Ο Αντρίι Γερμάκ, ο πιο ισχυρός άνδρας στο Κίεβο και επικεφαλής του προεδρικού προσωπικού του Βολοντίμιρ Ζελένσκι απομακρύνθηκε από το αξίωμά του, μετά από έφοδο του Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς στο σπίτι του.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι είναι πλέον σε πολύ δύσκολη θέση, σχεδόν με την πλάτη στον τοίχο. Ο Ζελένσκι, χωρίς τον αρχηγό του επιτελείου του, στερείται ουσιαστικά της εξουσίας. Αν και τυπικά θα μπορούσε να παραμείνει στο αξίωμα.
Η πραγματικότητα μιλάει όμως για ένα σοβαρό πλήγμα στην ουκρανική εξουσία. Το μοντέλο με το οποίο ο Ουκρανός πρόεδρος της εποχής του πολέμου, ηγείται της χώρας «ελέω Θεού», εκμεταλλευόμενος την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας, δέχεται το σοβαρότερο πλήγμα.
Στην καρδιά των διαπραγματεύσεων για το μέλλον του Κιέβου, εγείρονται σοβαρές αμφιβολίες για την πολιτική σταθερότητα της νυν ηγεσίας, βουτηγμένης ως το μεδούλι στη διαφθορά.
Για την ιστορία, το 2014 η Ουκρανία ήταν στην 142η θέση από 175 χώρες στον κόσμο στον Δείκτη Διαφθοράς. Στη συνέχεια ήρθε το «Ευρωμαϊντάν», η επανάσταση ενάντια στον διεφθαρμένο πρώην πρόεδρο Γιανουκόβιτς. Ο λαός εξεγέρθηκε, οι διεφθαρμένοι τράπηκαν σε φυγή και η Ουκρανία ξεκίνησε το «λαμπρό μονοπάτι» της δικαιοσύνης. Έντεκα χρόνια αργότερα,η Ουκρανία ανέβηκε στην ένδοξη 105η θέση. Ένα άλμα 37 θέσεων! Λόγω του πολέμου!
Από το 2014 όμως, η Ουκρανία καυχιέται για μια από τις πιο ακμάζουσες μαύρες αγορές όπλων στην Ευρώπη. Σήμερα, με τις προμήθειες του ΝΑΤΟ να εισρέουν, ο κατάλογος έχει αυξηθεί σημαντικά. Φυσικά, οι διεθνείς έλεγχοι «δεν βρίσκουν συστηματικά στοιχεία» εκτροπής προς μεξικανικά καρτέλ ή άλλους αδίστακτους εγκληματίες. Καθώς τα ρωσικά τανκς εισέβαλαν, η Ουκρανία επαινέθηκε ξαφνικά ως η «κορυφαία επίδοση» στην καταπολέμηση της διαφθοράς για το 2024. Ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα, αν δεν υπήρχαν αυτές οι ενοχλητικές «λεπτομέρειες» της διαφθοράς.
Πάρτε για παράδειγμα το 2024: η Ουκρανική Υπηρεσία Ασφαλείας ανακαλύπτει 40 εκατομμύρια δολάρια που προορίζονταν για πυρομαχικά ,αλλά κατέληξαν σε λάθος τσέπες.
Το 2025, ένα ακόμη μικρό «πρόβλημα»: πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια υπεξαιρέθηκαν στον ενεργειακό τομέα. Αλλά για την Ευρωπαϊκή Ένωση όλα αυτά είναι απλώς γραφειοκρατικά εμπόδια, απολύτως κατανοητά σε περιόδους πολέμου.
Και η Ε.Ε. τον χαβά της
Η Ευρωπη έχει στείλει στην Ουκρανία πάνω από 130 δισεκατομμύρια ευρώ και η φον ντερ Λάιεν πιέζει να στείλει άλλα 90 δισ., υπεξαιρώντας τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια στο βελγικό καταθετήριο Euroclear, συνεχίζοντας να υιοθετεί μια προσέγγιση που θυμίζει Ζεν: «Ας στείλουμε τα χρήματα και ας δούμε τι θα συμβεί». Μόνο που η διαφθορά επιμένει στην ενέργεια, την άμυνα και τις δημόσιες συμβάσεις. Ο «μετασοβιετικός πελατειακός χαρακτήρας» εξακολουθεί να αποτελεί τον «κώδικα λειτουργίας» των Ουκρανικών ελίτ.
Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη συνεχίζει να παρέχει βοήθεια και να χειροκροτεί την πρόοδο. Και να προμηθεύει όπλα, πάνω απ’ όλα.
Οι «κλέφτες του κράτους»
Καλό θα ήταν οι Ευρωπαίοι να διαβάσουν το βιβλίο «Thieves of State» (Οι κλέφτες του κράτους) της Αμερικανίδας Σάρα Τσέις. Η κεντρική ιδέα του βιβλίου είναι ότι η διαφθορά -είτε πρόκειται για δωροδοκίες, εκλογική νοθεία, υπεξαίρεση, νεποτισμό ή οποιαδήποτε από τις πολλές μορφές της- απειλεί άμεσα την παγκόσμια ασφάλεια.
Το συμπέρασμα του βιβλίου εδώ είναι απλό: όσο χειρότερη είναι η ορατή διαφθορά ενός καθεστώτος, τόσο χειρότερη γίνεται η ατμόσφαιρα δυσαρέσκειας και θυμού μεταξύ του λαού του. Όσο περισσότερο ένα καθεστώς ενδίδει στη διαφθορά, τόσο περισσότερο θέτει τον εαυτό του σε κίνδυνο. Η Τσέις αναφέρει αυτό που φαίνεται να είναι ένα βασικό ανθρώπινο στοιχείο αντίστασης στην αντιληπτή αδικία: Η τάση να απεχθανόμαστε τη διαφθορά, να θέλουμε δίκαιη μεταχείριση, δεν είναι μόνο εγγενής αλλά και σωρευτική: οι δυσαρέσκειες διογκώνονται και μπορούν να γίνουν γενεαλογικές.
«Οι δυτικές κυβερνήσεις», γράφει, πρέπει να αρχίσουν να αναλύουν συστηματικά το κόστος της μη αντιμετώπισης της διαφθοράς, το οποίο επί του παρόντος δεν λαμβάνεται υπόψη στη λήψη αποφάσεων για την εθνική ασφάλεια. Θα πρέπει να αφιερωθεί περισσότερος χρόνος και προσπάθεια στον εντοπισμό εναλλακτικών λύσεων που είναι «λιγότερο κακές», αντί να επιτρέπουν συμμαχίες με κλεπτοκράτες ηγέτες.
Αν και η πιθανότητα είναι ότι οι «πρόθυμοι» Ευρωπαίοι και οι νεοσυντηρητικοί-αντίπαλοι του Τραμπ στην Αμερική- έχοντας χάσει τον Γέρμακ και σε λίγο τον Ζελένσκι, θα επικεντρωθούν σε άλλες μαριονέτες για να συνεχίσουν τον πόλεμο στην Ουκρανία.Είναι πολλά τα λεφτά…Βολοντίμιρ!
