του καθηγητή φιλοσοφίας Robert Redeker
Από τα συνθήματα των Γάλλων αγροτών: «Χωρίς χωρικούς δεν θα υπάρχει χώρα».
Η αγροτική κρίση δεν είναι μόνο η κρίση της αγροτικής οικονομίας, είναι πάνω απ’ όλα, όπως η σχολική κρίση, μια κρίση πολιτισμού. Το σχολείο και η γεωργία είναι τα θεμέλια της κοινωνίας. Εξασφαλίζουν τη συνέχισή της: μετάδοση πολιτισμού, με το σχολείο, μετάδοση βιολογικής ζωής, με τη γεωργία. Αλλά, μεταδίδοντας τη ζωή, η γεωργία, όπως και το σχολείο, μεταδίδει ταυτόχρονα αξίες, μια ιδέα της Γαλλίας, μια συλλογική ψυχή. Αυτό που έχει κοινό σχολείο και γεωργία είναι την αναδίφηση του παρελθόντος. Τόσο το σχολείο όσο και η γεωργία, επαναφέρνουν, σαν μέσα από ρίζες που σκίζουν το χώμα των αιώνων, το παρελθόν και τις αξίες του στο παρόν. Τρέφουν το παρόν με το χυμό που αντλούν από το παρελθόν. Αναμφίβολα πρέπει να δούμε σε αυτή την πίστη στο παρελθόν το λόγο που ωθεί μια νεωτερικότητα που θέλει χωρίς ρίζες και χωρίς κληρονόμους, και τα δυό, να υποβιβάσει τόσο το σχολείο όσο και τη γεωργία σε φάντασμα; Τι θέλει η πιο εξελιγμένη νεωτερικότητα; Να μετατρέψει το σχολείο σε παιδικό σταθμό και τη γεωργία σε κηπουρική. Αυτό δεν είναι ούτε λογοπαίγνιο ούτε ρητορική κορώνα: ο πολιτισμός (ο πραγματικός, αυτός που διέδωσε η σχολή της Τρίτης Δημοκρατίας, σε καμία περίπτωση των σύγχρονων «πολιτισμικών») είναι αλληλέγγυος με τη γεωργία. Το σχολείο και ο πολιτισμός προστατεύουν τον παλιό κόσμο – και γι’ αυτό είναι μισητοί.
Το ότι το σχολείο και η γεωργία βιώνουν μαζί μια δυνητικά μοιραία κρίση είναι ένα ιστορικό σημάδι. Είναι η ίδια κρίση: αυτή της μετάδοσης. Στις δυνάμεις που επιδιώκουν να καταστρέψουν τόσο το σχολείο όσο και τη γεωργία, κυριαρχεί η ίδια εμμονή: να μην γίνει η μετάδοση. Ας καταλάβουμε ότι η Γαλλία δεν μεταδίδεται πλέον. Δύο αντικοινωνίες δομούνται, καθεμία από τις οποίες καθοδηγείται από τον αυτονομισμό, τη ρήξη με τη Γαλλία και την ιστορία της:
αυτή που καθοδηγείται από τις αστικές ελίτ, σε απόσχιση τόσο από την ιστορία του έθνους όσο και από το κοινό καλό, που καταλαμβάνονται αποκλειστικά μέσω κοινωνικών μεταρρυθμίσεων που παραβιάζουν την κοινή λογική, σε μια ανθρωπολογική επανάσταση,
και αυτή των εδαφών που εγκαταλείφθηκαν από τη Δημοκρατία, ζουν υπό τους δικούς της νόμους, επιβάλλοντας τις αξίες ή τις αντιαξίες της σε ολόκληρες συνοικίες.
Αυτές οι δύο αντικοινωνίες, αυτή των κέντρων των πόλεων και αυτή των ξεφτισμένων συνοικιών, τρέφονται με το ίδιο μίσος, περιφρονούν τον ίδιο αποδιοπομπαίο τράγο : τον χωρικό, που θα ήταν αρκετά ικανός να οδηγεί ντίζελ και να καπνίζει αποτσίγαρα, και την αιώνια Γαλλία. Το μίσος για τον χωρικό και το μίσος της Γαλλίας προέρχονται από την ίδια πηγή. Ο χωρικός, καταλαβαίνετε: ο αγρότης, ριζωμένος στη μακρά ζωή της χώρας. Παγιδευμένος ανάμεσα στους δύο αυτονομισμούς εξακολουθεί να υπάρχει ο ιστορικός λαός, του οποίου την πεμπτουσία αποτελούν οι αγρότες, που βλέπει τη χώρα του να χάνεται.
Αυτό είναι το πρόγραμμα που εφαρμόζεται αυτή τη στιγμή: να εξαφανιστεί το εθνικό παρελθόν και το ανθρωπολογικό παρελθόν. Για αντικατασταθεί η Γαλλία ως πρόσωπο από έναν λείο γεωγραφικό χώρο που θα ονομάζεται «France.com», είναι σημαντικό να απαλλαγούμε από τους αγρότες της. Ο ιστορικός Fernand Braudel το έχει πει πολλές φορές: αυτοί ο αγροτικός λαός αποτελεί τη βάση, το έδαφος του γαλλικού πολιτισμού, από τα χρόνια της Ρωμαϊκής Γαλατίας.
Ρομπέρ Ρεντεκέρ: «Ο αγρότης αποτελεί έδαφος του πολιτισμού, γι’ αυτό η νεωτερικότητα θέλει να τον αντικαταστήσει με τον αποεδαφοποιημένο, τον αποδομημένο άνθρωπο»
Σφυρηλάτησε τη φυσική μορφή της χώρας, το τοπίο. Συνέβαλε στην ανάδυση της γαλλικής τέχνης της ζωής. Ποιοι είναι οι αγρότες; Απάντηση: ό,τι απομένει σήμερα από τον ιστορικό γαλλικό λαό, οι αριστοκράτες έχουν εξαφανιστεί. Δύο ανθρώπινοι τύποι προορίζονταν μοιραία να αναλάβουν την ευθύνη της διατήρησης της Γαλλίας: αυτός των αριστοκρατών και αυτός των αγροτών, με το αρχαίο και ευγενές τους όνομα των χωρικών. Μετά τη Γαλλική Επανάσταση, ο 19ος αιώνας προσπάθησε με επιτυχία να μεταμορφώσει τους αριστοκράτες σε αστούς, όταν δεν έγιναν λακέδες πολυτελείας της αστικής τάξης. Εάν η νεωτερικότητα σκότωσε την αριστοκρατία, η νεοφιλελεύθερη τεχνο-οικονομική παγκοσμιοποίηση λειτουργεί για να αποτελειώσει τους αγρότες, σκοτώνοντάς τους αργά-αργά. Στα παρασκήνια αυτού του κινήματος βρίσκεται μια ιδεολογία: η αντικατάσταση του παραδοσιακού άνδρα και της γυναίκας, των οποίων ο αγρότης αποτελεί το τελευταίο προπύργιο, το απόλυτο φρούριο, από τον νέο άνθρωπο, γεωγραφικά και πολιτισμικά αποεδαφικοποιημένο, τον αποδομημένο άνθρωπο.
Η εξέγερση των αγροτών, πέρα από τις ασάφειές της, είναι η αληθινή εξέγερση των ανθρώπων της γης, μακριά από τη θλιβερή περιβαλλοντική λαογραφία που οικειοποιήθηκε αυτό το όνομα. Το σύνθημα, «εξέγερση της γης», χωρίς τη λέξη λαός, λέει πολλά: αυτή η εξέγερση είναι η εξέγερση των ανθρώπων της γης, που διαγράφονται από τους οικολόγους οι οποίοι αγωνίζονται για μια γη χωρίς αυτούς τους ανθρώπους.
Robert Redeker: «La révolte des agriculteurs est le véritable soulèvement du peuple de la terre»
Να συγκρατήσουμε την τελευταία φράση ” αυτή η εξέγερση είναι η εξέγερση των ανθρώπων της γης , που διαγράφονται από τους οικολόγους , οι οποίοι αγωνίζονται για μια γη χωρίς αυτούς τους ανθρώπους” και φυσικά να περιμένουμε την απάντηση με επιχειρήματα-όχι με συνθήματα- των οικολόγων και της Ελλάδος μας.
« Το σχολείο και η γεωργία είναι τα θεμέλια της κοινωνίας.
Εξασφαλίζουν τη συνέχισή της: μετάδοση πολιτισμού, με το σχολείο, μετάδοση βιολογικής ζωής, με τη γεωργία.»
Δέν πρέπει νά μιλᾶμε γιά μετάδοση ἀλλά γιά καλλιέργεια καί τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς γῆς. ῾Υπάρχει θεμελιώδης διαφορά. Μετάδοση μπορεῖ νά γίνει καί τεχνητά, ἴσως καί μέ τσιπάκι, ἡ διαδικασία ὡρίμανσης ὅμως εἶναι ποιοτικό χαρακτηριστικό τόσο στόν ἄνθρωπο, ψυχικά καί πνευματικά, ὅσο καί στά προϊόντα. Καλλιέργεια τῶν ἀνθρώπων καί ὄχι καλλιέργεια ἀνθρώπων.
Εἶναι ἡ διαδικασία πού ξεκίνησε μέ τήν ἐκμάθηση τῶν διαφόρων καλλιεργειῶν καί τήν παραγωγική διαδικασία, πού γνωρίζουμε ἀπό τούς θεούς μας, ἀμπελιοῦ καί κρασιοῦ, λαδιοῦ, σιτηρῶν, τεχνῶν κλπ. Κατά τήν ὁποία ὁ ἄνθρωπος γίνεται παραγωγός, καλλιεργητής, στήν πορεία μέ τήν ἐκπαίδευση καί τήν ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπου, τό σύστημα ἔγινε δημοκρατικό μέ χαρακτηριστικά τήν παιδεία καί τήν ἐλευθερία.
Ἔβλεπα αὐτές τίς μέρες στήν τηλεόραση μιά ταινία γιά τόν Ντέ Γκώλ, πῶς μόνος αὐτός ἀπό τήν Γαλλία κάποια στιγμή, ἀντιστάθηκε ὑπερασπιζόμενος τήν δημοκρατία καί τήν ἐλευθερία.
Σχετικό τῶν ἡμερῶν εἶναι καί τό θέμα τῆς ἀπαξίωσης τῆς γυναίκας καί τῆς χρήσης της γιά κυοφορία, ὡς τυπικός φορέας μιᾶς ´παραγωγικής ´ διαδικασίας πού ΄διαβάζεται ΄ὡς μία μηχανική συνθήκη.
Προτείνεται δηλαδή ἕνας ´παράδεισος ´ τοῦ μή ἀνθρώπου ἤ πού δέν ἀφορᾶ τούς ἀνθρώπους. Γνωρίζουμε τόν παράδεισο, ὅπως τόν περιγράφουν οἱ Πέρσες στούς κήπους τους, μέ ὅλων τῶν εἰδῶν τούς καρπούς, τίς μυρωδιές, τά χρώματα, τούς ἤχους, τά ὑλικά, πού εἶναι γιά νά εὐχαριστιέται ὁ ἄνθρωπος. ῾Ο ᾿Ελύτης περιγράφει πώς μυρίζοντας ἕνα ἀγριόχορτο, κατάλαβε ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀθῶος. ῾Ο Ἔριχ Φρόμ ἔχει γράψει, πώς ὁ παράδεισος γιά τόν ᾿Αδάμ καί τήν Εὔα θά ξαναβρεθεῖ ὅταν ὁ καθένας θά νιώσει τόσο δικό του τόν ἄλλο ὥστε νά θεωρήσει τίς εὐθύνες τοῦ ἄλλου καί δικές του εὐθύνες. Εἶναι θέμα ἀγάπης δηλαδή. Ὅπως καί στήν κοινωνία.
῾Η μακροχρόνια διαδικασία ὡρίμανσης τοῦ ἀνθρώπου εἶναι προσωπική διαδικασία, δέν μεταδίδεται, κι ἐπειδή ἔχει καί κοινωνικό ἀντίκτυπο, ἔχει λεχθεῖ ὅτι ὡριμάζει ὁ καθένας μέσα στήν ἀδημονία τοῦ ἄλλου. Καί ἀφορᾶ ὅλους. Μαζεύει ὁ καθένας τίς ἐμπειρίες του, τά ταλέντα του, τίς μνῆμες του, τά κομμάτια του, προσωπικά ἀθλήματα καί ἄθλους, ὥστε νά φτιάχνει ἕναν ἑαυτό ὅλο καί καλύτερο. Δέν προσεταιρίζεται τίς ζωές τῶν ἄλλων. Αὐτή εἶναι ἡ καλλιέργεια. ᾿Αφορᾶ τήν συνείδηση, τήν μνήμη, τίς πατρίδες, τούς γονεῖς, τά παιδιά, ἔτσι ὥστε τό σύνολο εἶναι μοναδικό καί μή ἀνταλλάξιμο. ῾Η ἀποσύνδεση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό ὅλα αὐτά εἶναι καταστροφική τόσο γιά τήν πορεία τῆς ψυχῆς του, ὅσο καί γιά πολλούς ἄλλους πού ἔχουν ὁποιαδήποτε σύνδεση, εἶναι ἀποσύνθεση τῆς ζωῆς.