Θα αποδειχθεί το σοκ Τραμπ τόσο καθοριστικό όσο το σοκ Νίξον;
Του Γιάνη Βαρουφάκη, 03/04/2025
Άρθρο γνώμης στο UNHERD & στην τηλεόραση του BBC
«Η φιλοσοφία μου, κύριε Πρόεδρε, είναι ότι όλοι οι ξένοι προσπαθούν να μας εκμεταλλευτούν και είναι δική μας δουλειά να τους εκμεταλλευτούμε πρώτοι». Με αυτά τα λόγια, ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ έπεισε τον Πρόεδρο να επιφέρει ένα κολοσσιαίο σοκ στην παγκόσμια οικονομία. Σύμφωνα με έναν από τους άνδρες του Προέδρου, ο στόχος ήταν να πυροδοτηθεί «μια ελεγχόμενη αποσύνθεση της παγκόσμιας οικονομίας».
Όχι, αυτά δεν ήταν λόγια της ομάδας του Προέδρου Τραμπ πριν την «Ημέρα Απελευθέρωσης» των δασμών του. Αν και η ατάκα «οι ξένοι είναι εδώ για να μας ρίξουν» ταιριάζει τέλεια στον Τραμπ, ειπώθηκε το καλοκαίρι του 1971 από τον τότε Υπουργό Οικονομικών Τζον Κόναλι, ο οποίος έπεισε τον Πρόεδρο να εξαπολύσει λίγες μέρες αργότερα το περιβόητο Σοκ Νίξον.
Οι αναλυτές θα έπρεπε να γνωρίζουν καλύτερα από το να υποκρίνονται ότι το σοκ που προκαλεί τώρα ο Τραμπ είναι και «άνευ προηγουμένου» και καταδικασμένο να αποτύχει, όπως κάθε «ασύνετη» επίθεση στην καθεστηκυία τάξη. Το Σοκ Νίξον ήταν πιο καταστροφικό, ιδιαίτερα για τους Ευρωπαίους. Και ακριβώς εξαιτίας της οικονομικής καταστροφής που προκάλεσε, οι αρχιτέκτονές του πέτυχαν τον μακροπρόθεσμο στόχο τους: να διασφαλίσουν ότι η αμερικανική ηγεμονία θα ενισχυόταν παράλληλα με τα δίδυμα ελλείμματα των ΗΠΑ (εμπορικό και δημοσιονομικό).
Η επιτυχία του Σοκ Νίξον δεν εγγυάται την επιτυχία του Σοκ Τραμπ, αλλά μας υπενθυμίζει ότι αυτό που είναι καλό για τους κυβερνώντες των ΗΠΑ δεν είναι απαραίτητα καλό ούτε για τους περισσότερους Αμερικανούς ούτε για τον υπόλοιπο κόσμο. Ένας από τους εξυπνότερους συμβούλους του Νίξον, που συνέβαλε στην πειθώ του Κόναλι για την ανάγκη σοκ, το διατύπωσε με εκπληκτική σαφήνεια:
«Είναι δελεαστικό να βλέπει κανείς την αγορά ως αμερόληπτο διαιτητή. Αλλά αν εξισορροπήσουμε τις απαιτήσεις ενός σταθερού διεθνούς συστήματος με την επιθυμία για ελευθερία δράσης στις εθνικές πολιτικές, αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, επέλεξαν το δεύτερο».
Και με μια φράση ακόμα, υπονόμευσε όλες τις παραδοχές πάνω στις οποίες οικοδομήθηκαν τα μεταπολεμικά οικονομικά θαύματα της Δυτικής Ευρώπης και της Ιαπωνίας:
«Μια ελεγχόμενη αποσύνθεση της παγκόσμιας οικονομίας είναι ένας θεμιτός στόχος για τη δεκαετία του ’80».
Δέκα μήνες μετά την ομιλία αυτή, ο ίδιος ο Πολ Βόλκερ ανέλαβε την προεδρία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ. Σύντομα, τα επιτόκια διπλασιάστηκαν, και μετά τριπλασιάστηκαν. Η ελεγχόμενη αποσύνθεση της παγκόσμιας οικονομίας, που ξεκίνησε όταν ο Νίξον, πεισμένος από τους Κόναλι και Βόλκερ, διέλυσε το σταθερό σύστημα συναλλαγματικών ισοτιμιών, ολοκληρώθηκε με τις αυξήσεις των επιτοκίων – αυξήσεις πολύ πιο καταστροφικές απ’ ό,τι μπορούν να είναι οι δασμοί του Τραμπ σήμερα.
Ο Τραμπ, λοιπόν, δεν είναι ο πρώτος Πρόεδρος που επιχειρεί μια ελεγχόμενη αποσύνθεση της παγκόσμιας οικονομίας μέσω ενός καταστροφικού πλήγματος. Ούτε είναι ο πρώτος που σκοπίμως ζημιώνει τους συμμάχους των ΗΠΑ προκειμένου να ανανεώσει και να παρατείνει την αμερικανική ηγεμονία. Ούτε είναι ο πρώτος που είναι διατεθειμένος να πληγώσει τη Wall Street βραχυπρόθεσμα για να ενισχύσει τη συσσώρευση κεφαλαίου στις ΗΠΑ μακροπρόθεσμα. Ο Νίξον τα είχε κάνει όλα αυτά μισό αιώνα νωρίτερα.
Το ειρωνικό είναι ότι ο κόσμος για τον οποίο θρηνεί σήμερα το φιλελεύθερο κατεστημένο της Δύσης, δημιουργήθηκε ακριβώς ως αποτέλεσμα του Σοκ Νίξον.
Ενώ κατακρίνουν την ιδέα ενός Αμερικανού Προέδρου που προκαλεί ένα αγενές σοκ στην παγκόσμια οικονομία, θρηνούν για την απώλεια ενός κόσμου που γεννήθηκε εξαιτίας ενός ακόμη πιο σκληρού σοκ από έναν άλλο Πρόεδρο. Το Σοκ Νίξον γέννησε τα αγαπημένα παιδιά του σημερινού φιλελεύθερου κατεστημένου: τον νεοφιλελευθερισμό, τη χρηματιστικοποίηση και την παγκοσμιοποίηση.
Το θεμελιώδες ερώτημα της ομάδας του Νίξον ήταν: πώς μπορεί η Αμερική να παραμείνει ηγεμονική όταν πια έχει ελλείμματα; Υπήρχε εναλλακτική στη λιτότητα, που θα ρίσκαρε ύφεση και θα περιόριζε τη στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ; Η μόνη εναλλακτική, συμπέραναν, ήταν να κάνουν το ακριβώς αντίθετο: να ενισχύσουν το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ και να αναγκάσουν τους ξένους καπιταλιστές να το χρηματοδοτήσουν. (Αυτό ήταν το «Προλαβαίνουμε να τους εκμεταλλευτούμε πριν μας εκμεταλλευτούν» του Κόναλι).
Η τολμηρή στρατηγική τους βασίστηκε στη δημιουργία κυκλωμάτων κεφαλαίου μέσω των οποίων τα ξένα δολάρια θα επαναπατρίζονταν και θα ανακυκλώνονταν. Αυτό σήμαινε την πλήρη απελευθέρωση της Wall Street από τους περιορισμούς του New Deal, της πολεμικής οικονομίας και του συστήματος Bretton Woods. Ύστερα από τέσσερις δεκαετίες ελέγχου των τραπεζιτών ώστε να μην προκαλέσουν άλλη μια κρίση τύπου 1929, η ομάδα Νίξον τούς απελευθέρωσε. Όμως αυτό απαιτούσε μια νέα οικονομική θεωρία, ντυμένη με την κατάλληλη πολιτική ιδεολογία.
Κάτω από το ιδεολογικό και ψευδοεπιστημονικό κάλυμμα του νεοφιλελευθερισμού, οι τραπεζίτες βρέθηκαν με δισεκατομμύρια ξένων δολαρίων στα χέρια τους σε ένα απορρυθμισμένο περιβάλλον: χρηματιστικοποίηση.
Όσο περισσότερο το νέο παγκόσμιο σύστημα στηριζόταν στα ελλείμματα των ΗΠΑ που δημιουργούσαν ζήτηση για ευρωπαϊκές και ασιατικές εξαγωγές, τόσο μεγαλύτερος ήταν ο όγκος εμπορίου που απαιτούνταν για να σταθεροποιηθεί αυτό το επίτηδες ανισόρροπο παγκοσμιοποιημένο σύστημα. Κι έτσι γεννήθηκε η παγκοσμιοποίηση.
Πολλοί αναφέρονται σε αυτόν τον κόσμο — στον οποίο μεγάλωσε η Generation X — ως «νεοφιλελεύθερη εποχή». Άλλοι τον ταυτίζουν με την παγκοσμιοποίηση ή με τη χρηματιστικοποίηση. Όλα αυτά είναι εκφάνσεις του κόσμου που γέννησε το Σοκ Νίξον και που η κρίση του 2008 συγκλόνισε συθέμελα. Μετά τις διασώσεις του 2009, η αμερικανική ηγεμονία συνεχίστηκε αλλά έχασε τη δυναμική της. Σήμερα, το Σοκ Νίξον έχει εξαντληθεί – τουλάχιστον από την οπτική των τραμπιστών, που επιδιώκουν να δώσουν στην αμερικανική ηγεμονία μια δεύτερη (ή τρίτη;) πνοή. Αυτή είναι η ουσία του Σοκ Τραμπ και του στρατηγικού του σχεδίου, που περιλαμβάνει κινήσεις όπως η συστράτευση με τα κρυπτονομίσματα.
Υπάρχουν όμως διαφορές ανάμεσα στα δύο σοκ. Και τα δύο αποσκοπούσαν σε υποτίμηση του δολαρίου, ενισχύοντας παράλληλα τη θέση του ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, αλλά με διαφορετικά μέσα. Το Σοκ Νίξον βασίστηκε στις αγορές συναλλάγματος για να μειώσουν την αξία του δολαρίου, ενώ παράλληλα προκάλεσε έκρηξη στις τιμές του πετρελαίου – που έπληξε την Ευρώπη και την Ιαπωνία πολύ περισσότερο απ’ ό,τι τις ΗΠΑ. Ο Τραμπ ίσως αντιγράφει ένα (μικρό) κομμάτι αυτής της στρατηγικής σε σχέση με τις τιμές του πετρελαίου, αλλά προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τους δασμούς του εκεί που ο Βόλκερ χρησιμοποίησε τα επιτόκια: ως όπλο που προκαλεί περισσότερη ζημιά στους Ευρωπαίους και Ασιάτες καπιταλιστές απ’ ό,τι στους Αμερικανούς.
Η έκβαση του Σοκ Τραμπ θα εξαρτηθεί από το αν θα έχει διάρκεια, κάτι που πιθανόν απαιτεί διακομματική στήριξη. Εξάλλου, το σοκ Νίξον πέτυχε επειδή ο Πρόεδρος Κάρτερ διόρισε τον Βόλκερ και του επέτρεψε να συνεχίσει το σχέδιο Νίξον ανεμπόδιστα, προτού ο Πρόεδρος Ρέιγκαν το εκτοξεύσει περαιτέρω με τον Άλαν Γκρίνσπαν το 1987. Είναι ακόμη ικανό το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ για τέτοια διακομματική συνέχεια; Μάλλον όχι – αλλά ποιος θα φανταζόταν ότι ο Μπάιντεν θα υιοθετούσε τους δασμούς του Τραμπ στην Κίνα και θα κλιμάκωνε τον νέο Ψυχρό Πόλεμο που ξεκίνησε ο προκάτοχός του;
Κι αν το Σοκ Τραμπ αποδειχθεί εξίσου επιτυχημένο με το Σοκ Νίξον, πώς θα μοιάζει ο κόσμος; Ίσως είναι νωρίς για συμπεράσματα, αλλά ο νεοφιλελευθερισμός ήδη αμφισβητείται από το τεχνοφεουδαρχικό δόγμα των νεοαντιδραστικών όπως ο Πίτερ Τιλ.
Το «σύννεφο» κεφαλαίου (cloud capital) αντικαθιστά το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και αντικαθιστά το θεϊκό ρόλο της αγοράς με το υπέρτατο ιδεώδες του υπερανθρώπου: τη συγχώνευση τεχνητής νοημοσύνης, cloud και βιολογικού υποκειμένου.
Η χρηματιστικοποίηση επίσης θα βρεθεί υπό πίεση. Καθώς η ΑΙ εξελίσσεται, η Wall Street δεν θα μπορεί να αντιστέκεται για πολύ στη συγχώνευση cloud και χρηματοοικονομικής τεχνολογίας, όπως φαίνεται στη φιλοδοξία του Ίλον Μασκ να μετατρέψει το Χ σε «πανεφαρμογή». Αυτές οι εξελίξεις θα κάνουν στις πληρωμές ό,τι έκανε το ίντερνετ στα φαξ, με σοβαρές συνέπειες για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τον ρόλο της Fed.
Και στη θέση του ονείρου για ένα «παγκόσμιο χωριό», θα έχουμε το «Έθνος-Φρούριο».
Ωστόσο, η υποχώρηση της παγκοσμιοποίησης δεν σημαίνει ότι η αυτάρκεια είναι εφικτή. Το Σοκ Τραμπ μάς ωθεί σε έναν Διχασμένο Πλανήτη: το ένα του μισό θα αποτελείται από υποτελείς χώρες που ενέδωσαν στο Σχέδιο Τραμπ, και το άλλο από τις χώρες όπου το πείραμα των BRICS μπορεί να προχωρήσει.
Κάθε γενιά πιστεύει πως ζει στην αυγή μιας ιστορικής καμπής. Η δική μας, όμως, είναι αρκετά άτυχη ώστε πράγματι να ζει σε αυτή την καμπή. Αντί λοιπόν να επικεντρωνόμαστε υπερβολικά στον χαρακτήρα του εκάστοτε Προέδρου, καλό θα ήταν να θυμόμαστε πως το Σοκ Νίξον ήταν σημαντικότερο από τον Νίξον. Αν ο Νίξον άλλαξε τον κόσμο μια φορά, καθιστώντας τον σκληρότερο και πιο άνισο, ο Τραμπ μπορεί σίγουρα να το ξανακάνει.
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο ιστολόγιο UnHerd, που είναι ένα βρετανικό διαδικτυακό περιοδικό/μέσο ενημέρωσης. Πρόκειται για ένα site που φιλοξενεί άρθρα πολιτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής ανάλυσης, συχνά με εναλλακτικές ή «αντισυμβατικές» απόψεις (εξ ου και το όνομα “UnHerd”, δηλαδή “εκτός αγέλης”).
Συμφωνώ στα περισσότερα σημεία του άρθρου αλλά σίγουρα διαφωνώ στο εξής: …”Κάθε γενιά πιστεύει πως ζει στην αυγή μιας ιστορικής καμπής. Η δική μας, όμως, είναι αρκετά άτυχη ώστε πράγματι να ζει σε αυτή την καμπή….
Θεωρώ ότι όντως είναι καμπή αλλά σίγουρα είναι τοπική, σε σχέση με την ολική που μας καυτηύθηνε το προηγούμενο “κράτος” των ΗΠΑ που στήριζε την παραμονή του στους Πολέμους ακόμα και τους Πυρηνικούς.
Επίσης η γενιά μας ίσως να είναι από τις τυχερότερες της ανθρώπινης Ιστορίας καθώς ο κάθε μέσος Πολίτης μπορεί να κατέχει μέσα η πληροφορίες που στο παρελθόν ο κάθε Βασιλιάς η Ηγεμών η Φιλόσοφος η Δημιουργός θα έδινε και ολόκληρη την περιουσία του για να το αποκτήσει.
Δυστυχώς η Ευτυχώς αυτός ο Οικονομικός Πολιτισμός, σμιλευμένος από την εβραϊκή και προτεσταντική κουλτούρα , Θεοποίησε τα Μέσα(έλεγχος) και απαξίωσε τον Άνθρωπο και τις άπειρες εγγενείς ικανότητες που εμπεριέχει αυτός ο κβαντικός υπερυπολογιστής που λέγεται ανθρώπινη οντότητα.
Χρήσιμη ἡ σύγκριση ἀλλὰ πλέον εἴμαστε σὲ ἄλλη ἐποχὴ ἀπὸ τὸ 1971. Εἴμαστε στὸ τέλος τῆς, κατὰ Παναγιώτη Κονδύλη, τρίτης φάσης τῶν «Νέων Χρόνων», τῆς πλανητικῆς πολιτικῆς, μετὰ τὴν ἐποχὴ τῶν ἀνακαλύψεων καὶ τὴν ἐποχὴ τῆς βιομηχανικῆς ἐπανάστασης, στὴν πλήρη πλανητικὴ ἀνάπτυξη τῆς «μαζικῆς δημοκρατίας». Μάλιστα χαρακτηριστικὸ γνώρισμα τῆς μαζικῆς δημοκρατίας θεωρεῖ ὁ Κονδύλης τήν «ὑπέρβαση τῆς σπάνης τῶν ἀγαθῶν», ἔναντι τῶν προηγούμενων ἐποχῶν ὅπου τὸ βασικὸ χαρακτηριστικὸ τῶν ἀνθρωπίνων κοινωνιῶν ἦταν ἡ σπάνη τῶν ἀγαθῶν, τὸ ὁποῖο ἐκφραζόταν μὲ ἠθικὲς ἀντιλήψεις ποὺ προέκριναν τὴν ἀσκητική, τὴν ἄσκηση, τὴν ἀποχή, τὴν αὐτοπειθαρχία, τὴν ὑπεροχὴ τῶν πνευματικῶν ἀγαθῶν ἔναντι τῶν ὑλικῶν.
«Οἱ «Νέοι Χρόνοι» ἀποκατέστησαν τὸν αἰσθητὸ κόσμο ἔναντι τοῦ χριστιανικοῦ ἀσκητισμοῦ, ἐνῷ εἰδικὰ ἡ μαζικὴ δημοκρατία ἀνέπτυξε ἡδονιστικὲς στάσεις καὶ ἀνάλογες ἰδεολογίες γιὰ νὰ ἐξυπηρετήσει τὴν ἀνάγκη της γιὰ μαζικὴ κατανάλωση καὶ κυρίως γιὰ νὰ μπορέσει νὰ λειτουργήσει ὡς μαζικὴ δημοκρατία». Ὅπως γράφει ὁ Κονδύλης: «στὴ θέση τῆς βασικῆς ἀρετῆς της αὐτοϋπέρβασης μπαίνει ἡ αὐτοεκδίπλωσή ἤ αὐτοπραγμάτωση».
Ὅμως εἴμαστε καὶ σὲ μία καινούργια καὶ ἄγνωστη φάση μὲ δύο κυρίαρχους παράγοντες σὲ πλανητικὸ ἐπίπεδο, ποὺ μπορεῖ νὰ διαμορφώσουν νέες συνθῆκες καὶ ἀνάγκες : πρῶτον ἡ κατασπατάληση τῶν πόρων της γῆς λόγῳ τῆς ὑπερκατανάλωσης, τὸ ἀντίθετο τῆς «σπάνης τῶν ἀγαθῶν» καὶ τὸ ἀντίθετο τοῦ ἀσκητισμοῦ καὶ δεύτερον μιᾶς νέας τεχνολογικῆς ἐποχῆς μὲ τὴν ἀνάπτυξη τῆς τεχνητῆς νοημοσύνης ὅπου ὅ,τι γνωρίζαμε μπορεῖ νὰ ἀλλάξει καὶ μὲ θετικὸ τρόπο ἀλλὰ καὶ μὲ ἀρνητικὸ ὅσον ἀφορᾶ τὸ τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος.
Καὶ θὰ τονίσω μία φράση τοῦ Anonymous, ὅτι θεοποιήθηκαν τὰ μέσα ἀλλὰ ἀπαξιώθηκε ὁ Ἄνθρωπος καὶ οἱ «ἄπειρες ἐγγενεῖς ἱκανότητες ποὺ ἐμπεριέχει αὐτὸς ὁ κβαντικὸς ὑπερυπολογιστὴς ποὺ λέγεται ἀνθρώπινη ὀντότητα». Καὶ ἢ θὰ ξαναβροῦμε αὐτὰ ποὺ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ἐρευνήθηκαν, οἱ βασικὲς ἀρετὲς ποὺ πρέπει νὰ φθάσει ὁ ἄνθρωπος γιὰ νὰ ἀναπτύξει τὴν ψυχικὴ καὶ πνευματική του ὑπόσταση ποὺ εἶναι ὁ σκοπός καί ἡ ἀθανασία του, μὲ ἐργαλεῖα τὴν τεχνολογία στὴν δημιουργικότητά του ἢ θὰ ὁδηγηθοῦμε στὴν ἐλαχιστοποίηση τῆς ἀνάπτυξης τῶν δυνατοτήτων καὶ τῶν ἱκανοτήτων τοῦ ἀνθρώπου μέσῳ τῆς ἐργασίας, γιατί τὰ μηχανήματα θὰ ἔχουν ὑποκαταστήσει πολλὲς ἀνθρώπινες δραστηριότητες, ποὺ ὅμως οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι γιὰ νὰ τὶς καταφέρουν, ἀναπτύσσουν τὶς ἱκανότητές τους.
(στοιχεῖα ἀπὸ ἕνα κείμενο τοῦ Ἄγγελου Γουνόπουλου γιά τον Κονδύλη στόν Ἐρμή τόν Λόγιο)
Η ρίζα του κακού εδράζεται στο Χρηματοπιστωτικό σύστημα το οποίο προσπαθεί να ποδηγετήσει όλη την κοινωνία και να χαράξει την πολιτική διαχείρισης πόρων κατά συνέπεια της παιδείας και εν τέλει του Ανθρώπινου Πολιτισμού.
Μια προσεκτική μελέτη του παρακάτω Ντοκιμαντέρ ίσως σου δώσει νέα ιστορικά στοιχεία που θα σε βοηθήσουν να εξηγήσεις κάποια “παράξενα φαινόμενα” Τίτλος”.Europe: The Last Battle” Sweden 2019
Εἶδα στὴν wikipedia σχετικὰ μὲ τὸ ντοκιμαντὲρ ποὺ ἀνέφερες, ἀλλὰ αὐτὰ τὰ ζοῦμε, τὰ βιώνουμε δυστυχῶς, δὲν τὰ παρακολουθοῦμε ἁπλῶς. Δύο, τουλάχιστον, δυνάμεις παλεύουν μεταξύ τους γιὰ νὰ φέρουν τὸ ΄δίκιο ΄στὴν πλευρά της ἡ κάθε μία. Ἀλλὰ συγχρόνως ἀποδομεῖται καὶ ὑποτιμᾶται καὶ ὁ κλασσικὸς Ἑλληνικὸς πολιτισμός, ποὺ ἔχει μελετήσει τὸν ἄνθρωπο καὶ ὁ Χριστιανισμός. Ὅμως τὸ δίκιο μπορεῖ νὰ εἶναι ἀλλοῦ, ἴσως στὴν πολυπλοκότητα τοῦ συστήματος ποὺ ὑπερβαίνει τὴν ὀπτικὴ καὶ τὶς ἀναλύσεις τους. Ὑπερβαίνει καὶ τὸν ναρκισσισμό τους.
Δὲν πιστεύουν σὲ κανένα Θεό, ποὺ ὑπερβαίνει αὐτὴ τὴν δομὴ τοῦ κβαντικοῦ ὑπερυπολογιστῆ. Δὲν πιστεύουν σὲ καμμία Χριστιανικὴ παραίνεση γιὰ μετάνοια ὡς πορεία αὐτογνωσίας. Δὲν πιστεύουν σὲ καμμία ὀμορφιὰ τῆς ἀνθρώπινης φύσης. Οἱ τεχνικὲς δυνατότητες αὐτοῦ τοῦ κβαντικοῦ ὑπερυπολογιστῆ εἶναι ἀνάλογες μὲ τὶς δυνατότητες διερεύνησης τῶν δυνατοτήτων καὶ τῶν χρήσεων ποὺ ἐπιλέγονται. Ὅπως ὅλα τὰ ἐργαλεῖα, ὅσο ἀναπτύσσεις τὶς δεξιότητες τόσο πιὸ θαυμαστὰ ἔργα μπορεῖς νὰ δημιουργήσεις, ἂν ἀποφασίσεις. Ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος ὅταν προχώρησε στὶς ἐκστρατεῖες δὲν σκέφτηκε μόνο τὴν ἐκδίκηση, ἀλλὰ μετέφερε πολιτισμό, παιδεία, γιατί στόχος ἦταν ὁ ἄνθρωπος καὶ ἡ ἀνάπτυξή του.
Τὸ νὰ χρησιμοποιοῦνται δυνάμεις γιὰ νὰ ἀλλοτριώσουν, νὰ ἀλλοιώσουν συνειδήσεις, νὰ ἐλέγξουν τοὺς ἀνθρώπους, δείχνει ὅτι λείπει ἡ φιλοσοφία ἀπὸ τὴν σύγχρονη ζωή, λείπει ἡ ἐμβάθυνση στὸ βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς, θέματα ποὺ μελετοῦσαν τόσο στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα ὅσο καὶ στὸ Βυζάντιο. Αὐτὸς ὁ κβαντικὸς ὑπερυπολογιστὴς περιλαμβάνει καὶ τὰ συναισθήματα, δὲν εἶναι μόνο ὑπολογιστικὴ μηχανὴ στὸ ὑλικὸ πεδίο.
Ὑπάρχουν καὶ ἄλλες πολλὲς θεωρίες καὶ ἐμβαθύνσεις καὶ δὲν εἶναι ἀπαραίτητα ἐχθρικὰ πρὸς κάποιους ἢ ἐκδικητικὰ σενάρια, μπορεῖ νὰ εἶναι ἁπλῶς δημιουργικὰ στάδια. Ὁ Μπερντιάγιεφ ἔχει γράψει γιὰ τὸν χριστιανισμὸ καὶ τὴν πάλη τῶν τάξεων, καὶ γιὰ τὸν ρωσικὸ κομμουνισμό. Ὑπάρχουν καὶ πολλὲς μεταφυσικὲς θεωρήσεις. Κατὰ τὴν γνώμη μου, ὁ κόσμος δὲν εἶναι ἕνα δέντρο ἀλλὰ ἕνα πολυποίκιλο δάσος.
” Ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος ὅταν προχώρησε στὶς ἐκστρατεῖες δὲν σκέφτηκε μόνο τὴν ἐκδίκηση, ἀλλὰ μετέφερε πολιτισμό, παιδεία, γιατί στόχος ἦταν ὁ ἄνθρωπος καὶ ἡ ἀνάπτυξή του”
Ε, τώρα νομίζω ότι αυτά είναι εξιδανικευμένες/ωραιοποιημένες απόψεις, με μπόλικη δόση αφελείας, που τις μαθαίναμε σαν παιδιά τού δημοτικού. Ο Αλέξανδρος ούτε να “εκδικηθεί” (sic) ήθελε, ούτε να μεταφέρει πολιτισμό (ξανά sic), ούτε στόχο τον άνθρωπο είχε (τρίτον sic).
Οι κατακτήσεις εδαφών τον ενδιέφεραν, αυτές έκαμε και ως αποτέλεσμά των ήταν η μεταφορά πολιτισμού, διότι τότε η Ελλάδα είχε πολιτισμό για να δώσει, όπως σωστά έγραφε και ο μακαρίτης Γιανναράς. Ας μην εξιδανικεύομε καταστάσεις, κατά τρόπο μάλλον απέχοντα από την πεζή πραγματικότητα.
Μπορεῖς νὰ τὸ διαβάσεις ὅπως νομίζεις. Ὅμως ὑπάρχουν καὶ βαθύτερα αἴτια καὶ κίνητρα. Δὲν ἦταν δάσκαλός του ὁ Ἀριστοτέλης στὶς πολεμικὲς τέχνες. Δὲν ἀποφάσισε ὁ ἴδιος αὐτὴ τὴν ἐκστρατεία, ὑπῆρχε τὸ προηγούμενο τῶν Περσικῶν πολέμων καὶ ὑπῆρχε προετοιμασία.
Ὁ πολιτισμὸς ὑπῆρχε. Οἱ πόλεις καὶ οἱ ἀποικίες ἱδρύονταν μὲ ζωντανὴ τὴν ἱερὴ φλόγα ἀπὸ τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια. Δὲν μετέφερε ὅμως ἀσυνείδητα πολιτισμό, εἶχε μαζί του ἐπιτελεῖα ἐπιστημόνων ἂς ποῦμε τῆς ἐποχῆς. Μόνο τὴν ἱερὴ χάραξη τῆς Ἀλεξάνδρειας νὰ διαβάσεις, θὰ καταλάβεις λίγο ἀπὸ τὴν ἱερὴ θεώρηση τότε.
Καὶ πολέμησε ὁ ἴδιος, μὲ τὴν προσωπική του δυναμικὴ καὶ μὲ σκεπτικὸ ποὺ διδάσκεται. Ἂς μὴν ξεχνᾶμε την Ρωξάνη.
Δεν βλέπω να διαφοροποιείσαι από την … διαφοροποίησή μου.
Να μην ξεχνώ την Ρωξάνη; Και γιατί όχι και την Βαρσίνη;
Πρός Επισκέπτη
Καλά. Κοίταξε ἐσὺ νὰ βρεῖς ποῦ εἶναι ἡ Σογδιανὴ στὸν χάρτη.
Μιὰ πρόσφατη ἀνάρτηση.
Η Αλεξάνδρεια που έθρεψε μύθους και άλλαξε τον κόσμο. Aυτή είναι η ιστορία της | LiFO
Δηλαδή, τι θες να αποδείξεις με όλα αυτά; Ότι ο Α. είχε απώτερους σκοπούς από την κατάκτηση; Ότι σκοπός του ήταν η διάδοση του πολιτισμού; Δεν δέχεσαι, δηλαδή, ότι η διάδοση τού πολιτισμού ήταν το αποτέλεσμα και όχι η αιτία των κατακτήσεών του;
“Κοίταξε ἐσὺ νὰ βρεῖς ποῦ εἶναι ἡ Σογδιανὴ στὸν χάρτη”
Δεν χρειάζεται. Έχω πάει.
Δηλαδὴ πῆγες χωρὶς χάρτη;
Θὲς νὰ σοῦ ἀποδείξω, ἐδῶ στὴν ἱστοσελίδα του Παντελῆ Σαββίδη ποὺ βρεθήκαμε, ὅτι ὑπῆρχαν ἀπώτεροι σκοποί; Ἔτσι πιστεύω ἐγώ. Ἂν εἶχε πάει ἀνοργάνωτος στοὺς βαρβάρους θὰ μποροῦσε νὰ ἦταν μόνο τὸ ἀποτέλεσμα. Καὶ δὲν μιλᾶμε γιὰ ἁπλὸ πολιτισμό. Πολιτισμὸς εἶναι καὶ τὰ κινητὰ τώρα, ἀλλὰ μόνα τους δὲν ἐκπολιτίζουν.
“Δηλαδὴ πῆγες χωρὶς χάρτη;”
Όχι, την έψαξα πρώτα.
“Θὲς νὰ σοῦ ἀποδείξω, ἐδῶ στὴν ἱστοσελίδα του Παντελῆ Σαββίδη ποὺ βρεθήκαμε, ὅτι ὑπῆρχαν ἀπώτεροι σκοποί;”
Θα σού ήμουν υπόχρεος.
“Ἂν εἶχε πάει ἀνοργάνωτος στοὺς βαρβάρους θὰ μποροῦσε νὰ ἦταν μόνο τὸ ἀποτέλεσμα”
Τι εννοείς “ανοργάνωτος”; Τι είδους οργάνωση είχε, πέραν τής αρίστης στρατιωτικής και διοικητικής φυσικά. Αν τον ακολούθησαν σοφοί, όπως είχαν ακολουθήσει τον Μ. Ναπολέοντα στην Αίγυπτο (αυτός το είχε οργανώσει, όμως), αυτό δεν νομίζω ότι ήταν στα σχέδιά του, απ’ όσα έχω κι εγώ μελετήσει.
Το γιατί πολιτισμό μιλάμε το ξέρω. Δεν χρειάζονται εξηγήσεις.
Μὴν μοῦ πεῖς ὅτι βρῆκες καὶ τὴν Ρωξάνη τώρα ἐκεῖ γιατί δὲν θὰ σὲ πιστέψω.
Δὲν μπορῶ νὰ σοῦ ἀποδείξω ἂν εἶχε σκοπὸ νὰ χτίσει πόλη μὲ τὸ ὄνομά του, τὴν Ἀλεξάνδρεια, ἂν εἶχε κάτι στὸν νοῦ του, ἂν βρῆκε στὴν διαδρομή τον Δεινοκράτη. Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη οἱ ἀποικίες ὅμως ἦταν συνηθισμένες καὶ ἡ ὀργάνωση ποὺ χρειαζόταν, καὶ δὲν γινόντουσαν ἐκτὸς τῶν ἄλλων χωρὶς θρησκευτικὴ καθοδήγηση.
Δὲν σοῦ κάνει ὅμως ἐντύπωση γιατί δὲν γίνεται ἔρευνα ἀπὸ Ἑλληνικοὺς φορεῖς στὶς πόλεις ποὺ δημιούργησε, στὴν πορεία ποὺ θαυμάζουν τόσοι ἀνὰ τὴν ὑφήλιο, στὸ ὑπαρκτὸ ἔργο ποὺ δὲν ἔχει μόνο ὁρατὰ ἴχνη ἀλλὰ πορεία καὶ συνέχεια αἰώνων τοῦ Ἑλληνισμοῦ; Φαντάζονται κάποιοι ὅτι θὰ τόν `ἀνακαλύψουν ` μετὰ γιὰ νὰ πάει νὰ κάνει τὸ ἔργο του πρίν; Μὰ χωρὶς τὸ ἔργο αὐτὸ δὲν ὑπάρχει καὶ ἡ συνέχεια τῶν ἑπόμενων.
Εκείνο που καταλαβαίνω εγώ είναι ότι έχει χαθεί η κοινή λογική και η συνεργασία μεταξύ των δύο λοβων του εγκεφάλου, με άλλα λόγια κυριαρχεί η ανισόρροπη σκεψη! Ας πούμε ότι είμαστε κυρίαρχοι σε τι θα εξυπηρετούσε αυτό; Πόσες αυτοκρατοριες μειναν;
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ το μόνο που θέλει είναι να είναι ΕΛΕΎΘΕΡΟΣ!