει στον Νετανιάχου προσωπικά την διεύρυνση των διμερών σχέσεων που είχε σημειωθεί κατά τις προηγούμενες πρωθυπουργικές του θητείες. Φαίνεται ότι αυτή η υπενθύμιση εκφράζεται ολοένα και εντονότερα, ειδικά τώρα που η Τουρκία «επιστρέφει στο κάδρο». Και η Αθήνα αναμένει τα μηνύματά της να αξιολογηθούν σωστά στην Ιερουσαλήμ.
Ο δρ. Γαβριήλ Χαρίτος διδάσκει Ιστορία των Πολιτικών Σχέσεων Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου στο Πανεπιστήμιο Μπεν-Γκουριόν, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (Ελλάδα) και στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (Κύπρος). Είναι ερευνητής του Ινστιτούτου Μπεν-Γκουριόν και στο ινστιτούτο ΕΛΙΑΜΕΠ (Ελλάδα)
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στις 27/12/2022 στην Ισραηλινή εφημερίδα Israel Hayom
Η Ελλάδα αναγνωρίζει ως πρωτεύουσα του Ισραήλ την Ιερουσαλήμ ή το Τελ Αβίδ ?