Rami Makhlouf (αριστερά) παρουσιάζει τον εαυτό του ως μεσσιανική μορφή. Ο Kamal Hassan (δεξιά) πιστεύει ότι οι Αλαουίτες πρέπει να πάρουν τα όπλα για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. REUTERS/Illustration/Catherine Tai· Πηγή φωτογραφιών: REUTERS/Stringer και Facebook
Από την εξορία στη Μόσχα, ο πρώην αρχικατάσκοπος Kamal Hassan και ο ξάδερφος του Άσαντ, Rami Makhlouf, δαπανούν εκατομμύρια δολάρια σε ανταγωνιστικές προσπάθειες δημιουργίας ένοπλων δυνάμεων που θα ηγηθούν εξέγερσης κατά μήκος των συριακών ακτών. Διεκδικούν επίσης τον έλεγχο ενός δικτύου 14 υπόγειων κέντρων διοίκησης, γεμάτων όπλα και πυρομαχικά, τα οποία κατασκευάστηκαν τις τελευταίες ημέρες της δικτατορίας. Η συριακή κυβέρνηση έχει αναπτύξει έναν άλλο πρώην στενό συνεργάτη του Άσαντ – παιδικό φίλο του νέου προέδρου – προκειμένου να εξουδετερώσει τους συνωμότες.
Του Feras Dalatey και Timour Azhari
5 Δεκεμβρίου 2025, 1:00 μ.μ. GMT+2 · Ανανεώθηκε 5 Δεκεμβρίου 2025
ΔΑΜΑΣΚΟΣ – Πρώην πιστοί του Μπασάρ αλ-Άσαντ που διέφυγαν από τη Συρία μετά την πτώση του δικτάτορα διοχετεύουν εκατομμύρια δολάρια σε δεκάδες χιλιάδες επίδοξους μαχητές, ελπίζοντας να υποκινήσουν εξεγέρσεις κατά της νέας κυβέρνησης και να ανακτήσουν μέρος της χαμένης επιρροής τους, σύμφωνα με έρευνα του Reuters.
Ο Άσαντ, που διέφυγε στη Ρωσία τον περασμένο Δεκέμβριο, έχει σε μεγάλο βαθμό παραιτηθεί από την ιδέα της επιστροφής, σύμφωνα με τέσσερα άτομα κοντά στην οικογένεια. Όμως άλλα κορυφαία στελέχη του στενού του κύκλου, συμπεριλαμβανομένου του αδελφού του, δεν έχουν αποδεχθεί την απώλεια της εξουσίας.
Δύο από τους πιο στενούς συνεργάτες του Άσαντ, ο υποστράτηγος Kamal Hassan και ο δισεκατομμυριούχος Rami Makhlouf, ανταγωνίζονται για να συγκροτήσουν πολιτοφυλακές στη δυτική Συρία και στον Λίβανο, αποτελούμενες από μέλη της μειονότητάς τους, των Αλαουιτών – μιας κοινότητας που παραδοσιακά συνδέεται με την οικογένεια Άσαντ, σύμφωνα με το Reuters. Συνολικά, οι δύο άνδρες και άλλες ομάδες που διεκδικούν ισχύ χρηματοδοτούν περισσότερους από 50.000 μαχητές, με στόχο να εξασφαλίσουν την αφοσίωσή τους.
Ο αδελφός του Άσαντ, Maher, ο οποίος βρίσκεται επίσης στη Μόσχα και εξακολουθεί να διατηρεί τον έλεγχο χιλιάδων πρώην στρατιωτών, δεν έχει δώσει μέχρι στιγμής χρήματα ή εντολές, είπαν τα τέσσερα άτομα κοντά στην οικογένεια.
Ένα από τα διακυβεύματα για τον Hassan και τον Makhlouf είναι ο έλεγχος ενός δικτύου 14 υπόγειων κέντρων διοίκησης, χτισμένων κατά μήκος της συριακής ακτής προς το τέλος της κυριαρχίας του Άσαντ, καθώς και αποθηκών όπλων. Δύο αξιωματικοί και ένας περιφερειάρχης της Συρίας επιβεβαίωσαν την ύπαρξη αυτών των κρυφών εγκαταστάσεων, λεπτομέρειες των οποίων εμφανίζονται σε φωτογραφίες που έχει δει το Reuters.
«Αυτός ο ανταγωνισμός συνεχίζεται και σήμερα· όμως αντί ο στόχος να είναι η εύνοια του Άσαντ, τώρα το επίκεντρο είναι η αναζήτηση του διαδόχου του και ο έλεγχος της αλαουιτικής κοινότητας.»
— Ανσάρ Σαχχούντ, ερευνήτρια που μελέτησε τη δικτατορία Άσαντ
Ο Hassan, που υπήρξε επικεφαλής της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών του Μπασάρ, τηλεφωνεί ακατάπαυστα και στέλνει ηχητικά μηνύματα σε διοικητές και συμβούλους. Σε αυτά ξεσπά για την απώλεια της επιρροής του και περιγράφει μεγαλοπρεπή οράματα για το πώς θα κυβερνούσε τη δυτική Συρία, πατρίδα της πλειονότητας των Αλαουιτών και πρώην προπύργιο της εξουσίας Άσαντ.
Ο Makhlouf, ξάδερφος της οικογένειας Άσαντ, χρησιμοποίησε κάποτε την επιχειρηματική του αυτοκρατορία για να χρηματοδοτήσει τον δικτάτορα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου· όμως συγκρούστηκε με ισχυρότερα μέλη της οικογένειας και κατέληξε σε πολυετή κατ’ οίκον περιορισμό. Σήμερα παρουσιάζει τον εαυτό του, σε συνομιλίες και μηνύματα, ως μεσσιανική μορφή που θα επιστρέψει στην εξουσία μετά από μια αποκαλυπτική τελική μάχη.
Οι Hassan και Makhlouf δεν απάντησαν σε αιτήματα σχολιασμού. Οι Μπασάρ και Μαχέρ Άσαντ δεν κατέστη δυνατό να εντοπιστούν. Το Reuters ζήτησε επίσης σχόλιο από τους δύο αδελφούς μέσω μεσαζόντων, χωρίς ανταπόκριση.
Από την εξορία τους στη Μόσχα, ο Hassan και ο Makhlouf φαντάζονται μια κατακερματισμένη Συρία, διεκδικώντας ο καθένας τον έλεγχο των αλαουιτικών περιοχών. Και οι δύο έχουν δαπανήσει εκατομμύρια δολάρια σε ανταγωνιστικές προσπάθειες συγκρότησης δυνάμεων, σύμφωνα με το Reuters. Οι υπαρχηγοί τους βρίσκονται σε Ρωσία, Λίβανο και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Για να αντιμετωπίσει τους συνωμότες, η νέα κυβέρνηση της Συρίας αναπτύσσει έναν ακόμη πρώην πιστό του Άσαντ — παιδικό φίλο του νέου προέδρου Άχμεντ αλ-Σαράα, ο οποίος είχε γίνει παραστρατιωτικός διοικητής για λογαριασμό του Άσαντ και στη συνέχεια άλλαξε στρατόπεδο όταν ο δικτάτορας στράφηκε εναντίον του. Αποστολή αυτού του άνδρα, του Χάλεντ αλ-Άχμαντ, είναι να πείσει πρώην Αλαουίτες στρατιώτες και πολίτες ότι το μέλλον τους βρίσκεται στη «νέα Συρία».
«Πρόκειται για συνέχεια της εσωτερικής πάλης ισχύος του καθεστώτος Άσαντ», είπε η Σαχχούντ. «Ο ανταγωνισμός συνεχίζεται, αλλά πλέον ο στόχος δεν είναι να ικανοποιήσουν τον Άσαντ· είναι να βρουν τον αντικαταστάτη του και να ελέγξουν την αλαουιτική κοινότητα».
Οι λεπτομέρειες των σχεδίων βασίζονται σε συνεντεύξεις με 48 άτομα με άμεση γνώση των ανταγωνιστικών κινήσεων. Όλοι μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας. Το Reuters εξέτασε επίσης οικονομικά αρχεία, επιχειρησιακά έγγραφα, καθώς και ανταλλαγές ηχητικών και γραπτών μηνυμάτων.
Ο κυβερνήτης της παράκτιας επαρχίας Ταρτούς, Άχμεντ αλ-Σάμι, δήλωσε ότι οι συριακές αρχές γνωρίζουν τα βασικά σημεία των σχεδίων και είναι έτοιμες να τα αντιμετωπίσουν. Επιβεβαίωσε επίσης την ύπαρξη του δικτύου των κέντρων διοίκησης, αλλά ανέφερε ότι αυτό έχει αποδυναμωθεί.
«Είμαστε βέβαιοι ότι δεν μπορούν να επιτύχουν κάτι ουσιαστικό, λόγω της έλλειψης ισχυρών εργαλείων επί του πεδίου και των αδύναμων δυνατοτήτων τους», είπε ο αλ-Σάμι στο Reuters, απαντώντας σε ερωτήσεις για τις συνωμοτικές κινήσεις.
Το υπουργείο Εσωτερικών του Λιβάνου και το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δεν απάντησαν σε αιτήματα σχολιασμού. Ένας αξιωματούχος των ΗΑΕ δήλωσε ότι η κυβέρνησή του δεσμεύεται να αποτρέπει τη χρήση του εδάφους της για «κάθε μορφή παράνομων χρηματοοικονομικών ροών».
Μια εξέγερση θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τη νέα συριακή κυβέρνηση, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και περιφερειακές δυνάμεις έχουν ρίξει το βάρος τους υπέρ του Σαράα, του πρώην διοικητή της Αλ Κάιντα που ανέτρεψε τον Άσαντ τον περασμένο Δεκέμβριο και τώρα προσπαθεί να πλοηγηθεί σε ένα κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο. Θα εγκυμονούσε τον κίνδυνο να πυροδοτήσει έναν ακόμη γύρο αιματηρής σεχταριστικής βίας, η οποία έχει ταράξει τη «νέα Συρία» τον τελευταίο χρόνο.
Προς το παρόν, οι πιθανότητες να ευοδωθεί μια τέτοια εξέγερση φαίνονται χαμηλές.
Οι κύριοι συνωμότες, Hassan και Makhlouf, βρίσκονται σε οξεία σύγκρουση μεταξύ τους. Οι ελπίδες τους εξασθενούν να εξασφαλίσουν τη στήριξη της Ρωσίας, που υπήρξε κάποτε ο ισχυρότερος πολιτικός και στρατιωτικός υποστηρικτής του Άσαντ. Πολλοί Αλαουίτες στη Συρία, οι οποίοι επίσης υπέφεραν υπό την εξουσία Άσαντ, δεν εμπιστεύονται τους δύο άνδρες. Και η νέα κυβέρνηση εργάζεται συστηματικά για να εμποδίσει τα σχέδιά τους.
Σε μια σύντομη δήλωση ως απάντηση στα ευρήματα του Reuters, ο άνθρωπος-κλειδί της κυβέρνησης για την αλαουιτική κοινότητα, ο αλ-Άχμαντ, είπε ότι «το έργο της θεραπείας – της εκρίζωσης του σεχταριστικού μίσους και της απότισης τιμής στους νεκρούς – παραμένει ο μόνος δρόμος προς μια Συρία που θα μπορεί ξανά να ζήσει με τον εαυτό της».
Ο Hassan ισχυρίζεται ότι ελέγχει 12.000 μαχητές, ενώ ο Makhlouf υποστηρίζει ότι διαθέτει τουλάχιστον 54.000, σύμφωνα με εσωτερικά έγγραφα των παρατάξεών τους. Διοικητές επί του πεδίου δήλωσαν ότι οι μαχητές πληρώνονται ψίχουλα και συχνά παίρνουν χρήματα και από τις δύο πλευρές.
Οι εξόριστοι δεν φαίνεται να έχουν κινητοποιήσει δυνάμεις μέχρι στιγμής. Το Reuters δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει τα στοιχεία των μαχητών ούτε να προσδιορίσει συγκεκριμένα επιχειρησιακά σχέδια. Ο κυβερνήτης της Ταρτούς, αλ-Σάμι, δήλωσε ότι οι δυνητικοί μαχητές ανέρχονται σε δεκάδες χιλιάδες.
Σε συνεντεύξεις, άτομα κοντά στους συνωμότες είπαν ότι γνωρίζουν πως δεκάδες χιλιάδες Αλαουίτες της Συρίας θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν βίαια αντίποινα αν εφαρμόσουν τα σχέδιά τους ενάντια στη νέα, κυρίως σουνιτική, ηγεσία. Η νέα κυβέρνηση ανέλαβε την εξουσία αφού επικράτησε πριν από έναν χρόνο στον σχεδόν 14ετή εμφύλιο πόλεμο που βύθισε τη χώρα σε σεχταριστική αιματοχυσία.
Τον Μάρτιο, σχεδόν 1.500 άμαχοι σκοτώθηκαν κατά μήκος της μεσογειακής ακτογραμμής από δυνάμεις προσκείμενες στην κυβέρνηση, μετά από μια αποτυχημένη εξέγερση σε αλαουιτική πόλη. Τόσο ο Hassan όσο και ο Makhlouf υπόσχονται να προστατεύσουν τους Αλαουίτες της Συρίας από την ανασφάλεια που συνεχίζεται από τον Μάρτιο, περιλαμβάνοντας σχεδόν καθημερινές δολοφονίες και απαγωγές.
Η αλαουιτική οργή προς τη νέα κυβέρνηση ξέσπασε στις 25 Νοεμβρίου, όταν χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους στη Χομς και σε παράκτιες πόλεις. Απαίτησαν μεγαλύτερη αυτονομία, την απελευθέρωση κρατουμένων και την επιστροφή απαχθέντων γυναικών. Οι κινητοποιήσεις αποτέλεσαν τις πρώτες μαζικές διαδηλώσεις που γνώρισε η Συρία μετά την πτώση του Άσαντ.
Ούτε ο Makhlouf ούτε ο Hassan βρίσκονταν πίσω από τις διαδηλώσεις, αλλά ένας κληρικός που αντιτίθεται και στους δύο και κάλεσε δημόσια τον κόσμο να διαδηλώσει ειρηνικά. Ο Makhlouf επιτέθηκε στον κληρικό την επόμενη ημέρα σε ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα, λέγοντας ότι «όλες αυτές οι κινήσεις θα φέρουν μόνο καταστροφή, διότι η ώρα δεν έχει έρθει ακόμη».
Ένας από τους κορυφαίους στρατιωτικούς συντονιστές του Hassan είπε στο Reuters ότι ο ένοπλος αγώνας είναι ο μόνος τρόπος να αποκατασταθεί η αξιοπρέπεια των Αλαουιτών.
«Είμαστε τυχεροί που μέχρι στιγμής έχει πεθάνει μόνο αυτός ο αριθμός των ανθρώπων μας», είπε ο συντονιστής, πρώην αξιωματικός της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών της εποχής Άσαντ, ο οποίος βρίσκεται πλέον στον Λίβανο. «Ίσως να πεθάνουν χιλιάδες ακόμη, αλλά η κοινότητα πρέπει να προσφέρει θυσίες» για να υπερασπιστεί τον εαυτό της.
Σύμφωνα με έγγραφα του Ιανουαρίου 2025 που είδε το Reuters, οι δυνάμεις πιστές στον Άσαντ είχαν καταρτίσει αρχικά σχέδια για τη δημιουργία παραστρατιωτικής δύναμης 5.780 μαχητών και τον εφοδιασμό τους από τα υπόγεια κέντρα διοίκησης. Τα κέντρα αυτά είναι ουσιαστικά μεγάλοι αποθηκευτικοί χώροι εξοπλισμένοι με όπλα, ηλιακή ενέργεια, ίντερνετ, συσκευές GPS και ασυρμάτους.
Τίποτα δεν προέκυψε από εκείνο το πρώτο σχέδιο και τα κέντρα διοίκησης — κατά μήκος μιας «ραχοκοκαλιάς» στη δυτική Συρία, μήκους περίπου 180 χιλιομέτρων από βορρά προς νότο — παραμένουν λειτουργικά αλλά ουσιαστικά ανενεργά, σύμφωνα με δύο άτομα με γνώση αυτών των εγκαταστάσεων και φωτογραφίες που είδε το Reuters.
Μία φωτογραφία έδειχνε έναν χώρο με πέντε στοιβαγμένα κιβώτια, τρία από τα οποία ήταν ανοιχτά, αποκαλύπτοντας μια συλλογή από καλάσνικοφ, πυρομαχικά και χειροβομβίδες. Στον χώρο υπήρχαν επίσης τρεις επιτραπέζιοι υπολογιστές, δύο τάμπλετ, ένα σετ ασυρμάτων και ένα power bank. Στο κέντρο βρισκόταν ένα ξύλινο τραπέζι με έναν μεγάλο χάρτη. Για τους συνωμότες, «το δίκτυο αυτό είναι σαν το Νησί των Θησαυρών, και όλοι είναι καράβια που προσπαθούν να το φτάσουν», είπε ένα από τα άτομα, ένας διοικητής που παρακολουθεί την ετοιμότητα των εγκαταστάσεων.
Ο αλ-Σάμι, ο κυβερνήτης της Ταρτούς, είπε ότι το δίκτυο είναι πραγματικό αλλά δεν αποτελεί σοβαρή απειλή. «Αυτά τα κέντρα έχουν αποδυναμωθεί σημαντικά από την απελευθέρωση και μετά», δήλωσε. «Δεν υπάρχει ανησυχία για τη συνέχιση της ύπαρξής τους».
Καθώς ανώτεροι στρατιωτικοί και υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης διέφευγαν στο εξωτερικό τον Δεκέμβριο του 2024, πολλοί μεσαίοι διοικητές παρέμειναν στη Συρία. Οι περισσότεροι κατέφυγαν στις παράκτιες περιοχές που κυριαρχούνται από Αλαουίτες — μια μουσουλμανική μειονότητα που αποτελεί κάτι παραπάνω από το 10% του συριακού πληθυσμού. Αυτοί οι αξιωματικοί άρχισαν να στρατολογούν μαχητές, σύμφωνα με έναν απόστρατο διοικητή που συμμετείχε στην προσπάθεια.
«Το πιο πρόσφορο έδαφος ήταν ο στρατός», είπε ο απόστρατος. «Χιλιάδες νέοι άνδρες της κοινότητας είχαν στρατευτεί στον στρατό, ο οποίος διαλύθηκε τον Δεκέμβριο, και ξαφνικά βρέθηκαν εκτεθειμένοι».
Στη συνέχεια ήρθε η αποτυχημένη εξέγερση της 6ης Μαρτίου. Μια αλαουιτική μονάδα που δρούσε ανεξάρτητα έστησε ενέδρα σε δυνάμεις ασφαλείας της νέας συριακής κυβέρνησης στη αγροτική Λατάκια, σκοτώνοντας 12 άνδρες και αιχμαλωτίζοντας περισσότερους από 150, σύμφωνα με έναν ταξίαρχο που συμμετείχε στην ενέδρα και έκτοτε έχει καταφύγει στον Λίβανο.
Η νέα συριακή κυβέρνηση λέει ότι εκατοντάδες μέλη των δυνάμεων ασφαλείας της σκοτώθηκαν στις μάχες που ακολούθησαν — ισχυρισμός που σε μεγάλο βαθμό επιβεβαιώνεται και από τους φιλο-Άσαντ μαχητές. Ο ταξίαρχος είπε ότι 128 φιλο-Άσαντ δυνάμεις σκοτώθηκαν στην εξέγερση, την οποία τελικά κατέστειλε η νέα κυβέρνηση. Η ανταρσία προκάλεσε αντίποινα που στοίχισαν τη ζωή σε σχεδόν 1.500 Αλαουίτες.
Σύμφωνα με αξιωματικούς που βρίσκονταν εκεί, οι εξόριστοι του Άσαντ δεν ξεκίνησαν ούτε καθοδήγησαν την εξέγερση, αλλά εκείνες οι ημέρες αποτέλεσαν σημείο καμπής. Άρχισαν να οργανώνονται.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΔΙΑΜΑΧΗ ΤΩΝ ΑΣΑΝΤ
Στις 9 Μαρτίου, ο Makhlouf άρχισε να αυτοαποκαλείται «Το Παιδί της Ακτής», δηλώνοντας ότι έχει αναλάβει μια θεόσταλτη αποστολή να βοηθήσει τους Αλαουίτες. «Επέστρεψα, και ευλογημένη ας είναι η επιστροφή», έλεγε η δήλωση. Δεν ανέφερε ότι βρισκόταν στη Μόσχα.
Ο Makhlouf κυριάρχησε στην οικονομία της Συρίας για περισσότερες από δύο δεκαετίες, με περιουσιακά στοιχεία που η βρετανική κυβέρνηση εκτιμούσε ότι ξεπερνούσαν το ένα δισεκατομμύριο δολάρια, σε κλάδους τόσο διαφορετικούς όσο οι τηλεπικοινωνίες, οι κατασκευές και ο τουρισμός. Χρησιμοποίησε τα χρήματά του για να χρηματοδοτήσει μονάδες του συριακού στρατού και συμμαχικές πολιτοφυλακές κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, ο οποίος ξέσπασε το 2011.
Όταν η νίκη του Άσαντ φαινόταν εξασφαλισμένη το 2019, ο Makhlouf διεκδίκησε δημόσια τα εύσημα. Λίγο αργότερα, ο Άσαντ κατέσχεσε τις επιχειρήσεις του, υποστηρίζοντας ότι είχαν οφειλές προς το κράτος, και τον έθεσε σε πολυετή κατ’ οίκον περιορισμό.
Ο Makhlouf διέφυγε στον Λίβανο μέσα σε ασθενοφόρο τη νύχτα της 8ης Δεκεμβρίου 2024, καθώς η Δαμασκός έπεφτε στα χέρια των ανταρτών του Σαράα. Ο αδελφός του, Ehab, προσπάθησε επίσης να διαφύγει εκείνο το βράδυ με τη Maserati του, αλλά σκοτώθηκε κοντά στα σύνορα και ληστεύτηκε από τα εκατομμύρια δολάρια που είχε μαζί του σε μετρητά, σύμφωνα με τέσσερις στενούς συνεργάτες της οικογένειας και έναν τελωνειακό υπάλληλο με άμεση γνώση των γεγονότων. Το Reuters δεν μπόρεσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα τα συμβάντα εκείνης της νύχτας.
Ο Makhlouf ζει πλέον σε έναν ιδιωτικό όροφο πολυτελούς ξενοδοχείου Radisson στη Μόσχα, υπό αυστηρή ασφάλεια, σύμφωνα με εννέα συνεργάτες και συγγενείς του. Παραθέτει συχνά αποσπάσματα από το Κοράνι. Όπως είπαν, έγινε ιδιαίτερα θρησκευόμενος κατά τα χρόνια του κατ’ οίκον περιορισμού, χρησιμοποιώντας τον χρόνο απομόνωσης για να γράψει μια τριλογία σχετικά με ισλαμικές παραδόσεις και ερμηνείες.
Το Radisson στη Μόσχα και τα κεντρικά γραφεία του ομίλου στις Βρυξέλλες δεν απάντησαν σε αίτημα σχολιασμού.
Σύμφωνα με αναρτήσεις του Makhlouf στο Facebook και μηνύματα στο WhatsApp προς συνεργάτες του, πιστεύει ότι ο Θεός τού έδωσε χρήματα και επιρροή ώστε να παίξει έναν μεσσιανικό ρόλο σε μια σιιτική προφητεία που αφορά τη μάχη του Αρμαγεδδώνα στη Δαμασκό. Στη δική του ερμηνεία, η αποκάλυψη θα έρθει μετά τη λήξη της θητείας του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Δημόσια αποκαλεί τον Σαράα «Αλ Σουφγιάνι», τον κεντρικό κακό της προφητείας, ο οποίος πεθαίνει όταν μια ρωγμή στη γη καταπίνει τον στρατό του.
Χρησιμοποιώντας έμπιστους οικονομικούς διαχειριστές στον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Ρωσία, ο Makhlouf μεταφέρει χρήματα σε Αλαουίτες αξιωματικούς για μισθούς και εξοπλισμό, σύμφωνα με έναν οικονομικό διαχειριστή καθώς και αποδείξεις και μισθολογικούς πίνακες που είδε το Reuters.
Τα έγγραφα δείχνουν ότι τα χρήματα διοχετεύονται μέσω δύο εξέχοντων Σύρων αξιωματικών που συναντήθηκαν ξανά με τον Makhlouf στη Μόσχα: του Suhail Hassan και του Qahtan Khalil, οι οποίοι κατείχαν και οι δύο τον βαθμό του υποστράτηγου. Ο Hassan και ο Khalil υποστήριξαν ότι δημιούργησαν για λογαριασμό του Makhlouf μια δύναμη συνολικού αριθμού — όπως είπαν — 54.053 πρόθυμων μαχητών, μεταξύ των οποίων 18.000 αξιωματικοί, οργανωμένων σε 80 τάγματα και ομάδες στις πόλεις Χομς, Χαμά, Ταρτούς και Λατάκια και γύρω από αυτές. Ωστόσο, πολλοί απλοί στρατιώτες που είχαν στρατολογηθεί επί Άσαντ εγκατέλειψαν τον αγώνα όταν η κυβέρνησή του κατέρρευσε.
Ο Hassan και ο Khalil δεν απάντησαν σε αιτήματα σχολιασμού σχετικά με τον ρόλο τους στη μεταφορά χρημάτων.
Ο αξιωματούχος των ΗΑΕ δήλωσε ότι η κυβέρνησή του ασκεί αυστηρή εποπτεία στους οικονομικούς της τομείς και στηρίζει πλήρως «τις προσπάθειες της Συρίας να διαφυλάξει την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την κυριαρχία της σε όλα τα εδάφη της».
Ένας από τους οικονομικούς διαχειριστές του Makhlouf είπε στο Reuters ότι ο Makhlouf έχει δαπανήσει τουλάχιστον 6 εκατομμύρια δολάρια σε μισθούς. Οι μισθολογικοί πίνακες και οι αποδείξεις πληρωμών που συνέταξαν οικονομικοί βοηθοί του Makhlouf στον Λίβανο ανέφεραν ότι ξόδεψε 976.705 δολάρια τον Μάιο και ότι μια ομάδα 5.000 μαχητών έλαβε 150.000 δολάρια τον Αύγουστο.
«Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να πάρουμε λίγα χρήματα από αυτές τις φάλαινες που μας ρουφούσαν το αίμα για χρόνια.»
— Τοπικός στρατιωτικός ηγέτης που έλαβε χρήματα και από τον Makhlouf και από τον Hassan
Οι συνολικοί αριθμοί της δύναμης είναι πραγματικοί, σύμφωνα με πέντε αρχηγούς ενόπλων ομάδων στη Συρία που βρίσκονται στη μισθοδοσία του Makhlouf και ηγούνται περίπου του ενός πέμπτου των δυνάμεών του. Όμως η χρηματοδότηση του Makhlouf δεν καλύπτει τις ανάγκες τους — αντιστοιχεί μόλις σε 20 έως 30 δολάρια τον μήνα ανά μαχητή.
Επιπλέον, το επιτελείο του Makhlouf επιδιώκει να προμηθεύσει όπλα. Έχει χαρτογραφήσει τις πιθανές τοποθεσίες δεκάδων αποθηκών που είχαν κρυφτεί την εποχή του Άσαντ και περιλαμβάνουν συνολικά μερικές χιλιάδες πυροβόλα όπλα, σύμφωνα με διαγράμματα που είδε το Reuters. Αυτά τα αποθέματα είναι ξεχωριστά από τα υπόγεια κέντρα διοίκησης.
Το επιτελείο του έχει επίσης συνομιλήσει με λαθρέμπορους στη Συρία για νέα όπλα. Άνθρωποι με γνώση των επαφών είπαν ότι δεν γνωρίζουν αν αγοράστηκαν ή παραδόθηκαν τελικά νέα όπλα.
Συνολικά, οι πέντε τοπικοί στρατιωτικοί ηγέτες είπαν ότι διοικούν περίπου 12.000 άνδρες σε διάφορα επίπεδα ετοιμότητας. Ένας από αυτούς είπε στο Reuters ότι η ώρα δεν έχει φτάσει ακόμη για δράση.
Ένας άλλος από τους πέντε διοικητές χλεύασε τον Makhlouf λέγοντας ότι προσπαθεί να αγοράσει αφοσίωση με «ψίχουλα».
Και οι πέντε παραδέχτηκαν ότι έχουν δεχτεί χρήματα και από τον Makhlouf και από τον Hassan, τον πρώην αρχικατάσκοπο. Δεν θεωρούσαν πρόβλημα το ότι έχουν δύο «εργοδότες».
«Χιλιάδες Αλαουίτες, είτε πρώην Σύροι στρατιώτες είτε πολίτες απολυμένοι από κρατικές θέσεις, ζουν σε ακραία φτώχεια», είπε ένας από τους άνδρες. «Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να πάρουμε λίγα χρήματα από αυτές τις φάλαινες που μας ρουφούσαν το αίμα για χρόνια».
«ΚΑΝΤΕ ΥΠΟΜΟΝΗ»
Ο Hassan διηύθυνε το σύστημα στρατιωτικών κρατητηρίων της δικτατορίας Άσαντ, το οποίο ήταν διαβόητο για εκβιασμούς σε μεγάλη κλίμακα εις βάρος των οικογενειών των κρατουμένων, σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ το 2024 για το σύστημα αυτό. Έρευνα του Reuters φέτος αποκάλυψε ότι ήταν ο Hassan που πρότεινε, το 2018, τη μεταφορά ενός ομαδικού τάφου με χιλιάδες πτώματα στην έρημο του Dhumair, έξω από τη Δαμασκό, ώστε να αποκρυφτεί το εύρος των θηριωδιών της κυβέρνησης Άσαντ.
«Κάντε υπομονή, λαέ μου, και μη παραδώσετε τα όπλα σας. Εγώ είμαι αυτός που θα αποκαταστήσει την αξιοπρέπειά σας.»
— Kamal Hassan, απευθυνόμενος σε διοικητές σε ηχητικό μήνυμα στο WhatsApp τον Απρίλιο
Αφού εγκαταλείφθηκε από τον διαλυόμενο στρατό του Άσαντ, ο Hassan κατέφυγε αρχικά στην πρεσβεία των ΗΑΕ στη Δαμασκό και στη συνέχεια ζήτησε άσυλο στην πρεσβεία της Ρωσίας τον Δεκέμβριο του 2024, όπου έμεινε σχεδόν δύο εβδομάδες. Εξοργίστηκε από αυτό που θεώρησε κακομεταχείριση από τους οικοδεσπότες του, οι οποίοι του παρείχαν ένα μόνο δωμάτιο με μία σκληρή καρέκλα για να καθίσει, σύμφωνα με δύο άτομα που βρίσκονταν κοντά του.
«Ο Kamal Hassan δεν είναι άνθρωπος που κάθεται σε ξύλινη καρέκλα επί μέρες!» είπε σε ένα ηχητικό μήνυμα στο WhatsApp προς τον στενό του κύκλο την άνοιξη, το οποίο άκουσε το Reuters.
Τελικά, ο Hassan εγκαταστάθηκε σε μια τριώροφη βίλα στα προάστια της Μόσχας, σύμφωνα με αξιωματικό που τον συνάντησε το καλοκαίρι. Έκτοτε, έχει δει μία φορά τον Μαχέρ αλ-Άσαντ και διατηρεί στενές σχέσεις με τους Ρώσους προστάτες του Μπασάρ, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν τις κινήσεις του.
Σύμφωνα με τον συντονιστή των επιχειρήσεων του Hassan στον Λίβανο, ο Hassan έχει ξοδέψει 1,5 εκατομμύριο δολάρια από τον Μάρτιο για 12.000 μαχητές στη Συρία και τον Λίβανο.
«Κάντε υπομονή, λαέ μου, και μην παραδώσετε τα όπλα σας. Εγώ είμαι αυτός που θα αποκαταστήσει την αξιοπρέπειά σας», είπε σε ένα ακόμη ηχητικό μήνυμα στο WhatsApp τον Απρίλιο, το οποίο φαίνεται να απευθυνόταν σε διοικητές. Δύο παραλήπτες επιβεβαίωσαν ότι το μήνυμα ήταν δικό του.
Στα μέσα της χρονιάς, μια φιλανθρωπική οργάνωση με την ονομασία «Ανάπτυξη της Δυτικής Συρίας» ανακοίνωσε τη δημιουργία της και δήλωσε ότι χρηματοδοτείται από «τον Σύρο πολίτη, υποστράτηγο Kamal Hassan», σύμφωνα με μία από τις πρώτες αναρτήσεις της στο Facebook. Τρεις αξιωματικοί συνδεδεμένοι με τον Hassan και ένα στέλεχος της οργάνωσης την περιέγραψαν ως ανθρωπιστικό προσωπείο, ώστε ο Hassan να μπορέσει να ενισχύσει την επιρροή του μεταξύ των Αλαουιτών.
Τον Αύγουστο, η φιλανθρωπική οργάνωση κατέβαλε 80.000 δολάρια για τη στέγαση 40 αλαουιτικών οικογενειών από τη Συρία, σύμφωνα με ανακοίνωση της πρώτης της δράσης. Τον ίδιο μήνα, ο Hassan έστειλε 200.000 δολάρια σε μετρητά σε 80 αξιωματικούς στον Λίβανο, σύμφωνα με μισθολογικό έγγραφο που είδε το Reuters.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο Hassan στρατολόγησε επίσης περίπου 30 χάκερ, πρώην στελέχη της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών του, σύμφωνα με έναν συνεργάτη του στη Μόσχα και έναν από τους χάκερ, ο οποίος είναι μηχανικός υπολογιστών. Οι εντολές τους ήταν να πραγματοποιήσουν κυβερνοεπιθέσεις κατά της νέας κυβέρνησης και να εγκαταστήσουν λογισμικό κατασκοπείας στα πληροφοριακά της συστήματα.
Μέχρι τον Σεπτέμβριο, κυβερνητικά δεδομένα της Συρίας τα οποία — σύμφωνα με τον μηχανικό — είχε υποκλέψει η ομάδα του, πωλούνταν στο dark web έναντι 150 έως 500 δολαρίων. Το Reuters εντόπισε αρκετά από τα σύνολα δεδομένων που περιέγραψε, μεταξύ των οποίων βάσεις δεδομένων με στοιχεία προσωπικού των υπουργείων Τηλεπικοινωνιών και Υγείας.
Ο μηχανικός είπε ότι ο πρώην αρχικατάσκοπος Hassan σχεδιάζει μια πολυμέτωπη επίθεση για να ανακτήσει τη θέση του στη Συρία. «Ο υποστράτηγος Kamal γνωρίζει ότι ο πόλεμος δεν διεξάγεται μόνο στο πεδίο, αλλά σε κάθε μέτωπο», είπε.
Ο ΑΛΛΟΣ ΑΣΑΝΤ
Ένας πιθανός καταλυτικός παράγοντας στις προσπάθειες υποκίνησης εξέγερσης είναι ο Μαχέρ αλ-Άσαντ, ο νεότερος αδελφός του πρώην δικτάτορα.
Ο Μαχέρ έλεγχε τόσο μια επιχειρηματική αυτοκρατορία όσο και την ισχυρότερη μονάδα του συριακού στρατού, την 4η Τεθωρακισμένη Μεραρχία. Υπό την εποπτεία του, σύμφωνα με έρευνα του αμερικανικού think tank New Lines Institute, η μεραρχία απέκτησε ισχύ και οικονομική αυτονομία σε βαθμό που έμοιαζε με «κράτος εν κράτει» — έως το σημείο που της επιβλήθηκαν ξεχωριστές κυρώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ένας ανώτερος διοικητής της μεραρχίας, που βρίσκεται πλέον στον Λίβανο, δήλωσε ότι η οικονομική αυτοκρατορία του Μαχέρ παραμένει σε μεγάλο βαθμό ενεργή, με εξαίρεση τις φερόμενες πωλήσεις Captagon — μιας παράνομα παραγόμενης αμφεταμίνης. Τα περιουσιακά του στοιχεία θεωρείται ότι είναι κρυμμένα σε εταιρείες–κελύφη, τόσο εντός όσο και εκτός Συρίας, σύμφωνα με έναν επιχειρηματία που βρίσκεται κοντά του.
Ο διοικητής είπε ότι ενώ ο Μπασάρ αλ-Άσαντ έχει στραφεί στην προσωπική του ζωή και τις επιχειρήσεις του, ο Μαχέρ εξακολουθεί να θέλει επιρροή στη Συρία. Ο νεότερος αδελφός δεν μπορεί να διανοηθεί — όπως είπε — πως τα παιδιά του Χάφεζ αλ-Άσαντ, του ιδρυτή της δικτατορίας, θα μπορούσαν να εξαναγκαστούν σε έξοδο από τη Συρία.
«Η οικογένεια θεωρεί τον Χάφεζ αλ-Άσαντ ως θεϊκή μορφή και ο Μαχέρ προσπαθεί να χτίσει πάνω σε αυτό, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει κινηθεί», είπε ο διοικητής.
Δύο αξιωματικοί της μεραρχίας λένε ότι πολλοί από τους 25.000 μαχητές της, εντός και εκτός Συρίας, εξακολουθούν να θεωρούν τον Μαχέρ αλ-Άσαντ ως διοικητή τους και ότι μπορεί να τους κινητοποιήσει αν δώσει την εντολή.
Ο Makhlouf δεν επιδιώκει τη στήριξη των Άσαντ: δημοσίως χαρακτήρισε τα ξαδέλφια του «φυγάδες». Ο Hassan, βασιζόμενος σε χρόνια προσωπικών δεσμών και συνεργασίας με τους Άσαντ, επιδιώκει τη στήριξη του Μαχέρ, σύμφωνα με τρεις υψηλόβαθμες πηγές και από τα δύο στρατόπεδα.
Η Ρωσία μέχρι στιγμής έχει αρνηθεί να στηρίξει τόσο τον Hassan όσο και τον Makhlouf, σύμφωνα με έξι άτομα με άμεση γνώση των προσπαθειών των εξόριστων να κερδίσουν το Κρεμλίνο. Παρότι η Μόσχα φιλοξενεί τους εξόριστους, η ρωσική κυβέρνηση έχει καταστήσει σαφές ότι προτεραιότητά της είναι η διατήρηση της πρόσβασης στις στρατιωτικές βάσεις που εξακολουθεί να λειτουργεί στη δυτική Συρία, σύμφωνα με δύο διπλωμάτες ενήμερους για τη ρωσική στάση.
Στην προσπάθεια εξασφάλισης ρωσικής βοήθειας, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει ένας ανώτερος Σύρος αξιωματικός, ο Άχμεντ αλ-Μάλα, ο οποίος έχει ρωσική υπηκοότητα από τα πρώτα χρόνια του εμφυλίου. Ο αλ-Μάλα διαμεσολάβησε σε ξεχωριστές ανεπίσημες συναντήσεις στη Μόσχα, αρχής γενομένης από τον Μάρτιο, μεταξύ Ρώσων αξιωματούχων και των δύο υπαρχηγών του Hassan και του Makhlouf που βρίσκονται στη Ρωσία, σύμφωνα με χειρόγραφες σημειώσεις από μία τέτοια συνάντηση που είδε το Reuters. Σύμφωνα με τις σημειώσεις, οι Ρώσοι είπαν στους εξόριστους: οργανωθείτε και δείξτε μας τα σχέδιά σας.
Ο αλ-Μάλα δεν απάντησε σε αιτήματα σχολιασμού σχετικά με τον ρόλο του ως μεσολαβητή.
Ωστόσο, οι συναντήσεις μεταξύ Ρώσων αξιωματούχων και των εξόριστων συριακών φατριών έχουν αραιώσει, σύμφωνα με δύο άτομα με άμεση γνώση του προγραμματισμού τους. Είπαν ότι δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία συνάντηση μετά την επίσκεψη του προέδρου Σαράα στη Μόσχα τον Οκτώβριο, όταν επιδίωξε τη στήριξη του Κρεμλίνου.
Κατά την επίσκεψη εκείνη, ο Σαράα έθεσε το ζήτημα του Hassan και του Makhlouf στη ρωσική κυβέρνηση, είπε ο αλ-Σάμι, ο κυβερνήτης της Ταρτούς. Ο αλ-Σάμι είπε ότι η Ρωσία —και ξεχωριστά ο Λίβανος— «εξέφρασαν τη διάθεσή τους να ενισχύσουν τον συντονισμό και να αποτρέψουν οποιαδήποτε δραστηριότητα αυτών των ατόμων εντός των εδαφών τους». Δήλωσε ότι δεν ήταν ενήμερος για τυχόν συναντήσεις που μπορεί να είχαν οι συνωμότες με Ρώσους αξιωματούχους.
Ένας από τους διπλωμάτες είπε ότι η συνάντηση του Σαράα στο Κρεμλίνο «έστειλε μήνυμα στους Αλαουίτες αντάρτες: δεν υπάρχει κανείς στο εξωτερικό που πρόκειται να τους σώσει».
Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Makhlouf, του οποίου οι επιχειρηματικοί λογαριασμοί έχουν παγώσει λόγω διεθνών κυρώσεων, αντιμετωπίζει πλέον πρόβλημα ρευστότητας. Οι μισθοί του Οκτωβρίου δεν έχουν ακόμη καταβληθεί, σύμφωνα με τρία άτομα με γνώση των μεταφορών χρημάτων.
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ
Από τις δολοφονίες του Μαρτίου και μετά, η κυβέρνηση της Δαμασκού στηρίζεται σε έναν άνθρωπο-κλειδί για την αντιμετώπιση των συνωμοτικών κινήσεων: τον Χάλεντ αλ-Άχμαντ, παιδικό φίλο του προέδρου Σαράα.
Αλαουίτης, ο αλ-Άχμαντ υπήρξε κάποτε μέλος του στενού κύκλου του Άσαντ. Υπηρέτησε ως «σκιώδης διπλωμάτης» και ήταν ιδρυτικό στέλεχος των Δυνάμεων Εθνικής Άμυνας, της μεγαλύτερης συμμαχικής παραστρατιωτικής του Άσαντ.
Όπως και ο Makhlouf, έτσι και ο αλ-Άχμαντ πίστευε ότι ήταν εκείνος που ευθυνόταν για τη νίκη του Άσαντ στον εμφύλιο πόλεμο. Ο Άσαντ του φέρθηκε με τον ίδιο τρόπο όπως και στον ξάδερφό του: του αφαίρεσε προνόμια και διέταξε την επιστράτευσή του, σύμφωνα με δύο συνεργάτες του αλ-Άχμαντ.
Ο αλ-Άχμαντ διέφυγε στην Κύπρο και, στη συνέχεια, το 2021, επισκέφθηκε το Ιντλίμπ στη βορειοδυτική Συρία για να συναντήσει τον παλιό του φίλο, τον Σαράα, σύμφωνα με τρεις ανθρώπους που έχουν συνεργαστεί και με τους δύο άνδρες. Εκεί συζήτησαν το σχέδιο του Σαράα να ανατρέψει τον Άσαντ, όπως είπαν οι ίδιες πηγές. Το σχέδιο υλοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2024.
Το Reuters εξέτασε ηχητικά μηνύματα στο WhatsApp από τον αλ-Άχμαντ στα τέλη του 2024, στα οποία έλεγε σε καίριους στρατιωτικούς αξιωματούχους ότι ήταν μάταιο να παραμείνουν στο πλευρό ενός ηττημένου δικτάτορα και υποσχόταν επιείκεια αν τον εγκατέλειπαν και απέτρεπαν μια αιματοχυσία.
Σε δήλωσή του προς το Reuters, ο αλ-Άχμαντ είπε ότι στόχος του κατά την πτώση της κυβέρνησης τον Δεκέμβριο ήταν να αποτρέψει περαιτέρω αιματοχυσία, αλλά αναγνώρισε ότι δεν ήταν δυνατό να «προφυλάξει τους Σύρους από επιπλέον απώλειες ή από τις σεχταριστικές σκιές που συνεχίζουν να σκοτεινιάζουν την κοινωνία μας».
Σήμερα, ο αλ-Άχμαντ είναι ο ισχυρότερος Αλαουίτης της Συρίας, μοιράζοντας τον χρόνο του ανάμεσα σε ένα ρετιρέ στη Βηρυτό με θέα στη θάλασσα και μια οχυρωμένη βίλα στη Δαμασκό.
«Ο ρόλος του θεωρείται κρίσιμος για την καλλιέργεια εμπιστοσύνης ανάμεσα στην αλαουιτική κοινότητα και τη νέα κυβέρνηση», είπε ο αλ-Σάμι, ο κυβερνήτης της Ταρτούς.
Τέσσερις συνεργάτες του αλ-Άχμαντ ανέφεραν ότι χρηματοδοτεί και συντονίζει προγράμματα δημιουργίας θέσεων εργασίας και οικονομικής ανάπτυξης, επειδή πιστεύει ότι αυτά αποτελούν τη λύση στην αποσταθεροποιητική υψηλή ανεργία που ακολούθησε την πτώση του Άσαντ, όταν ο στρατός διαλύθηκε και οι Αλαουίτες έχασαν τις κρατικές τους θέσεις.
Στα τέλη Οκτωβρίου, το υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε τη σύλληψη ενός παράκτιου πυρήνα, ο οποίος, όπως ανέφερε, χρηματοδοτούνταν από τον Makhlouf και σχεδίαζε δολοφονίες δημοσιογράφων και ακτιβιστών. Συνολικά, ο κυβερνήτης της Ταρτούς, αλ-Σάμι, είπε ότι οι συλλήψεις ατόμων συνδεόμενων με τον Makhlouf και τον Hassan ανέρχονται σε δεκάδες.
Στην ίδια ακτογραμμή, αποθέματα εξοπλισμού μαζεύουν αθόρυβα σκόνη σε υπόγεια δωμάτια, σύμφωνα με τον διοικητή πεδίου, ο οποίος επιβλέπει προσωπικά αρκετά από αυτά.
Θα είναι έτοιμα όταν χρειαστεί, είπε — αλλά, μέχρι στιγμής, δεν βλέπει καμία πλευρά που να αξίζει να επιλέξει.
Ρεπορτάζ: Feras Dalatey και Timour Azhari.
Επεξεργασία φωτογραφιών: Marie Semerdijian.
Εικονογράφηση και σχεδιασμός: Catherine Tai.
Συντακτική επιμέλεια: Lori Hinnant και Peter Hirschberg.
