Του Will Dunham
10 Σεπτεμβρίου 2025 – 9:01 μ.μ. GMT+3 – Ενημέρωση πριν 5 ώρες
Μια «selfie» που τραβήχτηκε από το ρόβερ Perseverance Mars της NASA, αποτελούμενη από 62 μεμονωμένες εικόνες, στις 23 Ιουλίου, σε αυτήν την εικόνα που δημοσιεύτηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2025.
Περίληψη
Το Perseverance εξερευνά τον κρατήρα Jezero από το 2021
Ανακαλύφθηκαν τα ορυκτά βιβιανίτης και γκράιγκιτης σε δείγμα από τον Άρη
Στη Γη, αυτά τα ορυκτά μπορεί να υποδηλώνουν μικροβιακή δραστηριότητα
Οι ερευνητές δηλώνουν πως υπάρχει και πιθανή μη βιολογική εξήγηση
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ, 10 Σεπτεμβρίου (Reuters) – Ένα δείγμα που συνέλεξε το ρόβερ Perseverance της NASA από κοκκινωπό πέτρωμα που σχηματίστηκε πριν δισεκατομμύρια χρόνια από ιζήματα στον πυθμένα αρχαίας λίμνης περιέχει πιθανά ίχνη αρχαίας μικροβιακής ζωής στον Άρη, σύμφωνα με επιστήμονες – αν και τα ορυκτά που εντοπίστηκαν στο δείγμα μπορούν επίσης να σχηματιστούν μέσω μη βιολογικών διεργασιών.
Η ανακάλυψη από το εξάτροχο ρόβερ στον κρατήρα Jezero αποτελεί ένα από τα πλέον ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία μέχρι σήμερα για την πιθανότητα ότι ο γειτονικός πλανήτης της Γης φιλοξενούσε κάποτε ζωή.
Ο επιστήμονας του προγράμματος Perseverance, Τζόελ Χούροουιτς, από το Πανεπιστήμιο Στόνι Μπρουκ και κύριος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, δήλωσε ότι εντοπίστηκε μια «πιθανή βιοϋπογραφή» σε πέτρωμα που σχηματίστηκε σε περίοδο κατά την οποία πιστεύεται ότι ο κρατήρας Jezero ήταν ένα υδάτινο περιβάλλον, μεταξύ 3,2 και 3,8 δισεκατομμυρίων ετών πριν.
Ο αναπληρωτής διοικητής της NASA, Σον Ντάφι, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι οι επιστήμονες της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας εξέτασαν τα δεδομένα επί έναν χρόνο και κατέληξαν στο συμπέρασμα: «Δεν μπορούμε να βρούμε άλλη εξήγηση, οπότε αυτό μπορεί κάλλιστα να είναι το πιο ξεκάθαρο σημάδι ζωής που έχουμε εντοπίσει ποτέ στον Άρη — κάτι εξαιρετικά συναρπαστικό».
Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εικόνα του πετρώματος – μια λεπτόκοκκη, σκουροκόκκινη ιζηματογενή πέτρα – η οποία φέρει κυκλικές δομές που μοιάζουν με λεκέδες λεοπάρδαλης και σκοτεινά σημάδια που θυμίζουν σπόρους παπαρούνας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτά τα χαρακτηριστικά ίσως σχηματίστηκαν κατά τον σχηματισμό του πετρώματος μέσω χημικών αντιδράσεων που περιλάμβαναν μικροοργανισμούς.
Μια πιθανή βιοϋπογραφή ορίζεται ως μια ουσία ή δομή που ενδέχεται να έχει βιολογική προέλευση, αλλά απαιτεί περισσότερα δεδομένα ή περαιτέρω μελέτη προτού εξαχθεί κάποιο συμπέρασμα για την παρουσία ή απουσία ζωής.
Η Νίκι Φοξ, αναπληρώτρια διοικητής της Διεύθυνσης Επιστημονικών Αποστολών της NASA, επισήμανε ότι οι επιστήμονες δεν ανακοινώνουν την ανακάλυψη ζωντανού οργανισμού.
«Δεν πρόκειται για ίδια τη ζωή», δήλωσε η Φοξ στη συνέντευξη Τύπου.
Το ρόβερ εξερευνά από το 2021 τον κρατήρα Jezero, μια περιοχή στο βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη, η οποία κάποτε πλημμύριζε από νερό και φιλοξενούσε λεκάνη αρχαίας λίμνης. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ποτάμια κανάλια υπερχείλισαν τα τοιχώματα του κρατήρα και σχημάτισαν λίμνη.
Το Perseverance έχει αναλύσει βράχους και χαλαρό υλικό, γνωστό ως ρεγόλιθος, με τα ενσωματωμένα επιστημονικά του όργανα και στη συνέχεια συνέλεξε δείγματα, τα οποία σφραγίζει σε σωληνίσκους αποθηκευμένους μέσα στο ίδιο το ρόβερ.
Το δείγμα με το όνομα Sapphire Canyon συλλέχθηκε τον Ιούλιο του 2024 από βράχο ονόματι Cheyava Falls, σε περιοχή γνωστή ως γεωλογικός σχηματισμός Bright Angel. Το δείγμα προήλθε από ένα σύνολο βραχωδών εξάρσεων στις παρυφές της Neretva Vallis, μιας αρχαίας ποτάμιας κοιλάδας πλάτους περίπου 400 μέτρων, η οποία σχηματίστηκε από νερό που εισέρρεε στον κρατήρα.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ
Δύο ορυκτά εντοπίστηκαν, τα οποία φαίνεται να σχηματίστηκαν ως αποτέλεσμα χημικών αντιδράσεων ανάμεσα στη λάσπη του σχηματισμού Bright Angel και οργανική ύλη που υπήρχε σε αυτή τη λάσπη, δήλωσε ο Χούροουιτς. Πρόκειται για:
– βιβιανίτη, ορυκτό που περιέχει σίδηρο και φώσφορο
– γκρεϊγίτη, ορυκτό που περιέχει σίδηρο και θείο.
«Αυτές οι αντιδράσεις φαίνεται ότι έλαβαν χώρα λίγο μετά την απόθεση της λάσπης στον πυθμένα της λίμνης. Στη Γη, παρόμοιες αντιδράσεις, που συνδυάζουν οργανική ύλη και χημικές ενώσεις στη λάσπη για τον σχηματισμό νέων ορυκτών όπως η βιβιανίτης και η γκράιγκιτης, προκαλούνται συχνά από τη δραστηριότητα μικροβίων», δήλωσε ο Χούροουιτς στο Reuters.
«Τα μικρόβια καταναλώνουν την οργανική ύλη σε αυτά τα περιβάλλοντα και παράγουν τα νέα ορυκτά ως παραπροϊόν του μεταβολισμού τους», πρόσθεσε.
Τα όργανα του ρόβερ έδειξαν ότι το πέτρωμα ήταν πλούσιο σε οργανικό άνθρακα, θείο, φώσφορο και σίδηρο σε οξειδωμένη μορφή (σκουριά). Αυτός ο συνδυασμός χημικών ενώσεων θα μπορούσε να προσφέρει πλούσια πηγή ενέργειας για μικροβιακούς μεταβολισμούς, ανέφερε ο Χούροουιτς.
Ωστόσο, ο Χούροουιτς διατύπωσε και κάποιες επιφυλάξεις.
«Ο λόγος που δεν μπορούμε να ισχυριστούμε πως πρόκειται για κάτι περισσότερο από μια πιθανή βιοϋπογραφή, είναι ότι υπάρχουν χημικές διεργασίες που μπορούν να προκαλέσουν παρόμοιες αντιδράσεις χωρίς την παρουσία βιολογίας, και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε αυτές τις διεργασίες αποκλειστικά με βάση τα δεδομένα του ρόβερ», εξήγησε.
Ο Άρης δεν ήταν πάντα το αφιλόξενο μέρος που είναι σήμερα· στο μακρινό παρελθόν υπήρχε υγρό νερό στην επιφάνειά του.
Το δείγμα που συλλέχθηκε και αναλύθηκε από το Perseverance παρέχει ένα νέο παράδειγμα ενός τύπου πιθανής βιοϋπογραφής, το οποίο η επιστημονική κοινότητα μπορεί να διερευνήσει προκειμένου να κατανοήσει εάν αυτά τα χαρακτηριστικά σχηματίστηκαν από ζωή, δήλωσε ο Χούροουιτς, «ή εναλλακτικά, αν η φύση συνέβαλε ώστε να εμφανιστούν χαρακτηριστικά που μιμούνται τη δραστηριότητα ζωής».
«Μπορούμε να σημειώσουμε σημαντική πρόοδο σε αυτό το ερώτημα με εργαστηριακά πειράματα και έρευνα πεδίου εδώ στη Γη, ώστε να κατανοήσουμε τις διάφορες διεξόδους μέσω των οποίων θα μπορούσαν να σχηματιστούν χαρακτηριστικά όπως αυτά που παρατηρούμε στον σχηματισμό Bright Angel. Όμως οι απόλυτες δοκιμές μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο στο δείγμα Sapphire Canyon, εφόσον και όταν επιστραφεί στη Γη για μελέτη», πρόσθεσε ο Χούροουιτς.
Η τρέχουσα πρόταση προϋπολογισμού του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προβλέπει την ακύρωση της υφιστάμενης αποστολής επιστροφής δειγμάτων από τον Άρη της NASA. Ο Ντάφι δήλωσε ότι η NASA εξετάζει διάφορους τρόπους για την ενδεχόμενη ανάκτηση του δείγματος ή ακόμα και την αποστολή εξοπλισμού στον Άρη για περαιτέρω ανάλυση επί τόπου.
«Θα επανεξετάσουμε τους προϋπολογισμούς μας και θα δούμε το χρονοδιάγραμμα, πώς μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα τα έξοδά μας και ποια τεχνολογία διαθέτουμε για να φέρουμε τα δείγματα πίσω πιο γρήγορα», δήλωσε ο Ντάφι.
Ανταπόκριση: Will Dunham
Επιμέλεια: Rosalba O’Brien
