«Πρώτα η Αμερική» στον ΟΗΕ: «Οι χώρες σας πάνε κατά διαόλου».

Will Gottsegen Staff writer

Ο Τραμπ εκφωνεί ομιλία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ
(Jeenah Moon / Reuters)

Στεκόμενος στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών χθες, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε ένα μήνυμα για τους παγκόσμιους ηγέτες και εκπροσώπους που παρευρίσκονταν: «Οι χώρες σας πάνε κατά διαόλου».

Γιατί; Εξαιτίας του «αποτυχημένου πειράματος των ανοικτών συνόρων», σύμφωνα με τον πρόεδρο. Αγνοώντας το γεγονός ότι ορισμένες χώρες που εκπροσωπούνταν στην αίθουσα — όπως, ας πούμε, τα Νησιά Σολομώντος — δεν δέχονται σχεδόν καθόλου μετανάστες, και ότι οι ηγέτες έχουν βαθιά διαφορετικές απόψεις για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της μαζικής μετανάστευσης. Η ειρωνεία πέρασε απαρατήρητη από τον Τραμπ· η ομιλία του κατέδειξε τι συμβαίνει όταν ένας πρόεδρος που πρεσβεύει το «Πρώτα η Αμερική» αλληλεπιδρά με τον υπόλοιπο κόσμο.

Ο Τραμπ μίλησε για σχεδόν μία ώρα (πολύ πέρα από το 15λεπτο όριο) σε μια ομιλία που ταλαντευόταν μεταξύ πομπώδους ρητορικής και ανέμελου μηδενισμού. Παραπονέθηκε για τα μωσαϊκά δάπεδα του κτιρίου, ισχυρίστηκε ότι χάλασε το αυτόματο σύστημα προβολής του λόγου του πριν ξεκινήσει, και επανειλημμένα ανέφερε πως μια κυλιόμενη σκάλα που χρησιμοποίησε σταμάτησε απότομα. («Αυτά είναι τα δύο πράγματα που πήρα από τα Ηνωμένα Έθνη: μια χαλασμένη κυλιόμενη σκάλα και έναν χαλασμένο αυτόματο προτζέκτορα.») Επίσης, ισχυρίστηκε ψευδώς ότι μόνος του έληξε επτά πολέμους, και κάποια στιγμή πρότεινε ότι οι ριζοσπάστες οικολόγοι «θέλουν να σκοτώσουν όλες τις αγελάδες».

Αντί να τον κοροϊδέψουν, όπως είχε συμβεί στη συνέλευση του 2018, αυτή τη φορά το ακροατήριο ήταν ευγενικό, χαμογελώντας σε μερικές αυθόρμητες ατάκες και παρακολουθώντας στωικά τις αιχμές του.

Η ομιλία περιελάμβανε πολλά παρόμοια άσχετα και κατασκευασμένα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένης της υποτιθέμενης «απάτης» της κλιματικής αλλαγής (είναι υπαρκτή) και του ισχυρισμού ότι το Λονδίνο και ο δήμαρχός του θέλουν να επιβάλουν τον νόμο της Σαρία (δεν ισχύει). Η βασική γραμμή ήταν η αντίθεση ανάμεσα στη σημερινή «χρυσή εποχή» της Αμερικής και τον «θάνατο» και την καταστροφή που, σύμφωνα με τον Τραμπ, αντιμετωπίζουν άλλες χώρες — στήριξη στο γενικό του επιχείρημα ότι διαχειρίζεται τις πιο δυσεπίλυτες κρίσεις του κόσμου καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον.

Λοιπόν, πρόκειται η νοοτροπία «Πρώτα η Αμερική» για επενδύσεις στο εσωτερικό ή απλώς για την εγκατάλειψη μακροχρόνιων στόχων εξωτερικής πολιτικής;

Η απάντηση εξαρτάται από τη διάθεση του Τραμπ σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή. Δείτε τις απρόβλεπτες θέσεις του σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία: Όταν ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι απευθύνθηκε στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο ζητώντας στήριξη στον συνεχιζόμενο πόλεμο της χώρας του κατά της Ρωσίας, ο Τραμπ τον επέπληξε δημόσια, λέγοντας ότι ο Ζελένσκι δεν «έχει τα χαρτιά» για να ζητά άλλα χρήματα. Όμως, στην ομιλία του χθες, ο Τραμπ απέδωσε ξεκάθαρα την ευθύνη για τον παρατεταμένο πόλεμο στη Ρωσία. Σε μεταγενέστερη ανάρτησή του στην Truth Social, έγραψε ότι η Ουκρανία μπορεί να «ΝΙΚΗΣΕΙ» πίσω τα εδάφη που έχουν καταληφθεί παράνομα από τη Ρωσία από την αρχή του πολέμου, και μάλιστα δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου μετά την ομιλία του ότι οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να καταρρίπτουν ρωσικά αεροσκάφη που παραβιάζουν τον εναέριο χώρο τους.

Αυτή η φαινομενική στροφή 180 μοιρών είναι περισσότερο μια εγκατάλειψη παρά μια αλλαγή πλευράς — «μια από τις κρίσεις θυμού του», όπως το έθεσε ο συνάδελφός μου Τομ Νίκολς χθες το βράδυ. Ο Τραμπ κάποτε φαινόταν ικανοποιημένος να αφήσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να συντρίψει την Ουκρανία. «Τώρα», γράφει ο Τομ, «ο πρόεδρος φαίνεται να υπονοεί ότι θα αποσυρθεί και θα αφήσει την Ευρώπη να κάνει ό,τι στο διάβολο θέλει».

Η αδιαφορία του Τραμπ για τις διπλωματικές νόρμες επεκτάθηκε και στον ίδιο τον ΟΗΕ. «Ποιος είναι ο σκοπός των Ηνωμένων Εθνών;» ρώτησε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, όχι ως εμπνευσμένη εισαγωγή αλλά ως αιχμή.

Το όραμα του κόσμου που παρουσίασε ο πρόεδρος ήταν εκείνο μιας βαθιάς απορρύθμισης, ενός παγκόσμιου χάους που κατατρώει τον ίδιο τον κοινωνικό ιστό — εκτός, φυσικά, από την Αμερική, σύμφωνα με τη δική του αφήγηση. Αντιμέτωπος με έναν κόσμο στο χείλος της καταστροφής, ο Τραμπ μοιάζει να σηκώνει τα χέρια· οι χώρες είτε θα ακολουθήσουν το παράδειγμά του είτε θα παλέψουν μόνες τους.