του Δημοσθένη Στωίδη, Πρέσβη ε.τ.
Είναι άραγε δόκιμο το ερώτημα κατά πόσο ο εκσυγχρονισμός της λειτουργίας της κλασσικής Διπλωματίας είναι σε θέση να επωφεληθεί από τα φημολογούμενα πλεονεκτήματα της φιλόδοξης τέταρτης βιομηχανικής «επανάστασης»? Εκ πρώτης όψεως, η απάντηση φαίνεται να είναι εύκολη και απλή. Ότι δηλαδή η ενεργός Διπλωματία, επειδή συνιστά παραδοσιακή τεχνική που κατατείνει καταρχήν στον εμπλουτισμό της υπηρεσιακής εμπειρίας των στελεχών της, σε συνδυασμό με την συστηματική εμβάθυνση της γνώσης και την διεύρυνση του εύρους της πληροφόρησής τους, δεν προβλέπεται να εξελιχθεί σε σοβαρό αποδέκτη των εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης (Τ.Ν.) .
Διότι η Διπλωματία υπό την στενή έννοια ακριβώς δεν διαθέτει εκείνες τις ενδεδειγμένες επαγγελματικές προδιαγραφές που θα την ωθήσουν να αξιοποιήσει ουσιαστικά το διαμορφούμενο γνωστικό περιβάλλον της «έξυπνης» προόδου, που συνεπάγεται ιδιαίτερα καινοφανείς και ρηξικέλευθες τεχνολογικές εξελίξεις . Πράγματι η Διπλωματία χαρακτηρίζεται ως ένα είδος «τέχνης», υπό το πρίσμα της ευρηματικότητας, που προσεγγίζει την διπλωματική πραγματικότητα με την καλώς εννοούμενη εμπειρική γραφειοκρατία. Δηλαδή μία πρακτική καθηκόντων τα οποία συνεπικουρούνται από την κανονική μηχανογράφηση αλλά και συμβατικό τεχνικό εξοπλισμό. Όχι συνεπώς κάτι το εξαιρετικά περίπλοκο και προωθημένο. Διότι οι συνήθεις λειτουργίες διεκπεραιώνονται από «έξυπνα» άτομα και όχι από έξυπνες» μηχανές!. Συνιστά δηλαδή μία κατεξοχήν ανθρωποκεντρική διαδικασία στηριζόμενη κατεξοχήν στο έμψυχο δυναμικό της. Συνεπώς το Διπλωματικό είναι από τους κλάδους που πιστεύω ότι δεν θα υποστεί ούτε ουσιώδεις επιπτώσεις στην σταδιοδρομία ούτε και στην στελέχωσή του.
Είναι ενδεικτικό μάλιστα ότι εν προκειμένω και η σχετικά εξειδικευμένη βιβλιογραφία δεν εκτιμάται ως πλούσια. Αλλοι επαγγελματικοί κλάδοι αντιθέτως δείχνουν προοδευτικά να ανησυχούν για τις πιθανές δυσμενείς παρενέργειες στον εργασιακό βίο από την επιβεβαίωση των εφαρμογών της ρομποτικής πολύ δε περισσότερο από τις προκλήσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης .
Από δεύτερη ματιά, μπορεί να ισχυρισθεί όμως κανείς ότι η πρόοδος στις εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης προβλέπεται ότι θα διαμορφώσει προοδευτικά ένα υπερσύγχρονο τεχνολογικά περιβάλλον που θα έχει αντίκτυπο στον κοινωνικό ιστό με πιθανή την όξυνση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων. Ένα ενδεχόμενο που μπορεί να επιβαρυνθεί από επικίνδυνα γεγονότα όπως ενδεικτικά π.χ. την κατασκευή ακόμη πιο «έξυπνων» υπερόπλων με αποτέλεσμα την μεγαλύτερη ένταση στην κούρσα των εξοπλισμών και άρα εν δυνάμει μεταβολές στο γεωστρατηγικό περιβάλλον και με εν συνεχεία πιθανές ανακατατάξεις στην παγκόσμια ισορροπία Δυνάμεων. Δηλαδή εξειδικευμένα διεθνή ζητήματα που άπτονται ευθέως του διπλωματικού θεματολογίου. Και άρα η άσκηση της κλασσικής Διπλωματίας θα κληθεί να λειτουργήσει σε καινοφανείς και αχαρτογράφητες τεχνολογικές συνθήκες που ενδεχομένως να επηρεάσει την εφαρμογή πτυχών της εθιμικής πρακτικής της διπλωματικής δεοντολογίας.
Τούτο βέβαια σε πείσμα της παραδοχής των προβλέψεων της λεγόμενης 4ης βιομηχανικής επανάστασης εφόσον διαπιστώνεται ότι η ενάσκηση της γνήσιας Διπλωματίας θα διατηρήσει αναπόφευκτα και κανονικά τον παραδοσιακό χαρακτήρα της δημόσιας έκφρασής της από τους φυσιολογικούς εκφραστές της. Διότι η ειδοποιός διαφορά κατά της Τεχνητής Νοημοσύνης έγκειται στην παραδοχή ότι στην άσκηση της Διπλωματίας, και όχι μόνον, υπεισέρχεται η συναισθηματική νοημοσύνη του ανθρώπου-διπλωματικού ο οποίος σταθμίζει το σύνολο των υπηρεσιακών επιχειρημάτων του χρησιμοποιώντας την λογική και «φιλτράροντάς» τα με το συναίσθημα και την ενδόμυχη αίσθηση, σε αντίθεση με την «ψυχρή» αντικειμενικότητα της έστω «έξυπνης» μηχανής/ κομπιούτερ.
Πάντως αντιλαμβάνομαι πλήρως την σκοπιμότητα της ανάπτυξης εν προκειμένω του λίαν ενδιαφέροντος εγχώριου και διεθνούς προβληματισμού αναφορικά με τα υπέρ και τα κατά της νέας εποχής της Τεχνολογίας, αλλά και τα προσδοκώμενα οφέλη για την σύγχρονη κοινωνία και την νέα γενιά.
16 Μαρτίου 2020
Εκτιμούν πολλοί ότι οι κλασσικοί σημερινοί διπλωμάτες θα αντικατασταθούν από τους βιαστικούς” μονόγλωσσους” και ”μονόχνωτους”τεχνοκράτες ,χωρίς την κλασσική παιδεία και εμπειρία περί τις διαπραγματεύσεις καταλαμβάνοντας τις θέσεις των διπλωματών ως ”παντογνώστες” σύμβουλοι .
Πόσους είχε και έχει σήμερα το δικό μας ΥΠΕΞ ,κάτι που φάνηκε καθαρά κατά τις χωρίς διπλωμάτες ”’διαπραγματεύσεις” της Συμφωνίας των Πρεσπών ;;;.
Θα μπορούσαμε να έχουμε ένα δεκάλογο του καλού Έλληνος διπλωμάτη και ένα υπόδειγμα -του παρελθόντος-,που άφησε σχετική ”σχολή” για τους επιγενομένους;;;.