Alexander Freund – 16 Νοεμβρίου 2025
Σύμφωνα με νέο βρετανικό ντοκιμαντέρ, η ανάλυση του DNA του Χίτλερ αποδεικνύει την ύπαρξη μιας σπάνιας σεξουαλικής διαταραχής και υψηλού κινδύνου για ψυχικές ασθένειες. Ωστόσο, η σύνδεση της συμπεριφοράς του με τη γενετική είναι επιστημονικά προβληματική.
Σύνδρομο Kallmann: Η σπάνια διαταραχή του δικτάτορα
Βάσει γενετικής αλληλούχισης, ο Χίτλερ έπασχε από σύνδρομο Kallmann, μια σπάνια γενετική διαταραχή που οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή σεξουαλικών ορμονών. Αυτό εμποδίζει ή καθυστερεί σημαντικά την εφηβεία και προκαλεί χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, ατροφική όσφρηση (ανωνοσμία), ατελή κάθοδο όρχεων και αυξημένη πιθανότητα μικροφαλλίας ή άλλων ανωμαλιών των γεννητικών οργάνων.
Ήδη από το 1939, Βρετανοί στρατιώτες σατίριζαν τις φυσικές του ατέλειες με το τραγούδι «Ο Χίτλερ έχει μόνο έναν όρχι». Τα ευρήματα της γενετικής ανάλυσης συμβαδίζουν με τα ιατρικά του αρχεία από τη φυλακή του Λαντςμπεργκ, όπου κρατήθηκε το 1924 μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Εκεί, ο γιατρός της φυλακής είχε διαγνώσει «κρυψορχία δεξιού όρχεως», δηλαδή ότι ο δεξιός του όρχις δεν είχε κατέβει.
Ο προσωπικός του γιατρός, Θεόδωρος Μορέλ, είναι επίσης γνωστό ότι του χορηγούσε τακτικά ενέσεις τεστοστερόνης από το 1944 και μετά, κάτι που ενισχύει τη θεωρία περί συνδρόμου Kallmann.
Κίνδυνοι ψυχικής υγείας στο DNA του Χίτλερ;
Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ, που αναμένεται να προβληθεί αργότερα μέσα στον μήνα, το DNA του Χίτλερ παρουσιάζει αυξημένη πιθανότητα για διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD), υψηλή πιθανότητα αυτιστικής συμπεριφοράς και σχιζοφρένειας, καθώς και τάση προς αντικοινωνική συμπεριφορά.
Υπάρχουν επαληθεύσιμες πηγές και μαρτυρίες της εποχής που δείχνουν «ψυχική αστάθεια» στον Χίτλερ. Στο βιβλίο του A First-Rate Madness: Uncovering the Links Between Leadership and Mental Illness (2013), ο ιρανοαμερικανός ψυχίατρος Nassir Ghaemi, καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή Tufts και λέκτορας στο Χάρβαρντ, μελέτησε την «ψυχική αστάθεια» ιστορικών ηγετών, από τον Αβραάμ Λίνκολν μέχρι τον Ουίνστον Τσώρτσιλ. Ο Χίτλερ ήταν το μοναδικό του αρνητικό παράδειγμα.
Ο Ghaemi θεωρεί τα ευρήματα του DNA «επιστημονικά βάσιμα» και είναι πεπεισμένος ότι ο Χίτλερ έπασχε από μανιοκατάθλιψη. «Τα μανιακά χαρακτηριστικά αυξάνουν τη δημιουργικότητα και την ανθεκτικότητα, ενώ τα καταθλιπτικά αυξάνουν την ενσυναίσθηση και τον ρεαλισμό — όλα αυτά είναι προσόντα για έναν ηγέτη. Αυτές οι ικανότητες ηγεσίας μπορούν να αξιοποιηθούν σε οποιοδήποτε πολιτικό πλαίσιο, είτε αυταρχικό και τυραννικό, όπως στην περίπτωση του Χίτλερ, είτε δημοκρατικό, όπως στην περίπτωση του Τσώρτσιλ», δήλωσε ο ψυχίατρος στην DW, αν και δεν συμμετείχε στο ντοκιμαντέρ.
Η «ψυχική αστάθεια» του Χίτλερ επιδεινώθηκε μετά το 1937 λόγω της καθημερινής ενδοφλέβιας χορήγησης αμφεταμινών για την αντιμετώπιση της κατάθλιψής του, σύμφωνα με τον Ghaemi — μια εκτίμηση που υποστηρίζεται και από ιστορικές πηγές.
Ο Ghaemi προσθέτει ότι η πιθανότητα να έπασχε ο Χίτλερ από σύνδρομο Kallmann θα μπορούσε να εξηγήσει «γιατί δεν φαίνεται να είχε έντονη σεξουαλική επιθυμία, σε αντίθεση με τους περισσότερους ανθρώπους με μανιακά χαρακτηριστικά, ενώ είχε πολλά άλλα μανιακά στοιχεία — πολυλογία, υψηλή σωματική ενέργεια, χαμηλή ανάγκη για ύπνο, υπερβολική αυτοεκτίμηση». Όλα αυτά, όμως, είναι ενδείξεις και όχι αποδείξεις.
Αμφίβολα συμπεράσματα για τη συμπεριφορά
Αν και τέτοιες αξιολογήσεις και τα νέα ιατρικά ευρήματα μπορούν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα την ψυχολογία του Χίτλερ, δεν είναι επιστημονικά θεμιτό να συνδέονται ατομικές συμπεριφορές αποκλειστικά με βάση γενετικές αναλύσεις και τις πολυγονιδιακές δοκιμές κινδύνου (PRS) που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση γενετικού κινδύνου εμφάνισης μιας ασθένειας.
Η σοβαρότητα των ψυχικών διαταραχών εξαρτάται από μια περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ γενετικών παραγόντων, περιβάλλοντος, προσωπικής ιστορίας και εμπειριών. Οι γενετικές εξετάσεις δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση ψυχικών ασθενειών, καθώς αυτή απαιτεί πλήρη αξιολόγηση βάσει συμπτωμάτων, περιβάλλοντος και συζητήσεων με το άτομο που επηρεάζεται.
«Το να περάσεις από τη βιολογία στη συμπεριφορά είναι ένα τεράστιο άλμα», λέει στο ντοκιμαντέρ ο Βρετανός ψυχολόγος Simon Baron-Cohen.
Οι γενετιστές και ψυχολόγοι που συμμετείχαν στο ντοκιμαντέρ αναγνωρίζουν ότι τα συμπεράσματα που βασίζονται αποκλειστικά σε αυξημένο κίνδυνο, όπως αυτός προσδιορίζεται από τη γενετική ανάλυση, δεν είναι ρεαλιστικά — ωστόσο συνεχίζουν να κάνουν εικασίες για πιθανές διαγνώσεις ή πρότυπα συμπεριφοράς.
Αυτή η εικασία προκαλεί τώρα προβλήματα για τη Βρετανοκαναδή γενετίστρια και αρχαιολόγο Turi King. Η King είναι σήμερα διευθύντρια του Κέντρου Εξέλιξης Milner στο Πανεπιστήμιο του Μπαθ και έγινε διάσημη για την ανάλυση DNA στα λείψανα του Ριχάρδου Γ΄, τα οποία βρέθηκαν σε χώρο στάθμευσης στο Λέστερ.
Η King, που προσλήφθηκε από την εταιρεία παραγωγής για το ντοκιμαντέρ για τον Χίτλερ, είχε την πρόθεση να καταθέσει τα ευρήματα της γενετικής της έρευνας σε ιατρικό περιοδικό για αξιολόγηση από ομότιμους. Όμως η εταιρεία παραγωγής δεν ήθελε να περιμένει τη χρονοβόρα ακαδημαϊκή διαδικασία και η King τελικά συμφώνησε. Τώρα η επιστημονική της φήμη διακυβεύεται.
Ανατροπή φήμης: Ο Χίτλερ δεν ήταν Εβραίος
Η γενετική ανάλυση έστω κατήργησε μια διαρκή φήμη: την υποτιθέμενη εβραϊκή καταγωγή του Χίτλερ. Ακόμα και το 2022, ο Ρώσος Υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ισχυριζόταν ότι ο Χίτλερ είχε εβραίο παππού. Ωστόσο, η γενετική ανάλυση παρέχει πλέον σαφείς ενδείξεις ότι ο Χίτλερ είχε αυστριακογερμανική καταγωγή.
Από αίμα στον καναπέ του καταφυγίου
Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ, το γενετικό υλικό που εξετάστηκε προήλθε από αιματοβαμμένο καναπέ, στον οποίο ο Χίτλερ αυτοπυροβολήθηκε μέσα στο καταφύγιό του στο Βερολίνο στις 30 Απριλίου 1945.
Αργότερα, ο συνταγματάρχης Roswell P. Rosengren, αξιωματικός Τύπου του αμερικανικού στρατού, πήρε ένα κομμάτι από το υφασμάτινο κάλυμμα του καναπέ με το σχέδιο, ως μακάβριο ενθύμιο από το «καταφύγιο του Φύρερ». Το αντικείμενο φυλάσσεται σήμερα στο Μουσείο Ιστορίας του Γκέτισμπεργκ στην Πενσυλβάνια. Η ιστορία θεωρείται απολύτως αξιόπιστη: υπάρχουν πολλές φωτογραφίες του Χίτλερ με τον συγκεκριμένο καναπέ, καθώς και εικόνες Σοβιετικών και Αμερικανών στρατιωτών να κόβουν κομμάτια από το ύφασμα του καλύμματος.
Πιο προβληματική είναι όμως η ταυτοποίηση: Η ταινία ισχυρίζεται ότι η αυθεντικότητα του γενετικού υλικού επαληθεύτηκε με σύγκριση προς γνωστά δείγματα συγγενή του Χίτλερ. Όμως ποιος είναι αυτός ο συγγενής και αν έδωσε συναίνεση για την ανάλυση, παραμένει ασαφές.
Κίνδυνος στιγματισμού
Οι ερευνητές που συμμετείχαν στο ντοκιμαντέρ γνώριζαν επίσης ότι η σύνδεση του αυτισμού ή της ΔΕΠΥ με τον Χίτλερ είναι εξαιρετικά προβληματική. «Όταν εξετάζουμε τέτοια γενετικά αποτελέσματα, υπάρχει ο κίνδυνος στιγματισμού», επισημαίνει στο ντοκιμαντέρ ο ψυχολόγος Simon Baron-Cohen. Μια τέτοια σύνδεση ενέχει τον κίνδυνο να συνδεθούν άτομα με ψυχικές ασθένειες με τον μαζικό δολοφόνο.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος ότι η παθολογικοποίηση του Χίτλερ ως ψυχικά ασθενή θα μπορούσε να εξανθρωπίσει ή να αποδώσει τη συμπεριφορά του σε γενετική προδιάθεση, αποδυναμώνοντας τη βαρβαρότητα των πράξεών του. Σύμφωνα με τον Ghaemi, «αυτό είναι μια διαρκής ανησυχία μεταξύ ορισμένων Γερμανών ακαδημαϊκών και ακτιβιστών». Ωστόσο, όπως σημειώνει ο ειδικός, «η παρουσία ή η απουσία ψυχικής ασθένειας δεν είναι κρίσιμη για να αποφασίσουμε αν κάποιος είναι ηθικά ή νομικά υπεύθυνος για εγκλήματα ή αποτρόπαιες πράξεις».
Ο μύθος της ‘Άριας φυλής των κυρίαρχων’
Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι, σύμφωνα με τους ίδιους τους ναζιστικούς νόμους, ο Χίτλερ θα θεωρούνταν «κληρονομικά νοσών» και «ανάξιος για ζωή» και πιθανότατα θα ήταν θύμα των δικών του προγραμμάτων ευθανασίας.
Σύμφωνα με το αποκαλούμενο «φυλετικό δόγμα» των Ναζί, η μοίρα του ανθρώπου καθορίζεται από το αίμα. «Η ικανότητα να λαμβάνεις θετικές ή αρνητικές αποφάσεις είναι χαρακτηριστικό του χαρακτήρα που καθορίζεται από το αίμα», έγραφε ο Χίτλερ στο «Ο Αγών μου» (Mein Kampf).
Σύμφωνα με το δόγμα του Χίτλερ, η καθαρότητα του αίματος επέτρεπε στο άτομο να παίρνει «σωστές» αποφάσεις και ενίσχυε τη συνοχή του έθνους. Αντίθετα, η «φυλετική επιμειξία» οδηγούσε σε «παράλογες» ενέργειες που κατέστρεφαν πολιτισμούς — κάτι που ο ίδιος ο Χίτλερ έκανε σε μεγάλο μέρος του κόσμου κατά τη 12ετή τρομοκρατική του κυριαρχία.
Το ντοκιμαντέρ του Channel 4 «Το DNA του Χίτλερ: Το Γενετικό Σχέδιο ενός Δικτάτορα» θα κυκλοφορήσει σε δύο επεισόδια και θα είναι διαθέσιμο στο σύνολό του από τις 22 Νοεμβρίου 2025.
Το άρθρο γράφτηκε αρχικά στα γερμανικά. Οι ώρες μετάδοσης του ντοκιμαντέρ διορθώθηκαν στις 17 Νοεμβρίου 2025.
Alexander Freund, DW Science
Επιστημονικός συντάκτης με ειδίκευση στην αρχαιολογία, την ιστορία και την υγεία
@AlexxxFreund
