Ο καθηγητής Νικολάι Πέτρο έχει κάποιες σκέψεις…
30 Ιουνίου
Ο Νικολάι Ν. Πέτρο είναι Ομότιμος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Ρόουντ Άιλαντ και υπηρέτησε ως ειδικός βοηθός πολιτικής για την ΕΣΣΔ στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ υπό τον πρόεδρο Τζορτζ Χ. Ου. Μπους.
Βλέπω το Δόγμα Τραμπ, τουλάχιστον όπως διατυπώνεται από τον αντιπρόεδρο Βανς, ως λίγο περισσότερο από ματαιόδοξο πολιτικό θεατρινισμό. Μια σύντομη ματιά στα κύρια σημεία του δείχνει ότι δεν υπάρχει βάθος σκέψης πίσω από αυτά.
Πρώτον, «διατύπωση ενός σαφούς αμερικανικού συμφέροντος». Όμως δεν υπάρχει καμία ένδειξη επίγνωσης του πώς αυτό θα επηρεάσει άλλες χώρες, και πώς αυτές μπορεί να αντιδράσουν, εις βάρος μας. Αυτή είναι μια ανεύθυνη προσέγγιση στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
Δεύτερον, επιδίωξη της διπλωματίας «επιθετικά». Στην καρδιά της διπλωματίας, όμως, βρίσκεται η υπομονή. Οποιαδήποτε βιασύνη ή χρήση βίας για την επίτευξη μονομερούς αποτελέσματος καταλήγει συνήθως σε αποτυχία επίτευξης διαρκών στόχων. Η «επιθετική διπλωματία» είναι αντίφαση εν τοις όροις.
Τρίτον, «όταν δεν μπορείς να το λύσεις διπλωματικά, χρησιμοποιείς συντριπτική στρατιωτική ισχύ για να το λύσεις». Είναι ενδεικτικό ότι ο αντιπρόεδρος χρησιμοποιεί τη λέξη «όταν» αντί για «αν». Υποδηλώνει έλλειψη πίστης στη διπλωματία, κάτι που θα οδηγήσει στην προτίμηση στρατιωτικών πληγμάτων ως λύση.
Προφανώς, ο αντιπρόεδρος πουλά συνθήματα, αντί να συμμετέχει σε σοβαρή συζήτηση εξωτερικής πολιτικής. Αλλά ακόμη και αυτή η απλουστευμένη εκδοχή του «Δόγματος Τραμπ» αφήνει πολλά αναπάντητα ερωτήματα.
Πρώτον, ποια παγκόσμια προβλήματα, αν υπάρχουν, θεωρεί η Διοίκηση Τραμπ ότι δεν επιλύονται με «συντριπτική στρατιωτική ισχύ»; Διαθέτουν οι ΗΠΑ τα εργαλεία για να βοηθήσουν στην επίλυση τέτοιων προβλημάτων ή απλώς λένε στον εαυτό τους ότι τέτοια προβλήματα δεν είναι «σαφές αμερικανικό συμφέρον»;
Δεύτερον, πόση ισχύς είναι αρκετά «συντριπτική»; Αφού πρόκειται για ζήτημα αντίληψης, μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν τεράστια ανισορροπία δυνάμεων. Επομένως, δεν μπορεί ποτέ να εφαρμοστεί σε άλλη πυρηνική δύναμη.
Επίσης, δεν θα λειτουργήσει έναντι χωρών που αρνούνται να αναγνωρίσουν τη «συντριπτική» ισχύ των ΗΠΑ ως επαρκή λόγο για να σταματήσουν να αντιστέκονται. Αυτό θα μπορούσε να συμβαίνει για λόγους υπαρξιακούς, ιδεολογικούς ή θρησκευτικούς, που καθιστούν την αμερικανική ισχύ ουσιαστικά άνευ σημασίας. Οι ΗΠΑ είχαν σαφώς «συντριπτική στρατιωτική ισχύ» τόσο στο Βιετνάμ όσο και στο Αφγανιστάν, αλλά παρ’ όλα αυτά ηττήθηκαν.
Επιπλέον, ακόμη κι αν οι ΗΠΑ χρησιμοποιήσουν συντριπτική ισχύ, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτό θα επιτύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν το αποτέλεσμα δεν είναι η συνθηκολόγηση, πόση ζημιά πρέπει τότε η κυβέρνηση των ΗΠΑ να είναι διατεθειμένη να προκαλέσει, προτού η «νίκη» με τους δικούς της όρους γίνει ηθικά αποτρόπαιη;
Αυτό μας φέρνει στο τελευταίο σημείο του Δόγματος Τραμπ — «να φύγεις από κει πέρα πριν καν γίνει μακροχρόνια σύγκρουση». Αν και το έκανε μόνο έμμεσα, ο Βανς έχει δίκιο να επισημαίνει τη δυσαρμονία ανάμεσα στους στρατιωτικούς και πολιτικούς στόχους της Αμερικής, ως αιτία της επίμονης αποτυχίας των στρατιωτικών της επιχειρήσεων στο εξωτερικό. Όμως το Δόγμα Τραμπ δεν κάνει τίποτα για να γεφυρώσει αυτό το χάσμα. Το αντίθετο. Χαμηλώνει τον πήχη για αμέτρητες, φευγαλέες στρατιωτικές εκστρατείες, των οποίων το μόνο όφελος θα είναι να ενισχύσουν την εγχώρια πολιτική δημοτικότητα, αλλά θα αφήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον υπόλοιπο κόσμο πιο ασταθείς και ανασφαλείς.
Ακριβώς όπως έγινε στο Ιράν.
