Στην εποχή που τέσσερις στους πέντε Έλληνες συζητούν για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) θεωρούμε μεγάλη τύχη και νοιώθουμε ιδιαίτερη ευχαρίστηση να έχουμε την τιμή να ακούσουμε για αυτό, το Μεγάλης Εθνικής Σημασίας, θέμα από τον άνθρωπο, τον επιστήμονα, τον «Πατέρα της ΑΟΖ», όπως έχει χαρακτηρισθεί. Έναν ακόμη Διακεκριμένο Έλληνα της Διασποράς, τον Καθηγητή του Πανεπιστημίου της Πολιτείας Maryland των ΗΠΑ, Κύριο Θεόδωρο Καρυώτη.
Με τον Κύριο Καθηγητή θα συζητήσουμε την Υπόθεση ΑΟΖ και ειδικότερα ΑΟΖ της Ελλάδος από την «Ιδέα» έως την «Συμφωνία» και τη μετέπειτα εξέλιξη μέχρι σήμερα. Θα αναφερθούμε επίσης στις προκλήσεις και την προοπτική Υπόθεσης ΑΟΖ στην Ελλάδα υπό το πρίσμα των τρεχουσών εξελίξεων στις Ελληνο-τουρκικές σχέσεις και την Αναθεωρητική/Επεκτατική Πολιτική της Τουρκίας.
Στα βιβλία και την αρθρογραφία του ο κ Καθηγητής έχει γράψει: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η UNCLOS αποτελεί ιστορικό ορόσημο, καθώς συμβολίζει μια ριζική αλλαγή στην διάρθρωση των διεθνών οικονομικών σχέσεων εισάγοντας στο διεθνές οικονομικό δίκαιο μια σειρά νέων εννοιών οι οποίες, εξεταζόμενες στο σύνολό τους, προσφέρουν το υπόβαθρο για μία νέα διεθνή τάξη πραγμάτων.
Τα κέρδη που μπορούν να προκύψουν από τη δημιουργία ΑΟΖ μπορεί να είναι σημαντικά, αν για παράδειγμα ένα πολύ μικρό κατοικήσιμο νησάκι βρίσκεται στρατηγικά τοποθετημένο σε απόσταση πέραν των 400 ναυτικών μιλίων από οποιαδήποτε γειτονική χώρα. Έτσι, θα μπορεί επί παραδείγματι να εξασφαλίσει ΑΟΖ για αλιεία και εκμετάλλευση του θαλάσσιου βυθού, που να ξεπερνά τα 125.000 τετραγωνικά μίλια, δηλαδή μία έκταση μεγαλύτερη από τη Γαλλία! Προσωπικά αισθάνομαι δικαιωμένος που σήμερα, το πιο δημοφιλές θέμα στα χείλη των Ελλήνων μετά το Covid-19, είναι η ΑΟΖ!»
Η Τρίτη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (The Third United Nations Conference on the Law ofthe Sea ή UNCLOS III από τα αρχικά της στην αγγλική γλώσσα) υπήρξε πραγματικά ένα κοσμοϊστορικό γεγονός. Καμία άλλη παγκόσμια διάσκεψη δεν κράτησε τόσα χρόνια με τη συμμετοχή τόσων πολλών κρατών. Οι εργασίες της UNCLOS III διήρκεσαν από τον Δεκέμβριο του 1973 μέχρι τον Δεκέμβριο του 1982, οπότε ετέθη για υπογραφή και επικύρωση από τα κράτη, η νέα Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Η Διεθνής Σύμβαση του 1982 διαιρείται σε 17 μέρη (Μέρη Ι-XVII), περιλαμβάνει 320άρθρα και εννέα παραρτήματα (Παραρτήματα Ι-ΙΧ). Επίσης στην Τελική Πράξη της Διάσκεψης περιλαμβάνονται τέσσερις Αποφάσεις (Αποφάσεις I – IV) και έξη Παραρτήματα. Αργότερα, στις 10 Δεκεμβρίου 1982 την UNCLOS υπέγραψαν 120 κράτη (μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Κύπρος και η ΕΕ) στο Montego-Bay της Τζαμάικα. Τέλος, η Σύμβαση προέβλεπε ότι θα ετίθετο σε ισχύ 12 μήνες μετά την επικύρωσή της από 60 κράτη (άρθρο 308). Η UNCLOS τέθηκε όντως σε ισχύ στις 16 Νοεμβρίου 1994, και στο τέλος του 2019 την είχαν επικυρώσει 167 κράτη και η ΕΕ.
