Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε αγώνα δρόμου για να κατευνάσει τις βελγικές ανησυχίες σχετικά με ένα πακέτο χρηματοδότησης ύψους 210 δισ. ευρώ για την Ουκρανία, το οποίο βασίζεται στη χρήση παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων.
Λιγότερο από 24 ώρες πριν οι ηγέτες της ΕΕ καταφθάσουν στις Βρυξέλλες για κρίσιμες συνομιλίες σχετικά με τη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας της Ουκρανίας, το Βέλγιο θεωρεί ότι οι διαπραγματεύσεις κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση.
«Πηγαίνουμε προς τα πίσω», δήλωσε ο πρέσβης του Βελγίου στην ΕΕ, Πίτερ Μορς, στους ομολόγους του την Τετάρτη, κατά τη διάρκεια κλειστών συνομιλιών, σύμφωνα με δύο διπλωμάτες που ήταν παρόντες στη συνάντηση.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αξιωματούχοι της ΕΕ δίνουν μάχη με τον χρόνο για να καθησυχάσουν τις βελγικές ανησυχίες γύρω από το πακέτο χρηματοδότησης ύψους 210 δισ. ευρώ για την Ουκρανία, το οποίο αξιοποιεί παγωμένα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία σε ολόκληρη την Ένωση. Η στήριξη του Βελγίου είναι κρίσιμη, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων βρίσκεται στο χρηματοπιστωτικό αποθετήριο Euroclear, με έδρα τις Βρυξέλλες.
Ο πρωθυπουργός της χώρας, Μπαρτ ντε Βέβερ, αρνείται να συναινέσει έως ότου οι υπόλοιπες κυβερνήσεις της ΕΕ παράσχουν ουσιαστικές χρηματοοικονομικές και νομικές εγγυήσεις που θα προστατεύουν το Euroclear και την κυβέρνησή του από ρωσικά αντίποινα — εντός και εκτός χώρας.
Ένα από τα πιο ευαίσθητα ζητήματα για το Βέλγιο είναι η επιβολή ανώτατου ορίου στις χρηματοοικονομικές εγγυήσεις, οι οποίες σήμερα ανέρχονται σε 210 δισ. ευρώ. Το Βέλγιο θεωρεί ότι οι εγγυήσεις που παρέχονται από άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ δεν θα πρέπει να έχουν κανένα όριο, ώστε να διασφαλίζεται η πλήρης προστασία του σε οποιοδήποτε σενάριο.
Οι συνομιλίες έδειχναν να κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Οι Βέλγοι στήριξαν πρόταση της Επιτροπής που καλούσε τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να συνεισφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερα σε χρηματοοικονομικές εγγυήσεις για το ουκρανικό πακέτο — μέχρι που ο πρέσβης του Βελγίου έριξε «βόμβα» στο τέλος της συνάντησης.
«Πραγματικά δεν ξέρω πια», δήλωσε ένας διπλωμάτης, υπό τον όρο της ανωνυμίας για να μιλήσει ελεύθερα.
Εκπρόσωπος της μόνιμης αντιπροσωπείας του Βελγίου αρνήθηκε να σχολιάσει.
Ένα ακόμη βασικό αίτημα του Βελγίου είναι όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ να καταγγείλουν τις διμερείς συνθήκες επενδύσεων με τη Ρωσία, ώστε το Βέλγιο να μην μείνει μόνο του να αντιμετωπίσει αντίποινα από τη Μόσχα. Όμως, προς ενόχληση των Βρυξελλών, αρκετές χώρες διστάζουν να το πράξουν, φοβούμενες αντίδραση από το Κρεμλίνο.
Σύμφωνα με διπλωμάτη της ΕΕ, ο Μορς ανέφερε κατά τη διάρκεια της συνάντησης ότι οποιαδήποτε απόφαση για τη χρήση των περιουσιακών στοιχείων θα πρέπει να ληφθεί από τον Ντε Βέβερ.
Το Βέλγιο πιέζει την Επιτροπή να εξετάσει εναλλακτικές επιλογές χρηματοδότησης της Ουκρανίας, όπως η έκδοση κοινού χρέους — θέση που κερδίζει έδαφος στη Βουλγαρία, την Ιταλία και τη Μάλτα.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, άνοιξε με προσοχή την πόρτα στο κοινό χρέος, κατά τη διάρκεια ομιλίας της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο το πρωί της Τετάρτης.
«Πρότεινα δύο διαφορετικές επιλογές για το επερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μία βασισμένη στα περιουσιακά στοιχεία και μία βασισμένη στον δανεισμό της ΕΕ. Και θα πρέπει να αποφασίσουμε ποιον δρόμο θέλουμε να ακολουθήσουμε», δήλωσε.
Ωστόσο, το κοινό χρέος απαιτεί ομόφωνη στήριξη, κάτι που θεωρείται απίθανο, δεδομένων των απειλών του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν να ασκήσει βέτο σε περαιτέρω βοήθεια της ΕΕ προς το Κίεβο.
Ο Μορς πρότεινε μια πιθανή παράκαμψη, εισηγούμενος την ενεργοποίηση μιας ρήτρας έκτακτης ανάγκης — γνωστής ως Άρθρο 122 — η οποία θα εξουδετέρωνε την απειλή βέτο.
Ωστόσο, οι νομικές υπηρεσίες της Επιτροπής και του Συμβουλίου απέρριψαν τη βελγική πρόταση στην ίδια συνεδρίαση, υποστηρίζοντας ότι δεν είναι νομικά βιώσιμη.
Η ιδέα είχε προταθεί αρχικά από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, κατά τη διάρκεια δείπνου των υπουργών Οικονομικών την περασμένη εβδομάδα, αλλά έχει αμφισβητηθεί από χώρες της Βόρειας Ευρώπης.
Ο Ντε Βέβερ αναμένεται να εισηγηθεί αυτή την επιλογή κατά τη συνεδρίαση των ηγετών της ΕΕ την Πέμπτη.
