του Δημήτρη Μακροδημόπουλου
Μπορεί η κυβέρνηση να επαίρεται για την ψήφιση του νόμου για τη μείωση των προμηθειών των τραπεζών στις συναλλαγές τους με το κοινό που είχε συμβολική αξία και προσπαθούσε να εξωραΐσει την πραγματικότητα, όμως οι τράπεζες έχουν βρει τρόπους να εκτοξεύουν τα κέρδη σε βάρος των πελατών τους. Με τις εθελούσιες εξόδους του προσωπικού, τη μείωση των υποκαταστημάτων, στρέφοντας την τεχνολογία κατά των πολιτών. Η Εθνική Τράπεζα ακολουθώντας το παράδειγμα των άλλων συστημικών τραπεζών ανακοίνωσε στις αρχές του έτους ότι θέτει εκτός τραπεζικού γκισέ αναλήψεις μετρητών, μεταφορές χρημάτων, καθώς και καταθέσεις μετρητών ή πληρωμές λογαριασμών κάτω συγκεκριμένου χρηματικού ορίου, μεταφέροντας υποχρεωτικά αυτές τις συναλλαγές στα ψηφιακά δίκτυα. Είναι αυτό πάντα δυνατό, λαμβάνει υπόψη το σύνολο του πληθυσμού, ιδιαίτερα περιοχών εκτός αστικών κέντρων και όλες τις ηλικίες;; Αν θεωρείτε ότι πρόκειται για αυτονόητη εξέλιξη με την πρόοδο της τεχνολογίας δεν έχετε δίκιο διότι ο ρόλος του τραπεζικού τομέα είναι και κοινωνικός, γιαυτό οι τράπεζες διασώθηκαν στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης με χρήματα των φορολογούμενων. Στην Ελλάδα μάλιστα αποδεικνύεται ότι ο τραπεζικός τομέας είναι με τις πλάτες των κυβερνήσεων ο πλέον ανάλγητος στην Ευρώπη έναντι του κοινωνικού συνόλου.
Σύμφωνα με συγκριτικά στοιχεία που δημοσίευσε τον περασμένο Απρίλιο ο SSM (Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Τραπεζών της ΕΕ), οι ελληνικές τράπεζες διαθέτουν τον δεύτερο χαμηλότερο δείκτη κόστους προς έσοδα μεταξύ των ευρωπαϊκών τραπεζών. Συγκεκριμένα διέθεταν δείκτη κόστους προς έσοδα 34,69% όπως διαμορφώθηκε στο τέλος του 2023, με προοπτική περαιτέρω μείωσης (“βελτίωσης” το ονομάζουν οι τράπεζες και τα ΜΜΕ) «την προσεχή τριετία μέσω της αύξησης των εσόδων που έχουν θέσει ως στόχο οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών» με την περαιτέρω αξιοποίηση της τεχνολογίας, τις εθελούσιες εξόδους προσωπικού, τη μείωση υποκαταστημάτων, το συμβολικό επιτόκιο των καταθέσεων και το υπέρογκο των χορηγήσεων. Αντίθετα με τη χώρα μας ο δείκτης κόστους προς έσοδα στη Γαλλία είναι 71,1%, στη Γερμανία 63,5%, σε Ολλανδία και Ιταλία 53,8%, κοκ, ενώ ο μέσος δείκτης στην Ε.Ε. διαμορφώνεται στο 57%. . Η χώρα μας είναι δεύτερη μετά την Πορτογαλία η οποία εμφανίζει δείκτη 33,3%, την οποία ίσως ξεπεράσαμε με την ταχύτητα των “μεταρρυθμίσεων” στη χώρα μας. (Καθημερινή 11/4/2025 & 17/8/2025) Τί σημαίνουν όλα αυτά; Ότι ενώ στην Ευρωζώνη το 2020 αντιστοιχούσε ένας τραπεζοϋπάλληλος σε 186 κατοίκους, στη χώρα μας αντιστοιχούσε σε 324 κατοίκους, αριθμός που θα έχει αυξηθεί έκτοτε με όσα μεσολάβησαν. Δηλαδή οι Έλληνες έχουμε τις χειρότερες τραπεζικές υπηρεσίες στην Ευρώπη με διαφορά. Η επιδείνωση των υπηρεσιών στη χώρα μας ήταν ραγδαία καθώς το 2016, σύμφωνα με τον SSM, ο αντίστοιχος δείκτης κόστους προς έσοδα ήταν 52% και έκτοτε έχει μειωθεί κατά 17 ποσοστιαίες μονάδες. Έτσι, τα κέρδη των τεσσάρων συστημικών τραπεζών το πρώτο εξάμηνο του 2025 ανήλθαν στα 2,5 δις ευρώ. Πώς φθάσαμε σε αυτό το “επίτευγμα”;
Με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος ο αριθμός των τραπεζοϋπαλλήλων μειώθηκε από 66.165 το 2008 στους 45.095 το 2015 και στους 28.506 το 2023. Δηλαδή χάθηκαν για πάντα 37.659 θέσεις εργασίας που δυνητικά σημαίνει ισάριθμη μετανάστευση νέων έκτοτε. Παράλληλη ήταν και η μείωση των τραπεζικών καταστημάτων που μειώθηκαν από 4.097 το 2008 σε 2.547 το 2015 και έχουν περιοριστεί μόλις στα 1.413 το 2023, μέγεθος που περιλαμβάνει και το δίκτυο των μη συστημικών τραπεζών. Δηλαδή από το 2008 μειώθηκαν κατά 66%! Συνέβαλαν με άλλα λόγια οι τράπεζες στην ερήμωση περιοχών ιδιαίτερα της υπαίθρου που εγκαταλείπονται από τους κατοίκους διότι βαθμιαία έχουν στερηθεί όλων των ουσιαστικών υπηρεσιών. Δεν έχει γίνει κατανοητό ότι όταν το κράτος εγκαταλείπει μια περιοχή ακολουθούν και οι κάτοικοι;
Όμως αυτός είναι ο σκοπός της τεχνολογίας; Να βελτιώνει τις συνθήκες ζωής των πολιτών ή να τις χειροτερεύει; Γιατί δεν μείωσαν οι τράπεζες το ωράριο των υπαλλήλων π.χ. σε εξάωρο ώστε να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας, να γίνει η ζωή των τραπεζοϋπαλλήλων καλύτερη με την αύξηση του ελεύθερου χρόνου και να εξυπηρετούνται οι πολίτες των περιοχών της υπαίθρου αλλά και η τρίτη ηλικία; Η εξέλιξη της τεχνολογίας αποσκοπεί στην αύξηση των κερδών του κεφαλαίου επιδεινώνοντας τις συνθήκες διαβίωσης της μεγάλης πλειοψηφίας; Έγραφε χαρακτηριστικά ο Ντάνι Ρόντρικ στο “Παράδοξο της παγκοσμιοποίησης”: «Αν τα οικονομικά ασχολούνταν αποκλειστικά με τη μεγιστοποίηση του κέρδους δεν θα διέφεραν σε τίποτα πλην του ονόματος από τη διοίκηση επιχειρήσεων. Τα οικονομικά όμως είναι κοινωνική επιστήμη και η κοινωνία διαθέτει και άλλα μέσα λογιστικής κόστους πέρα από τις τιμές αγοράς» Ευθύνεται η τεχνολογία για όλα αυτά ή η πολιτική; Ο Μαρξ ήταν σαφής σε αυτό: «Σε κάθε περίπτωση εχθρός είναι το κοινωνικό σύστημα και όχι τα μέσα που χρησιμοποιεί….Ο καπιταλισμός ήταν που είχε στρέψει τις μηχανές εναντίον των ανθρώπων». Δεν φταίει η τεχνολογία αλλά ο τρόπος που το πολιτικό σύστημα την αξιοποιεί.
Μακροδημόπουλος Δημήτρης
Αλεξ/πολη – κιν. 6947-771412
6/9/2025
