Αποστόλης Κρέτσης
Ειδικότερα, σε ένα μακροσκελές αποκαλυπτικό άρθρο, το Nikkei αναφέρει ότι διαπίστωσε πως στους στους έξι μήνες της ρωσικής εισβολής, 41 σκάφη μετέφεραν πετρέλαιο από πλοίο σε πλοίο στα ανοικτά των ακτών της Ελλάδας με δεξαμενόπλοια που έφυγαν από τη Ρωσία και αργότερα έφτασαν σε ευρωπαϊκά λιμάνια. Αξίζει να αναφερθεί ότι πέρσι υπήρχε μόνο ένα τέτοιο σκάφος.
Τι έγινε τον Αύγουστο στον Λακωνικό Κόλπο
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο θα απαγορεύσουν πλήρως τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου από το τέλος του έτους, αλλά οι εταιρείες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο ήδη αντιμετωπίζουν κριτική. Η μεταφορά πετρελαίου μεταξύ πλοίων στη θάλασσα για να αποκρυφτεί την προέλευσή του μπορεί να συνεχιστεί ακόμη και μετά την έναρξη ισχύος του εμπάργκο πετρελαίου, αναφέρει η ανάλυση του Nikkei.
Στις 24 Αυγούστου, η Nikkei φωτογράφισε τη μεταφορά πετρελαίου από το ένα δεξαμενόπλοιο στο άλλο στον Λακωνικό Κόλπο, στη νότια Ελλάδα. Το ένα δεξαμενόπλοιο ήταν το ελληνικού νηολογίου Sea Falcon, το οποίο αναχώρησε από το λιμάνι Ust-Luga, τερματικό σταθμό ναυτιλίας πετρελαίου στη βορειοδυτική Ρωσία, στις 4 Αυγούστου. Το άλλο ήταν το υπό ινδική σημαία Jag Lok, το οποίο αναχώρησε από ένα τουρκικό λιμάνι της Aliaga στις 4 Αυγούστου. Μικρά σκάφη περικύκλωσαν τα βυτιοφόρα, βοηθώντας στη μεταφορά.
«Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ατυχημάτων που προκαλούν ροή πετρελαίου στη θάλασσα. Τα καυσαέρια και τα σκουπίδια που εκπέμπονται από πετρελαιοφόρα είναι επίσης πρόβλημα, προκαλώντας προβλήματα τόσο στην αλιεία όσο και στην τουριστική βιομηχανία», δήλωσε κάτοικος της περιοχής, ο Θαλής Λαδακάκης. Ο 55χρονος είπε ότι ο αριθμός των δεξαμενόπλοιων έχει αυξηθεί από τότε που ξεκίνησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου.
Εκτινάχθηκαν μετά τον πόλεμο οι μεταφορές πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο ανοιχτά της Ελλάδας
Πού πάει το πετρέλαιο; Για να εξετάσει τη θαλάσσια μεταφορά ρωσικού πετρελαίου, το Nikkei χρησιμοποίησε δεδομένα από τη βρετανική εταιρεία δεδομένων Refinitiv για να δει πού πήγαν τα δεξαμενόπλοια που έφυγαν από τα ρωσικά λιμάνια, ξεκινώντας στις 24 Φεβρουαρίου, και ποια πλοία επικοινώνησαν μαζί τους.
Η έρευνα κάλυψε ύδατα ανοιχτά των μεσογειακών ακτών της Ελλάδας, όπου πραγματοποιούνται συχνά μεταφορές από πλοίο σε πλοίο. Τα σήματα του Automatic Identification System (AIS) από τα σκάφη παρακολουθήθηκαν για τον εντοπισμό των διαδρομών τους. Οι αλλαγές στο βύθισμα των σκαφών — η απόσταση από την ίσαλο γραμμή μέχρι τον πυθμένα του κύτους, η οποία αυξάνεται όταν ένα πλοίο είναι αρκετά φορτωμένο – ελέγχθηκαν επίσης για να προσδιοριστεί ο αριθμός των μεταφορών από πλοίο σε πλοίο.
Κατά τη διάρκεια των έξι μηνών έως τις 22 Αυγούστου, το Nikkei επιβεβαίωσε 175 μεταφορές στα ανοικτά των ελληνικών ακτών με τάνκερ από τη Ρωσία.
Υπήρξαν μόνο εννέα τέτοιες μεταγραφές κατά την ίδια περίοδο πέρυσι. Τα στοιχεία της Refinitiv δείχνουν ότι η Ρωσία εξήγαγε 23,86 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου για μεταφορές από πλοίο σε πλοίο ανοιχτά της Ελλάδας. Την ίδια περίοδο πέρυσι, αποστέλλονταν 4,34 εκατομμύρια βαρέλια για παρόμοιες μεταφορές.
Πού πάνε τα δεξαμενόπλοια;
Το ερώτημα είναι πού πήγαν τα δεξαμενόπλοια που παρέλαβαν το πετρέλαιο αφού ανέλαβαν τα φορτία τους.
Το Nikkei παρακολούθησε τα δρομολόγια των πλοίων, επιβεβαιώνοντας ότι 89 δεξαμενόπλοια έφτασαν στα λιμάνια, ενώ μόλις τρεις τέτοιες κλήσεις έγιναν πέρυσι. Από αυτούς, τα 41 έφτασαν σε λιμάνια της Ελλάδας, του Βελγίου και αλλού στην Ευρώπη. Μόνο ένα δεξαμενόπλοιο το έκανε πέρυσι. Δύο δεξαμενόπλοια πραγματοποίησαν επισκέψεις σε λιμάνια στη Βρετανία, η οποία είναι ένθερμος υποστηρικτής των οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Η έρευνα ανέδειξε τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν τα ύδατα κοντά στην Ελλάδα ως κόμβος για τις αποστολές πετρελαίου μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης.
Η ΕΕ θα απαγορεύσει πλήρως τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου δια θαλάσσης από τον Φεβρουάριο του 2023, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο θα επιβάλει πλήρη εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο τον Δεκέμβριο. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, οι ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου στην ΕΕ τον Ιούλιο ανήλθαν συνολικά σε 2,8 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, μειωμένες κατά 26% σε σύγκριση με τον Ιανουάριο. Ενώ η αγορά ρωσικού πετρελαίου παραμένει νόμιμη, οι εταιρείες επανεξετάζουν τις σχέσεις τους με τη Ρωσία καθώς οι κυβερνήσεις και οι αγορές τις παρακολουθούν.
Το Nikkei ανέλυσε επίσης αποστολές πετρελαίου που έφτασαν στη Βρετανία τον Ιούνιο. Χρησιμοποιώντας τη διαδρομή της Refinitiv, καθώς και δορυφορικές εικόνες από την αμερικανική εταιρεία Planet Labs, διαπίστωσε ότι ένα δεξαμενόπλοιο με σημαία Μάλτας που ανέλαβε πετρέλαιο στα ανοικτά των ελληνικών ακτών από δύο δεξαμενόπλοια που έφυγαν από ρωσικά λιμάνια έφτασε στο Immingham, στην ανατολική Βρετανία, την 4 Ιουνίου.
Τα αρχεία της ευρωπαϊκής εταιρείας ενεργειακών ερευνών Kpler δείχνουν ότι το δεξαμενόπλοιο μετέφερε 300.000 βαρέλια πετρελαίου που παρήγαγε η ρωσική κρατική εταιρεία παραγωγής πετρελαίου Rosneft. Ο οίκος εμπορίας εμπορευμάτων Trafigura με έδρα την Ελβετία μεσολάβησε για το πετρέλαιο και το πούλησε στον όμιλο Prax, έναν βρετανικό χονδρέμπορο πετρελαίου μεσαίου μεγέθους.
Το Nikkei επισκέφτηκε τα κεντρικά γραφεία του ομίλου στη Βρετανία και ζήτησε πληροφορίες για τη συναλλαγή. Η εταιρεία απάντησε, λέγοντας: «Το διυλιστήριο πετρελαίου Prax Lindsey δεν μπορεί να σχολιάσει επιχειρησιακά ευαίσθητες πληροφορίες για μεμονωμένες αποστολές. Συνεργαζόμαστε στενά με την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου και μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι συμμορφωνόμαστε πλήρως με όλες τις σχετικές κυρώσεις».
Απαντώντας σε ερώτηση μέσω email, η Trafigura είπε: «Συνεργαζόμαστε ανοιχτά και τακτικά με τους πελάτες μας και τις αρμόδιες κυβερνήσεις για να κατανοήσουμε τις απαιτήσεις τους και να διασφαλίσουμε ότι παρέχουμε υλικό που πληροί αυτές τις απαιτήσεις». Η Rosneft δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
Οι μεταφορές πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο είναι αρκετά συνηθισμένες. Τέτοιες μεταφορές χρησιμοποιούνται μερικές φορές για την ενοποίηση των αποστολών πετρελαίου σε μεγαλύτερα δεξαμενόπλοια, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα σε διαδρομές μεγάλων αποστάσεων. Το πετρέλαιο μερικές φορές αλλάζει χέρια μετά την αναχώρηση ενός δεξαμενόπλοιου από το λιμάνι. Σε αυτές τις περιπτώσεις, γίνεται πιο δύσκολο να προσδιοριστεί από πού προέρχεται.
Οι χώρες απαιτούν από τους εισαγωγείς να αναφέρουν τον τόπο προέλευσης του φορτίου τους στις τελωνειακές αρχές. Ωστόσο, ο Yutaka Tsurusaki, ένας Ιάπωνας δικηγόρος που γνωρίζει το ναυτικό δίκαιο, είπε ότι «ορισμένες εταιρείες δίνουν ψευδώς την τοποθεσία μιας μεταφοράς από πλοίο σε πλοίο ως τόπο προέλευσης για να κρύψουν από πού προέρχεται το πετρέλαιο».
«Η ροή πετρελαίου πρέπει να παρακολουθείται από τις λιμενικές αρχές, ακόμη και αν μεταφέρεται επανειλημμένα από πλοίο σε πλοίο. Θα πρέπει να έχουν ένα άνευ προηγουμένου επίπεδο εμπειρίας και γνώσης», δήλωσε η αναλύτρια της Lloyd’s List Intelligence, Michelle Wiese Bockmann.
Ο Julien Mathonniere, οικονομολόγος της αγοράς πετρελαίου στην Energy Intelligence Group, είπε: «Εάν ανακατεύετε ‘’διαφορετικά πετρέλαια’’ μέσω μεταφορών από πλοίο σε πλοίο, κανείς δεν μπορεί να εντοπίσει την προέλευση. Μπορείτε να κρύψετε την προέλευση και να συνεχίσετε να πουλάτε ρωσικό, ενώ το ανακατεύουμε με άλλης προέλευσης πετρέλαιο». Στις οδηγίες του για το 2020 για τις ναυτιλιακές εταιρείες, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ τις προέτρεψε να είναι επιφυλακτικές για παραπλανητικές πρακτικές, λέγοντας ότι «οι μεταφορές από πλοίο σε πλοίο (STS) χρησιμοποιούνται συχνά για την αποφυγή κυρώσεων αποκρύπτοντας την προέλευση ή τον προορισμό του κρυφά μεταφερόμενου πετρελαίου, άνθρακα και άλλων υλικών».
«Η οικονομική και πολιτική δύναμη της ναυτιλιακής βιομηχανίας της Ελλάδας μπορεί να εξηγήσει την αργή αντίδραση της κυβέρνησης»
Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής της Ελλάδας είπε στο Nikkei: «Οι μεταφορές από πλοίο σε πλοίο, που πραγματοποιούνται σε διεθνή ύδατα, παρακολουθούνται από τις τοπικές λιμενικές αρχές μέσω του συστήματος AIS σε πραγματικό χρόνο. Σε περίπτωση παραβίασης, όπως η είσοδος των σκαφών στα ελληνικά χωρικά ύδατα, κινείται η διαδικασία για την επιβολή νόμιμων κυρώσεων».
Τα χωρικά ύδατα στην ανατολική Ελλάδα εκτείνονται σε απόσταση 6 ναυτικών μιλίων (περίπου 11 χλμ.) από την ακτογραμμή, στο ήμισυ της συνηθισμένης απόστασης, λόγω των τεταμένων σχέσεων με την Τουρκία. Το υπουργείο αναφέρει ότι τα σημεία μεταφοράς από πλοίο σε πλοίο στον ήρεμο Λακωνικό Κόλπο είναι «εκτός των χωρικών του υδάτων».
Η ελληνική κυβέρνηση αγνοεί τις τοπικές ανησυχίες, υποστηρίζοντας ότι οι μεταφορές πετρελαίου πραγματοποιούνται εκτός της δικαιοδοσίας της. Ο Σταύρος Αραχωβίτης, βουλευτής του ελληνικού κοινοβουλίου του οποίου η εκλογική περιφέρεια βρίσκεται κοντά στον κόλπο, διαμαρτύρεται: «Η κυβέρνηση μπορεί να μην ενεργήσει μέχρι να συμβεί κάποιο ατύχημα, ακόμα κι αν προτείνω το κλείσιμο του Λακωνικού Κόλπου στο κοινοβούλιο».
Η οικονομική και πολιτική δύναμη της μεγάλης ναυτιλιακής βιομηχανίας της Ελλάδας μπορεί να εξηγήσει την αργή αντίδραση της κυβέρνησης, αναφέρει το δημοσίευμα.
https://www.ieidiseis.gr/kosmos/162265/to-vapori-apo-ti-rosia-piastike-sti-lakonia-pos-oi-rosoi-spane-to-empargko-petrelaiou
