8 Αυγούστου 2025
Λεβέντ Κενέζ / Στοκχόλμη
Ο Αλί Γεσιλντάγ, πρώην έμπιστος που έγινε πληροφοριοδότης και αποκάλυψε φερόμενη διαφθορά δισεκατομμυρίων δολαρίων που εμπλέκει τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον στενό του κύκλο, βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο έκδοσης από την Ελλάδα στην Τουρκία.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ενημέρωσε επίσημα την ελληνική κυβέρνηση στις 17 Ιουλίου 2025 ότι θα εξετάσει την υπόθεση του Γεσιλντάγ, εκφράζοντας σοβαρές ανησυχίες υπό το Άρθρο 3 (απαγόρευση βασανιστηρίων και απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης), το Άρθρο 5.1 (προστασία έναντι αυθαίρετης κράτησης) και το Άρθρο 6.1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου ζήτησε από την ελληνική κυβέρνηση να διευκρινίσει εάν ο Γεσιλντάγ θα αντιμετώπιζε πραγματικό κίνδυνο βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης, παράνομης κράτησης ή άρνησης δίκαιης δίκης σε περίπτωση έκδοσής του στην Τουρκία· εάν οι ελληνικές αρχές ασύλου και δικαστικές αρχές είχαν αξιολογήσει ορθά αυτούς τους κινδύνους με βάση όλα τα διαθέσιμα στοιχεία· και εάν οι διπλωματικές διαβεβαιώσεις της Τουρκίας επαρκούσαν για την προστασία των δικαιωμάτων του βάσει της ΕΣΔΑ.
Ο Γεσιλντάγ δεν είναι ένας συνηθισμένος κατηγορούμενος. Συνδέεται στενά με την οικογένεια Ερντογάν μέσω των αδελφών του, Χασάν και Ζεκί Γεσιλντάγ, μακροχρόνιων έμπιστων και επιχειρησιακών συνεργατών του Τούρκου προέδρου. Σε μια σειρά βίντεο που δημοσιεύθηκαν στο YouTube τον Μάιο του 2023, ο Γεσιλντάγ ισχυρίστηκε ότι ο Ερντογάν, σε μία περίπτωση, έλαβε προσωπικά μίζα ύψους 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων σε έναν στημένο διαγωνισμό για αεροδρόμιο το 2007. Ισχυρίστηκε επίσης ότι ο Ερντογάν έχει συγκεντρώσει τεράστια περιουσία, πιθανόν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια, μέσω παρόμοιων μηχανισμών κατά τη διάρκεια της εικοσαετούς διακυβέρνησής του.
Αυτές οι αποκαλύψεις, που δόθηκαν στη δημοσιότητα λίγες εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία το 2023, ώθησαν τον Γεσιλντάγ να διαφύγει από την Τουρκία και τελικά να ζητήσει άσυλο στην Ελλάδα. Οι αποκαλύψεις του, εφόσον αποδειχθούν, θα μπορούσαν να ενοχοποιήσουν κορυφαίους Τούρκους αξιωματούχους και να αναδιαμορφώσουν τη διεθνή εικόνα της κυβέρνησης Ερντογάν.
Ο Γεσιλντάγ καταδικάστηκε αρχικά το 2018 για ληστεία που φέρεται να διέπραξε το 2001. Αν και αποφυλακίστηκε υπό όρους, οι τουρκικές αρχές ανακάλεσαν την αποφυλάκισή του το 2022, λίγο μετά τη δημόσια εκδήλωση της πολιτικής του διαφωνίας. Ένταλμα σύλληψης επανεκδόθηκε τον Ιούλιο του 2022.
Μετά τις εκρηκτικές δημόσιες καταγγελίες του, ο Γεσιλντάγ διέφυγε στην Ελλάδα και συνελήφθη από τις ελληνικές αρχές τον Νοέμβριο του 2023. Η Τουρκία υπέβαλε επίσημο αίτημα έκδοσής του λίγες ημέρες αργότερα, συνοδευόμενο από διπλωματικές ρηματικές διακοινώσεις που διαβεβαίωναν ότι ο Γεσιλντάγ θα τύγχανε ανθρωπιστικής μεταχείρισης υπό την τουρκική κράτηση.
Παρά τη σοβαρότητα των καταγγελιών του πληροφοριοδότη και την αυξανόμενη διεθνή ανησυχία, η ελληνική δικαιοσύνη ενέκρινε την έκδοση. Η απόφαση οριστικοποιήθηκε στις 6 Μαρτίου 2024 από τον υφυπουργό Δικαιοσύνης. Όλες οι νομικές και διοικητικές προσφυγές του Γεσιλντάγ, τόσο κατά της έκδοσής του όσο και για την αναζήτηση ασύλου, είχαν απορριφθεί έως τον Μάιο του 2025.
Η επικοινωνία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου με την ελληνική κυβέρνηση:
YESILDAG-v.-GREECEΟι επικριτές υποστηρίζουν ότι τέτοιες διαβεβαιώσεις από την Άγκυρα δεν είναι αξιόπιστες. «Δεδομένου του τεκμηριωμένου ιστορικού της Τουρκίας σε πολιτικές διώξεις, χειραγώγηση της δικαιοσύνης και βασανιστήρια, αυτές οι εγγυήσεις είναι κενές περιεχομένου», δήλωσε νομικός ειδικός που γνωρίζει την υπόθεση.
Οι φόβοι του Γεσιλντάγ δεν είναι αβάσιμοι. Στις ημέρες που ακολούθησαν το επίσημο αίτημα έκδοσης της Τουρκίας, το Γραφείο Αντιτρομοκρατίας και Οργανωμένου Εγκλήματος της Κωνσταντινούπολης κάλεσε για ανάκριση τόσο τη σύζυγο του Γεσιλντάγ όσο και έναν στενό συνεργάτη του. Ενώ η σύζυγός του αφέθηκε ελεύθερη, ο συνεργάτης συνελήφθη και αργότερα κατηγορήθηκε για συνέργεια σε εγκληματική πράξη και συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση, μόνο και μόνο λόγω υποτιθέμενων συνδέσεων με τις διαδικτυακές δηλώσεις του πληροφοριοδότη.
Παρατηρητές θεωρούν αυτές τις ενέργειες ως πράξεις αντεκδίκησης και προειδοποίηση προς οποιονδήποτε συνδέεται με τον Γεσιλντάγ ή τις αποκαλύψεις του.
Ο Γεσιλντάγ παραμένει υπό ελληνική κράτηση, ενώ η νομική του ομάδα αναμένει περαιτέρω εξελίξεις στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η απόφαση του Δικαστηρίου θα έχει σημαντικές επιπτώσεις για τους πληροφοριοδότες σε ολόκληρη την ήπειρο και πέραν αυτής.
Προηγούμενο ερευνητικό ρεπορτάζ του Nordic Monitor έριξε περαιτέρω φως στις καταγγελίες του Γεσιλντάγ, του οποίου οι λεπτομερείς αποκαλύψεις περιέγραψαν πώς ο Ερντογάν και οι στενοί του συνεργάτες φέρονται να έχτισαν μια τεράστια περιουσία μέσω παράνομων σχεδίων που εκτείνονται για περισσότερες από δύο δεκαετίες.
Σύμφωνα με τον Γεσιλντάγ, ο Τούρκος επιχειρηματίας Ιμπραήμ Τσετσέν, ιδιοκτήτης της IC Ictas Holding, έλαβε τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του Αεροδρομίου της Αττάλειας αφού ο υφιστάμενος διαχειριστής, η Celebi Holding, αποκλείστηκε άδικα από τη διαδικασία υποβολής προσφορών. Υποστηρίζει ότι αυτό οργανώθηκε σκόπιμα από άτομα κοντά στον πρόεδρο Ερντογάν, και συγκεκριμένα από τον μακροχρόνιο συνεργάτη του, Αλί Ιχσάν Αρσλάν, γνωστό και ως Μουτσαχίτ Αρσλάν, με σκοπό να κατευθυνθεί η σύμβαση σε εταιρεία ευνοούμενη του Ερντογάν.
Ο Γεσιλντάγ δήλωσε ότι είχε αρχικά προσληφθεί από την Celebi Holding για να χρησιμοποιήσει τις επαφές του με τον Ερντογάν ώστε να επηρεάσει τον διαγωνισμό. Ωστόσο, αργότερα χειραγωγήθηκε ώστε να διαρρεύσει εμπιστευτικές πληροφορίες από την Celebi προς την ομάδα του Ερντογάν. Όταν έγινε σαφές ότι ο Ερντογάν σκόπευε να παραδώσει τη σύμβαση στην Ictas-Fraport σε αντάλλαγμα για «κάτω από το τραπέζι» πληρωμές, τα έγγραφα που ήταν απαραίτητα για τη συμμετοχή της Celebi φέρονται να «χάθηκαν», αποκλείοντας την εταιρεία από τον διαγωνισμό.
Το αποτέλεσμα ήταν σημαντική οικονομική ζημία για το τουρκικό κράτος. Ενώ η Celebi ήταν έτοιμη να προσφέρει έως και 5 δισεκατομμύρια δολάρια για τη σύμβαση, η Ictas-Fraport κέρδισε με προσφορά μόλις 3,19 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Σύμφωνα με τον Γεσιλντάγ, ο Ερντογάν έβαλε προσωπικά στην τσέπη του τη διαφορά του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, ενώ τα υπόλοιπα πιθανά έσοδα χάθηκαν.
Ο Γεσιλντάγ κατήγγειλε επίσης ότι ο Ερντογάν διατηρούσε μεγάλα χρηματικά ποσά σε υπόγειες θυρίδες σε βίλες που του ανήκουν στην Κωνσταντινούπολη και ότι η ευρύτερη οικογένεια του προέδρου επωφελούνταν από ένα δίκτυο ημετέρων, απάτης και εκφοβισμού. Ισχυρίστηκε ότι είχε άμεση γνώση αρκετών άλλων σκοτεινών συναλλαγών που αφορούσαν κορυφαίους κυβερνητικούς αξιωματούχους, εργολάβους και εισαγγελείς οι οποίοι απέκρυπταν έρευνες για να προστατεύσουν τους εμπλεκόμενους.
Ο πληροφοριοδότης πρόσθεσε ότι, αφότου άρχισε να μιλά δημόσια, όχι μόνο αποκόπηκε από πρώην συμμάχους, αλλά έγιναν και προσπάθειες να συλληφθεί και να φιμωθεί οριστικά.
Υπάρχουν πολλαπλοί ισχυρισμοί σχετικά με το μέγεθος της περιουσίας του Ερντογάν. Η διεθνής ομάδα χάκερ Anonymous ανάρτησε στο Twitter στις 29 Δεκεμβρίου 2020 ότι ο Ερντογάν διέθετε έως και 350 δισεκατομμύρια δολάρια σε παράνομα αποκτηθέντα κέρδη και τον ειρωνεύτηκε ρωτώντας σε ποιες τράπεζες ήθελε να τα ξεπλύνει.
Ο πρόεδρος φέρεται να ανησύχησε όταν κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, στις 16 Οκτωβρίου 2019, νομοσχέδιο ως μέρος προτεινόμενου πακέτου κυρώσεων κατά της Τουρκίας, υπό τον τίτλο «Protect Against Conflict by Turkey Act».
Η εκδοχή του νομοσχεδίου στη Γερουσία των ΗΠΑ κατατέθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2019, υπό τον τίτλο «Promoting American National Security and Preventing the Resurgence of ISIS Act of 2019». Και τα δύο νομοσχέδια ζητούσαν από τον διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών να υποβάλει στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου έκθεση για την εκτιμώμενη καθαρή αξία και τις γνωστές πηγές εισοδήματος του Ερντογάν και των μελών της οικογένειάς του.
Το σχετικό τμήμα του νομοσχεδίου αναφέρει: «Το αργότερο εντός 120 ημερών από την ημερομηνία θέσπισης του παρόντος Νόμου, ο Υπουργός Εξωτερικών, σε διαβούλευση με τον Υπουργό Οικονομικών και τον Διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, θα υποβάλει στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου έκθεση για την εκτιμώμενη καθαρή αξία και τις γνωστές πηγές εισοδήματος του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και των μελών της οικογένειάς του (περιλαμβανομένων της/του συζύγου, των παιδιών, των γονέων και των αδελφών του), συμπεριλαμβανομένων περιουσιακών στοιχείων, επενδύσεων, λοιπών επιχειρηματικών συμφερόντων και σχετικών πληροφοριών για τους πραγματικούς δικαιούχους».
Οι πολυσυζητημένοι μυστικοί λογαριασμοί του Ερντογάν σε ελβετικές τράπεζες είχαν ήδη αναφερθεί από την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Άγκυρα σε διαβαθμισμένο τηλεγράφημα προς την Ουάσιγκτον. Το διπλωματικό αυτό τηλεγράφημα διέρρευσε από τα Wikileaks τον Νοέμβριο του 2010.
