Του Παντελή Σαββίδη
Εικόνα από το πολωνικό χωριό Wohyn όπου έπεσε ρωσικό drone στις 10 Σεπτεμβρίου (φωτ.: EPA/ Wojtek Jargilo)
Η νυχτερινή εισβολή ρωσικών drones στον πολωνικό εναέριο χώρο (9–11 Σεπτεμβρίου) δεν ήταν ένα «τεχνικό ατύχημα». Η Βαρσοβία μιλά ξεκάθαρα για εσκεμμένη ενέργεια, ενώ η κλίμακα (δεκάδες UAV μέσα σε 7 ώρες) και η ανάγκη εμπλοκής δείχνουν κάτι περισσότερο από «παρεκτροπή πτήσης». Για πρώτη φορά από την έναρξη του πολέμου, ΝΑΤΟϊκά μαχητικά κατέρριψαν εχθρικούς, για το ΝΑΤΟ, στόχους εντός συμμαχικού εδάφους –συμβολικό και επιχειρησιακό ορόσημο. Η Πολωνία ενεργοποίησε το Άρθρο 4 (διαβουλεύσεις), ενώ ζήτησε έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Τι μπήκε στην Πολωνία; Σύμφωνα με τις πρώτες αναλύσεις, ανάμεσα στα UAV που εντοπίστηκαν ήταν τα ρωσικά Gerbera –φθηνά, ξύλινα/σάντουιτς «δίδυμα» ή απλοποιημένες εκδοχές των ιρανικών Shahed, τα οποία λειτουργούν είτε ως δολώματα είτε με ελαφρύ φορτίο κρούσης/αναγνώρισης. Η οικονομία δύναμης είναι ξεκάθαρη: δεκάδες φθηνοί στόχοι που κοστίζουν μερικές χιλιάδες, αναγκάζουν το ΝΑΤΟ να «σηκώνει» F-16/F-35 και να θέτει σε συναγερμό Patriot. Πολωνοί εισαγγελείς επιβεβαίωσαν κατασχέσεις Gerbera στον Λούμπλιν χωρίς εκρηκτικά –ένδειξη ότι μέρος του σμήνους λειτούργησε ως παραπλάνηση.
Στρατιωτικά, η αντίδραση ήταν συνδυαστική: πολωνικά F-16, ολλανδικά F-35, ιταλικά ιπτάμενα ραντάρ, γερμανικά Patriot, εναέριος ανεφοδιασμός –μια «στιγμιαία» επίδειξη διαλειτουργικότητας, αλλά και ένα μάθημα κόστους. Τα δημοσιεύματα συγκλίνουν ότι καταρρίφθηκαν λίγα από τα UAV (3–4), ενώ ο όγκος εντοπίστηκε και ελέγχθηκε. Το σημαντικότερο, όμως, είναι πως η Συμμαχία χρειάστηκε πανάκριβα μέσα για να αντιμετωπίσει φθηνές απειλές.
Πολιτικά, η Βαρσοβία το χαρακτηρίζει σκόπιμη ρωσική πρόκληση/δοκιμή της ετοιμότητας. Η Μόσχα αρνείται πρόθεση πλήγματος εντός Πολωνίας· το Μινσκ, σε μια παράδοξη νότα, ισχυρίζεται ότι μοιράστηκε δεδομένα εναέριας κατάστασης με Πολωνία/Λιθουανία. Ανεξαρτήτως της λεπτομέρειας, το «στρατηγικό μήνυμα» εστάλη: η Ρωσία μπορεί να πιέζει την περίμετρο του ΝΑΤΟ με φθορά χαμηλού κόστους, ενώ το πολιτικο-επικοινωνιακό κόστος μετακυλίεται στη Συμμαχία.
Γιατί «πονάει» το ΝΑΤΟ; Επειδή η τρέχουσα αρχιτεκτονική αεράμυνας έχει χτιστεί για πυραύλους/αεροσκάφη, όχι για κοπάδια φθηνών, χαμηλού ίχνους UAV.
Η οικονομία της αποτροπής γυρίζει ανάποδα: κάθε αναχαίτιση με ακριβό πύραυλο/ώρα πτήσης μαχητικού είναι «νίκη» του επιτιθέμενου στον λογιστικό πίνακα. Αναλυτές και δημοσιεύματα συμφωνούν: απαιτείται φθηνή, κλιμακώσιμη, πολυεπίπεδη άμυνα νέα δόγματα εμπλοκής, και επανεξέταση προμηθειών.
Η μεγάλη εικόνα: απόπειρα «εξοικείωσης» της Ευρώπης με το ασύμμετρο; Η χρονική σύμπτωση με ρωσολευκορωσικές ασκήσεις, οι δηλώσεις περί «δοκιμής ετοιμότητας», αλλά και ο δημόσιος καυγάς για το εάν «ήταν λάθος» (που η Βαρσοβία απορρίπτει) συνθέτουν ένα περιβάλλον όπου η Μόσχα κερδίζει ακόμη και χωρίς πλήγματα.
Για την Ελλάδα, το μάθημα είναι διπλό: ανατολικά σύνορα και κρίσιμες υποδομές (νησιωτικά συμπλέγματα, ΑΠΕ/φυσικό αέριο) απαιτούν στρατιωτικό εκσυγχρονισμό με δικτυακή εικόνα και φθηνό πυκνό «δίχτυ» αντιμέτρων. Η επένδυση σε εγχώρια παραγωγή δεν είναι «πολυτέλεια»: είναι ο μόνος τρόπος να σπάσεις την παγίδα κόστους.
Η Πολωνία ήταν η «πρώτη φορά» του ΝΑΤΟ σε αληθινή αερομαχία με drones πάνω από συμμαχικό έδαφος.
Αν ο αντίπαλος μπορεί να δημιουργεί χιλιάδες «προβλήματα» με λίγες δεκάδες εκατομμύρια, η άμυνα που απαντά με χρυσοπληρωμένες λύσεις θα χάνει –πολιτικά, δημοσιονομικά, επιχειρησιακά.
πηγή:pontosnews.gr



Η λογιστική/οικονομική λογική του πολέμου συμπυκνώνεται σαφέστατα σε μια πρόσφατη (21/7/2025) έκθεση του JINSA για την τελευταία σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ.
https://jinsa.org/wp-content/uploads/2025/07/Cost-Estimates-During-the-U.S.-Israel-Iran-War-07-21-25.pdf
Αξίζει να επισημανθούν τα κάτωθι:
(α) Για την πλήρη οικονομική εικόνα δεν αρκεί η σύγκριση της δαπάνης αναχαιτίσεως με το κόστος των μέσων επιθέσεως, αλλά χρειάζεται να αξιολογείται η πρώτη και σε σχέση με την αξία του χώρου/υποδομών που προστατεύει.
Έχουμε δηλαδή δύο επάλληλες συγκρίσεις:
i. Κόστος μέσων επιθέσεως < Κόστος μέσων αμύνης
ii. Κόστος μέσων αμύνης << Αξία υποδομών που προστατεύουν
(β) Ο πόλεμος κοστίζει και για τον επιτιθέμενο, μόνο όταν ο αμυνόμενος καταφέρει να τον πλήξει σε μεγαλύτερο βαθμό.
Για να αντιμετωπίσει, δηλαδή, την δεδομένη οικονομική αιμορραγία του (α/i), ο αμυνόμενος, πρέπει να έχει θέληση και μέσα να αντεπιτεθεί.
Αν περιοριστεί αποκλειστικώς στην απόκρουση επιθέσεων είναι εξ ορισμού ζημιωμένος σε βάθος χρόνου.
Το συμπέρασμα για την Ελλάδα καλό είναι να μην περιορίζεται μόνον στην ανάγκη εγχωρίων δυνατοτήτων παραγωγής όπλων, αλλά και στον σκοπό που θα κληθούν αυτά να υπηρετήσουν, αφού πομπώδεις διακηρύξεις τύπου "θόλου" ή "ασπίδας του Αχιλλέα" προσανατολίζονται σε αμυντική στάση. Αυτό είναι πέραν πάσης λογικής, διότι:
* Αφ' ενός παραβιάζεται η (α/ii) συνθήκη, καθώς αποτελεσματική κάλυψη του συνόλου του ηπειρωτικού και αρχιπελαγικού χώρου συνεπάγεται υπέρογκη δαπάνη, τα αμυντικά μέσα δέον να περιοριστούν στην προστασία συγκεκριμένων κρισίμων στόχων.
* Αφ' ετέρου δεν προκαλούν ζημία στον αντίπαλο, καθώς στερούμαστε ικανών και επαρκών μέσων για να ανταποδώσουμε με επιτυχία μαζικά πλήγματα στην εχθρική ενδοχώρα (τα F16/Rafale/F35 χρειάζονται και πολλά όπλα, για να επιχειρήσουν…). Ο εκσυγχρονισμός των αμυντικών μας δυνατοτήτων δεν μπορεί να γίνεται εις βάρος των επιθετικών (στα πλαίσια, μάλιστα, κάποιας ειρηνιστικής ρητορικής), παρά να τηρείται μια θεμελιώδης ισορροπία.
Τρώγοντας ανοίγει η όρεξη. Αυτό είναι το μήνυμα της επίθεσης των Ρώσων στην Πολωνία. Ο Πούτιν ήθελε να δει την αντίδραση στο πεδίο αλλά και στο πολιτικό επίπεδο.
Δεδομένου της αδυναμίας του Τράμπ να αντιληφθεί την κατάσταση ήθελε να τσεκάρει ο Πούτιν την συνοχή της Δύσης και να εισάγει τον φόβο και την ανησυχία στις ανατολικές χώρες.
Θέλει να πιέσει για μια συνθηκολόγηση της Ουκρανίας και στέλνει το μήνυμα του γερακιού.