Συμβολικό κεφάλαιο και το μέλλον της Θεσσαλονίκης

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

Νίκος Μιχαηλίδης

Επίκουρος Καθηγητής Ανθρωπολογίας και Ελληνικών Σπουδών,

University of Missouri, St. Louis.
Οι βιβλιοθήκες έπαιξαν και συνεχίζουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη πόλεων και κρατών παρά τη μαζική χρήση ψηφιακών κειμένων. Αποτελούν πόλο έλξης για επαγγελματίες ερευνητές, συγγραφείς, διανοούμενους, φοιτητές, καλλιτέχνες και επιστήμονες, αλλά και για τους μη επαγγελματίες αναγνώστες. Συνιστούν βασικά εργαλεία δημιουργίας και άσκησης “ήπιας ισχύος”. Η ύπαρξη και λειτουργία μιας διεθνούς εμβέλειας βιβλιοθήκης σε μια πόλη, εκτός από τη συγκέντρωση ανθρώπων, την παραγωγή και ανταλλαγή ιδεών, την καινοτομία και τις αναζητήσεις που γονιμοποιεί, συγκροτεί και ένα βαθιά ριζωμένο και μακροχρόνιας απόδοσης brand name για τη φιλοξενούσα πόλη. Εξαιρετικά σημαντικές βιβλιοθήκες όπως για παράδειγμα η British Library στο Λονδίνο, η Library of Congress στην Ουάσιγκτον, η Bibliotheque Nationale de France στο Παρίσι, η New York Public Library στη Νέα Υόρκη, διαθέτουν συλλογές αρχείων και βιβλίων σε πολλές γλώσσες που κυμαίνονται από 36 έως 170 εκατομμύρια τόμους. Λόγω των συλλογών τους κάθε χρόνο δέχονται εκατομμύρια επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Χωρίς την ύπαρξη των βιβλιοθηκών οι πόλεις αυτές και οι χώρες στις οποίες βρίσκονται θα ήταν πνευματικά και υλικά φτωχότερες και με μικρότερη διεθνή επιρροή.

Στην Ελλάδα ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας, στο πλαίσιο της συγκρότησης εθνικού κράτους και έχοντας επίγνωση της σπουδαιότητας της πνευματικής παραγωγής για την οικονομική και πολιτική ανασυγκρότηση, άρχισε να υλοποιεί την ιδέα της δημιουργίας μιας εθνικής βιβλιοθήκης το 1829.Σχεδόν δύο αιώνες μετά την ίδρυσή της ως ανεξάρτητου κράτους η Ελλάδα κατάφερε να δημιουργήσει ένα αρκετά ικανοποιητικό σύστημα ερευνητικών και δημόσιων βιβλιοθηκών που λόγω των ιστορικών συγκυριών και προτεραιοτήτων εστιάζει κυρίως στην ελληνική γραμματεία και κληρονομιά, παρέχοντας σημαντικές υπηρεσίες.

Όμως οι αλλαγές που συντελούνται στο νέο αιώνα στην περιφέρειά μας αλλά και παγκόσμια, ωθούν προς μια τροποποιημένη, περισσότερο κοσμοπολίτικη ανανοηματοδότηση της Ελλάδας και του ρόλου της. Παρόλες τις ιστορικές μεταμορφώσεις που βιώνουμε, την αύξηση της ανθρώπινης κινητικότητας και την αλληλεπίδραση ατόμων και πολιτισμών, μέχρι σήμερα δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε στη χώρα μας μια διεθνή βιβλιοθήκη που να ανταποκρίνεται στις νέες πραγματικότητες, με συλλογές εκατομμύριων βιβλίων και άρθρων που θα περιλαμβάνουν τις πνευματικές παραδόσεις και τη σημερινή διανοητική παραγωγή άλλων λαών, σε όλους τους τομείς της επιστήμης, της τέχνης και της λογοτεχνίας. Μια διεθνής βιβλιοθήκη με ιστορικές και σύγχρονες συλλογές στα ρωσικά, αραβικά, εβραϊκά, περσικά, ισπανικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά αλλά και σε γλώσσες των λαών της ανατολικής Ευρώπης, της παρευξείνιας ζώνης και της Μεσογείου, θα μπορούσε να αποτελέσει έναν πνευματικό φάρο που θα έλκει όλα τα δημιουργικά και ανήσυχα μυαλά της τεράστιας αυτής γεωγραφικής ζώνης.

Λόγω της στρατηγικής της θέσης, του ιστορικού και συμβολικού της φορτίου αλλά και της ελκυστικής γεωμορφολογίας της, η Θεσσαλονίκη θα μπορούσε να δημιουργήσει και να φιλοξενεί μια τέτοιας εμβέλειας διεθνή βιβλιοθήκη. Σε συνδυασμό με εμπνευσμένες και δημιουργικές εκπαιδευτικές, εκδοτικές, πολιτιστικές και ερευνητικές πολιτικές η πόλη μπορεί να μετατραπεί σε πόλο έλξης χιλιάδων ξένων φοιτητών, ερευνητών, συγγραφέων, επιστημόνων αλλά και καλλιτεχνών. Κάποιοι εξ αυτών ίσως αποφάσιζαν να στήσουν εδώ τις ζωές τους, ενώ κάποιοι άλλοι θα επέστρεφαν πίσω στις πατρίδες τους με αρκετά καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας, νοοτροπίας και ιστορίας και θα αποτελούσαν τους πολιτισμικούς πρεσβευτές της Ελλάδας αλλά και τις νέες γέφυρες για την ανάπτυξη εμπορικών σχέσεων με ελληνικές επιχειρήσεις και για την ενίσχυση της διακρατικής οικονομικής συνεργασίας. Η δραστηριότητα που θα προκαλέσει η ύπαρξη μιας τέτοιας βιβλιοθήκης, σε συνδυασμό με τις ήδη υπάρχουσες ερευνητικές υποδομές της ευρύτερης περιοχής, θα επιφέρει εκδοτική αναγέννηση και πνευματική παραγωγή διεθνούς εμβέλειας. Η προστιθέμενη αξία που θα δημιουργήσει η άνοδος των υψηλού επιπέδου ανθρωπίνων ροών, της πνευματικής και εκδοτικής δραστηριότητας, γίνεται εύκολα κατανοητή. Έτσι η Θεσσαλονίκη θα καταστεί νέο κέντρο αναφοράς για τις πνευματικές και επιστημονικές ελίτ των χωρών της ευρύτερης περιφέρειάς μας, ενισχύοντας τη φήμη της Ελλάδας και τη διεθνή επιρροή της.

Οι αλλαγές στον γεωπολιτικό περίγυρο μας δημιουργούν ευκαιρίες για ένα νέο ιστορικό άνοιγμα σε άλλους λαούς. Εκτός από τη διπλωματία των αγωγών και της ενέργειας και τις συμβατικές μορφές διακρατικών σχέσεων, η Ελλάδα οφείλει να κερδίσει τις καρδιές και τα μυαλά των νέων ανθρώπων της παρευξείνιας και ευρωμεσογειακής περιφέρειας και να ρίξει βαθιές ρίζες μακροπρόθεσμης συνεργασίας και αμοιβαίας οικονομικής ανάπτυξης. Η ίδρυση μιας διεθνούς βιβλιοθήκης στη Θεσσαλονίκη μπορεί να αποτελέσει το βαθύ θεμέλιο μιας τέτοιας πολιτικής και παράλληλα να βάλει σταδιακά την πόλη στο διεθνή χάρτη των ακαδημαϊκών και ερευνητικών κέντρων, δίνοντας επιπλέον τη δυνατότητα στην κεντρική Μακεδονία, αλλά και ευρύτερα στη χώρα, να εξελιχθεί σε ένα διεθνές campus. Η δημοτική αρχή της πόλης σε συνεργασία με άλλους αρμόδιους φορείς, τοπικούς και εθνικούς, θα μπορούσε να αναλάβει μια διεθνή πρωτοβουλία για την εξασφάλιση της δωρεάς βιβλίων από διάφορα κράτη αλλά και χρηματοδότησης από ιδιώτες και θεσμικούς Έλληνες και ξένους δωρητές. Η στελέχωση της διοίκησης, η διαχείριση καθώς και η αρχιτεκτονική και αισθητική της βιβλιοθήκης θα πρέπει να διαπνέονται από το ίδιο κοσμοπολίτικο πνεύμα. Φανταστείτε πως θα άλλαζε η πόλη και ευρύτερα η Μακεδονία αλλά και συνολικά η χώρα.

Η δημόσια συζήτηση για τις επενδύσεις και την ανάπτυξη στην Ελλάδα εστιάζει αποκλειστικά στο θέμα της μείωσης της γραφειοκρατίας και της φορολογίας, τα οποία είναι μεν χρήσιμα εργαλεία, αλλά όχι επαρκή για να αποτελέσει η χώρα μας πόλο έλξης κεφαλαίων και επενδύσεων.  Σε αυτή την συζήτηση δεν ακούγεται τίποτα για το συμβολικό κεφάλαιο της χώρας μας και πως θα το ανασυγκροτήσουμε. Στον 21ο αιώνα, σε μια εποχή υποχώρησης των μεγάλων αφηγήσεων και προσδοκιών, κυριαρχίας των μεγεθών και της ποσότητας, η  μονοκαλλιέργεια του τουρισμού και της αρχαιοελληνικής ιστορίας και μάλιστα με τρόπο προβληματικό, αν και εξαιρετικά εργαλεία δημιουργίας συμβολικού κεφαλαίου και ήπιας ισχύος, θεωρώ ότι δεν μας αρκούν πλέον. Το πολιτικό προσωπικό και σημαντική μερίδα του πνευματικού κόσμου, αδυνατούν να σκεφτούν έξω από το κουτί. Πέρα από τα ιδεολογικά κλισέ, τα τετριμμένα και την ξεφτισμένη διεθνή έκθεση, πρέπει να ξανασκεφτούμε την κεντρικότητα της Θεσσαλονίκης και τον ουσιαστικό της ρόλο στην περιοχή. Χρειαζόμαστε μια εμπνευσμένη νέα εξωστρέφεια και ένα πνεύμα κοσμοπολιτισμού.

Η διεθνής βιβλιοθήκη θα συμβάλλει στη μετατροπή της πόλης σε ένα νέου τύπου κοσμοπολίτικο χωνευτήρι, ένα λιμάνι γνώσης, συνεργασίας, ανταλλαγών και παραγωγής. Η Θεσσαλονίκη μπορεί να φιλοξενήσει τη μεγαλύτερη και πλουσιότερη βιβλιοθήκη της ανατολικής Μεσογείου και του Ευξείνου Πόντου.

Δημοσιεύτηκε στη “Μακεδονία” της Κυριακής 23.09.19

 

spot_img

1 ΣΧΟΛΙΟ

  1. Σπουδαια και υλοποιησιμη η ιδεα του καθηγητου κ. Νικου Μιχαηλιδη για ιδρυση στην Θεσ/νικη Διεθνους Βιβλιοθηκης ,που σιγουρα θα προωθησει και τον Μακεδονικο Ελληνισμο και θα σταματησει δια των πασης φυσεως επιστημονικων βιβλιων ”του Σλαβου το ονειρο για την Μακεδονια” , -καθως εγραψε και ο Παλαμας μας-, αλλα ας ειμαστε βεβαιοι οτι θα ”αντιδρασει” ο τεως Δημαρχος της Θεσ/νικης κ. Μπουταρης με την Κινηση Πολιτων του ,επειδη αυτη η Διεθνης Βιβλιοθηκη θα αναδειξει οτι η Θεσσαλονικη ηταν και ειναι μεν πολυπολιτισμικη , αλλα ιστορικα ηταν Ελληνικη επι 2.320 τοσα χρονια απο της ιδρυσεως της απο τον Κασσανδρο και θα πρεπει να την ξεχασουν και οι Σλαβοσκοπιανοι , που την ονομαζουν ΣΟΛΟΥΝ.
    Καιρος να αφησουν οι Θεσ/νικεις στον ιστορικο του μελλοντος την ”προσφορα” του κ. Μπουταρη στα χρονια της θητειας του ως Δημαρχου της Θεσ/νικης, που εχει ως εμβλημα της την κεφαλη του μεγαλου τεκνου της Μακεδονιας τον Αλεξανδρο και τον εφιππο ανδριαντα του -που τοποθετηθηκε ,ας μη το ξεχναμε το 1971 , με βλεμμα προς Ανατολας-στην παραλια κοντα στον Λευκο Πυργο.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα