O Sun Tzu και ο πόλεμος στην Ουκρανία

του ανταποκριτή μας στην ΝΑ Ασία

Ο Κινέζος σοφός Sun Tzu, (544 π.Χ-494 π.Χ.), θεωρείται ως ο σπουδαιότερος τακτικιστής και στρατηγικός αναλυτής του πολέμου. Το βιβλίο του

Η τέχνη του Πολέμου, έγινε ευρύτερα γνωστό στη Δύση τον 20ο αιώνα και έκτοτε διδάσκεται σε Ανώτατες Στρατιωτικές Ακαδημίες και Ινστιτούτα Παγκόσμιας Στρατηγικής, σε Δύση και Ανατολή.

Η τέχνη του πολέμου ειναι το αρχαιότερο γνωστό πόνημα για τον πόλεμο. Αν και εχει γραφτει περισσότερο απο δυο χιλιάδες πριν, αποτελεί μέχρι σήμερα την πληρέστερη και ρεαλιστικότερη εικόνα του πολέμου, ξεπερνώντας το μνημιαίο εργο του Πρώσου Claυsewitz (1780-1831)

Περί Πολέμου.

Στους πολέμους των χωρών της ΝΑ Ασίας, οι ηγέτες της Β. Κορέας και του Βιετνάμ, εφαρμόζοντας πιστά τις αρχές του Tzu εναντίον Γάλλων και Αμερικανών, ανάγκασαν τις δυο Μεγάλες Δυνάμεις να υποστούν ταπεινωτική ήττα.

Ο ΜάοΤσεΤούνκ στα απομνημονεύματα του για τον νικηφόρο πόλεμο με τις υπέρτερες δυνάμεις του Τσαγκάισεκ, γράφει ότι οφείλει εν μέρει τη νίκη του στην εφαρμογή των Αρχών του Tzu

Όταν το 1772 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Tzu στά Γαλλικά, ένας γάλλος κριτικός έφτασε στο σημείο να γράψει «Το βιβλίο του Sun Tzu έχει όλα τα στοιχεία της υψηλής τέχνης την οποία κατέχει η πέννα του Ξενοφώντα και του Πολύβιου».

Συχνά αναφερόμενα αποφθέγματα του Sun Tzu

Η ύψιστη τέχνη του πολέμου είναι να υποτάξεις τον εχθρό χωρίς μάχη

Αν γνωρίζεις τον εχθρό σου και τον εαυτό σου, δεν χρειάζεται να φοβάσαι για την νίκη σε εκατό μάχες. Αν γνωρίζεις τον εαυτό σου, αλλά όχι τον εχθρό σου, για κάθε νίκη που επιτυγχάνεις θα υπόκειται σε μια ήττα. Αν δεν γνωρίζεις ούτε τον εαυτό σου ούτε τον εχθρό σου θα υποκύπτεις σε κάθε μάχη.

Κάθε πόλεμος βασίζεται στην παραπλάνηση. Όταν είσαι ικανός να επιτεθείς, πρέπει να φαίνεσαι αδύναμος.Όταν κινητοποιείς τις δυνάμεις σου πρέπει να φαίνεσαι αδρανής. Όταν είσαι κοντά του, πρέπει να τον κάνεις να πιστεύει ότι είσαι μακριά. Όταν είσαι πολύ μακριά πρέπει να τον κάνεις να πιστεύει ότι είσαι κοντά

Καμιά χώρα δεν ωφελήθηκε από έναν παρατεταμένο πόλεμο

Να φέρεσαι στους άνδρες σου όπως στα αγαπημένα παιδιά σου. Και αυτά θα σε ακολουθούν πιστά σε κάθε μάχη

Όταν έχεις περικυκλώσει στενά έναν εχθρό, άφησε του μια διέξοδο διαφυγής. Ο εχθρός που βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση, αγωνίζεται για τη ζωή του με νύχια και με δόντια μέχρι τέλους.

Tα λάθη του Πούτιν στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας

Πριν εισβάλει στην Ουκρανία, έπρεπε ο Πούτιν και η στρατιωτική ηγεσία του να γνωρίζουν εξ ίσου καλά τις επιχειρηριασικές δυνατότητες, τόσο της χώρα τους όσο και της Ουκρανίας. Όφειλαν να γνωρίζουν ότι οι αριθμοί δεν έχουν μεγάλη σημασία. Μεγάλη σημασία έχει η κατάσταση της οικονομία της χώρας, η ομοψυχία των κατοίκων της, η θέληση να υπερασπίσουν την χώρα τους, και οι συμμαχίες που έχουν αναπτύξει με ξένες χώρες. Ο Πούτιν παραγνωρίζοντας όλα αυτά, καταπάτησε τα κυριαρχικά δικαιώματα μιας ανεξάρτητης χώρας, μέλους του ΟΗΕ.

Ο Πούτιν στο σχεδιασμό του πολέμου, έπρεπε να δει ποιο είναι το πιο ευάλωτο σημείο της Ουκρανίας, εκεί που δεν περιμένουν επίθεση οι Ουκρανοί, και να εξαπολύσει επίθεση αιφνιδιαστικά με όλες τις στρατιωτικές δυνάμεις του. Οι Ρώσοι επέλεξαν να ανοίξουν πολλά μέτωπα, με αποτέλεσμα να μπορούν οι μικρότερες ουκρανικές δυνάμεις, χάρις στη γενναιότητα του στρατού της, να αντισταθούν, καθυστερώντας την προέλαση των Ρώσων. Ο πόλεμος παρατάθηκε περισσότερο από ότι λανθασμένα ήλπιζε η Ρωσική ηγεσία.

Η παράταση του πολέμου ευνοεί τον αμυνόμενο, γιατί ανυψώνει το ηθικό του και ενισχύει την προθυμία των συμμάχων να τον βοηθήσουν στον αγώνα του κατά των εισβολέων. Έτσι, η διάσπαση των συμμαχιών με τη Δύση που ανέμεναν οι Ρώσσοι, δεν επετεύχθη. Αντίθετα, ενισχύθηκε.

Επίσης, η εισβολή στην Ουκρανία, ακύρωσε την πάγια θέση των Ρώσων να μην επιτρέψουν την επέκταση του ΝΑΤΟ μέχρι τα σύνορα της πατρίδας τους. Αντίθετα, οι μικρές χώρες της Βόρειας Ευρώπης, βλέποντας τις επεκτατικές τάσεις της Ρωσίας, αισθάνθηκαν την ανάγκη να προσχωρήσουν στο ΝΑΤΟ. Όταν, και εφόσον γίνει αυτό, το ΝΑΤΟ θα έχει σχηματίσει ασφυκτικό κλοιό γύρω από τη Ρωσία.

Η ανυπομονησία της Ρωσίας να αρχίσει τον πόλεμο σε συνθήκες χειμώνα, ήταν λανθασμένη. Όλοι οι Ευρωπαικοί πόλεμοι έγιναν την άνοιξη και το καλοκαίρι. Το χειμώνα το έδαφος είναι λασπερό και δεν ευνοεί την κίνηση του πεζικού καθώς και των ερπιστριοφόρων και βαρέων οχημάτων.

Ο Πούτιν δεν έλαβε υπόψιν ότι η Ουκρανική επικράτεια είναι μεγάλη σε έκταση. Με αποτέλεσμα, καθώς προωθούνταν οι στρατιωτικές δυνάμεις της Ρωσίας στο εσωτερικό της Ουκρανίας, να απομακρύνονται από τις εστίες ανεφοδιασμού τους, με συνέπεια να παρουσιάζουν μεγάλες ελλείψεις σε τρόφιμα και καύσιμα.

Οι στρατιώτες που μένουν αδρανείς, ιδίως σε συνθήκες χειμώνα, χάνουν το ηθικό τους και η θέληση τους για μάχη μειώνεται. Αντίθετα, ο αμυνόμενος στρατός, όσο βλέπει τον εχθρό να αποτυγχάνει στην επιδίωξη των στόχων του, ενθαρρύνεται να συνεχίοει να πολεμάει θυσιάζοντας τη ζωή του στον πόλεμο ‘υπέρ βωμών και εστιών’.

Μεγάλο στρατηγικό λάθος των Ρώσων είναι επίσης το γεγονός ότι, στις πόλεις που πολιορκούν, δεν άφησαν τρόπους διαφυγής στους υπερασπιστές της. Και αυτοί, παρά τις τεράστιες στερήσεις που υφίστανται, υπερασπίζονται την πόλη τους μέχρι θανάτου. Αυτό συμβαίνει σήμερα στην Μαριούπολη, στην Οδυσσό, στο Χάρκοβο.

Τέλος, μεγάλο ρόλο έπαιξε η αποκάλυψη της θηριωδίας του ρωσικού ατρατού απέναντι σε άμαχους Ουκρανούς πολίτες, κατά την οργισμένη αποχώρηση τους από τα κατεχόμενα εδάφη. Τα εγκλήματα αυτά η διεθνής κοινή γνώμη τα χαρακτήρισε ως εγκλήματα πολέμου και ζήτησαν από τις ηγεσίες τους να ενισχύσουν περισσότερο την προσπάθεια της Ουκρανίας να παραμείνει ελεύθερη.

Αυτά είναι τα τραγικά λάθη της ηγεσίας του Ρωσικού στρατού που οδηγούν τελικά τη χώρα τους σε πλήρες αδιέξοδο, καθώς βλέπει, μέρα με την ημέρα, οι ελπίδες της να υποτάξει την Ουκρανία, λίγοστεύουν, και δεν έχει κανένα όφελος από την παράταση του πολέμου. Αντίθετα, η Ρωσία κινδυνεύει να χάσει πολλά από τα προνόμια που απολαμβάνει μέχρι σήμερα ως μια μεγάλη παγκόσμια δύναμη.

Η ιστορία τιμωρεί όσους την αγνοούν, σημειώνει ο Θουκυδίδης στην ΙΣΤΟΡΙΑ του Πελοποννησιακού πολέμου. Οι άνθρωποι θα συνεχίσουν τους πολέμους ‘ες αεί’, εφόσον η νοοτροπία τους δεν αλλάζει. Και ο Κινέζος σοφός συμπληρώνει τη ρήση του Σωκράτη ‘Γνώθει σ ευτόν΄προσθέτοντας ‘και τον εχθρό σου’.

Υ.Γ. διαβάζοντας το βιβλίο του Κινέζου σοφού Sun Tzu, μπορεί ο αναγνώστης να πει ότι η μεγάλη επιτυχία των Ιαπώνων να επιτεθούν απρόκλητα και αιφνιδιαστικά στο Pearl Harbour, ήταν μεγάλο στρατηγικό λάθος. Ως άμεσο αποτέλεσμα είχε να συμμετάσχει στον πόλεμο ο τεράστιος στρατιωτικός μηχανισμός της Αμερικής και όλοι οι αμερικανοί να ορκιστούν ότι θα πολεμήσουν μέχρι θανάτου για την ολοσχερή καταστροφή της Ιαπωνίας.Έτσι έληξε ο ΒΠΠ με περιφανή νίκη των Δημοκρατικών Δυνάμεων.

Υ.Γ. Επιφανής σχολιαστής της παγκόσμιας πολιτικής, σε πρόσφατο άρθρο του στην έγκυρη εφημερίδα Straits Times, έγραψε: «H ‘ειδική επιχείρηση’ του Πούτιν είναι όντως μοναδική Αποτελεί ένα από τα πιο θεαματικά αυτογκόλ που πέτυχε οποιαδήποτε χώρα εναντίον της στην πρόσφατη ιστορία».