Απόγευμα Τρίτης 18 Νοεμβρίου, στην έρημο Νεγκέβ στο Νότιο Ισραήλ, εκεί όπου πραγματοποιήθηκε το μουσικό φεστιβάλ Nova. Η 35χρονη Μαζάλ Ταζάζο στέκεται βουρκωμένη μπροστά στη φωτογραφία δύο δικών της ανθρώπων: της 25χρονης Ντάνιελ και του 23χρονου Γιοχάι. Μαζί τους επισκέφθηκε το φεστιβάλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 για να διασκεδάσει. Οι φίλοι της σκοτώθηκαν· ήταν δύο από τα 360 επιτόπια θύματα της Χαμάς. Η Μαζάλ επέζησε και από τότε αφηγείται όσα δραματικά βίωσε τότε.
Η περιήγηση του «Μανιφέστο» στον χώρο μνήμης ολοκληρώθηκε με μια αποκαλυπτική συνομιλία με την επιζήσασα. Η ίδια περιγράφει τις τελευταίες στιγμές του φεστιβάλ, το οποίο αναγκάστηκε να εγκαταλείψει μαζί με τους φίλους της κατόπιν εντολών των υπευθύνων ασφαλείας. Η μαζική αποχώρηση δημιούργησε κίνηση, κάτι που υποχρέωσε τη Μαζάλ και την παρέα της να εγκαταλείψουν το αυτοκίνητο και να τρέξουν προς τον κεντρικό δρόμο.
Σοκαριστικές εικόνες
«Επεφταν από παντού πυροβολισμοί. Μετά ακούσαμε αραβικά και καταλάβαμε τι συμβαίνει», θυμάται και περιγράφει την καταιγιστική επέλαση των τρομοκρατών που πυροβολούσαν ασταμάτητα τους πάντες και τα πάντα στο πέρασμά τους. Οι τρεις φίλοι κρύφτηκαν πίσω από θάμνους, ωστόσο οι τρομοκράτες τους εντόπισαν. «Πέσαμε στο έδαφος. Υστερα από λίγο έρχονται οι τρομοκράτες και φωνάζουν στ’ αγγλικά “σήκω, σήκω!”. Ενας από αυτούς με χτυπάει στο κεφάλι με το πίσω μέρος του όπλου και πέφτω αναίσθητη».
Μετά από λίγο ανέκτησε τις αισθήσεις της. Ομως προσποιήθηκε ότι ήταν νεκρή και προσευχόταν στον Θεό, διότι, όπως λέει, είχε στον νου της τον 10χρονο σήμερα γιο της. Το χτύπημα στο κεφάλι την είχε γεμίσει με αίματα, κάτι που έκανε τους τρομοκράτες να πιστεύουν ότι την είχαν σκοτώσει.
«Οταν συνήλθα, ένιωσα κάποιον να μου τεντώνει τα πόδια και να μου τα δένει. Εγώ προσποιούμουν ότι είμαι νεκρή. Κράτησα την ανάσα μου. Ηταν το μόνο που μπορούσα να κάνω. Αυτοί μιλούσαν αραβικά μεταξύ τους. Είπα στον Θεό “Τι συμβαίνει; Κάνε το να σταματήσει”. Ο Θεός μου είπε “Πρέπει να επιβιώσεις” και αυτό ήταν η δύναμη που χρειαζόμουν. Επειδή ήμουν γεμάτη αίματα –είχε γεμίσει το λευκό μπλουζάκι που φορούσα– με άφησαν εκεί και έφυγαν», περιγράφει.
Αυτή η δοκιμασία διήρκεσε οκτώ ώρες, μέχρι να διασωθεί και να μεταφερθεί στο νοσοκομείο. Με αυτόν τον τρόπο γλίτωσε τον θάνατο αλλά και την ομηρία. Αντιθέτως, οι δύο φίλοι της έχασαν τη ζωή τους.
Ανεξίτηλα σημάδια
Η τρομερή τραυματική εμπειρία έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στη Μαζάλ, τόσο στο κεφάλι, όπου είναι εμφανές το χτύπημα που δέχτηκε, όσο και στην ψυχή της. Ενώ μιλά, σταματά, βουρκώνει, ενώ επηρεάζεται πολύ από τους θορύβους γύρω της. Δυσκολεύεται πραγματικά. Δύο φορές ζητήθηκε σε παρακείμενη παρέα –που συνομιλούσε κάπως έντονα– να κατεβάσει τους τόνους.
Μετά τα όσα αδιανόητα βίωσε, η 35χρονη προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της. Συνεχίζει να επισκέπτεται συστηματικά, τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα, τον χώρο του φεστιβάλ και ταυτόχρονα παρακολουθεί ό,τι σχετίζεται με την κατάσταση στη Γάζα και τη Χαμάς.
Μάλιστα, δεν κρύβει τον εκνευρισμό της που ορισμένες χώρες υποστηρίζουν ότι δεν διαπράχθηκαν σεξουαλικά εγκλήματα από την παλαιστινιακή τρομοκρατική οργάνωση απέναντι στους Ισραηλινούς. «Ξέρω δύο, ξέρω δύο περιπτώσεις», φωνάζει κυριολεκτικά, ενώ ενδεικτική είναι και η προχθεσινή συνέντευξη του Γκι Γκιλμπόα-Νταλάλ που αποκάλυψε ότι υπέστη και σεξουαλική βία κατά τη διάρκεια της ομηρίας του από τη Χαμάς.
Οπωσδήποτε, ο λαός του Ισραήλ ενδιαφέρεται να μάθει για τους νεκρούς του και όσα συνέβησαν την 7η Οκτωβρίου 2023. Ανθρωποι όλων των ηλικιών και των ιδιοτήτων –παιδιά, στρατιώτες, γονείς, ηλικιωμένοι, τουρίστες– επισκέπτονται τους χώρους μνήμης: τον χώρο του φεστιβάλ, το κιμπούτς Μπεερί, το «πάρκινγκ με τα καμένα αυτοκίνητα» κοντά στην Τεκούμα, την Πλατεία των Ομήρων κ.λπ.
Ειδικότερα, ο χώρος όπου διεξήχθη το Φεστιβάλ Nova είναι ενδεικτικός για έναν επισκέπτη, ντόπιο ή ξένο, ώστε να καταλάβει το μέγεθος της κτηνωδίας που διέπραξε η παλαιστινιακή τρομοκρατική οργάνωση.
«Μα, είναι δυνατόν;»
Περιδιαβαίνοντας τον χώρο υπάρχουν ταμπέλες-φωτογραφίες, στ’ αγγλικά και στα εβραϊκά, με τα ονόματα των νεκρών και το τι έκαναν στη ζωή τους μέχρι την αποφράδα εκείνη μέρα που έγιναν θύματα ενός τυφλού τρομοκρατικού μίσους. Ανθρωποι νέοι σε ηλικία, με σπουδές, χόμπι, φίλους, γεμάτοι ζωή. Το ανάγνωσμα των ιστοριών τους, σε συνδυασμό με τις φωτογραφίες τους αλλά και πράγματα από την καθημερινή τους ζωή –κασκόλ ομάδων, μπίρες, μινιατούρες μηχανής– προκαλούν ένα αποπνικτικό συναίσθημα στον επισκέπτη: «Μα, πώς είναι δυνατόν;».
Συγγενείς των νεκρών αλλά και άγνωστοι, απλοί επισκέπτες στο Nova ανάβουν τα κεράκια των μνημείων και τα περιποιούνται. Συζητούν χαμηλόφωνα με σκυθρωπά πρόσωπα, ενώ πραγματοποιούνται επιμνημόσυνες δοξολογίες εις μνήμη των εκλιπόντων. Με τη δύση του ηλίου, ο κόσμος αποχωρεί από το μνημείο. Και ένας ραβίνος, μόνος, ψέλνει για την ανάπαυση των νεκρών.
