Έντουαρντ Καρ
Αναπληρωτής διευθυντής σύνταξης του Economist
Για μένα, ένα από τα κορυφαία σημεία της οικονομικής μας κάλυψης είναι το ετήσιο ειδικό αφιέρωμα για την παγκόσμια οικονομία. Κάθε χρόνο επιλέγουμε ένα θέμα — το 2024 ήταν η πανίσχυρη οικονομία της Αμερικής, το 2023 οι επικίνδυνες οικονομικές πτυχές της άμυνας της πατρίδας. Αυτή την εβδομάδα δημοσιεύουμε το «Κυβερνήσεις στα πρόθυρα χρεοκοπίας», μια εις βάθος ανάλυση για την επερχόμενη απειλή που δημιουργούν τα διογκούμενα χρέη των πλούσιων χωρών. Το κείμενο υπογράφει ο αρχισυντάκτης μας για θέματα οικονομίας, Χένρι Κερ. Προειδοποιεί ότι ο κόσμος θα μπορούσε να καταλήξει σε μια δυσάρεστη έξαρση πληθωρισμού.
Το κύριο άρθρο του εξωφύλλου μας αναπτύσσει το ίδιο θέμα. Το δημόσιο χρέος των πλούσιων χωρών ήδη ανέρχεται στο 110% του ΑΕΠ. Εξαιρουμένης της πανδημίας του covid-19, δεν είχε φτάσει σε τέτοιο ύψος από την εποχή των Ναπολεόντειων πολέμων.
Οι κυβερνήσεις θα δυσκολευτούν να βρουν διέξοδο από την παγίδα που έστησαν οι ίδιες. Δεν μπορούν να αποφύγουν τις αυξανόμενες δαπάνες για τόκους ούτε να μην αυξήσουν τις στρατιωτικές δαπάνες. Οι γηράσκοντες πληθυσμοί ασκούν ακαταμάχητη εκλογική πίεση για την παροχή περισσότερων χρημάτων. Η αύξηση της φορολογίας είναι εξίσου δύσκολη. Πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν ήδη φτάσει στο όριο της φορολόγησης· στην Αμερική, οι υψηλότεροι φόροι είναι συνταγή εκλογικής ήττας.
Ίσως να ελπίζει κανείς ότι η αύξηση της παραγωγικότητας, με αιχμή την τεχνητή νοημοσύνη, θα δώσει λύση. Δυστυχώς, οι δαπάνες για συντάξεις και υγειονομική περίθαλψη τείνουν να αυξάνονται μαζί με τα εισοδήματα: στα μεγάλα κράτη πρόνοιας θα εκτιναχθούν μαζί με την παραγωγικότητα. Το ίδιο θα συμβεί και με τα επιτόκια, εξουδετερώνοντας το δημοσιονομικό όφελος της ταχύτερης ανάπτυξης.
Γι’ αυτό αξίζει να στοχαστούμε, όσο υπάρχει ακόμη χρόνος, τη σοβαρή ζημιά που προκαλεί ο πληθωρισμός στις οικονομίες και τις κοινωνίες.
Ο ανεξέλεγκτος πληθωρισμός μεταφέρει πλούτο από τους δανειστές στους οφειλέτες· από όσους κατέχουν μετρητά και ομόλογα σε εκείνους που κατέχουν πραγματικά περιουσιακά στοιχεία, όπως σπίτια· και από εκείνους που συμφωνούν σε συμβάσεις και μισθούς σε όρους μετρητών, σε εκείνους που είναι αρκετά πονηροί ώστε να προβλέψουν υψηλότερες τιμές. Ο πληθωρισμός τιμωρεί τη μεσαία τάξη και διαβρώνει το κοινωνικό συμβόλαιο. Προειδοποιήστε τους πάντες.
Μίλησα με τον Χένρι για το αν επίκειται η ώρα της κρίσης για την αμερικανική οικονομία στο φετινό επεισόδιο του «The Insider», της νέας εκπομπής του The Economist. Μαζί μου ήταν επίσης ο Τζον Πρίντο, αρχισυντάκτης μας για τις ΗΠΑ, και η αρχισυντάκτριά μας, Ζάνι Μίντον Μπέντοους. Αν είστε συνδρομητής, μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκπομπή τώρα μέσω του Insider hub.
Ευτυχώς που υπάρχουν τέτοια δημοσιεύματα και μαθαίνουν οι Έλληνες ότι ο πληθωρισμός είναι διεθνές φαινόμενο και υπάρχει σε όλα τα κράτη και επομένως στην Ελλάδα δεν είναι του Μητσοτάκη που τον τροφοδοτεί για να φτωχύνει τους Έλληνες και φυσικά να τους θυμώσει για να μη τον εκλέξουν ξανά στις εκλογές του 2027 πρωθυπουργό .
Παραλογισμός , αλλά δεν είναι ο μόνος στα κόμματα της Αντιπολιτεύσεως ,στους πιστούς τους και στο διαδίκτυο.
Ο πληθωρισμός είναι κάτι εντελώς σχετικό και πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν σε συνδυασμό με την μεταβολή τού ΑΕΠ. Αν υπάρχει πληθωρισμός Χ%, αλλά και ταυτόχρονη αύξηση τού ΑΕΠ Χ%, τότε δεν γίνεται αισθητός. Αν η αύξηση τού ΑΕΠ είναι μικρότερη τού πληθωρισμού, τότε ασφαλώς γίνεται αισθητός. Και αυτό ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα, η οποία, εντελώς αδικαιολογήτως και προς ντροπήν των κυβερνώντων και των ηλιθίων που τούς ψηφίζουν και χειροκροτούν, είναι το δεύτερο φτωχότερο κράτος τής ΕΕ, μετά την Βουλγαρία, αν δεν μάς έχει ξεπεράσει κι αυτή.