2 Ιουλίου 2025 | Breaking Defense
Bradley Bowman CMPP Ανώτερος Διευθυντής
Sinan Ciddi Ανώτερος Μελετητής
Την Κυριακή, ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Τουρκία, Τόμας Μπάρακ, υπέδειξε ότι το αδιέξοδο με την Ουάσιγκτον σχετικά με την προμήθεια του ρωσικού συστήματος αεράμυνας και αντιαεροπορικής άμυνας S‑400 από την Άγκυρα θα μπορούσε να επιλυθεί σύντομα.
Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να ανοίξει τον δρόμο για την απόκτηση του F‑35 από την Τουρκία. Τα σχόλια του Μπάρακ έρχονται μετά από κλήση τον Μάρτιο κατά την οποία ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ζήτησε από τον Ντόναλντ Τραμπ να επιτρέψει την επανείσοδο της Τουρκίας στο πρόγραμμα F‑35.
Η κυβέρνηση Τραμπ και μέλη του Κογκρέσου, ωστόσο, θα πρέπει να το σκεφτούν δύο φορές πριν στηρίξουν τη μεταβίβαση των F‑35 στην Τουρκία για δύο λόγους: έναν πρακτικό και έναν ηθικό.
Πρακτικά, η απόκτηση του F‑35 από την Τουρκία θα μπορούσε να οδηγήσει τους εχθρούς της Αμερικής στην απόκτηση πληροφοριών για το μαχητικό, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη δολοφονία Αμερικανών και συμμάχων μας σε μελλοντικές συγκρούσεις. Και ηθικά, η Τουρκία έχει ταχθεί στο πλευρό της Χαμάς μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ — και είναι δίκαιο να αναρωτηθούμε αν θέλουμε τέτοια ηγεσία να είναι οπλισμένη με το κορυφαίο αεροσκάφος της Αμερικής.
Το F‑35, ένα από τα πιο προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη στον κόσμο, διαθέτει εξελιγμένες δυνατότητες και αισθητήρες που το καθιστούν κεντρικό για την αμερικανική ασφάλεια και οποιαδήποτε μελλοντική σύγκρουση των ΗΠΑ με την Κίνα, τη Ρωσία, το Ιράν ή τη Βόρεια Κορέα. Η Πολεμική Αεροπορία, το Ναυτικό και το Πεντάγωνο των ΗΠΑ πετούν παραλλαγές του F‑35, και περίπου 19 σύμμαχες χώρες το πετούν ή το προμηθεύονται αυτήν τη στιγμή.
Γι’ αυτό ο Ερντογάν ήθελε το F‑35 και βρισκόταν στη διαδικασία απόκτησής του. Αλλά αφού απέρριψε προσφορές από τις ΗΠΑ να πουλήσουν στην Άγκυρα το αμερικανικής κατασκευής σύστημα αεράμυνας και αντιαεροπορικής άμυνας Patriot, ο Ερντογάν αποφάσισε να προμηθευτεί το ρωσικό σύστημα S‑400 παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις από τις ΗΠΑ. Τελικά, η Ουάσιγκτον δεν είχε άλλη επιλογή από το να αποβάλει την Τουρκία από το πρόγραμμα F‑35 το 2019.
Ο λόγος που η κατοχή τόσο του S‑400 όσο και του F‑35 από την Τουρκία είναι επικίνδυνη είναι ότι τα δύο αυτά συστήματα, όταν λειτουργούν σε τακτική γειτνίαση ή δικτυωμένα μεταξύ τους, θα επέτρεπαν στη Μόσχα να αποκτήσει ανεκτίμητη νοημοσύνη χρήσιμη για την κατάρριψη F‑35 που πετούν Αμερικανοί και σύμμαχοί μας. Ο Ερντογάν θα μπορούσε είτε να δώσει τις πληροφορίες στη Μόσχα, είτε οι Ρώσοι στην Τουρκία να τις εξασφαλίσουν.
Αν αυτό συνέβαινε, δεν θα πρέπει να μας εκπλήξει αν η Μόσχα μοιραζόταν ευαίσθητες τεχνολογικές λεπτομέρειες για το F‑35 με το Πεκίνο, την Τεχεράνη και την Πιονγκγιάνγκ.
Αν αυτό φαίνεται υπερβολικό, σκεφτείτε ότι αναφέρθηκε πως η Ρωσία έστειλε στο Ιράν αμερικανικής κατασκευής πυραύλους Javelin και Stinger που κατείχε στην Ουκρανία, ώστε η Τεχεράνη να μελετήσει τα συστήματα των ΗΠΑ με σκοπό να τα νικήσει στη μάχη και/ή να τα αντιγράψει για τον ιρανικό στρατό.
Πράγματι, ο Πούτιν έχει λάβει εξαιρετική υποστήριξη από το Πεκίνο, την Τεχεράνη και την Πιονγκγιάνγκ για τον πόλεμό του στην Ουκρανία. Τι καλύτερος τρόπος για τον Πούτιν να ανταποδώσει τη χάρη παρά να παρέχει στους άλλους τρεις της «άξονας των επιτιθέμενων» πληροφορίες χρήσιμες για τον εντοπισμό, την παρακολούθηση και την κατάρριψη F‑35;
Αυτό θα έθετε σε κίνδυνο τους Αμερικανούς, τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, το Ισραήλ και άλλους συμμάχους που επιχειρούν με το F‑35. Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να οδηγήσει σε περισσότερα θύματα πιλότων και ακόμη και ανεπιτυχή αποστολές.
Θα περίμενε κανείς ότι αυτοί οι κίνδυνοι θα έκαναν την ιδέα να απορριφθεί αμέσως στην Ουάσιγκτον, αλλά η Άγκυρα φαίνεται αμετάπειστη.
Το κύριο εμπόδιο που παρεμποδίζει την προσπάθεια του Ερντογάν να αποκτήσει το F‑35 είναι το άρθρο 1245 του Νόμου Εξουσιοδότησης Εθνικής Άμυνας για το Οικονομικό Έτος 2020, το οποίο απαγορεύει τη μεταβίβαση F‑35 στην Τουρκία εκτός εάν οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών πιστοποιήσουν εγγράφως στις βασικές επιτροπές του Κογκρέσου ότι η Τουρκία πλέον δεν «κατέχει» το σύστημα αεράμυνας και αντιαεροπορικής άμυνας S‑400, έχει δεσμευτεί να μην αποδεχτεί την παράδοσή του στο μέλλον, και δεν έχει προμηθευτεί άλλο αμυντικό εξοπλισμό από το Κρεμλίνο που να θέτει σε κίνδυνο τις δυνατότητες του F‑35.
Οι υποστηρικτές του Ερντογάν στην Ουάσιγκτον είναι πιθανό να προσπαθήσουν να εξαπατήσουν την κυβέρνηση Τραμπ ώστε να πιστέψει ότι η μεταβίβαση των F‑35 εξυπηρετεί τα αμερικανικά συμφέροντα και να πείσουν το Κογκρέσο να τροποποιήσει το Άρθρο 1245. Το πρώτο θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια κυνική πιστοποίηση προς το Κογκρέσο, και το δεύτερο πιθανώς να απαιτεί την τροποποίηση του νόμου ώστε να διαγραφεί ή να αναθεωρηθεί η ενοχλητική λέξη «κατοχή» στην αμερικανική νομοθεσία, επιτρέποντας έτσι στην Τουρκία να διατηρήσει τα S‑400 με κάποια μορφή και να επανενταχθεί στο πρόγραμμα F‑35.
Άλλωστε, επιθυμώντας να μην δυσαρεστήσει τον Πούτιν, ο Ερντογάν έχει αντισταθεί στις εκκλήσεις να μεταφέρει τα S‑400 στις Ηνωμένες Πολιτείες ή στην Ουκρανία ή ακόμη και να τα επιστρέψει στη Μόσχα.
Γι’ αυτό πρέπει να αναμένουμε μια καταιγίδα λόμπινγκ από πλευράς Ερντογάν, με επίκεντρο μέλη του Κογκρέσου που ηγούνται των επιτροπών ενόπλων δυνάμεων και εξωτερικών σχέσεων, και που θα διαδραματίσουν υπερβολικά σημαντικό ρόλο στην έκβαση. Αυτοί περιλαμβάνουν τους γερουσιαστές Ρότζερ Γουίκερ (Ρ-Μισισίπι), Τζακ Ριντ (Δ-Ρόουντ Άιλαντ), Τζέιμς Ρις (Ρ-Άινταχο) και Τζιν Σαχίν (Δ-Νιου Χάμσαϊρ), καθώς και τους βουλευτές Μάικ Ρότζερς (Ρ-Αλαμπάμα), Άνταμ Σμιθ (Δ-Ουάσιγκτον), Μπράιαν Μαστ (Ρ-Φλόριντα) και Γκρέγκορι Μικς (Δ-Νέα Υόρκη).
Ωστόσο, ακόμη και αν ο νόμος τροποποιηθεί ή η Άγκυρα ξεφορτωθεί όλα της τα S‑400, η Ουάσιγκτον δεν θα πρέπει και πάλι να προμηθεύσει την Τουρκία με το F‑35.
Αυτό οφείλεται στον χαρακτήρα και τις ενέργειες της κυβέρνησης Ερντογάν.
Μετά την αποτρόπαιη τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, θα περίμενε κανείς ότι ένας Αμερικανός σύμμαχος θα έβαζε τέλος στη στενή σχέση της Άγκυρας με την τρομοκρατική οργάνωση. Αντίθετα, ο Ερντογάν αγκάλιασε ακόμα πιο στενά τη Χαμάς, συνεχίζοντας την πολιτική και οικονομική στήριξη μιας τρομοκρατικής ομάδας που έχει δολοφονήσει Αμερικανούς, τους κρατά ομήρους, και επιδιώκει την καταστροφή του Ισραήλ.
Μετά την επίθεση της τρομοκρατικής οργάνωσης, που ήταν η φονικότερη ημέρα για τους Εβραίους από το Ολοκαύτωμα, ο Ερντογάν επαίνεσε τη Χαμάς και ενίσχυσε τους δεσμούς με την ηγεσία της. Φιλοξένησε πρώην υψηλόβαθμα στελέχη όπως τον Ισμαήλ Χανιγέ, τον Χαλέντ Μεσάαλ και τον Σαλέχ Αλ-Αρούρι, τους χορήγησε τουρκικά διαβατήρια και ασφαλές καταφύγιο στην Τουρκία. Όταν ο Χανιγέ σκοτώθηκε στην Τεχεράνη τον Ιούλιο του 2024, ο Ερντογάν κήρυξε εθνικό πένθος και διέταξε οι σημαίες στις τουρκικές πρεσβείες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης εκείνης στο Τελ Αβίβ, να κυματίζουν μεσίστιες.
Αναμφίβολα, η Τουρκία υπήρξε στο παρελθόν σημαντικός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά η Άγκυρα έχει χάσει τον δρόμο της υπό την ισλαμιστική ηγεσία του Ερντογάν.
Κατά συνέπεια, πριν στηρίξουν τη μεταβίβαση των F‑35 στην Τουρκία, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων στην Ουάσιγκτον θα πρέπει να θέσουν στους εαυτούς τους δύο ερωτήματα:
Μπορούμε να εμπιστευτούμε τον Ερντογάν να διασφαλίσει ότι ευαίσθητες πληροφορίες σχετικές με το F‑35 δεν θα καταλήξουν στη Μόσχα, το Πεκίνο, την Τεχεράνη και την Πιονγκγιάνγκ;
Και πρέπει ένας σύμμαχος της Χαμάς να έχει το πιο προηγμένο μαχητικό αεροσκάφος της Αμερικής;
Μια ειλικρινής εξέταση αυτών των ερωτημάτων καθιστά ένα πράγμα σαφές: θα ήταν σοβαρό σφάλμα για τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιτρέψουν στην κυβέρνηση Ερντογάν να αποκτήσει το F‑35.
Ο Bradley Bowman είναι ανώτερος διευθυντής του Κέντρου Στρατιωτικής και Πολιτικής Ισχύος στο Foundation for Defense of Democracies (FDD).
Ο Sinan Ciddi είναι ανώτερος μελετητής στο FDD και διευθυντής του Προγράμματος Τουρκίας.
