του Παναγιώτη Μπαλακτάρη.
Ο πόλεμος στη Συρία έχει συμπληρώσει 7 αιματηρά και απάνθρωπα χρόνια. Μια εμφύλια σύρραξη που το ξέσπασμά της οφειλόταν σε πολιτικές, θρησκευτικές και εθνοτικές αιτίες. Έχεις ως συνέπειες μέχρι σήμερα να έχουν σκοτωθεί περίπου 400.000 άνθρωποι, να έχουν μεταναστεύσει περίπου 4.000.000 άνθρωποι και να έχουν μετακινηθεί εντός της Συρίας άλλα 7.600.000. Η κρίση στη Συρία έχει κι άλλες επιπτώσεις, όπως η μετανάστευση, η δημογραφική αλλοίωση της περιοχής και ένα σκοτεινό μέλλον.
Αυτή η εμφύλια σύρραξη εξελίχθηκε σε πεδίο τρομακτικών γεωπολιτικών ανταγωνισμών πρώτα των ισχυρών περιφερειακών δυνάμεων, Σαουδικής Αραβίας – Ιράν, και ύστερα των πλέον ισχυρών του πλανήτη, ΗΠΑ – Ρωσίας, οι οποίες ενεπλάκησαν με σκοπό την εξυπηρέτηση συμφερόντων. Αφενός μεν, οι ΗΠΑ στόχευαν εξαρχής στην ανατροπή του καταπιεστικού καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσσαντ και συγχρόνως στην προώθηση των οργανώσεων της αντιπολίτευσης, οι οποίες ως σουννιτικές που είναι αποτελούν το αντιστάθμισμα στην επιρροή του σιιτικού Ιράν στη Μέση Ανατολή, που για τις ΗΠΑ (και το Ισραήλ) ενσαρκώνει τον διάβολο. Αφετέρου δε, η Ρωσία έκανε την εμφάνισή της στη Συρία ίσως την πιο κρίσιμη ώρα για τον Άσσαντ, διότι το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος (ISIS) και ο ούτως καλούμενος Ελεύθερος Συριακός Στρατός (FSA) είχαν προσεγγίσει επικίνδυνα τη Δαμασκό, επομένως το προεδρικό παλάτι του Άσσαντ. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η Ρωσία επανενεργοποίησε το 2006 τη ναυτική βάση που διέθετε η Σοβιετική Ένωση στη μεσογειακή πόλη της Συρίας Ταρτούς (Αντιόχεια της Πιερίας στα ελληνιστικά χρόνια) και στην προστασία αυτής της βάσης, μεταξύ άλλων αποσκοπούσε η ρωσική παρέμβαση που έγινε κατόπιν αιτήματος του συριακού καθεστώτος, ή τουλάχιστον έτσι λέγεται.
Εν πάση περιπτώσει, ο παράταιρος και εκρηκτικός συγχρωτισμός μικρών, μεσαίων και μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή απογείωσε την επικινδυνότητα και ταυτοχρόνως έδωσε τη δυνατότητα σε οντότητες να εκμεταλλευθούν τις συμμαχίες τους με τις ισχυρές χώρες προς ίδιον όφελος. Έτσι, προωθήθηκε στο συριακό έδαφος η Χεζμπολάχ του Λιβάνου βρίσκοντας στηρίγματα σε Ιράν, Ρωσία και εσχάτως και Τουρκία. Ομοίως, οι Κούρδοι της Συρίας εγκατέστησαν τη «Δημοκρατία της Ροζάβα» στη βόρεια Συρία επειδή οι ΗΠΑ και λοιπές δυτικές χώρες επένδυσαν σε αυτούς. Τέλος, διείσδυσαν περισσότερο διάφορα παρακλάδια της Αλ Κάιντα που βρήκαν στήριξη στο τουρκικό κράτος και στη μεγαλύτερη μοναρχία του Κόλπου. Η εικόνα που απεικονίζει έναν απίστευτο ανταγωνισμό ισχύος όλων εναντίον όλων είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Επιβεβαιώνει το μέγεθος του προβλήματος και αυξάνει την πιθανότητα σοβαρής πια εμπλοκής μεταξύ των ισχυρών χωρών είτε εξαιτίας κάποιου λάθους είτε εξαιτίας κάποιας προβοκάτσιας.
Ένα γεγονός, το οποίο έχει οδηγήσει στην κόψη του ξυραφιού την κατάσταση στη Συρία και έχει φέρει αντιμέτωπες τις ισχυρές χώρες, στις οποίες έχει προστεθεί και η Κίνα του ισοβίου Ξι Τζινπίνγκ, ήταν η για πολλοστή φορά επίθεση με χημικά στο τελευταίο σουννιτικό προπύργιο στην ανατολική Γκούτα πριν από σχεδόν 2 εβδομάδες. Η Δύση έχοντας κεκτημένη ταχύτητα από τις κατηγορίες της για την, κατά τα φαινόμενα και λεγόμενα, ρωσική επίθεση σε έναν πρώην κατάσκοπο, τον Σκριπάλ, και την κόρη του, στο Λονδίνο, μεμιάς κατηγόρησε τη Ρωσία και το Ιράν που υποστηρίζουν ένα «Ζώο», λέξη που χρησιμοποίησε ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ αναφερόμενος στον Άσσαντ. Ρωσία και Συρία αντέδρασαν αποδίδοντας την ευθύνη της επίθεσης, που επέφερε θανάτους σε δεκάδες παιδιά και ενηλίκους, στους αντικαθεστωτικούς αντάρτες. Οι βασικοί ισχυρισμοί τους ήταν ότι πρώτον, ο Άσσαντ έχει καταστρέψει το χημικό του οπλοστάσιο και δεύτερον, ότι ουδένα λόγο είχε να προκαλέσει αντιδράσεις στη διεθνή κοινότητα ενώ νικάει. Από την άλλη, διατυπώθηκαν και επιχειρήματα που κάνουν λόγο για ηθελημένη καθεστωτική ενέργεια, προκειμένου να αναγκαστούν οι κάτοικοι της Ντούμα να φύγουν και να ανακτήσει το σημείο ο συριακός στρατός. Η αλήθεια είναι πως μόνον ύστερα από στέρεες αποδείξεις θα μάθει η ανθρωπότητα εάν αυτή ήταν άλλη μια ασύμμετρη επίθεση του Άσσαντ ή μια καλοστημένη παγίδα και για τον Άσσαντ και για τη Δύση.
Και ας πάμε τώρα από τα «πυρηνικά των φτωχών» στα πραγματικά πυρηνικά. Η αμφιλεγόμενη επίθεση στη Ντούμα ανάγκασε τη Δύση να απειλήσει ότι θα αναλάβει δράση, και τη Ρωσία και το Ιράν, αλλά και την Κίνα, να επιστρέψουν τις απειλές κλιμακώνοντας την κατάσταση. Η Τουρκία με επιτήδειο τρόπο προσπαθεί από την αρχή της κλιμάκωσης να πάρει ίσες αποστάσεις από ΗΠΑ και Ρωσία, παίζοντας το δικό της παιχνίδι, το οποίο περιλαμβάνει την εκδίωξη του Άσσαντ και συνάμα την προάσπιση – υποτίθεται – της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας. Έτσι, ισορροπεί ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία. Και αντιστρόφως, την έχουν και οι 2 τους σύμμαχο από λίγο… Μάλιστα, επιχειρεί να αποτελέσει τον διαιτητή σε αυτήν την κρίση. Ρόλος που εάν έστω και κατ’ ελάχιστον αναληφθεί θα σημάνει την περαιτέρω αναβάθμιση της ιδίας ως περιφερειακής δύναμης.
Όπως και να ΄χει, η πυρηνική ικανότητα των ΗΠΑ, της Ρωσίας, του Ιράν και των άλλων εμπλεκομένων στη συριακή κρίση διογκώνει τον τρόμο της ανθρωπότητας για τις εξελίξεις αλλά την ίδια στιγμή αποτρέπει τις χώρες αυτές από τη σκέψη και μόνο της χρήσης πυρηνικών. Ούτως ή άλλως, ακόμη και εάν πραγματοποιηθεί επίθεση – απάντηση της Δύσης στη Συρία, σε εγκαταστάσεις του καθεστώτος, του Ιράν και άλλες βάσεις, φαίνεται να αποκλείεται οποιοδήποτε ανταποδοτικό πλήγμα από Ρωσία και Ιράν στα σημεία εκτόξευσης πυραύλων, δηλαδή στα αμερικανικά πολεμικά πλοία, ή σε βάσεις των ΗΠΑ, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου στην ανατολική Μεσόγειο. Ενέργεια, που θα συνεπαγόταν την άμεση εμπλοκή και αντιπαράθεση των πυρηνικών δυνάμεων και η οποία δεν συνέβη ούτε στον Ψυχρό Πόλεμο.
Οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Σύρος πρόεδρος έχει φυγαδευτεί σε ένα καταφύγιο χωρίς καν τζάμια και πλέον η διοίκηση των συριακών υποθέσεων γίνεται από τη Ρωσία και το Ιράν. Ο Ρώσος πρόεδρος από την πλευρά του έκανε μια συμβιβαστικής δήλωση, όταν είπε ότι η Ρωσία δεσμεύεται να τηρεί το Διεθνές Δίκαιο και ότι επιθυμεί να σφυρηλατήσει εποικοδομητικές σχέσεις με τους διεθνείς της εταίρους. Η δήλωση αυτή ακολούθησε το πολεμικό τουίτ του Τραμπ και τη δήλωση αυτή ακολούθησε τουίτ του Αμερικανού προέδρου που έλεγε ότι η επίθεση της Δύσης μπορεί να καθυστερήσει… Τα ρωσικά πλοία έχουν απομακρυνθεί από την Ταρτούς και ακόμη και στις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο παρατηρείται αυξημένη κινητικότητα.
Πρόβλεψη ουδείς μπορεί να κάνει. Άλλωστε, η ανθρώπινη αντίληψη δεν μπορεί να χωρέσει την πιθανότητα της ολοκληρωτικής καταστροφής που θα προκαλούσε η επίθεση και η αντεπίθεση με πυρηνικά, επομένως η εκτιμήσεις που γίνονται είναι «νοθευμένες». Φαίνεται, ωστόσο, ότι την ώρα που αποκαλύπτονται έντονοι διάλογοι στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και αντιπαράθεση σκληρών απόψεων οι ΗΠΑ και η Ρωσία κρατούν ανοιχτό έναν δίαυλο επικοινωνίας που ίσως σώσει την κατάσταση και αυτή τη φορά. Μένει να δούμε εάν ο κίνδυνος για έναν πυρηνικό όλεθρο είναι υπαρκτός ή απλώς «οι μεγάλοι» παίζουν παιχνίδι για τους «ιθαγενείς»…
