Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει τη στρατηγική του θέση στο ΝΑΤΟ και τη σχέση του με τον Ρώσο Βλαντιμίρ Πούτιν όταν επισκεφθεί το Κίεβο την Πέμπτη (3 Ιανουαρίου), σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τον πόλεμο στην Ουκρανία, αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο.
Ο Τούρκος ηγέτης ελπίζει ότι η διαμεσολάβηση μεταξύ του Πούτιν και του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι μπορεί να αποτρέψει μια ρωσική επίθεση που η Ουάσιγκτον προειδοποιεί ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει στα μέσα Φεβρουαρίου.
Οι προσπάθειές του σε υψηλό επίπεδο -που αντιμετωπίστηκαν με επιφυλακτικότητα στη Μόσχα- ενέχουν τεράστιο διακύβευμα και δυνητικά πλούσια ανταμοιβή.
Οι αναλυτές πιστεύουν ότι μια σοβαρή σύγκρουση στην Ουκρανία θα μπορούσε να ανατρέψει την οικονομία της Τουρκίας και να θέσει σε κίνδυνο τις πιθανότητες του Ερντογάν να παρατείνει την κυριαρχία του για μια τρίτη δεκαετία στις εκλογές που θα διεξαχθούν στα μέσα του 2023.
Θα μπορούσε, επίσης, να αναγκάσει την Άγκυρα να επιλέξει πλευρά μεταξύ του Πούτιν – ενός ηγέτη που κατέχει αρκετά οικονομικά και στρατιωτικά ατού έναντι της Τουρκίας – και των παραδοσιακών δυτικών συμμάχων που χάνουν την υπομονή τους με το καθεστώς Ερντογάν.
Η απόκτηση από το Κίεβο δοκιμασμένων στη μάχη τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) αποτελεί ιδιαίτερη ανησυχία για τους υποστηριζόμενους από τη Ρωσία αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία και για το Κρεμλίνο.
Αλλά οι αναλυτές πιστεύουν ότι η επιτυχία στην αποτροπή μιας ρωσικής εισβολής θα μπορούσε να αναδείξει τη σημασία της Τουρκίας για τη δυτική αμυντική συμμαχία και να θερμάνει τις ψυχρές σχέσεις του Ερντογάν με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
«Eίναι μια ευκαιρία για την Τουρκία να αναβαθμίσει το κύρος της και να βγει από το σκυλόσπιτο, μεταφορικά μιλώντας, εντός του ΝΑΤΟ», δήλωσε στο AFP ο Asli Aydintasbas του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.
«Η Άγκυρα θα το χρησιμοποιήσει επίσης ως ευκαιρία για να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον», πρόσθεσε.
«Ο Ερντογάν έχει αναπτύξει αυτή τη μοναδική προσωπική σχέση με τον Πούτιν που είναι ταυτόχρονα ανταγωνιστική και συναινετική – επιτρέποντάς τους να υποστηρίζουν διαφορετικές πλευρές στη Λιβύη, τον Καύκασο και τη Συρία».
«Κρατάει το λόγο του»
Η εξελισσόμενη σχέση του Ερντογάν με τον Πούτιν υπήρξε ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά της διπλωματίας σε όλη τη νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
Οι σχέσεις τους κατέρρευσαν μετά την κατάρριψη από την Τουρκία ενός ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους κοντά στα σύνορα με τη Συρία το 2015.
Βελτιώθηκαν αισθητά αφότου ο Πούτιν έγινε ο πρώτος αρχηγός κράτους που τηλεφώνησε στον Ερντογάν τη νύχτα της απόπειρας του τουρκικού πραξικοπήματος το 2016.
Οι περισσότεροι δυτικοί ηγέτες περίμεναν μέρες προτού υποστηρίξουν δημοσίως τον Ερντογάν – αναποφασιστικότητα που, σύμφωνα με αναλυτές, έσπρωξε την Τουρκία πιο κοντά στη Ρωσία τα επόμενα χρόνια.
Ο δεσμός αυτός έχει αντέξει έκτοτε σε επανειλημμένες δοκιμασίες.
Η υποστήριξή τους στις αντίπαλες πλευρές στη Συρία και τη Λιβύη δεν εμπόδισε την Τουρκία το 2019 να αποκτήσει ένα ρωσικό σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας που βρίσκεται στο επίκεντρο των σημερινών εντάσεων με την Ουάσινγκτον.
Ο Πούτιν φάνηκε επίσης να αντιμετωπίζει με καλό μάτι την προμήθεια μη επανδρωμένων αεροσκαφών από την Τουρκία που άλλαξε το παιχνίδι στο Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια του πολέμου του 2020 με τους υποστηριζόμενους από τη Μόσχα εθνοτικούς Αρμένιους στο αμφισβητούμενο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
«Πρόκειται για ένα άτομο που κρατάει το λόγο του – ένας πραγματικός άνθρωπος», δήλωσε ο Πούτιν για τον Ερντογάν εβδομάδες μετά την σύγκρουση στο Καραμπάχ.
Ο μελετητής του Πανεπιστημίου Medipol της Κωνσταντινούπολης Abdurrahman Babacan δήλωσε ότι ο Ερντογάν και ο Πούτιν μοιράζονται αυτό που «οι περισσότεροι ηγέτες δεν έχουν στις διμερείς τους σχέσεις: την έγκαιρη παρέμβαση και το να παίζουν τα χαρτιά τους ανοιχτά».
«Όλα γύρω από τον Ερντογάν»
Οι περισσότεροι αναλυτές, ωστόσο, αμφιβάλλουν ότι ο Ερντογάν θα συγκρουστεί ανοιχτά με τον Πούτιν για την Ουκρανία.
«Εάν η Τουρκία κλιμακώσει, η Ρωσία μπορεί να απαντήσει με το ίδιο νόμισμα – πίεση (κατά των Τούρκων στρατιωτών και των πληρεξουσίων) στη Συρία, οικονομικές κυρώσεις», δήλωσε ο μελετητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Dimitar Bechev.
«Δεδομένης της αδυναμίας της, η τουρκική οικονομία δεν μπορεί να αντέξει ένα μποϊκοτάζ από τουρίστες από τη Ρωσία», πρόσθεσε ο βετεράνος παρατηρητής της Τουρκίας, Anthony Skinner.
Ο Soner Cagaptay, συνεργάτης του Washington Institute, δήλωσε ότι η άμεση ανησυχία του Ερντογάν είναι να διατηρήσει την οικονομία αρκετά ισχυρή ώστε να δώσει την ευκαιρία στα πεσμένα ποσοστά δημοτικότητάς του να ανακάμψουν πριν από τις επόμενες εκλογές.
«Η Τουρκία ολόκληρη γυρίζει μόνο γύρω από τον Ερντογάν αυτή τη στιγμή, και ο Ερντογάν γυρίζει γύρω από την πιθανότητα να κερδίσει τις εκλογές το 2023», δήλωσε ο Cagaptay.
Οι αναλυτές δήλωσαν ότι αυτό καθιστά τις προσπάθειες διαμεσολάβησης του Ερντογάν ακόμη πιο σημαντικές.
«Οι ρωσικές (στρατιωτικές) ενέργειες θα επιδεινώσουν την τουρκική οικονομική αδυναμία, όπως η αύξηση του κόστους του πετρελαίου», δήλωσε ο Stein. «Αυτό δεν θα είναι ευχάριστο».
Νατοϊκό «όχι» σε διαμεσολαβητές
Η EURACTIV δημοσίευσε νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα ότι στις προτάσεις του ΝΑΤΟ προς την Ρωσία αναφορικά με το πού θα γίνουν οι συζητήσεις για αποκλιμάκωση μεταξύ Ρωσίας και Δύσης όπως πχ στο Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας, η Τουρκία προσπάθησε να προσθέσει στο κείμενο και τη φράση «καθώς και με άλλες διπλωματικές πρωτοβουλίες» καθώς ο Ερντογάν θέλει να διαδραματίσει ρόλο διαμεσολαβητή.
Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε αμέσως από τους νατοϊκούς εταίρους.
