Χρήστος Ροζάκης: Οι τουρκικές διεκδικήσεις και το Δίκαιο της Θάλασσας

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΧΡΗΣΤΟΣ ΡΟΖΑΚΗΣ*

Στον χάρτη με τις τουρκικές διεκδικήσεις, που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, τα ελληνικά νησιά που έχουν ακτογραμμές στην περιοχή αυτή είτε αγνοούνται πλήρως είτε η υφαλοκρηπίδα που θεωρητικά αποδίδεται σε αυτές από τις τουρκικές αρχές είναι μηδαμινή.

Πρόσφατα είδε το φως της δημοσιότητας χάρτης με τις τουρκικές διεκδικήσεις, οι οποίες καταλαμβάνουν σχεδόν το σύνολο του χώρου του βορείου τμήματος της Ανατολικής Μεσογείου, σε συνέχεια με τις παραχωρήσεις που είχε κάνει η γειτονική μας χώρα στην τουρκική εταιρεία πετρελαίων. Τα ελληνικά νησιά που έχουν ακτογραμμές στην περιοχή αυτή είτε αγνοούνται πλήρως, είτε η υφαλοκρηπίδα που θεωρητικά αποδίδεται σε αυτές από τις τουρκικές αρχές, είναι μηδαμινή. Φυσικά ο χάρτης αυτός έχει περιορισμένη, μηδενική θα έλεγα, αξία, γιατί είναι αποτέλεσμα μιας μονομερούς ενέργειας της γείτονος, που δεν παράγει έννομα αποτελέσματα, καθώς η οριοθέτηση απαιτεί συμφωνία με τα εμπλεκόμενα μέρη, εν προκειμένω την Ελλάδα προς τα δυτικά, την Κύπρο προς τα ανατολικά, και την Αίγυπτο προς τα νότια.

Η χάραξη, ωστόσο, των οριοθετικών γραμμών στην περιοχή έχει έναν προορισμό, καθώς καταδεικνύει τα όρια των διεκδικήσεων της γείτονος στην Ανατολική Μεσόγειο, και αποτελεί, θεωρητικά, μια πρόσκληση προς τους ενδιαφερομένους να επιζητήσουν μιαν άρση της προκληθείσας διαφοράς με διαπραγματεύσεις, που μπορούν να καταλήξουν σε δικαστική επίλυση – αν οι διαπραγματεύσεις αποβούν άκαρπες, ή αν το αντικείμενό τους είναι εξαρχής η σύναψη ενός συνυποσχετικού για την παραπομπή της διαφοράς στο Διεθνές Δικαστήριο. Ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη ότι η περιοχή που καλύπτει η εικαζόμενη ως τουρκική υφαλοκρηπίδα περιλαμβάνει και περιοχές για τις οποίες η Ελλάδα έχει εκδηλώσει, σε προγενέστερο χρόνο, την πρόθεσή της να είναι στην ελληνική αρμοδιότητα, και να έχει επ’ αυτών κυριαρχικά δικαιώματα εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πόρων της. Σε κάθε περίπτωση, και ξεχνώντας τις ελληνικές διεκδικήσεις και το εύρος τους στην Ανατολική Μεσόγειο, το γεγονός ότι η Τουρκία αγνοεί σχεδόν ολοκληρωτικά την ελληνική υφαλοκρηπίδα που παράγεται από τις γραμμές βάσης των ακραίων ελληνικών νησιών (Ρόδος, Κάρπαθος, Κρήτη), που με τα ανατολικά παράλιά τους έχουν σαφώς προβολή στη θάλασσα αυτήν, έστω με περιορισμένη επήρεια, δίνει την αφορμή στην Ελλάδα να αναζητήσει την επίλυση της διαφοράς μέσω διαπραγματεύσεων ή προσφυγής σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο.

Τα πράγματα θα δυσκολέψουν αν η Τουρκία επιχειρήσει να θέσει σε εφαρμογή το σχέδιό της να στείλει πλοίο στην περιοχή και να προχωρήσει σε γεωτρήσεις στον βυθό της θάλασσας, που ταυτόχρονα διεκδικείται και από την Ελλάδα, ως δική της υφαλοκρηπίδα. Και δεν θα πρόκειται, βεβαίως, για πράξη που εξομοιώνεται με εισβολή στο εθνικό έδαφος, απλούστατα γιατί η υφαλοκρηπίδα δεν αποτελεί εθνικό έδαφος, αλλά συνιστά περιοχή, που το παράκτιο κράτος έχει αποκλειστικά  λειτουργικά δικαιώματα εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πόρων του βυθού και του υπεδάφους του, και που η ενέργεια του τουρκικού κράτους συνιστά αγνόηση της αποκλειστικότητας χρήσης, που το Διεθνές Δίκαιο έχει αποδώσει στην Ελλάδα. Οι συνθήκες δεν αλλάζουν κι αν ακόμα θεωρήσουμε ότι η περιοχή είναι Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), γιατί και εκεί το παράκτιο κράτος έχει λειτουργικά δικαιώματα, πιο εκτεταμένα ratione materiae, είναι η αλήθεια, από αυτά της υφαλοκρηπίδας, αλλά πάντως περιορισμένα από το γεγονός της λειτουργικότητας που προσδιορίζεται από το Δίκαιο της Θάλασσας.

Σε κάθε περίπτωση, η Ανατολική Μεσόγειος δεν έχει οριοθετηθεί ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία, έτσι ώστε να επιλυθεί το ζήτημα του τι ανήκει στον καθένα. Η Ελλάδα στηριζόμενη στην υπόθεση ότι το Καστελλόριζο της προσφέρει, με την προβολή των ακτών του, ένα μεγάλο τμήμα ΑΟΖ διεκδικεί μια περιοχή που εξικνείται ώς την ΑΟΖ της Κύπρου, ενώ η Τουρκία στηριζόμενη στο μήκος των ακτών της διεκδικεί τη μερίδα του λέοντος στη θάλασσα αυτήν. Και όπως είπαμε παραπάνω, οι διεκδικήσεις αυτές πάσχουν από μια μονομέρεια, που δεν δημιουργεί δίκαιο. Μόνον η επίλυση του προβλήματος με διαπραγματεύσεις, πράγμα απίθανο, αν λάβουμε υπόψη μας την οξύτητα των σχέσεων και τις διαμετρικά αντίθετες και συγκρουόμενες θέσεις των δύο μερών, ή –κάτι που δείχνει ως μονόδρομος, υπό τις σημερινές συνθήκες– η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο για μια συνολική λύση, που να περιλαμβάνει και το Αιγαίο, είναι δυνατόν να τερματίσει μια επικίνδυνη εκκρεμότητα. Η οποία παίρνει διαστάσεις, και μπορεί, μέσα από την απουσία ουσιαστικής επικοινωνίας, να εκφύγει του ψύχραιμου ελέγχου των αντιτιθέμενων μερών.

Το ζήτημα, λοιπόν, είναι να πεισθεί η Τουρκία για μια προσφυγή στη Χάγη, κάτι που θα έχει ως συνέπεια την έναρξη διαπραγματεύσεων για τη σύναψη συνυποσχετικού για την παραπομπή, και, συνακόλουθα, όσο θα διαρκούν αυτές, τη συνομολόγηση μιας συμφωνίας –η οποία είναι αυτονόητη– ότι τα δύο μέρη θα απέχουν από οποιαδήποτε ενέργεια στην κρίσιμη περιοχή, που θα δυσχεράνει την ειρηνική εξεύρεση της επιθυμητής λύσης. Πράγμα που θα παρεμποδίσει την Τουρκία στα σχέδιά της να στείλει πλωτά μέσα και να ξεκινήσει εξερεύνηση του υποθαλάσσιου πλούτου στην περιοχή.

Το κρίσιμο θέμα είναι πώς θα πεισθεί η Τουρκία να προσφύγει στο Δικαστήριο, αφού τόσα χρόνια δεν το έχει πράξει. Μόνη εξαίρεση ήταν το Ελσίνκι, αλλά τότε οι συνθήκες ήταν διαφορετικές, αφού τόσο η Ευρωπαϊκή Ενωση όσο και η Τουρκία σφόδρα επιθυμούσαν την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της δεύτερης με την πρώτη. Σήμερα κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, και ο μόνος λόγος που μπορεί να πείσει την Τουρκία, είναι η οικονομική βοήθεια από την Ε.Ε. Σε καθεστώς οιονεί χρεοκοπίας, η γειτονική μας χώρα έχει ανάγκη να της δοθεί βοήθεια από την Ε.Ε., στο πλαίσιο της τελωνειακής ένωσης, για να ξεπεράσει την κρίση που τη μαστίζει. Ισως αυτό θα ήταν η λύση, με αντάλλαγμα την προσφυγή στο Δικαστήριο, και με τον παραμερισμό των εθνικών εγωισμών και της αλαζονείας της εξουσίας.

Το καίριο ζήτημα είναι η στάση που θα τηρήσει η Ε.Ε. στο θέμα των τουρκικών παραβιάσεων στην κυπριακή ΑΟΖ. Αυτό αποτελεί πρόκριμα για το τι μπορεί να συμβεί στην εικαζόμενη ελληνική υφαλοκρηπίδα, σε περίπτωση προσβολής των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Παρά το γεγονός ότι η κατάσταση δεν προσομοιάζει, καθώς η κυπριακή ΑΟΖ είναι οριοθετημένη, και με συμφωνία των ενδιαφερόμενων γειτονικών κρατών. Ενώ η ελληνική υφαλοκρηπίδα είναι προϊόν απλών εκτιμήσεων των ελληνικών αρχών, ως προς την έκτασή της. Ωστόσο, μια δυναμική στάση της Ε.Ε. στο ζήτημα της Κύπρου, ίσως αποθαρρύνει την Τουρκία από το να επαναλάβει την ίδια συμπεριφορά στην περιοχή μας, και να μην μπούμε στην περιπέτεια των μέτρων, που θα κριθούν απαραίτητα τη στιγμή εκείνη. Πάντως, αυτό δεν αναιρεί την ανάγκη να υπάρξει μια οριστική συνολική λύση, μια οριοθέτηση, που προφανώς μπορεί να επιβληθεί από την Ε.Ε., με το δέλεαρ της οικονομικής ενίσχυσης της Τουρκίας.

* Ο κ. Χρήστος Ροζάκης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

https://www.kathimerini.gr/1031437/article/epikairothta/politikh/xrhstos-rozakhs-oi-toyrkikes-diekdikhseis-kai-to-dikaio-ths-8alassas

spot_img

7 ΣΧΟΛΙΑ

  1. …συνακόλουθα…αυτονόητα …καί το κερασάκι;
    να πειστει;;; για Χάγη.
    Επιμένει ο Ροζακης.

  2. Κατά την ταπεινή άποψή μου και ο Ροζάκης συνεχίζει το λάθος που άρχισε ο Σημίτης στην Μαδρίτη το 1997 και συνέχισε στο Ελσίνκι το 1999. Μιλά για “σύνολο διαφορών” με την Τουρκία, ενώ παγία τακτική τής ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, από το 1974 και μετά, είναι ότι με την Τουρκία έχομε μία και μόνο διαφορά: Αυτήν τής υφαλοκρηπίδος των νησιών.

    Δεν θα πείσομε εμείς την Τουρκία να προσφύγει στην Χάγη. Αν θέλει, να το προτείνει εκείνη κι εμείς θα το αποδεχτούμε, αλλά για την προλεχθείσα διαφορά ΚΑΙ ΜΌΝΟ.

    Και ο Κων/νος Καραμανλής έκανε λάθος λέγοντας ότι πρέπει να πείσομε την Τουρκία να πάμε στην Χάγη και πολύ σωστά ο Παπανδρέου τού παρατηρούσε ότι, “αν κάποιος διεκδικεί οικόπεδό σου, δεν τον πας εσύ στα δικαστήρια, αλλά πρέπει να πάει αυτός εσένα. Συνεπώς, αν η Τουρκία έχει αντίρρηση, ως προς την υφαλοκρηπίδα των νήσων, ας πάει εκείνη την Ελλάδα στην Χάγη”.

    Εμείς ακολουθούμε το Διεθνές Δίκαιο και βάσει αυτού οφείλομε άνευ καθυστερήσεως να

    α) επεκτείνομε τα χωρικά μας ύδατα στα 12νμ, λύνοντας έτσι και το παράδοξο της διαφοράς μεταξύ σημερινών χωρικών υδάτων (6νμ) και εναερίου χώρου (10νμ), που δίνει αφορμή στις συνεχείς παραβιάσεις από τουρκικά αεροσκάφη, διότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει αυτά τα επιπλέον 4νμ, τα οποία ανακηρύξαμε μονομερώς το 1931.

    β) ανακηρύξομε ΑΟΖ και στην συνέχεια να την οριοθετήσομε μ’ αυτήν των κρατών, όπου υπάρχει αλληλοκάλυψη (παντού μέσα στην Μεσόγειο υπάρχει αλληλοκάλυψη).

    Τότε θα δούμε αν τα casus belli και λοιπά τούρκικά τσαμπουκαλίκια έχουν αξία.

    • «Πώς ερμηνεύονται όλα όσα συμβαίνουν και όσα έπονται
      κατά την άποψή μου που είχα αναφέρει στο παρελθόν κατά την άποψή μου.»,
      παραληρηματικός πως,
      ό ανίκανος νά διορθώσει τό χάλι του,
      έχοντάς μας γιά σκουπιδοντενεκέδες του,
      λεγάμενος καί

      θέλω νά πώ ότι τό υμέτερο:
      «Κατά την ταπεινή άποψή μου» = εκφραστικό, διανοητικό, ηθικό, γλωσσικό «κόκκαλο»
      ενώ:
      «Η αιτία κατά την ταπεινή μου γνώμη…»,
      γράφει ό αρθρογράφος Γιώργος Κατσαράκης τής εφημερίδος ΠΑΤΡΙΣ, στίς 8 Ιουνίου τού 2019

      καθώς:
      άποψη = από + όψη ➞ όψη από(από κατάλληλο-ευνοϊκό σημείο-θέση, νά εννοείται)
      καί πάει νά πεί ότι:

      σχετικά π.χ. μέ τό έλκος στομάχου πού βασανίζει χρόνια κάποιον,
      ό ίδιος μπορεί νά έχει μιά κάποια γνώμη απορρέουσα από τά όσα έχει τραβήξει ώς τώρα,

      άπ-οψη όμως γι’ αυτό τό έλκος
      δέν μπορεί νά έχει ούτε κάν ένας οποιοσδήποτε καλός γιατρός, καθώς

      άπ-οψη γιά τό συγκεκριμένο έλκος αυτού τού αρρώστου
      έχει μόνον ό θεράπων ιατρός του,

      αφ’ ενός μέν
      μέ τήν όψη-από τό ύψος τών ειδικών ιατρικών γνώσεών του,
      δέν φτάνουν όμως μόνον αυτές,

      αφ’ ετέρου δέ
      μέ τήν όψη-από τό ύψος τών συγκεκριμένων παρατηρήσεων πού έχει συγκεντρώσει
      γιά τό συγκεκριμένο έλκος, καθώς

      τόν κουράρει καιρό αυτόν τόν άνθρωπο,

      γι’ αυτό καί μπορεί ν’ αποφανθεί εγκύρως καί εγκαίρως γιά τά περαιτέρω, π.χ.
      εγχείριση, πατερ’μά κ.λπ.
      -τό σκεπτικό αυτό τό είχα αναρτήσει, τό έφαγε όμως στά μουλωχτά η χρόνια κακοήθεια τού λεγάμενου

      • τά στοιχεία πού πήρα από τήν εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ, δηλαδή
        τό όνομα τού αρθρογράφου καί τήν ημερομηνία τού άρθρου του
        μαζί με τούς δύο συνδέσμους καί τά οποία ανάρτησα πιό πάνω,
        τώρα μού βγάζουν απαγορευτικό εισόδου,
        υποθέτω λοιπόν ότι τό ίδιο συμβαίνει καί μ’ εσάς, πράγμα πού, παρά τήν ενόχληση,
        δέν αλλάζει τήν ουσία τών αναφερομένων

        είς παρηγορίαν

  3. “Τότε θα δούμε αν τα casus belli και λοιπά τούρκικά τσαμπουκαλίκια έχουν αξία.”

    Όλα τα ΛΕΦΤΑ είναι εδώ. Όποιος έχει παίξει πόκα στη ζωή του, γνωρίζει. Για να παίξεις σωστή μπλόφα στην πόκα:

    1ον: Πρέπει να έχεις δημιουργήσει την αμφιβολία στον απέναντι, για το πότε υπάρχει μπλόφα και πότε όχι.

    2ον: Πρέπει να είσαι διατεθειμένος να πληρώσεις (αν ο άλλος πει τα βλέπω).

    Επισκέπτη, η Τσιλέρ μπλόφαρε το ’96 ή όχι;

    • Δεν πρόκειται για μπλόφα πόκας. Η Τουρκία, όπως είχε γράψει σε άρθρο του και ο κ. Σαββίδης, δεν θα αποτολμήσει πόλεμο, διότι ξέρει ότι θα υποστεί και η ίδια πολύ μεγάλες ζημίες, πράγμα που δεν μπορεί να διακινδυνεύσει.

      Η Τσιλέρ έκανε μάλλον δοκιμή αντοχής (ελληνιστί crash-test) και δυστυχώς δείξαμε τον χειρότερο εαυτό μας. Έκτοτε, μάς καλλιεργήθηκε η τουρκοφοβία και φθάσαμε στα σημερινά χάλια. Αν εσύ θέλεις να το πεις μπλόφα, δεν είναι και λάθος, αφού ούτε αυτή θα τολμούσε ανοικτό πόλεμο και δη για μια βραχονησίδα.

Leave a Reply to Επισκέπτης Ακύρωση απάντησης

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα