|
|
Ένα ανδρικό χέρι δίνει χρήματα στον Ντόναλντ Τραμπ
(Εικονογράφηση από το The Atlantic. Πηγή: Andrew Harnik / Getty.)
Αν το μέτρο είναι μόνο τα χρήματα (και όχι η αξιοπρέπεια), τότε το YouTube έκανε μια αρκετά καλή συμφωνία. Αυτή την εβδομάδα, η πλατφόρμα που ανήκει στην Google πλήρωσε 24,5 εκατομμύρια δολάρια για να διευθετήσει αγωγή που είχε καταθέσει ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, αφού η εταιρεία ανέστειλε το κανάλι του έξι ημέρες μετά την επίθεση της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο. Τότε, το YouTube είχε δηλώσει ότι «ανησυχούσε για τη συνεχιζόμενη πιθανότητα βίας». (Ο λογαριασμός του Τραμπ επανενεργοποιήθηκε τελικά τον Μάρτιο του 2023.) Οι όροι του διακανονισμού προβλέπουν την κατεύθυνση 22 εκατομμυρίων δολαρίων προς το Trust for the National Mall, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που συγκεντρώνει χρήματα για την κατασκευή προσθήκης στον Λευκό Οίκο. Οι περισσότεροι δημιουργοί περιεχομένου είναι τυχεροί αν πάρουν μια χρυσή πλακέτα από το YouTube· ο Τραμπ παίρνει μια νέα αίθουσα χορού.
Αυτό είναι απλώς το πιο πρόσφατο παράδειγμα μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας που υποκύπτουν στον Τραμπ. Νωρίτερα φέτος, η Meta και η X διευθέτησαν παρόμοιες αγωγές του Τραμπ για την αναστολή των λογαριασμών του, καταβάλλοντας 25 εκατομμύρια και 10 εκατομμύρια δολάρια αντίστοιχα. Αυτές οι τρεις εταιρείες και μόνο έχουν πληρώσει συνολικά 59,5 εκατομμύρια δολάρια στον Τραμπ και τους συνεργάτες του για το «αμάρτημα» της επιβολής των κανόνων των ίδιων των ιδιωτικών τους επιχειρήσεων. Υπάρχει και η Amazon, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, έκανε συμφωνία 40 εκατομμυρίων δολαρίων με τη Μελάνια Τραμπ για ένα ντοκιμαντέρ. Επιπλέον, υπάρχουν και προσωπικές δωρεές προς τον Τραμπ από διάφορους διευθύνοντες συμβούλους τεχνολογικών κολοσσών, συμπεριλαμβανομένου του Τιμ Κουκ της Apple, ο οποίος έδωσε 1 εκατομμύριο δολάρια στο ταμείο για την ορκωμοσία του.
Όλα αυτά αποτελούν απλώς μια στρογγυλοποίηση στα οικονομικά των κολοσσών της τεχνολογίας — κατά μέσο όρο, το YouTube κέρδιζε πάνω από 107 εκατομμύρια δολάρια την ημέρα από διαφημιστικά έσοδα το προηγούμενο τρίμηνο — αλλά παραμένουν πράξεις βαθιάς δουλικότητας και εταιρικής δειλίας. Υπάρχουν πολλοί πιθανοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να επέλεξαν να πληρώσουν: Ίσως η ελίτ της τεχνολογίας έχει πραγματικά «κοκκινίσει» ιδεολογικά, ίσως φοβάται τη ρύθμιση ή δεν θέλει να χάσει κρατικά συμβόλαια. Έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν για προσωπική εκδίκηση (πέρυσι, ο Τραμπ κατηγόρησε τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Meta, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ότι συνωμότησε εναντίον του στις προεδρικές εκλογές του 2020 και είπε ότι θα «περάσει την υπόλοιπη ζωή του στη φυλακή» αν το επαναλάβει). Σε κάθε περίπτωση, όμως, με τη διευθέτηση των υποθέσεων αναστολής με τον Τραμπ, οι εταιρείες ουσιαστικά δηλώνουν ότι οι αποφάσεις τους για τη διαχείριση περιεχομένου μετά την εξέγερση ήταν λανθασμένες. Δηλώνουν επίσης, στην πράξη, ότι η κυβέρνηση έχει το δικαίωμα να υπαγορεύει στους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων τι μπορούν και τι δεν μπορούν να επιτρέψουν στις πλατφόρμες τους — μια αδύναμη στάση γενικά, και ιδιαίτερα αδύναμη στο ζήτημα της ελευθερίας του λόγου.
Αυτό είναι ντροπιαστικό για τις εταιρείες, αλλά παίρνουν κι εκείνες κάτι από αυτή τη διαδικασία. Μέσω των διακανονισμών, μπορούν να στραφούν προς την πλήρη κατάργηση του έργου της εποπτείας περιεχομένου. Η απόφαση να αναστείλουν τον Τραμπ μπορεί να λειτουργήσει ως παραβολή για το τι συμβαίνει όταν οι πλατφόρμες εξαναγκάζονται να λάβουν δύσκολες εκδοτικές αποφάσεις.
Τους παρέχεται έτσι μια δικαιολογία για να υιοθετήσουν μια πιο ήπια προσέγγιση. Ενισχύουν την ιδέα ότι δεν είναι πραγματικοί εκδότες, κάτι που ενδυναμώνει τα πάγια επιχειρήματά τους ότι οι ιδιοκτήτες των κοινωνικών πλατφορμών δεν θα πρέπει να θεωρούνται νομικά υπεύθυνοι για το τι συμβαίνει στους ιστοτόπους τους. Και επιχειρούν να το κάνουν αυτό με σοβαρό ύφος, την ίδια στιγμή που προσαρμόζουν τους αλγορίθμους τους ώστε να μεταβάλλουν το περιεχόμενο που βλέπουν οι χρήστες.
Αυτό ακριβώς φαίνεται πως κάνουν η Meta, η X και τώρα το YouTube.
Τον Ιανουάριο, ο Ζούκερμπεργκ ανακοίνωσε σχέδιο «επιστροφής στις ρίζες της ελευθερίας της έκφρασης», αντικαθιστώντας τους ελεγκτές γεγονότων του Facebook και του Instagram με ένα σύστημα «κοινοτικών σχολίων» (community notes). Υπό την ηγεσία του Μασκ, η X έχει μετατραπεί σε ένα χάος φιλικό προς τους λευκούς υπερασπιστές, γεμάτο προπαγάνδα ναζί, βίντεο δολοφονιών που παίζουν αυτόματα και περιεχόμενο δημιουργημένο από τεχνητή νοημοσύνη. (Τα community notes έχουν φανεί χρήσιμα σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά δεν είναι ούτε σταθερά ούτε επαρκή.)
Την περασμένη εβδομάδα, η Alphabet, μητρική εταιρεία του YouTube, ανακοίνωσε ότι θα επανενεργοποιήσει λογαριασμούς δημιουργών που είχαν αποκλειστεί επειδή διέδιδαν περιεχόμενο σχετικό με άρνηση των εκλογών και παραπληροφόρηση για την COVID. «Το YouTube εκτιμά τις συντηρητικές φωνές στην πλατφόρμα του και αναγνωρίζει ότι αυτοί οι δημιουργοί έχουν εκτενή απήχηση και παίζουν σημαντικό ρόλο στον δημόσιο διάλογο», ανέφερε η εταιρεία σε πρόσφατη δήλωσή της προς το Κογκρέσο σχετικά με την απόφαση. Οι New York Times ανέφεραν πρόσφατα ότι η πλατφόρμα θα χαλαρώσει τους κανόνες γύρω από το περιεχόμενο, εφόσον τα βίντεο «θεωρούνται ότι εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον».
Εδώ συμβαίνουν πολλά ταυτόχρονα. Πρώτον, αποδεδειγμένα ψευδείς πεποιθήσεις που κάποτε θεωρούνταν περιθωριακές ή εξωφρενικές αποτελούν τώρα ιδεολογικά θεμέλια της παρούσας κυβέρνησης: ότι οι εκλογές του 2020 κλάπηκαν· ότι τα εμβόλια είναι πολύ επικίνδυνα· ότι η 6η Ιανουαρίου ήταν μια ειρηνική συγκέντρωση πατριωτών. Αυτό έχει οδηγήσει πολλούς ηγετικούς παράγοντες της Silicon Valley (οι οποίοι ήταν ιδιαίτερα φωνακλάδες τότε για την ανάγκη καταπολέμησης της παραπληροφόρησης) να αισθάνονται σήμερα άβολα για αποφάσεις που, αν και δύσκολες, ήταν απολύτως λογικές — λήφθηκαν σε μια περίοδο μαζικού θανάτου και μιας κρίσης κατά την οποία η ειρηνική μετάβαση εξουσίας διασαλεύτηκε με τρομακτικό τρόπο.
Το δεύτερο είναι ότι οι μεγάλες πλατφόρμες τεχνολογίας εδώ και χρόνια βασανίζονται — απρόθυμα — με τις αποφάσεις τους για εποπτεία περιεχομένου. Το Facebook, όπως έγραψα τον Ιανουάριο, αποτελεί το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της στάσης. Η ιστορία της εταιρείας είναι γεμάτη από αντιδράσεις του Ζούκερμπεργκ — συχνά εντελώς αντιφατικές — για το τι επιτρέπεται. Το Facebook ισχυριζόταν κάποτε ότι είναι ουδέτερη πλατφόρμα, μόνο και μόνο για να βρεθεί τελικά μπροστά στο Κογκρέσο, όπου δεσμεύτηκε ότι θα «διασφαλίσει τις εκλογές». Για το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του 2010, το Twitter πάλευε να εξισορροπήσει την προσήλωση στην απόλυτη ελευθερία του λόγου με σπασμωδικές προσπάθειες καταπολέμησης της παρενόχλησης στην πλατφόρμα. Το YouTube, παρά το εντυπωσιακό του μέγεθος και εύρος, ενεπλάκη σε πολύ λιγότερες διαμάχες για εποπτεία περιεχομένου. Αλλά πολλές από τις πιο σημαντικές αποφάσεις του — όπως η αφαίρεση χιλιάδων αλλόκοτων βίντεο εκμετάλλευσης παιδιών το 2017 — υπήρξαν αντιδραστικές, αποτέλεσμα ερευνών δημοσιογραφικών οργανισμών.
Για να κατανοήσει κανείς καλύτερα την έκταση της αλλαγής στο αφήγημα αυτών των τεχνολογικών εταιρειών, αξίζει να θυμηθεί πώς αντέδρασαν μετά την 6η Ιανουαρίου. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Alphabet, Σούνταρ Πιτσάι, έγραψε σε σημείωμα προς τους εργαζομένους του λίγο μετά τις ταραχές:
«Η ανομία και η βία που διαδραματίζονται σήμερα στο Καπιτώλιο είναι το αντίθετο της δημοκρατίας και τις καταδικάζουμε απερίφραστα.» Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Πιτσάι στεκόταν σε εξέδρα και παρακολουθούσε τον Τραμπ να ορκίζεται ξανά.
Καταθέτοντας ενώπιον του Κογκρέσου τον Μάρτιο του 2021, ο Ζούκερμπεργκ υποστήριξε ότι το Facebook έκανε το καθήκον του «για τη διασφάλιση της ακεραιότητας των εκλογών μας», και προσέθεσε: «Μετά, ο Πρόεδρος Τραμπ εκφώνησε έναν λόγο», αναφερόμενος στη φράση του τότε προέδρου προς τους υποστηρικτές του: «Αν δεν πολεμήσετε με λύσσα, δεν θα έχετε πια χώρα» και στην παρότρυνσή του να κατευθυνθούν στο Καπιτώλιο, όπου επικυρώνονταν τα αποτελέσματα. «Πιστεύω ότι ο πρώην πρόεδρος θα πρέπει να λογοδοτήσει για τα λόγια του και ότι όσοι παραβίασαν τον νόμο θα πρέπει να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους.» Ο Ζούκερμπεργκ επίσης παρευρέθηκε στην ορκωμοσία του Τραμπ το 2024. Ο Μασκ δεν ήταν τότε ιδιοκτήτης του Twitter, αλλά σε ανάρτηση της εταιρείας εκείνη την εποχή, η εξέγερση χαρακτηριζόταν «φρικτή» και η απαγόρευση του Τραμπ δικαιολογούνταν απερίφραστα, με τη σημείωση ότι οι αναρτήσεις του «πιθανόν να ενέπνεαν άλλους να επαναλάβουν τις βίαιες ενέργειες της 6ης Ιανουαρίου 2021, και ότι υπήρχαν πολλαπλές ενδείξεις πως γίνονταν αντιληπτές ως προτροπή για κάτι τέτοιο».
Θα προσέξει κανείς ότι αυτές οι δηλώσεις και οι αιτιολογήσεις είναι ασυνήθιστα σαφείς και άμεσες για εταιρείες τεχνολογίας και τα στελέχη τους. Δεν είναι γεμάτες με αόριστες γενικολογίες για την κοινότητα ή τον πολιτικό διάλογο. Αντιθέτως, αποτυπώνουν τη σοβαρότητα της στιγμής που περιγράφουν — ενός βίαιου όχλου που σπάει παράθυρα, επιτίθεται σε αστυνομικούς και εισβάλλει στο Καπιτώλιο σε απόπειρα ανατροπής του εκλογικού αποτελέσματος. Η δήλωση του Twitter — ενός οργανισμού που στην ουσία δεν υπάρχει πια — είναι ίσως η πιο αποκαλυπτική, επειδή συνδέει άμεσα τις ενέργειες στην πλατφόρμα με την πραγματική βλάβη στον κόσμο.
Με τη διευθέτηση των αγωγών με τον Τραμπ, οι εταιρείες υπονοούν ότι αυτές οι δηλώσεις και τα αντίστοιχα μέτρα επιβολής ήταν προϊόν κάποιας συλλογικής υστερίας. Στην πραγματικότητα, συνέβη ακριβώς το αντίθετο: επρόκειτο για μια σπάνια στιγμή διαύγειας — μια συνειδητοποίηση ότι οι ενέργειες και οι παραλείψεις τους έχουν συνέπειες για τους χρήστες και για ολόκληρο τον κόσμο.
Η εργασία της εποπτείας περιεχομένου στο Facebook, στο YouTube ή ακόμα και στην X είναι εξαιρετικά δύσκολη, αν όχι αδύνατη. Απαιτεί ένα επίπεδο παρακολούθησης που μπορούν να διαχειριστούν μόνο σχολαστικά αλλά και ευάλωτα σε σφάλματα αυτοματοποιημένα συστήματα. Πρέπει να γίνεται σε παγκόσμια κλίμακα και να απαιτεί τεράστιους πόρους. Ακόμη και τότε, τα συστήματα και οι άνθρωποι που εργάζονται μέσα σε αυτά θα κάνουν ειλικρινή λάθη. Το σημαντικότερο είναι ότι προϋποθέτει τη δημιουργία ενός συνόλου άκαμπτων ιδεολογικών αρχών και κανόνων και την επιβολή τους με συνέπεια, λαμβάνοντας δύσκολες αποφάσεις σε σύνθετες περιπτώσεις που εμπλέκουν ισχυρούς δρώντες και γεγονότα υψηλής σημασίας. Είναι εξαντλητική δουλειά που μπορεί να απαιτεί από χαμηλόμισθους συντονιστές να εκτίθενται στα απολύτως χειρότερα της ανθρώπινης φύσης. Κάποιες φορές δεν υπάρχει ξεκάθαρη, σωστή απάντηση σε μια δεδομένη απόφαση. Τίποτα από αυτά δεν είναι εύκολο ή ευχάριστο, αλλά αυτό είναι το έργο της διακυβέρνησης, της ευθύνης. Γι’ αυτό πληρώνονται, και είναι μέρος της αποστολής που οι ίδιες οι εταιρείες τεχνολογίας διακηρύσσουν:
να οργανώσουν την παγκόσμια πληροφορία, να συνδέσουν τον κόσμο ή να γίνουν η παγκόσμια δημόσια πλατεία. Είναι ακριβώς το είδος της δουλειάς που αυτές οι εταιρείες θα προτιμούσαν να μην κάνουν.
Στο φετινό της ευπώλητο απομνημόνευμα, η πρώην υπάλληλος του Facebook Σάρα Γουιν-Γουίλιαμς έγραψε για τα στελέχη της εταιρείας ότι «όσο περισσότερη εξουσία αποκτούν, τόσο λιγότερη ευθύνη αναλαμβάνουν». Αυτά τα λόγια είναι επίσης ένα απόλυτα ταιριαστό επίγραμμα για την εποχή Τραμπ. Αν τα ξαναδιαβάσει κανείς υπό το φως της πλήρους υποταγής της Big Tech στη σημερινή κυβέρνηση, γίνεται σαφές ότι, ενώ αυτές οι αναδιπλώσεις είναι πολιτικά βολικές, αντικατοπτρίζουν μια βαθύτερη αρμονία μεταξύ των τεχνολογικών πλατφορμών και του κινήματος MAGA.
Ένα μεγάλο μέρος της βασικής απήχησης του Τραμπ στους υποστηρικτές του είναι ότι τους προσφέρει την άδεια να φέρονται όπως εκείνος — να ζουν χωρίς ντροπή, αλλά και να απολαμβάνουν μια ζωή ατιμωρησίας και να λειτουργούν χωρίς να χρειάζεται να συνειδητοποιούν ότι οι πράξεις τους έχουν συνέπειες για τους άλλους. Είναι, με άλλα λόγια, μια πρόσκληση να αποκτήσει κανείς περισσότερη δύναμη και ταυτόχρονα λιγότερη ευθύνη.
Η στροφή της Big Tech προς το MAGA είναι κυνική, δειλή και ιδιοτελής. Είναι όμως επίσης απολύτως ταιριαστή.
