Τι γυρεύει ο Ερντογάν στο Ναγκόρνο–Καραμπάχ -Πώς μπορεί να του γυρίσει μπούμερανγκ το νέο μέτωπο

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

ΝΕΟ ΠΕΔΙΟ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΡΩΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΥΤΙΝ


Τι γυρεύει ο Ερντογάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ

Η ευκαιριακή, οπορτουνιστική συμμαχία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να έχει επιβιώσει μέχρι τώρα από άλλες συγκρούσεις των συμφερόντων τους, αλλά η σχέση τους δοκιμάζεται τώρα ακόμη πιο έντονα με αφορμή την ανάφλεξη στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Και δεδομένου ότι η σχέση της Τουρκίας με την ΕΕ δοκιμάζεται και βρίσκεται σε τροχιά σύγκρουσης με ευρωπαϊκές δυνάμεις, αλλά και με τις ΗΠΑ, ο Ερντογάν σίγουρα δεν έχει το πάνω χέρι σε αυτό το νέο μέτωπο.

Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ βρίσκεται σε μια περιοχή όπου αλληλεπικαλύπτονται η ρωσική και η τουρκική σφαίρα επιρροής. Αν και οι δημοκρατίες του Καυκάσου αυτονομήθηκαν μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, η Ρωσία θεωρεί εαυτήν χωροφύλακα της περιοχής, όπου ενεργεί με βάση τα συμφέροντά της. Ο Ερντογάν φρόντισε να μη βρεθεί απέναντι στον Πούτιν αναφορικά με ορισμένους χειρισμούς του στην περιοχή μεταξύ της Μαύρης Θάλασσας και της Κασπίας Θάλασσας, π.χ. κατά τη ρωσική εισβολή στη Γεωργία το 2008. Αλλά το Αζερμπαϊτζάν είναι ένα άλλο θέμα για την Άγκυρα.

Η Τουρκία συνδέεται εδώ και χρόνια με το Αζερμπαϊτζάν με μια στενή σχέση υπό το σύνθημα «δύο κράτη, ένα έθνος». Οι δύο χώρες έχουν στενούς πολιτισμικούς και στρατιωτικούς δεσμούς, αλλά ουδέποτε μέχρι το τελευταίο διάστημα η Άγκυρα δεν παρείχε τόση στήριξη στο «αδελφό κράτος».

Ο νέος ρόλος της Τουρκίας του Ερντογάν στην κόντρα για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ
Ο νέος ρόλος που διεκδικεί η Τουρκία του Ερντογάν στην περιοχή έγινε ορατός ήδη από τον περασμένο Ιούλιο, μετά τις φονικές συγκρούσεις στα σύνορα Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν,  όταν προχώρησε σε κοινά στρατιωτικά γυμνάσια με το «αδελφό κράτος» με τη συμμετοχή μαχητικών αεροσκαφών, πολεμικών ελικοπτέρων και μονάδων πυροβολικού, στέλνοντας ένα προειδοποιητικό μήνυμα στο Γερεβάν, ενώ δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα να παραμένει στη χώρα ένα μέρος των πολεμικών δυνάμεων της Τουρκίας.

Τουρκία και Αζερμπαϊτζάν δεν συνδέονται, ωστόσο, μόνον ιστορικά, θρησκευτικά και γλωσσικά, αλλά και με τους αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου, που είναι ζωτικής σημασίας για τα σχέδια του Ερντογάν να μετατρέψει τη χώρα του σε ενεργειακό διάδρομο μεταξύ της Κασπίας και της Ευρώπης. Η Τουρκία συντάσσεται μόνιμα στο πλευρό των αξιώσεων του Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η πλειοψηφία του πληθυσμού του οποίου είναι Αρμένιοι. Όταν κατέρρευσε η ΕΣΣΔ η Αρμενία κατέλαβε την ορεινή περιοχή μαζί με επτά γειτονικές περιφέρειες. Η Ρωσία μεσολάβησε στην εκεχειρία μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν το 1994 και έκτοτε  το Ναγκόρνο-Καραμπάχ παραμένει υπό αρμενικό έλεγχο, αν και διεθνώς αναγνωρίζεται ως τμήμα της επικράτειας του Αζερμπαϊτζάν και οι δύο χώρες δεν έχουν καταφέρει να προχωρήσουν σε μια μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία παρά τις μεσολαβητικές προσπάθειες της Ρωσίας, των ΗΠΑ και της Γαλλίας.

Τώρα ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγεφ, προσπαθεί να λύσει το θέμα με στρατιωτικά μέσα με την ανοικτή στήριξη του Ταγίπ Ερντογάν, που ρίχνει το φταίξιμο για τις νέες συγκρούσεις αποκλειστικά στην Αρμενία χαρακτηρίζοντάς την «μέγιστη απειλή για την ειρήνη στην περιοχή» και καλώντας τους Αρμένιους να ξεσηκωθούν κατά της ηγεσίας της χώρας τους. «Η Τουρκία άνοιξε εδώ ένα νέο μέτωπο σύρραξης», λέει ο αναλυτής σε θέματα Καυκάσου, Στέφαν Μάιστερ, του Ιδρύματος Heinrich-Böll στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel. Και οι λόγοι, όπως λέει, είναι αρκετοί:

Από τη μία πλευρά ο Ερντογάν τελεί στο εσωτερικό της χώρας του υπό αυξανόμενη πίεση, με την τουρκική οικονομία εδώ και μήνες σε κρίση. Στις δημοσκοπήσεις ο Τούρκος πρόεδρος δεν πιάνει πλέον την πλειοψηφία που χρειάζεται για την επανεκλογή του σε τρία χρόνια κι η εμπλοκή της Τουρκίας στο Αζερμπαϊτζάν μπορεί να του αποφέρει πόντους στους συντηρητικούς, εθνικιστές ψηφοφόρους. Τουρκία κι Αρμενία αντιμετωπίζουν η μία την άλλη στην καλύτερη περίπτωση με έντονη καχυποψία που φθάνει στα όρια της εχθρότητας. Η Τουρκία απορρίπτει μετά βδελυγμίας την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Πίσω από την Αρμενία στέκεται η Ρωσία ως προστάτιδα δύναμη και σύμφωνα με αναλυτές πίσω απ’ αυτό πιθανώς κρύβεται άλλος ένας λόγος της τουρκικής εμπλοκής στη σύγκρουση για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, με τον Ερντογάν να προσπαθεί να εδραιώσει τη χώρα του ως περιφερειακή δύναμη από τη μία, αλλά και να στείλει κι ένα μήνυμα στη Μόσχα που επιδιώκει  επίσης τον απόλυτο έλεγχο της περιοχής.

Ο ρόλος του Πούτιν

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ωστόσο, δείχνει να θέλει να φέρει τις δύο χώρες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αποφεύγοντας να ρίξει το φταίξιμο στη μία ή την άλλη πλευρά. Κι είναι σίγουρο, υπογραμμίζουν διεθνή ΜΜΕ, ότι κάθε άλλο παρά ευχαριστημένος είναι με τη ρητορική του ευκαιριακού του συμμάχου Ερντογάν, ούτε ότι θα ανεχθεί μια τουρκική στρατιωτική επέμβαση.

Και σίγουρα, όπως επισημαίνει το Bloomberg, δεν διαφεύγει του Ρώσου προέδρου ότι η Τουρκία του Ερντογάν έχει ήδη απλωθεί σε πολλά μέτωπα με στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία και τη Λιβύη και τη γεωπολιτική αντιπαράθεση για τα ενεργειακά στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια επέμβαση στον Καύκασο θα αυξήσει ακόμη περισσότερο τις πιέσεις στην τουρκική οικονομία, με τη λίρα να κατρακυλά τις τελευταίες μέρες σε νέο επίπεδο ρεκόρ λόγω των φόβων που πυροδοτεί μια τέτοια προοπτική.

Ο Πούτιν γνωρίζει ότι έχει τον χρόνο με το μέρος του και ότι σ’ αυτόν θα στραφούν στο τέλος για μια μεσολάβηση, αφού η Ρωσία είναι η μόνη μεγάλη δύναμη που τη συμφέρει η σταθερότητα στον Καύκασο κι έχει την ισχύ για να την επιβάλει. Και η μόνη ελπίδα του Ερντογάν, παρά την πολεμόχαρη ρητορική του για να σώσει τα προσχήματα, σημειώνει το Bloomberg, «θα είναι να του προσφέρει ο Ρώσος ομόλογός του μια θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, πιθανώς με κάποιες υποχωρήσεις που θα αναγκαστεί να κάνει ο Τούρκος πρόεδρος σε άλλους τομείς όπου τα συμφέροντα της χώρας του συγκρούονται με εκείνα της Ρωσίας».

BBC: Τι βρίσκεται πίσω από τη σύγκρουση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ -Η ιστορία σε 100 και σε 500 λέξεις


Ναγκόρνο-Καραμπάχ, 5 Απριλίου 2016 / Φωτογραφία: Vahan Stepanyan/PAN Photo via AP

Βίαιες συγκρούσεις ξέσπασαν το Σαββατοκύριακο στην ανατολική άκρη της Ευρώπης και η προσοχή του πλανήτη στράφηκε στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Οι μάχες στην περιοχή κλιμακώνονται ημέρα με την ημέρα, με τις δύο πλευρές να σφυροκοπούν η μία την άλλη, ενώ η διεθνής κοινότητα εκφράζει φόβους για ολοκληρωτικό πόλεμο. Πρόκειται για τη σοβαρότερη κλιμάκωση των τελευταίων ετών.

Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν, δύο πρώην σοβιετικά κράτη, συγκρούονται στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, έναν θύλακα που ελέγχεται από την Αρμενία και αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν, για τρεις δεκαετίες.

Η σύγκρουση αυτή, ωστόσο, είναι κάτι περισσότερο από απομεινάρι του Ψυχρού Πολέμου. Και οι δύο πλευρές απολαμβάνουν την υποστήριξη ισχυρών κρατών, και με τον Νότιο Καύκασο να κατέχει στρατηγική θέση στην παγκόσμια αγορά ενέργειας, οι μάχες μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν θα μπορούσαν να ηχήσουν πέρα από την περιοχή.

Οι δύο χώρες βρέθηκαν στο πεδίο της μάχης, σε έναν αιματηρό πόλεμο στην περιοχή στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Αν και κήρυξαν κατάπαυση του πυρός, δεν κατάφεραν ποτέ να συνάψουν μια ειρηνευτική συνθήκη. Με αφορμή τις εξελίξεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, το BBC επιχειρεί να εξηγήσει την ιστορία.

Ναγκόρνο-Καραμπάχ: Η ιστορία σε περίπου 100 λέξεις

Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι μέρος του Αζερμπαϊτζάν, αλλά ο πληθυσμός του αποτελείται στην πλειονότητά του από Αρμενίους. Καθώς η Σοβιετική Ενωση κατέρρευσε τη δεκαετία του 1980, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ ψήφισε να γίνει μέρος της Αρμενίας -πυροδοτώντας έναν πόλεμο που τερματίστηκε με εκεχειρία το 1994.

Από τότε, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ παρέμεινε μέρος του Αζερμπαϊτζάν, αλλά ελέγχεται από αυτονομιστές Αρμενίους που υποστηρίζονται από την κυβέρνηση του Ερεβάν. Οι διαπραγματεύσεις επί δεκαετίες, με τη μεσολάβηση διεθνών δυνάμεων, δεν απέδωσαν ποτέ και δεν έχει υπάρξει ειρηνευτική συνθήκη.

Η Αρμενία στο μεγαλύτερο μέρος της είναι ορθόδοξη, ενώ το πλούσιο σε πετρέλαιο Αζερμπαϊτζάν αποτελείται στην πλειονότητά του από μουσουλμάνους. Η Τουρκία έχει στενούς δεσμούς με το Αζερμπαϊτζάν, ενώ η Ρωσία είναι σύμμαχος με την Αρμενία -αν και έχει επίσης καλές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν.


Αρμένιοι πρόσφυγες καταφεύγουν στο υπόγειο της ερειπωμένης εκκλησίας στο χωριό Khzadberd στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την Τετάρτη 23 Απριλίου 1993, κατά τη διάρκεια βομβαρδισμού από το Αζερμπαϊτζάν. (Φωτογραφία: AP)

Ναγκόρνο-Καραμπάχ: Η ιστορία σε περίπου 500 λέξεις

Ο Καύκασος αποτελεί μια στρατηγικά σημαντική ορεινή περιοχή στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Για αιώνες, διαφορετικές δυνάμεις στην περιοχή -τόσο Χριστιανοί όσο και Μουσουλμάνοι- έδωσαν μάχες για να πάρουν τον έλεγχο. Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν έγιναν μέρος της Σοβιετικής Ενωσης όταν ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1920, και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ ήταν μια αρμενική περιοχή στην πλειονότητα, αλλά οι Σοβιετικοί έδωσαν τον έλεγχο της περιοχής στις δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν.

Οι Αρμένιοι στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ έκαναν εκκλήσεις, προκειμένου να λάβει τον έλεγχο το Ερεβάν, τις επόμενες δεκαετίες, ωστόσο μόνον όταν άρχισε η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, τη δεκαετία του ’80, το Περιφερειακό Κοινοβούλιο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ψήφισε επίσημα να γίνει μέρος της Αρμενίας. Η απόφαση προκάλεσε την αντίδραση του Αζερμπαϊτζάν, το οποίο επιχείρησε να καταστείλει το αυτονομιστικό κίνημα, το οποίο υποστήριζε η Αρμενία. Αυτό οδήγησε σε συγκρούσεις, και αφού Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν ανεξαρτητοποιήθηκαν από τη Μόσχα οδηγήθηκαν σε έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας. Δεκάδες χιλιάδες πέθαναν και έως και 1.000.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν εν μέσω αναφορών για εθνοκάθαρση και σφαγές που διαπράχθηκαν και από τις δύο πλευρές.

 

Ενας κάτοικος του Στεπανακέρτ, στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, στέκεται μέσα σε έναν κρατήρα που δημιουργήθηκε από βόμβα, προσπαθώντας να επισκευάσει έναν σπασμένο σωλήνα νερού στις 14 Απριλίου 1994, αφού τα πολεμικά αεροσκάφη του Αζερμπαϊτζάν έριξαν δύο βόμβες 500 λιβρών μπροστά από μια πολυκατοικία, σκοτώνοντας 4 πολίτες και τραυματίζοντας άλλους 15. (Φωτογραφία AP / Kevork Djansezian)
Οι αρμενικές δυνάμεις κέρδισαν τον έλεγχο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ πριν από την κατάπαυση του πυρός το 1994. Μετά από αυτό, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ παρέμεινε μέρος του Αζερμπαϊτζάν, αλλά έκτοτε κυβερνήθηκε ως επί το πλείστον από μια αυτονομιστική δημοκρατία, που διοικείται από Αρμένιους εθνικιστές που υποστηρίζονται από την κυβέρνηση του Ερεβάν.

Από τότε έχουν πραγματοποιηθεί ειρηνευτικές συνομιλίες με μεσολάβηση της Ομάδας του Μινσκ, του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, ωστόσο, δεν έχει υπογραφεί συνθήκη ειρήνης. Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, με σοβαρότερη αυτή του 2016, όταν στρατιώτες και των δύο πλευρών έχασαν τη ζωή τους σε μάχη.

Οι σχέσεις με Τουρκία και Ρωσία
Η σύγκρουση περιπλέκεται περαιτέρω στο γεωπολιτικό πεδίο. Η Τουρκία ήταν το πρώτο έθνος που αναγνώρισε την ανεξαρτησία του Αζερμπαϊτζάν το 1991. Ο πρώην πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Χέινταρ Αλίγιεβ κάποτε χαρακτήρισε τα δύο ως «ένα έθνος με δύο κράτη». Και οι δύο μοιράζονται μια τουρκική κουλτούρα και πληθυσμούς, ενώ ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει δεσμευτεί να υποστηρίξει το έθνος του Αζερμπαϊτζάν. Παράλληλα, η Τουρκία δεν έχει επίσημες σχέσεις με την Αρμενία. Το 1993 η Αγκυρα έκλεισε τα σύνορά της με την Αρμενία προς υποστήριξη του Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια του πολέμου κατά του Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Η Αρμενία εν τω μεταξύ έχει καλές σχέσεις με τη Ρωσία. Στη χώρα, υπάρχει μια ρωσική στρατιωτική βάση, ενώ και οι δύο είναι μέλη της στρατιωτικής συμμαχίας του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφαλείας (CSTO). Ωστόσο, ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει επίσης καλές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν και η Μόσχα ζήτησε την κατάπαυση του πυρός. Το 2018, μετά από αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, ο πρωθυπουργός Σερζ Σαρκισιάν υπέβαλε την παραίτησή του. Μετά από προσφυγή στις κάλπες, τα ηνία της χώρας ανέλαβε ο Νικολ Πασινιάν.

 

Στρατιώτες του Αζερμπαϊτζάν, 27/9/2020 (Φωτογραφία: Azerbaijan’s Defense Ministry via AP)

Ο νέος Αρμένιος πρωθυπουργός συμφώνησε με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ilham Aliev για την αποκλιμάκωση των εντάσεων και τη δημιουργία επείγουσας επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών σε περίπτωση κλιμάκωσης. Το 2019, και τα δύο έθνη εξέδωσαν μια δήλωση που τόνισε την ανάγκη για «λήψη συγκεκριμένων μέτρων για προετοιμασία των πληθυσμών για ειρήνη».

Ωστόσο, μέχρι στιγμής, τίποτα δεν έγινε πράξη από αυτές τις λέξεις. Οπως αναφέρει το BBC, δεν είναι σαφές ποιο έθνος ξεκίνησε την τελευταία βίαιη διένεξη, αλλά οι εντάσεις ήταν στο «κόκκινο» για μήνες, καθώς οι συγκρούσεις τον Ιούλιο άφησαν θύματα και στις δύο πλευρές.
iefimerida.gr

spot_img

1 ΣΧΟΛΙΟ

  1. Nagorno-Karabakh: Εάν ενεργοποιηθεί το άρθρο 4 της συνθήκης CSTO Ρωσία και Τουρκία θα εμπλακούν και επίσημα σε πόλεμο

    Κάποτε η πανταχού παρούσα Τουρκία θα σπάσει τα μούτρα της. Ο Ερντογάν ακολουθεί τα βήματα τού Χίτλερ. Για την Ελλάδα θα ήταν όφελος το νέο μέτωπο που ανοίγει η Τουρκία, αν σκόπευε να κρατήσει στάση σθεναρά έναντί της. Τώρα είναι άνευ σημασίας.

    Η Κύπρος ακολουθεί δική της γραμμή και καλά κάνει, αφού η Ελλάδα την έχει εγκαταλείψει:

    Η Αρμενία δεν είναι μακριά, ούτε είναι μόνη

Leave a Reply to Επισκέπτης Ακύρωση απάντησης

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα